Let’s Help Refugees Thrive, Not Just Survive | Melissa Fleming | TED Talks

Çeviri: Esra Çakmak Gözden geçirme: Yakup Mete EZIN

So I started working

Farklılık yaratmak adına,

with refugees because I wanted

mültecilerle çalışmaya başladım

to make a difference,

ve fark yaratmak

and making a difference starts

onların hikâyelerini

aktarmaktan geçiyor.

with telling their stories.

So when I meet refugees,

Mülteciler ile buluştuğumda,

I always ask them questions.

her daim onlara sorular sorarım.

Who bombed your house?

Evini kim bombaladı?

Evladını kim öldürdü?

Who killed your son?

Did the rest of your family make it out alive?

Ailenin kalan üyeleri hayatta kalmayı başarabildi mi?

How are you coping

Sürgündeki hayatın üstesinden

in your life in exile?

nasıl gelebiliyorsun?

But there's one question that always seems to me

Fakat şu kilit soru, bana göre

to be most revealing, and that is:

gerçekleri en doğru şekilde ortaya koyuyor:

What did you take?

Yanına ne aldın?

What was that most important thing

Yaşadığın yerde bombalar patlarken

ve silahlı çeteler evine yol alırken

that you had to take with you

when the bombs were exploding in your town,

yanında almak zorunda kaldığın

and the armed gangs were approaching your house?

o en önemli şey neydi?

Tanıdığım Suriyeli bir genç,

A Syrian refugee boy I know

told me that he didn't hesitate

hayatı mutlak tehlike içindeyken

when his life was in imminent danger.

tereddüt etmediğini söyledi.

Lise diplomasını aldı

He took his high school diploma,

ve bana nedenini anlattı.

and later he told me why.

''Lise diplomamı aldım;

He said, "I took my high school diploma

because my life depended on it."

çünkü hayatım buna bağlıydı.'' dedi.

And he would risk his life to get that diploma.

O diplomayı alabilmek için hayatını riske atabilirdi.

On his way to school, he would dodge snipers.

Okula giderken keskin nişancıları atlatmak zorundaydı.

His classroom sometimes shook

Patlama ve bombardıman sesleri ile

with the sound of bombs and shelling,

sınıfı zaman zaman sarsılıyordu

ve annesi bana şunu söylemişti:

and his mother told me,

"Every day, I would say to him every morning,

''Her gün, her sabah ona şunu söylerdim:

"Lütfen okula gitme yavrum''.

'Honey, please don't go to school.'"

And when he insisted, she said,

O ısrar ettiğindeyse, ''Ona son kez

"I would hug him as if it were for the last time."

sarılıyormuş gibi sarılırdım.'' dedi.

But he said to his mother,

Annesine şunu söyledi,

"We're all afraid,

''Hepimiz korkuyoruz

but our determination to graduate

ama mezun olma kararlılığımız

korkumuzdan daha güçlü.''.

is stronger than our fear."

But one day, the family got terrible news.

Bir gün, bu aile korkunç haberi aldı.

Hany's aunt, his uncle and his cousin

Hany'nin halası, amcası ve kuzeni

were murdered in their homes for refusing

evlerini terk etmeyi reddettikleri için

to leave their house.

öldürülmüşlerdi.

Their throats were slit.

Boğazları kesilmişti.

Gitmenin vakti gelmişti.

It was time to flee.

They left that day, right away, in their car,

O gün çarçabuk arabalarıyla ayrıldılar,

Hany hidden in the back because they were facing

Hany arkaya saklandı, çünkü tehditkâr

checkpoints of menacing soldiers.

askerlerin olduğu kontrol noktalarından geçiyorlardı.

And they would cross the border into Lebanon,

Huzura kavuşacakları

where they would find peace.

Lübnan sınırını geçeceklerdi.

But they would begin a life of grueling hardship

Meşakkatli zorlukların ve yeknesaklıkların olduğu

and monotony.

bir hayata başlayacaklardı.

They had no choice but to build a shack

Çamurlu bir bölgeye baraka inşa etmekten

on the side of a muddy field,

başka bir seçenekleri yoktu,

and this is Hany's brother Ashraf,

bu da dışarıda oyun oynayan

who plays outside.

Hany'nin kardeşi Ashraf.

And that day, they joined

İşte o gün,

dünyada en çok mülteci barındıran

the biggest population of refugees in the world,

in a country, Lebanon, that is tiny.

o küçük ülkeye, Lübnan'a katıldılar.

It only has four million citizens,

Kendi nüfusu 4 milyon olmakla birlikte,

and there are one million Syrian refugees living there.

1 milyon Suriyeli mülteci barındırıyor.

There's not a town, a city or a village

Suriyeli mültecilere ev sahipliği yapmayan

that is not host to Syrian refugees.

ne bir kasaba, şehir ne de bir köy var.

This is generosity and humanity

Takdire şayan olansa

that is remarkable.

bu cömertlik ve insanlık.

Think about it this way, proportionately.

Oransal olarak düşünelim.

It would be as if

80 milyon nüfuslu Almanya'nın,

the entire population of Germany,

sadece 3 yıl içerisinde,

80 million people,

Birleşik Devletler'e sığınması gibi

would flee to the United States in just three years.

olurdu.

Half of the entire population of Syria

Suriye nüfusunun yarısı

yerinden yurdundan edildi,

is now uprooted,

most of them inside the country.

çoğu da ülke içinde.

Six and a half million people

Altı buçuk milyon insan,

have fled for their lives.

hayatlarını kurtarmak için kaçtılar.

Over and well over three million people

Üç milyonun üzerinde insan

have crossed the borders

sınırları geçti

and have found sanctuary in the neighboring countries,

ve komşu ülkelere sığınmacı olarak yerleşti

and only a small proportion, as you see,

ve gördüğünüz üzere sadece küçük bir kısmı

have moved on to Europe.

Avrupa'ya yerleşti.

What I find most worrying

Beni en çok endişelendiren durum,

is that half of all Syrian refugees are children.

bütün Suriyeli mültecilerin yarısının çocuk olması.

Bu küçük kızın, bu fotoğrafını çektim.

I took this picture of this little girl.

It was just two hours after she had arrived

Suriye'den Ürdün'e yaptığı o uzun

after a long trek from Syria into Jordan.

yolculuktan sadece 2 saat sonrasıydı.

And most troubling of all

En tedirgin edicisiyse

Suriyeli mülteci çocukların, yalnızca

is that only 20 percent of Syrian refugee children

are in school in Lebanon.

%20'si, Lübnan'da eğitim görüyor.

And yet, Syrian refugee children,

Buna rağmen, Suriyeli mülteci çocuklar,

all refugee children tell us

bütün mülteci çocuklar,

education is the most important thing in their lives.

eğitimin hayatlarındaki en önemli şey olduğunu söylüyorlar.

Why? Because it allows them to think of their future

Neden? Çünkü bu, geçmişin kâbusundan sıyrılıp

rather than the nightmare of their past.

bir gelecek kurma hayali veriyor onlara.

Nefrettense, umut sahibi oluyorlar.

It allows them to think of hope rather than hatred.

I'm reminded of a recent visit I took

Yakın zamanda, Kuzey Irak'taki

to a Syrian refugee camp in northern Iraq,

bir mülteci kampına yaptığım bir ziyareti anımsadım,

and I met this girl,

bu kız ile tanışmıştım.

and I thought, "She's beautiful,"

''Ne kadar da güzel,'' diye düşündüm

and I went up to her and asked her,

yanına gidip

"Can I take your picture?"

''Fotoğrafını çekebilir miyim?'' dedim.

And she said yes,

Kabul etti,

but she refused to smile.

ama gülmeyi reddetti.

I think she couldn't,

Yapamadığını düşünüyorum,

because I think she must realize that she represents

çünkü kendisi yansıttığı tablonun farkında;

a lost generation of Syrian refugee children,

Suriyeli göçmen çocuklardan oluşan kayıp bir nesil,

a generation isolated and frustrated.

dışlanmış ve hüsran dolu bir nesil.

And yet, look at what they fled:

Yine de nelerden kaçtıklarına bakın:

utter destruction,

Büyük bir yıkım,

buildings, industries, schools, roads, homes.

binalar, endüstri, okullar, yollar, evler.

Hany's home was also destroyed.

Hany'nin evi de harap olmuş.

This will need to be rebuilt

Hepsinin mimar, mühendis, teknisyen

by architects, by engineers, by electricians.

eliyle yeniden yaratılması gerekiyor.

Communities will need teachers and lawyers

Toplumların intikam değil, uzlaşma güdüsüyle hareket edecek

and politicians interested in reconciliation

öğretmen, avukat ve politikacılara

and not revenge.

ihtiyacı vardır.

Bu yeniden yapılandırma

Shouldn't this be rebuilt

by the people with the largest stake,

en umut dolu insanlar tarafından yapılmamalı mı,

sürgünde olan toplumlar, mülteciler tarafından?

the societies in exile, the refugees?

Refugees have a lot of time

Geri dönüşlerini hazırlamak adına

to prepare for their return.

mültecilerin çok zamanı var.

You might imagine that being a refugee

Mülteci olmanın

is just a temporary state.

geçici bir durum olduğunu düşünebilirsiniz.

Uzaktan yakından alakası yok.

Well far from it.

Süregelen savaşlar ile birlikte,

With wars going on and on,

the average time a refugee will spend in exile

bir mültecinin sürgünde geçirdiği

is 17 years.

ortalama süre 17 yıldır.

Hany was into his second year in limbo

Hany'yi en son ziyaret ettiğimde,

when I went to visit him recently,

belirsizlik içindeki ikinci yılındaydı

and we conducted our entire conversation in English,

ve bütün konuşmayı İngilizce sürdürdük

which he confessed to me he learned

ki bana Dan Brown romanları okuyarak

from reading all of Dan Brown's novels

ve Amerikan rap parçaları dinleyerek

dili söktüğünü itiraf etti.

and from listening to American rap.

We also spent some nice moments of laughter

Ayrıca değerli kardeşi Ashraf ile de

and fun with his beloved brother Ashraf.

eğlenceli ve güzel vakit geçirdik.

But I'll never forget what he told me

O gün konuşmamız bittiğinde

when we ended our conversation that day.

bana söylediği şeyi unutmayacağım.

He said to me,

Dedi ki,

"If I am not a student, I am nothing."

''Öğrenci değilsem, bir hiçim.''

Hany is one of 50 million people

Hany, yerinden yurdundan edilen

uprooted in this world today.

50 milyon insandan sadece biri.

2. Dünya Savaşı'ndan bu yana

Never since World War II

have so many people been forcibly displaced.

hiçbir zaman, bu kadar insan zorla yerinden edilmedi.

Sağlık, teknoloji, eğitim

So while we're making sweeping progress

in human health,

ve tasarım alanında

in technology, in education and design,

köklü gelişimlerde bulunurken;

we are doing dangerously little

mağdurlara karşı

to help the victims

çok ama çok az yardım eli uzatıyor

and we are doing far too little

ve onları evlerinden sürükleyen

to stop and prevent

bu savaşı durdurmak ve önlemek adına

the wars that are driving them from their homes.

neredeyse hiçbir şey yapmıyoruz.

And there are more and more victims.

Her geçen gün mağdurlar artıyor.

Ortalama her gün,

Every day, on average,

by the end of this day,

bu günün sonuna kadar.

32,000 people will be forcibly displaced

32.000 insan zorla evlerinden olacaklar ---

from their homes —

32,000 people.

32.000 insan.

They flee across borders like this one.

Bu şekilde sınırlardan kaçıyorlar.

Ürdün tarafındaki Suriye sınırından bir kesit

We captured this on the Syrian border to Jordan,

and this is a typical day.

ve bu sıradan bir gün.

Or they flee on unseaworthy and overcrowded boats,

Denize çıkmaya elverişsiz ve aşırı kalabalık botlar ile,

risking their lives in this case

Avrupa'daki güvenli ortama kavuşabilme

just to reach safety in Europe.

adına hayatlarını tehlikeye atıyorlar.

This Syrian young man

Bu Suriyeli genç,

survived one of these boats that capsized —

alabora olan botlardan birinden kurtuldu,

most of the people drowned —

insanların çoğu boğulmuştu

ve bize şunları söyledi,

and he told us,

"Syrians are just looking for a quiet place

''Suriyeliler kimsenin onları incitmeyeceği,

where nobody hurts you,

kimsenin onları aşağılamayacağı

where nobody humiliates you,

ve kimsenin canlarını almayacağı,

and where nobody kills you."

sessiz sakin bir yer umudundalar.''

Well, I think that should be the minimum.

En temelinde böyle olduğunu düşünüyorum.

How about a place of healing,

Sağlık imkânlarının olduğu,

of learning,

eğitim olan

and even opportunity?

ve imkânlar sunacak bir yer neden olmasın?

Americans and Europeans

Amerikalılar ve Avrupalılar,

have the impression that proportionally

ülkelerine nispeten çok sayıda

mülteci geleceklerini zannediyorlar, ama işin

huge numbers of refugees are coming

to their country,

aslı şu ki, mültecilerin

but the reality is

büyük bir kısmı,

that 86 percent, the vast majority of refugees,

%86'sı kendi emniyetsizliği ile cebelleşen

are living in the developing world,

gelişmekte olan ülkelerde yaşıyorlar,

in countries struggling with their own insecurity,

büyük kitlelere yardım konusunda

with their own issues of helping their own populations

zorluklar yaşayan

and poverty.

ve fakirlikle mücadele eden ülkelerde.

So wealthy countries in the world should recognize

Bu kadar çok mülteciye kapı açan

the humanity and the generosity of the countries

bu ülkelerdeki insaniyeti ve cömertliği,

that are hosting so many refugees.

refah seviyesine ulaşmış diğer ülkelerin tanıması gerekir.

And all countries should make sure that no one

Bütün ülkeler, zulümden veya savaştan kaçan

fleeing war and persecution

hiç kimsenin, karşısında

arrives at a closed border.

kapalı bir sınır bulmamasını sağlamalıdır.

(Applause)

(Alkış)

Thank you.

Teşekkür ederim.

But there is something more that we can do

Mültecilerin yalnızca hayatta kalmalarından öte

than just simply helping refugees survive.

çok daha fazlasını yapabiliriz.

We can help them thrive.

Gelişmelerine katkıda bulunabiliriz.

We should think of refugee camps and communities

Mülteci kamp ve topluluklarını,

as more than just temporary population centers

insanların savaşın bitmesini beklerken

where people languish

süründükleri, geçici topluluk birimlerimden

waiting for the war to end.

ibaret görmemeliyiz.

Rather, as centers of excellence,

Başarının arz ettiği,

where refugees can triumph over their trauma

mültecilerin travmalarını yenip

and train for the day that they can go home

olumlu değişim ve toplumsal dönüşüm timsalleri olarak

as agents of positive change

evlerine gidebilecekleri güne dek

and social transformation.

gelişecekleri merkezler olabilirler.

Çok mantıklı gelse de

It makes so much sense,

but I'm reminded of the terrible war in Somalia

22 yıldır Somali'de süregelen

that has been raging on for 22 years.

dehşet savaş beliriyor aklımda.

And imagine living in this camp.

Bu kampta yaşadığınızı hayal edin.

I visited this camp.

Orayı ziyaret etmiştim.

It's in Djibouti, neighboring Somalia,

Somali yakınlarındaki Dijibouti burası

and it was so remote

ve o kadar uzak ki

that we had to take a helicopter to fly there.

oraya ancak helikopter ile ulaşabildik.

It was dusty and it was terribly hot.

Tozluydu ve dehşet bir sıcak vardı.

Bir okulu ziyarete gittik

And we went to visit a school

and started talking to the children,

ve çocuklarla konuşmaya başladım

and then I saw this girl across the room

ve odanın karşısındaki,

who looked to me to be the same age

kızımla neredeyse aynı yaşta olan

as my own daughter, and I went up and talked to her.

ve bana bakan bu kızı gördüm, yanına gittim.

Yetişkinlerin küçüklere sorduğu

And I asked her the questions

that grown-ups ask kids,

sorulardan sordum;

like, "What is your favorite subject?"

''En sevdiğin ders hangisi?'',

and, "What do you want to be when you grow up?"

''Büyüyünce ne olmak istersin?'' gibi.

And this is when her face turned blank,

Suratında hiçbir ifade oluşmadı

and she said to me,

ve şunları söyledi,

"I have no future.

''Benim geleceğim yok.

My schooling days are over."

Okul günlerim bitti.''

Bir yanlış anlaşılma olduğunu

And I thought, there must be some misunderstanding,

so I turned to my colleague

düşünerek arkadaşıma sordum,

dediğimi onayladı,

and she confirmed to me

there is no funding for secondary education

bu kampta ortaokul eğitimi için

in this camp.

fon sağlanmamış.

And how I wished at that moment

O anda, ona

that I could say to her,

şunu demeyi öylesine istedim ki,

"We will build you a school."

''Sana bir okul inşa edeceğiz.''

And I also thought, what a waste.

Aynı zamanda, nasıl bir kayıp yaşandığını düşündüm.

She should be and she is

Somali'nin geleceği olmalı,

the future of Somalia.

ki öyle de.

A boy named Jacob Atem

Jacob Atem isimli bir çocuk

talihsiz facia ile karşılaşmadan önce,

had a different chance, but not before he experienced

terribly tragedy.

farklı bir şansa sahipti.

He watched — this is in Sudan —

Köyünün — burası Sudan —

as his village — he was only seven years old —

yerle bir olmasına —7 yaşındaydı —

şahit oldu

burned to the ground, and he learned

that his mother and his father

ve anne babasının

and his entire family

ve bütün ailesinin

were killed that day.

o gün öldürüldüklerini öğrendi.

Only his cousin survived, and the two of them

Sadece kuzeni hayatta kaldı ve ikisi

7 ay boyunca yürüdüler —

walked for seven months —

this is boys like him —

— onun gibi diğer çocuklar —

vahşi hayvanlar ve silahli çetelerce kovalanan ve izlenenler

chased and pursued by wild animals and armed gangs,

and they finally made it to refugee camps

ve sonunda güvenli ortam bulabildikleri

where they found safety,

mülteci kampına ulaştılar

and he would spend the next seven years

ve Hany gelecek 7 yılını

in Kenya in a refugee camp.

Kenya'daki bu kampta sürdürdü.

But his life changed

Birleşik Devletler'e yerleşme

imkânı bulunca hayatı değişti,

when he got the chance to be resettled

to the United States,

koruyucu bir ailede sevgiyi buldu

and he found love in a foster family

ve tekrar okula gidebildi

ve üniversiteden mezun olduğu

and he was able to go to school,

and he wanted me to share with you

bu gurur dolu anını

this proud moment

sizler ile

when he graduated from university.

paylaşmamı istedi.

(Applause)

(Alkış)

I spoke to him on Skype the other day,

Geçen gün Skype üzerinden konuştuk,

and he was in his new university in Florida

Florida'da yeni üniversitesinde,

pursuing his Ph.D. in public health,

Kamu Sağlığı üzerine doktorasını yaptığını

and he proudly told me how he was able to raise

ve Amerikan halkı ile birlikte

enough funds from the American public

köyü için bir sağlık kliniği açma yolunda

to establish a health clinic back in his village

yeteri kadar bağış toplayabildiğini

back home.

gururla söyledi.

So I want to take you back to Hany.

Sizleri tekrar Hany'e götürmek istiyorum.

When I told him I was going to have the chance

TED sahnesinde sizler ile

konuşma şansını yakaladığımı söylediğimde,

to speak to you here on the TED stage,

he allowed me to read you a poem

bana e-posta olarak gönderdiği bir şiirini

paylaşmama izin verdi.

that he sent in an email to me.

He wrote:

Şöyle yazdı:

"I miss myself,

''Kendimi özlüyorum,

my friends,

arkadaşlarımı,

times of reading novels or writing poems,

roman okuyup şiir yazdığım zamanları,

birds and tea in the morning.

kuşların çay ile eşlik ettiği sabahları.

My room, my books, myself,

Kendi odamı, kendi kitaplarımı, kendimi

and everything that was making me smile.

ve beni mutlu eden diğer her şeyi.

Ah, ah, kavuşacağım

Oh, oh, I had so many dreams

that were about to be realized."

o kadar hayalim vardı ki.''

So here is my point:

Demek istediğim şu:

Not investing in refugees

Mültecilere yatırım yapmamak

is a huge missed opportunity.

kaçırılan büyük bir şans.

Leave them abandoned,

Onları terk ederseniz,

sömürge ve suistimale açık olurlar

and they risk exploitation and abuse,

and leave them unskilled and uneducated,

ve onları niteliksiz ve eğitimsiz bırakırsanız,

and delay by years the return

ülkelerindeki barış ve refahı

to peace and prosperity in their countries.

yıllarca ertelemiş olursunuz.

Sürgündekilere olan tavrımızın

I believe how we treat the uprooted

will shape the future of our world.

geleceğimizi şekillendireceğine inanıyorum.

The victims of war can hold the keys

Savaş mağdurları, sonsuz barışın

to lasting peace,

anahtarını taşıyor olabilir

and it's the refugees

ve şiddetin döngüsünü kıracak kişiler

who can stop the cycle of violence.

mültecilerdir.

Hany is at a tipping point.

Hany bardağın taşma noktasında.

We would love to help him go to university

Onun üniversiteye gidip

and to become an engineer,

mühendis olmasını isteriz,

but our funds are prioritized for the basics in life:

ama bağışlarımız sadece temel şeyleri baz alıyor:

Çadır ve battaniyeler, yatak ve kap kaçaklar,

tents and blankets and mattresses and kitchen sets,

erzak ve bir miktar ilaç.

food rations and a bit of medicine.

University is a luxury.

Üniversite onlar için bir lüks.

But leave him to languish in this muddy field,

Onun bu çamurlu alanda sürünmesine göz yumarsanız,

and he will become a member

kayıp bir neslin

of a lost generation.

bir diğer üyesi olur.

Hany's story is a tragedy,

Hany'nin hikâyesi bir trajedi,

but it doesn't have to end that way.

ama öyle sonlanmak zorunda değil.

Teşekkürler.

Thank you.

(Applause)

(Alkış)