What's wrong with what we eat | Mark Bittman

Mark Bittman, yemek seçimimizdeki yanlışlara değiniyor

Çeviri: Yilmaz Can Akbulut Gözden geçirme: osman oguz ahsen

I write about food. I write about cooking.

Yemek hakkinda yaziyorum. Yemek pişirme hakkinda yaziyorum.

I take it quite seriously,

Bunu oldukça ciddiye aliyorum;

but I'm here to talk about something

ama bugün, son bir iki yıldır

that's become very important to me in the last year or two.

çok önem verdiğim bir konu hakkında konuşmak için buradayım.

It is about food, but it's not about cooking, per se.

Bu konu yemek hakkında; ama aslen yemek pişirme hakkında değil.

I'm going to start with this picture of a beautiful cow.

Bu güzel ineğin resmiyle başlayacağım.

I'm not a vegetarian -- this is the old Nixon line, right?

Ben bir vejetaryen değilim - bu Nixon' un eski bir sözü, değil mi?

But I still think that this --

Ama hala düşünüyorum ki -

(Laughter)

(Gülüşme)

-- may be this year's version of this.

bu söz bunun bu seneki versiyonu olabilir.

Now, that is only a little bit hyperbolic.

Şimdi bu sadece birazcık abartılı.

And why do I say it?

Ve bunu niye söylüyorum?

Because only once before has the fate of individual people

Çünkü daha önce sadece bir kere,

and the fate of all of humanity

bir bireyin kaderi tüm insanlığın kaderiyle

been so intertwined.

bu denli iç içe geçmişti.

There was the bomb, and there's now.

O zaman bomba vardı, şimdiyse bu.

And where we go from here is going to determine

Ve buradan vardığımız nokta,

not only the quality and the length of our individual lives,

yalnız kendi yaşamımızın kalitesi ve süresini belirlemek değil,

but whether, if we could see the Earth a century from now,

bunun yanında, eğer dünyayı bir asır sonra görebilseydik onu tanır mıydık,

we'd recognize it.

buna karar vermek.

It's a holocaust of a different kind,

Bu başka tür bir facia,

and hiding under our desks isn't going to help.

ve masalarımızın altına saklanmanın bize faydası dokunmayacak.

Start with the notion that global warming

Küresel ısınmanın yalnız gerçek olduğu değil,

is not only real, but dangerous.

aynı zamanda tehlikeli de olduğu görüşüyle başlayalım.

Since every scientist in the world now believes this,

Bütün bilim adamları artık buna inandığına,

and even President Bush has seen the light, or pretends to,

ve hatta Başkan Bush bile bunu anladığına, veya anlarmış gibi yaptığına göre,

we can take this is a given.

bunu bir gerçek olarak kabul edebiliriz.

Then hear this, please.

O zaman buna kulak verin, lütfen.

After energy production, livestock is the second-highest contributor

Enerji üretiminden sonra, çiftlik hayvanı yetiştiriciliği

to atmosphere-altering gases.

atmosfer dengesininin bozulmasına katkıda bulunan en büyük ikinci faktör.

Nearly one-fifth of all greenhouse gas

Toplam sera gazı üretiminin neredeyse beşte biri

is generated by livestock production --

çiftlik hayvanı yetiştiriciliğinden kaynaklanıyor --

more than transportation.

ulaşımdan daha fazla.

Now, you can make all the jokes you want about cow farts,

Şimdi inek osuruğu hakkında istediğiniz her şakayı yapabilirsiniz;

but methane is 20 times more poisonous than CO2,

ama metan gazı CO2'den 20 kat daha zehirli.

and it's not just methane.

Ayrıca yalnız metan değil.

Livestock is also one of the biggest culprits in land degradation,

Çiftlik hayvanları toprak kaybının, su ve hava kirliliğinin,su sıkıntısının,

air and water pollution, water shortages and loss of biodiversity.

ve bioçeşitliliğin azalmasının en büyük suçlularından.

There's more.

Daha fazlası var.

Like half the antibiotics in this country

Bu ülkedeki antibiyotik ilaçların yarısının

are not administered to people, but to animals.

insanlara degil, hayvanlara verilmesi gibi.

But lists like this become kind of numbing, so let me just say this:

Ama bunun gibi listeler hissizleştirici olabiliyor, dolayısıyla şunu söyleyeyim,

if you're a progressive,

eğer yenilikçiyseniz,

if you're driving a Prius, or you're shopping green,

bir Prius kullanıyorsanız, yeşil alışveris yapıyorsanız,

or you're looking for organic,

ve organik ürünler arıyorsanız,

you should probably be a semi-vegetarian.

o zaman yarı-vejetaryen olmalısınız.

Now, I'm no more anti-cattle than I am anti-atom,

İneklere atoma olduğumdan daha fazla karşıt değilim;

but it's all in the way we use these things.

ama bu bütünüyle bu şeyleri nasıl kullandığımızla alakalı.

There's another piece of the puzzle,

Yapbozun bir başka parçası daha var,

which Ann Cooper talked about beautifully yesterday,

bunu çoktan biliyorsunuz,

and one you already know.

Ann Cooper dün bunun hakkında çok güzel konuştu.

There's no question, none, that so-called lifestyle diseases --

Diyabet, kalp hastalığı, felç, bazı kanserler gibi

diabetes, heart disease, stroke, some cancers --

sözde yaşam tarzı hastalıklarının dünyanın hiçbir yerinde

are diseases that are far more prevalent here

buradaki kadar yaygın olmadığı konusunda

than anywhere in the rest of the world.

ortada en ufak bir soru işareti yok.

And that's the direct result of eating a Western diet.

Ve bu Batılı beslenme biçiminin bir doğrudan sonucu.

Our demand for meat, dairy and refined carbohydrates --

Ete, süt ürünlerine ve işlenmiş karbonhidratlara olan talebimiz --

the world consumes one billion cans or bottles of Coke a day --

dünya günde bir milyar kutu veya şişe kola tüketiyor --

our demand for these things, not our need, our want,

bu şeylere olan talebimiz, ihtiyacımız değil, isteğimiz --

drives us to consume way more calories than are good for us.

bizi ihtiyacımız olandan daha fazla kalori tüketmeye sevk ediyor.

And those calories are in foods that cause, not prevent, disease.

Ve bu kaloriler hastalık önleyici değil, onlara sebep olan gıdaların içinde.

Now global warming was unforeseen.

Şimdi, küresel ısınma umulmadıktı.

We didn't know that pollution did more than cause bad visibility.

Kirliliğin kötü görüş mesafesi dışında kötülüğü olduğunu bilmiyorduk.

Maybe a few lung diseases here and there,

Belki tek tük akciğer hastalığı;

but, you know, that's not such a big deal.

ama bilirsiniz, çok da mühim değil.

The current health crisis, however,

Oysa şimdiki sağlık krizi,

is a little more the work of the evil empire.

daha bir şeytanın vukuatı.

We were told, we were assured,

Bize, ne kadar çok et ve süt ürünleri ve kümes hayvanı eti yersek,

that the more meat and dairy and poultry we ate,

o kadar sağlıklı olacağımız söylenmişti,

the healthier we'd be.

öyle temin edilmişti.

No. Overconsumption of animals, and of course, junk food,

Hayır. Hayvan etinin, ve tabii ki abur cuburun, aşırı tüketimi,

is the problem, along with our paltry consumption of plants.

sorunun ta kendisi; az bitki tüketimimizle beraber.

Now, there's no time to get into the benefits of eating plants here,

Şu an burada sebze - meyve yemenin faydalarına detaylıca girmek için zaman yok,

but the evidence is that plants -- and I want to make this clear --

ama bulgular gösteriyor ki bitkiler -- buna özellikle açıklık getirmek istiyorum --

it's not the ingredients in plants, it's the plants.

bitkilerin içindekiler degil, bitkilerin kendisi.

It's not the beta-carotene, it's the carrot.

Beta-karoten değil, havucun kendisi.

The evidence is very clear that plants promote health.

Bulgular açıkça gösteriyor ki bitkiler sağlığı geliştiriyor.

This evidence is overwhelming at this point.

Bu noktada bulgular ambale edici.

You eat more plants, you eat less other stuff, you live longer.

Daha fazla bitki yer, diğer şeylerden daha az yersen, daha uzun yaşıyorsun.

Not bad.

Fena değil.

But back to animals and junk food.

Ancak hayvanlar ve aburcubura geri dönelim.

What do they have in common?

Ortak noktaları ne?

One: we don't need either of them for health.

Bir: sağlık için ikisine de ihtiyacımız yok.

We don't need animal products,

Hayvan ürünlerine ihtiyacımız yok,

and we certainly don't need white bread or Coke.

ve kesinlikle beyaz ekmek ve kolaya da ihtiyaç duymuyoruz.

Two: both have been marketed heavily,

İki: ikisi de çok aşırı bir şekilde pazarlanmakta

creating unnatural demand.

ve bu suni bir talep yaratıyor.

We're not born craving Whoppers or Skittles.

Whopper ve Skittles' a can atarak doğmadık.

Three: their production has been supported by government agencies

Üç: bunların üretimi daha sağlıklı ve dünya dostu bir diyet pahasına

at the expense of a more health- and Earth-friendly diet.

hükümet organları tarafından destekleniyor.

Now, let's imagine a parallel.

Şimdi aynı paralelde bir durumu düşünelim.

Let's pretend that our government supported an oil-based economy,

Hükümetin daha sürdürülebilir enerji kaynaklarının önüne geçerek

while discouraging more sustainable forms of energy,

petrol temelli bir ekonomiyi desteklediğini varsayalım.

knowing all the while that the result would be

Ve tüm bu zaman sonucun kirlilik, savaş ve

pollution, war and rising costs.

yükselen fiyatlar olacağını bilerek.

Incredible, isn't it?

İnanılmaz, değil mi?

Yet they do that.

Evet, bunu yapıyorlar.

And they do this here. It's the same deal.

Ve burada da yapıyorlar. Aynı olay.

The sad thing is, when it comes to diet,

Üzücü durum şu ki, beslenmeye geldiği zaman,

is that even when well-intentioned Feds

iyi niyetli, bizim için dogru olanı yapmaya çalışan

try to do right by us, they fail.

Fed çalışanları bile başarısız oluyorlar.

Either they're outvoted by puppets of agribusiness,

Ya tarım ticaretinin kuklaları tarafından azınlıkta bırakılıyorlar,

or they are puppets of agribusiness.

ya da kendileri tarım ticaretinin kuklaları.

So, when the USDA finally acknowledged

Bundan dolayı USDA (Birleşik Devletler Tarım Bakanlığı), hayvanların değil,

that it was plants, rather than animals, that made people healthy,

bitkilerin insanları sağlıklı yaptığının doğruluğunu anladığında,

they encouraged us, via their overly simplistic food pyramid,

bizi, aşırı basitçi yemek piramitleri vasıtasıyla,

to eat five servings of fruits and vegetables a day,

günde beş porsiyon meyve - sebze yemeye teşvik ettiler;

along with more carbs.

karbohidratlarla beraber,

What they didn't tell us is that some carbs are better than others,

Bize söylemedikleri şey, bazı karbıhidratların diğerlerinden iyi olduğu,

and that plants and whole grains

ve bitkilerin ve tam tahılların

should be supplanting eating junk food.

aburcuburun yerine geçmeleri gerektiğiydi.

But industry lobbyists would never let that happen.

Fakat sanayi lobicileri bunun olmasına hiçbir zaman izin vermezlerdi.

And guess what?

Ve tahmin edin ne oldu?

Half the people who developed the food pyramid

Yemek piramidini geliştiren insanların yarısının

have ties to agribusiness.

tarım ticaretiyle bağları var.

So, instead of substituting plants for animals,

Bu yüzden bitkileri hayvanların yerine koymak yerine,

our swollen appetites simply became larger,

kabarık iştahımız gittikçe artıyor,

and the most dangerous aspects of them remained unchanged.

ve en tehlikeli yönleri değişmeden kalıyor.

So-called low-fat diets, so-called low-carb diets --

Sözde düşük-yağlı diyetler, sözde düşük karbohidrat diyetleri,

these are not solutions.

bunlar çözüm değil.

But with lots of intelligent people

Ancak gıdanın organik veya yerel

focusing on whether food is organic or local,

olup olmadığına odaklanan sürüsüyle insanla beraber,

or whether we're being nice to animals,

asıl önemli sorunların üzerinde

the most important issues just aren't being addressed.

bir türlü durulmuyor.

Now, don't get me wrong.

Beni yanlış anlamayın.

I like animals,

Hayvanları severim,

and I don't think it's just fine to industrialize their production

ama üretimlerinin sanayileştirilip

and to churn them out like they were wrenches.

ingiliz anahtarı gibi imal edilmelerinin iyi olduğunu düşünmüyorum.

But there's no way to treat animals well,

Ama yılda 10 milyar hayvan öldürürken

when you're killing 10 billion of them a year.

onlara iyi davranıyor olmanın imkanı yok.

That's our number. 10 billion.

Rakamımız bu. 10 milyar.

If you strung all of them --

Hepsini Ay' a doğru ucuca dizseniz --

chickens, cows, pigs and lambs -- to the moon,

tavuklar, inekler, domuzlar ve koyunlar --

they'd go there and back five times, there and back.

oraya beş kez gidip gelirler.

Now, my math's a little shaky, but this is pretty good,

Matematiğim pek sağlam değildir; ama bu oldukça iyi,

and it depends whether a pig is four feet long or five feet long,

ve bir domuzun boyunun 4 feet mi, yoksa 5 feet mi olduğuna bağlı;

but you get the idea.

ama fikri anladınız.

That's just the United States.

Bu sadece Birleşik Devletler.

And with our hyper-consumption of those animals

Ve bu hayvanları aşırı-tüketimimiz

producing greenhouse gases and heart disease,

sera gazları ve kalp hastalıklarına sebep olurken,

kindness might just be a bit of a red herring.

nezaket ile konuyu başka yönlere çekmenin anlamı yok.

Let's get the numbers of the animals we're killing for eating down,

Önce mideye indirmek için öldürdüğümüz hayvanların sayılarını alalım,

and then we'll worry about being nice to the ones that are left.

geride kalanlara nazik olmak için ondan sonra kaygılanırız.

Another red herring might be exemplified by the word "locavore,"

Buna benzer bir örnek de ''lokavor'' sözcüğü,

which was just named word of the year by the New Oxford American Dictionary.

ki kısa zaman önce New Oxford Amerikan Sözlüğü tarafından Yılın Sözcüğü ödülünü aldı.

Seriously.

Gerçekten.

And locavore, for those of you who don't know,

Ve lokavor, bilmeyenleriniz için,

is someone who eats only locally grown food --

sadece yerel olarak yetişitirilmiş gıda tüketen kimse demek.

which is fine if you live in California,

Eğer California' da yaşıyorsanız iyi güzel;

but for the rest of us it's a bit of a sad joke.

ama diğerlerimiz için biraz acı bir şaka.

Between the official story -- the food pyramid --

Resmi hikaye -- yemek piramidi --

and the hip locavore vision,

ve bu hip lokavor görüşü olmak üzere

you have two versions of how to improve our eating.

beslenmemizi iyileştirmek için iki alternatif mevcut.

(Laughter).

(Gülüşme)

They both get it wrong, though.

Yalnız ikisi de yanlış yaklaşımlar.

The first at least is populist, and the second is elitist.

Birincisi, en azından popülist, ikincisi ise elitist.

How we got to this place is the history of food in the United States.

Bu noktaya nasıl geldiğimizin cevabı Birleşik Devletler gıda tarihi.

And I'm going to go through that,

Ve bunun üstünden çabucak geçeceğim,

at least the last hundred years or so, very quickly right now.

en azından son yüz yılı kadarının.

A hundred years ago, guess what?

Yüz yıl önce, tahmin edin bakalım.

Everyone was a locavore: even New York had pig farms nearby,

Herkes lokavordu, New York civarında bile domuz çiftlikleri vardı,

and shipping food all over the place was a ridiculous notion.

ve gıdanın dört bir tarafa nakliyesi saçmasapan bir fikirdi.

Every family had a cook, usually a mom.

Her evin bir ahçısı vardı, genelde anne.

And those moms bought and prepared food.

Ve bu anneler yemek alıp hazırlıyorlardı.

It was like your romantic vision of Europe.

Romantik Avrupa düşünüz gibiydi.

Margarine didn't exist.

Margarin henüz yoktu.

In fact, when margarine was invented,

Aslında, margarin keşfedildiğinde,

several states passed laws declaring that it had to be dyed pink,

bir takım eyaletler pembeye boyanmasını zorunlu kılan yasalar çıkardı

so we'd all know that it was a fake.

sahte olduğunu bilelim diye.

There was no snack food, and until the '20s,

Aburcubur yiyecekler yoktu, ve '20lere kadar,

until Clarence Birdseye came along, there was no frozen food.

Clarence Birdseye çıkana kadar, donmuş gıda da yoktu.

There were no restaurant chains.

Restoran zincirleri yoktu.

There were neighborhood restaurants run by local people,

Yerli halk tarafından işletilen mahalle lokantaları vardı;

but none of them would think to open another one.

ama hiçbiri şundan bir tane daha açayım diye düşünmezdi.

Eating ethnic was unheard of unless you were ethnic.

Etnik yemekler yemek duyulmamış bir şeydi, kendiniz etnik değilseniz.

And fancy food was entirely French.

Ve lüks yemekler tamamıyla Fransızdı.

As an aside, those of you who remember

Bu arada, 1970' lerde Dan Aykroyd' u

Dan Aykroyd in the 1970s doing Julia Child imitations

Julia Child taklidi yaparken hatırlayanlar

can see where he got the idea of stabbing himself from this fabulous slide.

kendini bıçaklama fikrinin nereden çıktığını bu slaytta görebilir.

(Laughter)

(Gülüşme)

Back in those days, before even Julia,

O günlerde, Julia'dan bile önce,

back in those days, there was no philosophy of food.

yemek felsefesinin olmadığı o günlerde...

You just ate.

Sadece yerdin.

You didn't claim to be anything.

Şu veya bu olduğunu iddia etmezdin.

There was no marketing. There were no national brands.

Pazarlama yoktu. Ulusal markalar yoktu.

Vitamins had not been invented.

Vitaminler icat edilmemişti.

There were no health claims, at least not federally sanctioned ones.

Sağlığa zararlı ibareleri yoktu, en azından federal idarenin koydurdukları.

Fats, carbs, proteins -- they weren't bad or good, they were food.

Yağlar, karbohidratlar, proteinler -- iyi veya kötü değillerdi, sadece yemektiler.

You ate food.

Yemek yerdiniz.

Hardly anything contained more than one ingredient,

Bir malzeme çok nadir birden çok şey içerirdi,

because it was an ingredient.

çünkü o bir malzemeydi.

The cornflake hadn't been invented.

Mısır gevreği icat edlmemişti.

(Laughter)

(Gülüşme)

The Pop-Tart, the Pringle, Cheez Whiz, none of that stuff.

Pop-Tart, Pringles, Cheez Whiz, hiçbiri.

Goldfish swam.

Japon balığı yüzerdi.

(Laughter)

(Gülüşme)

It's hard to imagine. People grew food, and they ate food.

Hayal etmek kolay değil. İnsanlar gıda yetiştirip, onu yiyordu.

And again, everyone ate local.

Ve herkes yerel gıda tüketiyordu.

In New York, an orange was a common Christmas present,

New York' ta, bir portakal yaygın bir Noel hediyesiydi,

because it came all the way from Florida.

çünkü ta Florida' dan geliyordu.

From the '30s on, road systems expanded,

'30'lar sonrası, yol şebekesi genişledi,

trucks took the place of railroads,

kamyonlar demiryolunun yerini aldı,

fresh food began to travel more.

taze gıda daha çok seyahat etmeye başladı.

Oranges became common in New York.

Portakallara New York' ta sıkça rastanır oldu.

The South and West became agricultural hubs,

Güney ve Batı tarım merkezlerine dönüştü,

and in other parts of the country, suburbs took over farmland.

ve ülkenin diğer kısımlarında kenar mahalleler çiftlik arazisinin yerini aldı.

The effects of this are well known. They are everywhere.

Bunun etkileri herkesçe bilinir, her yerde bulunur.

And the death of family farms is part of this puzzle,

Ve aile çiftliklerinin yok olması da bu yap-bozun bir parçası,

as is almost everything

gerçek toplumun ölümünden tutun,

from the demise of the real community

yazın bile doğru düzgün domates bulmanın zorluğuna kadar,

to the challenge of finding a good tomato, even in summer.

neredeyse her şeyin olduğu gibi.

Eventually, California produced too much food to ship fresh,

Nihayetinde Kaliforniya taze olarak sipariş edilenden çok daha fazla gıda üretti,

so it became critical to market canned and frozen foods.

dolayısıyla konserve ve donmuş gıdaların pazarlanması kritik hale geldi.

Thus arrived convenience.

Böylece rahatlık, konfor imdada yetişti.

It was sold to proto-feminist housewives

Ve protofeminist kadınlara ev işlerini

as a way to cut down on housework.

azaltmaları için satıldı.

Now, I know everybody over the age of, like 45 --

Şimdi bu noktada, 45 yaşın üstündekilerin

their mouths are watering at this point.

ağızlarının sulanmaya başladığını biliyorum.

(Laughter)

(Gülüşme)

(Applause)

(Alkış)

If we had a slide of Salisbury steak, even more so, right?

Keşke Bir Salisbury bifteği slaydı da olsaydı, değil mi?

(Laughter)

(Gülüşme)

But this may have cut down on housework,

Bu ev işini azaltmış olabilir;

but it cut down on the variety of food we ate as well.

ama yenilen yemek çeşidini de azalttı.

Many of us grew up never eating a fresh vegetable

Birçoğumuz asla taze sebze yemeden büyüdük,

except the occasional raw carrot or maybe an odd lettuce salad.

arada sırada çiğ havuç ve yeşillik salatası hariç.

I, for one -- and I'm not kidding --

Bilhassa ben -- ve şaka yapmıyorum --

didn't eat real spinach or broccoli till I was 19.

19 yaşına kadar gerçek ıspanak veya brokoli yemedim.

Who needed it though? Meat was everywhere.

Ne gerek vardı ki zaten? Et her yerdeydi.

What could be easier, more filling or healthier for your family

Aileniz için bir ızgara biftekten, daha doyurucu

than broiling a steak?

ve sağlıklı ne olabilirdi ki?

But by then cattle were already raised unnaturally.

Fakat o zamanlarda dahi büyükbaş hayvanlar doğal yöntemlerle yetiştirilmiyordu.

Rather than spending their lives eating grass,

Midelerinin dizayn edildiği üzere ot yemek yerine,

for which their stomachs were designed,

soya ve mısır yiyerek

they were forced to eat soy and corn.

yaşamlarını sürdürmeye zorlanıyorlardı.

They have trouble digesting those grains, of course,

Bu tahıllara sindirmekte zorluk yaşıyorlardı, ama tabii ki,

but that wasn't a problem for producers.

bu üretici için bir problem değildi.

New drugs kept them healthy.

Yeni ilaçlar onları sağlıklı tutuyordu.

Well, they kept them alive.

Pekala, onları canlı tutuyordu.

Healthy was another story.

Sağlık başka bir hikayeydi.

Thanks to farm subsidies,

Çiftlik ödenekleri,

the fine collaboration between agribusiness and Congress,

tarım ticareti ve Amerikan Kongresi arasındakı iyi işbirliği sayesinde,

soy, corn and cattle became king.

soya, mısır ve büyükbaş hayvancılık kral haline geldi.

And chicken soon joined them on the throne.

Ve tavuk da kısa sürede tahta çıkıp yanlarına katıldı.

It was during this period that the cycle of

Diyetsel ve çevresel yıkım döngüsü

dietary and planetary destruction began,

o zamanlarda başladı,

the thing we're only realizing just now.

ve biz bunun daha yeni bilincine varıyoruz.

Listen to this,

Şunu dinleyin,

between 1950 and 2000, the world's population doubled.

1950 ve 2000 arasında, dünya nüfusu ikiye katlandı.

Meat consumption increased five-fold.

Et tüketimi beş kat arttı.

Now, someone had to eat all that stuff, so we got fast food.

Birilerinin bu şeyleri yemesi gerekiyordu, böylece fast food ortaya çıktı.

And this took care of the situation resoundingly.

Ve bu sorunun üstesinden büyük ses getirerek geldi.

Home cooking remained the norm, but its quality was down the tubes.

Ev yemeği hala standart olarak kaldı; ama kalitesi oldukça düşmüştü.

There were fewer meals with home-cooked breads, desserts and soups,

Evde pişirilmiş ekmek, tatlı ve çorbalı daha az öğün vardı,

because all of them could be bought at any store.

çünkü bunların hepsi marketten satın alınabiliyordu.

Not that they were any good, but they were there.

İyi olduklarından değil; ama oradaydılar.

Most moms cooked like mine:

Birçok anne benimki gibi yemek yapıyordu --

a piece of broiled meat, a quickly made salad with bottled dressing,

bir parça ızgara et, çabukça yapılmış hazır soslu bir salata,

canned soup, canned fruit salad.

konserve çorba, konserve meyve salatası.

Maybe baked or mashed potatoes,

Belki haşlanmış veya püre patates,

or perhaps the stupidest food ever, Minute Rice.

veya tüm zamanların en aptal yemeği -- Minute Rice.

For dessert, store-bought ice cream or cookies.

Tatlı olarak, marketten alınmış dondurma veya kurabiyeler.

My mom is not here, so I can say this now.

Annem burada değil, o yüzden şunu söyleyebilirim.

This kind of cooking drove me to learn how to cook for myself.

Bu tür yemekler beni kendi yemeğimi pişirmeyi öğrenmeye itti.

(Laughter)

(Gülüşme)

It wasn't all bad.

Hiç de fena değildi.

By the '70s, forward-thinking people

'70ler de, ileri görüşlü insanlar

began to recognize the value of local ingredients.

yerel malzemelerin değerini anlamaya başladılar.

We tended gardens, we became interested in organic food,

Bahçelere yöneldik, organik gıdayla ilgilenmeye başladık,

we knew or we were vegetarians.

ya vejetaryen olduk ya da onları tanımaya başladık.

We weren't all hippies, either.

Hepimiz hippi de değildik.

Some of us were eating in good restaurants and learning how to cook well.

Bazılarımız iyi restoranlarda yiyordu ve iyi yemek yapmayı öğreniyordu.

Meanwhile, food production had become industrial. Industrial.

Bu esnada, yemek üretimi sanayileşti. Endüstriyelleşti.

Perhaps because it was being produced rationally,

Muhtemelen, plastik gibi,

as if it were plastic,

hesaplara dayalı bir şekilde üretildiğinden,

food gained magical or poisonous powers, or both.

yiyecekler büyülü veya zehirli güçler kazandı, ya da ikisini birden.

Many people became fat-phobic.

Birçok insan hayvanlardan korkar oldu.

Others worshiped broccoli, as if it were God-like.

Diğerleri brokoliye Tanrı' ymışcasına tapmaya başladı.

But mostly they didn't eat broccoli.

Ama çoğunlukla brokoli yemediler.

Instead they were sold on yogurt,

Onun yerine brokoli kadar iyi olan

yogurt being almost as good as broccoli.

yoğurdu benimsediler,

Except, in reality, the way the industry sold yogurt

Fakat, aslında, endüstrinin yoğurdu pazarlama yöntemi

was to convert it to something much more akin to ice cream.

onu dondurmaya benzer bir hale dönüştürmekti.

Similarly, let's look at a granola bar.

Keza, gelin granola barlara bakalım.

You think that that might be healthy food,

Bunun sağlıklı bir gıda olduğunu düşünebilirsiniz;

but in fact, if you look at the ingredient list,

ama gerçekte, içindekilerin listesine bakarsanız,

it's closer in form to a Snickers than it is to oatmeal.

yapısının yulaf ezmesinden çok Snickers' a benzediğini göreceksiniz.

Sadly, it was at this time that the family dinner was put in a coma,

Malesef, ailece yapılan akşam yemekleri komaya, eğer öldürülmedilerse,

if not actually killed --

bu dönemlerde sokuldu.

the beginning of the heyday of value-added food,

İçine alabildiğine sokuşturulmuş soya ve mısır ürünleri içeren,

which contained as many soy and corn products

katma değerli gıdanın

as could be crammed into it.

altın çağının başlangıcı.

Think of the frozen chicken nugget.

Dondurulmuş tavuk nuggetları düşünün.

The chicken is fed corn, and then its meat is ground up,

Tavuk mısırla besleniyor, sonra eti kıyma olarak çekiliyor

and mixed with more corn products to add bulk and binder,

ve şişirmek ve yapışık tutmak için daha fazla mısır ürününe bulanıyor,

and then it's fried in corn oil.

ve sonra mısır yağında kızartılıyor.

All you do is nuke it. What could be better?

Tek yapmanız gereken mikrodalgada pişirmek. Daha iyi ne olabilir?

And zapped horribly, pathetically.

Ve iğrenç, acınası bir halde tabağı hemen silip süpürüvermek.

By the '70s, home cooking was in such a sad state

70' lerde, ev yemekleri o kadar kötü bir haldeydi ki,

that the high fat and spice contents of foods

McNuggets ve Hot Pockets gibi yiyeceklerin

like McNuggets and Hot Pockets --

yüksek yağ ve baharat içeriği,

and we all have our favorites, actually --

-- hepimizin de bir favorisi vardır aslında --

made this stuff more appealing than the bland things

onları evde sunulan masum şeylerden

that people were serving at home.

çok daha cezbedici kılıyordu.

At the same time, masses of women were entering the workforce,

Bu esnada, kadınlar kitleler halinde işgücüne katılıyordu,

and cooking simply wasn't important enough

ve yemek pişirmek açıkça,

for men to share the burden.

erkeklerin zahmeti paylaşmasını sağlayacak kadar önemli değildi.

So now, you've got your pizza nights, you've got your microwave nights,

Böylece artık pizza geceleri ortaya çıktı, mikrodalga geceleri ortaya çıktı,

you've got your grazing nights,

sadece bir şeyler atıştırma geceleri ortaya çıktı.

you've got your fend-for-yourself nights and so on.

kendi-başının-çaresine-bak geceleri ortaya çıktı falan filan.

Leading the way -- what's leading the way?

Başı çeken -- başı ne çekiyor?

Meat, junk food, cheese:

Et, abur cubur, peynir.

the very stuff that will kill you.

Sizi bizzati öldürecek şeyler.

So, now we clamor for organic food.

Şimdi organik gıda yaygarası çıkarıyoruz.

That's good.

Bu güzel.

And as evidence that things can actually change,

Ve durumun değişebileceğine kanıt olarak,

you can now find organic food in supermarkets,

artık süpermarketlerde organik gıda bulabilmek mümkün,

and even in fast-food outlets.

hatta fast food satış noktalarında bile.

But organic food isn't the answer either,

Fakat organik gıda da cevap değil,

at least not the way it's currently defined.

en azından şu anki tanımlandığı haliyle.

Let me pose you a question.

Sizi bir soruyla yönelteyim.

Can farm-raised salmon be organic,

Çiftlikte yetiştirilmiş somon balığının,

when its feed has nothing to do with its natural diet,

beslenme şekli doğal beslenmeyle alakası yokken, organik olması mümkün mü?

even if the feed itself is supposedly organic, and the fish themselves

Beslenmesinin doğal olduğunu bile kabul etsek, daracık kümeslere doluşturulmuş,

are packed tightly in pens, swimming in their own filth?

kendi pislikleri içinde yüzerken organik olmaları mümkün mü?

And if that salmon's from Chile, and it's killed down there

Ve bu somon Şili' den geliyor, orada öldürülüyor

and then flown 5,000 miles, whatever,

ve buraya 5000 mil kadar uçuruluyorsa,

dumping how much carbon into the atmosphere?

atmosfere ne kadar karbon yayıyor?

I don't know.

Bilmiyorum.

Packed in Styrofoam, of course,

Suni köpüğe sarılı, tabi ki,

before landing somewhere in the United States,

Amerika Birleşik Devletleri' ne inmeden önce

and then being trucked a few hundred more miles.

ve sonrasında bir kaç yüz mil daha kamyonla taşınırken.

This may be organic in letter, but it's surely not organic in spirit.

Bu kağıt üstünde organik olabilir; ancak ruhu itibariyle kesinlikle organik değil.

Now here is where we all meet.

Şimdi hepimizin buluştuğu ortak noktaya geliyoruz.

The locavores, the organivores, the vegetarians,

Lokavorlar, organivorlar, vejetaryenler,

the vegans, the gourmets

aşırı vejetaryenler ( et ve hayvanlardan çıkan hiçbir şeyi yemeyenler, yumurta, süt vb ), gurmeler

and those of us who are just plain interested in good food.

ve sadece iyi yemek yemeye meraklılarımız.

Even though we've come to this from different points,

Bu noktaya farklı noktalardan gelmiş olmamıza rağmen,

we all have to act on our knowledge

insanların gıdalar hakkında düşüncelerini değiştirmek için

to change the way that everyone thinks about food.

bilgimizi eyleme dönüştürme vaktimiz geldi.

We need to start acting.

Eyleme geçmeliyiz.

And this is not only an issue of social justice, as Ann Cooper said --

Ve bu Ann Cooper' ın da dediği gibi, bu yalnız bir sosyal adalet meselesi değil

and, of course, she's completely right --

-- tabii ki tamamıyla haklı --

but it's also one of global survival.

aynı zamanda bir küresel kurtuluş meselesi.

Which bring me full circle and points directly to the core issue,

Ki bu beni başladığımız noktaya geri getiriyor ve esas meseleye işaret ediyor,

the overproduction and overconsumption of meat and junk food.

et ve abur cuburun aşırı üretimi ve tüketimi.

As I said, 18 percent of greenhouse gases

Dediğim gibi, sera gazlarının yüzde 18'i

are attributed to livestock production.

çiftlik hayvanı yetiştiriciliğiyle alakalı.

How much livestock do you need to produce this?

Bunun için ne kadar çiftlik hayvancılığı gerekiyor?

70 percent of the agricultural land on Earth,

Dünya üzerindeki tarım arazisinin yüzde 70'i.

30 percent of the Earth's land surface is directly or indirectly devoted

Dünya topraklarının yüzde 30'u doğru veya dolaylı yollardan

to raising the animals we'll eat.

yiyeceğimiz hayvanları yetiştirmeye adanmış durumda.

And this amount is predicted to double in the next 40 years or so.

Ve bu miktarın önümüzdeki 40 yıl içinde ikiye katlanması bekleniyor.

And if the numbers coming in from China

Ve eğer Çin' den gelen rakamlar,

are anything like what they look like now,

şu an göründüğü gibiyse

it's not going to be 40 years.

bu 40 yıl da sürmeyecek.

There is no good reason for eating as much meat as we do.

Yediğimiz kadar çok et yemek için hiçbir iyi sebep yok.

And I say this as a man who has eaten a fair share of corned beef in his life.

Ve bunu hayatatı boyunca konserve sığır etinden adil bir pay tüketmiş biri olarak söylüyorum.

The most common argument is that we need nutrients --

En yaygın argüman besin değeri yüksek gıdalara ihtiyacımız olduğu --

even though we eat, on average, twice as much protein

ancak, ortalama olarak, endüstri saplantılı USDA'in

as even the industry-obsessed USDA recommends.

bile tavsiye ettiğinin iki katı protein tüketiyoruz.

But listen: experts who are serious about disease reduction

Ama kulak verin -- hastalık azaltma konusunda uzman kişiler

recommend that adults eat just over half a pound of meat per week.

yetişkinlere tavsiyesi haftada 200 gramdan az fazla et yemeleri.

What do you think we eat per day? Half a pound.

Günde ne kadar yediğimizi düşünüyorsunuz? 200 gram.

But don't we need meat to be big and strong?

Ama büyük ve güçlü olmak için ete ihtiyacımız yok mu?

Isn't meat eating essential to health?

Et yemek sağlık için olmazsa olmaz değil mi?

Won't a diet heavy in fruit and vegetables

Meyve ve sebzenin ağırlıkta olduğu bir beslenme şekli

turn us into godless, sissy, liberals?

bizi Allahsız, korkak liberallere çevirmez mi?

(Laughter)

(Gülüşme)

Some of us might think that would be a good thing.

Bazılarımız bunun iyi bir şey olacağını düşünebilirler.

But, no, even if we were all steroid-filled football players,

Ama hayır, hepimiz steroidle şişmiş amerikan futbolu oyuncuları da olsaydık,

the answer is no.

cevap yine hayır.

In fact, there's no diet on Earth that meets

Aslında, dünyada temel beslenme ihtiyaçlarını karşıladığı halde,

basic nutritional needs that won't promote growth,

gelişimi teşvik etmeyen bir diyet türü yok,

and many will make you much healthier than ours does.

ve çoğu bizimkinden daha sağlıklı olacaktır.

We don't eat animal products for sufficient nutrition,

Hayvan ürünlerini yeterli beslenme için tüketmiyoruz,

we eat them to have an odd form of malnutrition, and it's killing us.

garip bir tür kötü beslenmeye sahip olmak için tüketiyoruz, ve bu bizi öldürüyor.

To suggest that in the interests of personal and human health

Bireysel ve toplumsal sağlığın menfaati için,

Americans eat 50 percent less meat --

Amerikalıların %50 daha az et yemesini önermek yeterli değil;

it's not enough of a cut, but it's a start.

ancak yine de bir başlangıçtır.

It would seem absurd, but that's exactly what should happen,

Bu absürt gibi gelebilir; ama aynen bu şekilde olması gerekiyor,

and what progressive people, forward-thinking people

ve modern, ileri görüşlü insanların,

should be doing and advocating,

artan bitki tüketimi ile birlikte

along with the corresponding increase in the consumption of plants.

yapması ve savunması gereken şey de bu.

I've been writing about food more or less omnivorously --

Yiyecekler hakkında 30 yıldır, hemen hemen omnivorca

one might say indiscriminately -- for about 30 years.

-- ya da ayrımcılık yapmadan -- yazıyorum.

During that time, I've eaten

Bu süre boyunca neredeyse her şeyi yedim

and recommended eating just about everything.

ve yenilmesini tavsiye ettim.

I'll never stop eating animals, I'm sure,

Hayvan eti yemeyi hiçbir zaman bırakmayacağım, buna eminim;

but I do think that for the benefit of everyone,

ama herkesin yararı için, onları endüstriyel olarak yetiştirmeyi

the time has come to stop raising them industrially

ve düşüncesizce tüketmeyi bırakmanın

and stop eating them thoughtlessly.

vaktinin geldiğini düşünüyorum.

Ann Cooper's right.

Ann Cooper haklı.

The USDA is not our ally here.

USDA burada müttefiğimiz değil.

We have to take matters into our own hands,

Meseleyi kendimiz ele almalıyız,

not only by advocating for a better diet for everyone --

sadece herkes için daha iyi bir beslenme şeklini savunarak değil --

and that's the hard part -- but by improving our own.

ve bu zor kısmı -- kendimizinkini de iyileştirerek.

And that happens to be quite easy.

Ve bu aslında oldukça kolay.

Less meat, less junk, more plants.

Daha az et, aburcubur; daha bol bitki.

It's a simple formula: eat food.

Basit bir formül -- yemek yiyin.

Eat real food.

Gerçek yemek yiyin.

We can continue to enjoy our food, and we continue to eat well,

iyi, hatta daha iyi yemeye devam ederken,

and we can eat even better.

yemeklerden hala keyif alabiliriz.

We can continue the search for the ingredients we love,

Sevdiğimiz malzemeleri arayışımızı hala sürdürebiliriz,

and we can continue to spin yarns about our favorite meals.

ve favori yiyeceklerimiz hakkında hikayeler uydurup anlatmaya devam edebiliriz.

We'll reduce not only calories, but our carbon footprint.

Sadece kalori değil, karbon ayak izimizi azaltacağız.

We can make food more important, not less,

Yiyecekleri daha önemsiz değil, önemli kılabilir

and save ourselves by doing so.

ve böylece kendimizi kurtarabiliriz.

We have to choose that path.

Bu yolu seçmek zorundayız.

Thank you.

Teşekkürler.