George Papandreou: Imagine a European democracy without borders

65,528 views ・ 2013-06-12

TED


Ju lutemi, klikoni dy herë mbi titrat në anglisht më poshtë për të luajtur videon.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: Elvira Peço Reviewer: Helena Bedalli
Ky nuk do të jetë një fjalim
00:13
This will not be a speech
1
13250
1266
00:14
like any one I have ever given.
2
14516
3291
si ata që kam dhënë më parë.
00:17
I will talk to you today about
3
17807
3490
Do t'ju flas sot rreth
00:21
the failure of leadership in global politics
4
21297
4890
dështimit të udhëheqjes në politikat globale
00:26
and in our globalizing economy.
5
26187
2998
dhe në globalizimin e ekonomisë sonë.
00:29
And I won't provide some feel-good, ready-made solutions.
6
29185
6953
Nuk do të jap disa zgjidhje të mira dhe të gatshme.
00:36
But I will in the end urge you
7
36138
2534
Por në fund do t'ju nxis
00:38
to rethink, actually take risks, and get involved
8
38672
5443
që të rimendoni, në fakt të rrezikoni dhe të gjithëpërfshiheni
00:44
in what I see as a global evolution
9
44115
3405
në atë që unë e shoh si evolucioni global
00:47
of democracy.
10
47520
2810
i demokracisë.
00:50
Failure of leadership.
11
50330
2255
Dështimi i udhëheqjes.
00:52
What is the failure of leadership today?
12
52585
2761
Si përkufizohet sot dështimi i udhëheqjes?
00:55
And why is our democracy not working?
13
55346
3467
Dhe pse nuk është funksionale demokracia?
00:58
Well, I believe that the failure of leadership is the fact
14
58813
2631
Unë besoj se dështimi udhëheqjes është fakti se
01:01
that we have taken you out of the process.
15
61444
4553
ne ju kemi nxjerrë jashtë këtij proçesi.
01:05
So let me, from my personal experiences,
16
65997
2516
Pra, më lejoni, që nga eksperienca ime personale
01:08
give you an insight, so that you can step back
17
68513
4229
t'ju jap një pamje të thellë, kështu që mund të ktheheni prapa
dhe ndoshta të kuptoni përse është kaq i vështirë bashkëpunimi
01:12
and maybe understand why it is so difficult to cope
18
72742
3672
me sfidat e sotme dhe përse politika
01:16
with the challenges of today and why politics
19
76414
2075
është drejt një rruge pa krye.
01:18
is going down a blind alley.
20
78489
3644
01:22
Let's start from the beginning.
21
82133
2497
Le të fillojmë nga fillimi.
01:24
Let's start from democracy.
22
84630
3796
Le të fillojmë nga demokracia.
01:28
Well, if you go back to the Ancient Greeks,
23
88426
2025
Nëse kthehemi prapa në Greqinë Antike,
01:30
it was a revelation, a discovery,
24
90451
3189
ishte një zbulim, një gjetje,
01:33
that we had the potential, together,
25
93640
4517
fakti që ne kishim mundësinë, së bashku,
01:38
to be masters of our own fate,
26
98157
3721
të ishim zotërit e fatit tonë,
01:41
to be able to examine, to learn, to imagine,
27
101878
2872
të ishim të aftë të hetonim, të mësonim, të imagjinonim
01:44
and then to design a better life.
28
104750
3333
dhe të ndërtonim një jetë më të mirë.
01:48
And democracy was the political innovation
29
108083
5186
Demokracia ishte shpikja politike
01:53
which protected this freedom,
30
113269
2502
e cila mbronte këtë liri,
01:55
because we were liberated from fear
31
115771
5315
sepse ishim të çliruar nga frika
02:01
so that our minds in fact,
32
121086
1653
se mendjet tona në fakt,
02:02
whether they be despots or dogmas,
33
122739
2722
nëse ishin despotike apo dogmatike,
02:05
could be the protagonists.
34
125461
4403
mund të ishin protagonistët.
02:09
Democracy was the political innovation that allowed us
35
129864
2989
Demokracia ishte risija politike e cila na lejoi
02:12
to limit the power, whether it was of tyrants
36
132853
3388
të kufizonim fuqinë, qoftë ajo e tiranëve
02:16
or of high priests,
37
136241
2747
apo e klerikëve të lartë,
02:18
their natural tendency to maximize power and wealth.
38
138988
4838
tendencën e tyre të natyrshme për të rritur fuqinë dhe pasurinë.
02:23
Well, I first began to understand this
39
143826
1610
Fillova ta kuptoj mirë një gjë të tillë
02:25
when I was 14 years old.
40
145436
2122
kur isha 14 vjeç.
02:27
I used to, to try to avoid homework,
41
147558
2110
Kisha një zakon që t'i shmangia detyrat e shtëpisë,
02:29
sneak down to the living room and listen to my parents
42
149668
5176
hyja fshehurazi në dhomën e ndenjes dhe dëgjoja prindërit e mi
02:34
and their friends debate heatedly.
43
154844
1700
kur kishin ndonjë debat të nxehtë me miqtë e tyre.
02:36
You see, then Greece was
44
156544
2378
Në atë kohë, Greqia ishte
02:38
under control of a very powerful establishment
45
158922
4237
nën kontrollin e një qeverie shumë të fuqishme
02:43
which was strangling the country,
46
163159
1747
e cila po e mbyste vendin,
02:44
and my father was heading a promising movement
47
164906
2693
dhe babai im ishte drejtuesi i një lëvizjeje premtuese
02:47
to reimagine Greece, to imagine a Greece
48
167599
2820
për të rikrijuar Greqinë, të ndërtonte një Greqi
02:50
where freedom reigned and where, maybe,
49
170419
2443
ku do të sundonte liria dhe ku ndoshta,
02:52
the people, the citizens, could actually rule their own country.
50
172862
3711
qytetarët, njerëzit të ishin ata që do të qeverisnin vendin e tyre.
02:56
I used to join him in many of the campaigns,
51
176573
2296
Zakonisht bashkohesha me të në fushatat e tij,
02:58
and you can see me here next to him.
52
178869
1939
dhe këtu mund të më shihni mua përkrah tij.
03:00
I'm the younger one there, to the side.
53
180808
2468
Unë jam ky i riu këtu, në anë.
03:03
You may not recognize me because
54
183276
3108
Mund të mos mos më njihni
03:06
I used to part my hair differently there.
55
186384
2228
sepse modelin e flokëve e kisha ndryshe në atë kohë.
03:08
(Laughter)
56
188612
1877
(Të qeshura)
03:10
So in 1967, elections were coming,
57
190489
4147
Kështu që në 1967, ishim afër zgjedhjeve,
03:14
things were going well in the campaign,
58
194636
1844
dhe gjërat po shkonin mirë me fushatën.
03:16
the house was electric.
59
196480
2011
dhe në shtëpinë tonë kishte shumë ngazëllim.
03:18
We really could sense that there was going to be
60
198491
2288
Ne e ndjenim se me të vërtetë do të kishte
03:20
a major progressive change in Greece.
61
200779
3997
një zhvillim të jashtëzakonshëm për Greqinë.
03:24
Then one night, military trucks drive up to our house.
62
204776
4952
Por një natë, makinat ushtarake erdhën në shtëpinë tonë.
03:29
Soldiers storm the door.
63
209728
2378
Ushtarët e hodhën derën përdhe.
03:32
They find me up on the top terrace.
64
212106
4170
Mua më gjetën lart në tarracë.
03:36
A sergeant comes up to me with a machine gun,
65
216276
1955
Një rreshter m'u afrua me një armë,
03:38
puts it to my head, and says,
66
218231
1959
m'a vendosi në kokë dhe më tha,
03:40
"Tell me where your father is or I will kill you."
67
220190
4352
" Më thuaj ku është babai yt ose do të vras"
03:44
My father, hiding nearby, reveals himself,
68
224542
4182
Im atë, i cili ishte fshehur aty afër, doli jashtë
03:48
and was summarily taken to prison.
69
228724
4165
dhe pastaj e çuan në burg.
03:52
Well, we survived, but democracy did not.
70
232889
3736
Sigurisht, ne shpëtuam por jo demokracia.
03:56
Seven brutal years of dictatorship
71
236625
2512
Shtatë vite të egra diktature
03:59
which we spent in exile.
72
239137
3792
të cilët i kaluam në mërgim.
04:02
Now, today, our democracies are again
73
242929
2224
Sot, përsëri demokracitë tona janë prapë
04:05
facing a moment of truth.
74
245153
2279
duke u përballur me momentin e së vërtetës.
04:07
Let me tell you a story.
75
247432
1827
Më lejoni t'ju tregoj një histori.
04:09
Sunday evening,
76
249259
2284
E dielë në mbrëmje,
04:11
Brussels, April 2010.
77
251543
3119
Bruksel, Prill 2010.
04:14
I'm sitting with my counterparts in the European Union.
78
254662
3553
Jam ulur bashkë me homologët e mi në tryezën e BE,
04:18
I had just been elected prime minister,
79
258215
3483
Sapo isha zgjedhur kryeministër,
04:21
but I had the unhappy privilege of revealing a truth
80
261698
3593
por kisha privilegjin fatkeq që të zbuloja të vërtetën
04:25
that our deficit was not 6 percent,
81
265291
3421
se defiçiti ynë nuk ishte 6 përqind,
04:28
as had been officially reported only a few days earlier
82
268712
3546
ashtu siç ishte raportuar zyrtarisht para pak ditësh
04:32
before the elections by the previous government,
83
272258
2969
para zgjedhjeve nga qeveria parardhëse,
04:35
but actually 15.6 percent.
84
275227
4888
por në të vërtetë ishte 15.6 përqind.
04:40
But the deficit was only the symptom
85
280115
2432
Por defiçiti ishte vetëm simptoma
04:42
of much deeper problems that Greece was facing,
86
282547
2316
e problemeve akoma më të thella që po përballej Greqia,
04:44
and I had been elected on a mandate, a mission, actually,
87
284863
3931
dhe unë isha zgjedhur, me mandat dhe kisha një mision,
04:48
to tackle these problems,
88
288794
1245
që t'u jepja fund këtyre problemeve,
04:50
whether it was lack of transparency
89
290039
2734
nëse ishte mungesa e transparencës
04:52
and accountability in governance,
90
292773
2301
dhe e përgjegjësisë në qeverisje,
04:55
or whether it was a clientelistic state
91
295074
2666
apo nëse ishte një gjendje e klientelës
04:57
offering favors to the powerful -- tax avoidance
92
297740
4553
e cila ofronte favore të fuqishme -- shmangies së taksave
05:02
abetted and aided by a global tax evasion system,
93
302293
4727
të ndihmuar nga sistemi global i evazionit fiskal,
05:07
politics and media captured by special interests.
94
307020
3432
politikës dhe medias që kapej pas interesave të veçanta.
05:10
But despite our electoral mandate,
95
310452
3000
Por pavarësisht mandatit tonë zgjedhor,
05:13
the markets mistrusted us.
96
313452
3215
tregjet financiare nuk na besuan.
05:16
Our borrowing costs were skyrocketing,
97
316667
2766
Borxhi ynë ishte rritur në mënyrë drastike
05:19
and we were facing possible default.
98
319433
2907
dhe ne po përballeshim me një falimentim të mundshëm.
05:22
So I went to Brussels on a mission
99
322340
3280
Kështu që vajta në Bruksel me një mision
05:25
to make the case for a united European response,
100
325620
4014
të paraqisja një propozim për një Europë të bashkuar,
05:29
one that would calm the markets and give us the time
101
329634
3300
e cila do të qetësonte tregjet dhe do të na jepnin kohën
05:32
to make the necessary reforms.
102
332934
3006
për të bërë reformat e duhura.
05:35
But time we didn't get.
103
335940
2904
Por kjo kohë nuk na u dha.
05:38
Picture yourselves around the table in Brussels.
104
338844
3136
Mendojeni pak veten në një tavolinë të rrumbullakët në Bruksel.
05:41
Negotiations are difficult, the tensions are high,
105
341980
2891
Negociatat janë të vështira, gjendja shumë e tensionuar,
05:44
progress is slow, and then, 10 minutes to 2,
106
344871
2877
zhvillimi është i ngadaltë dhe pastaj, 10 minuta nga 2,
05:47
a prime minister shouts out,
107
347748
1572
një kryeministër i cili bërtet,
05:49
"We have to finish in 10 minutes."
108
349320
2520
" Duhet të mbarojmë për 10 minuta."
05:51
I said, "Why? These are important decisions.
109
351840
2633
Unë tashë, " Pse? Këto janë vendime të rëndësishme.
05:54
Let's deliberate a little bit longer."
110
354473
2155
Le të mendohemi pak më gjatë."
05:56
Another prime minister comes in and says,
111
356628
3083
Një tjetër kryeministër vjen e më thotë,
05:59
"No, we have to have an agreement now,
112
359711
3332
" Jo, duhet të arrijmë një marrëveshje tani,
06:03
because in 10 minutes,
113
363043
2352
sepse për 10 minuta,
06:05
the markets are opening up in Japan,
114
365395
3565
hapen tregjet në Japoni,
06:08
and there will be havoc in the global economy."
115
368960
4449
dhe do të ketë një kaos në ekonominë globale."
06:13
We quickly came to a decision in those 10 minutes.
116
373409
3413
Ne arritëm shumë shpejt në një vendim në ato 10 minuta.
06:16
This time it was not the military,
117
376822
2276
Ky nuk ishte afat kohor ushtarak,
06:19
but the markets, that put a gun to our collective heads.
118
379098
6488
por tregjet, na kishin vënë në armën kokë.
06:25
What followed were the most difficult decisions in my life,
119
385586
4183
Ajo që pasoi, ishte vendimi më i vështirë i jetës sime,
06:29
painful to me, painful to my countrymen,
120
389769
4227
i dhimbshëm për mua, i dhimbshëm për bashkëkombasit e mi,
06:33
imposing cuts, austerity,
121
393996
3022
duke vendosur shtrëngesa dhe duke bërë reduktime,
06:37
often on those not to blame for the crisis.
122
397018
3226
shpesh mbi ata të cilët nuk ishin fajtorët e krizës.
06:40
With these sacrifices, Greece did avoid bankruptcy
123
400244
3127
Mes këtyre sakrificave, Greqia i shpëtoi falimentimit
06:43
and the eurozone avoided a collapse.
124
403371
3152
dhe eurozona shmangu shkatërrimin.
06:46
Greece, yes, triggered the Euro crisis,
125
406523
2648
Greqia, ishte fillesa e Euro krizës,
06:49
and some people blame me for pulling the trigger.
126
409171
3118
dhe disa njerëz më fajësojnë mua për fillimin e saj.
06:52
But I think today that most would agree
127
412289
3047
Por mendoj se sot pjesa më e madhe do të bien dakord
06:55
that Greece was only a symptom
128
415336
2366
me faktin që Greqia ishte vetëm simptoma
06:57
of much deeper structural problems in the eurozone,
129
417702
3677
e problemeve më të thella strukturore në eurozonë,
07:01
vulnerabilities in the wider global economic system,
130
421379
4192
e dobësive në sistemin e gjerë ekonomik botëror,
07:05
vulnerabilities of our democracies.
131
425571
2646
e dobësive të demokracive tona.
07:08
Our democracies are trapped by systems too big to fail,
132
428217
4337
Demokracitë tona janë rob i sistemeve të mëdha për të dështuar,
07:12
or, more accurately, too big to control.
133
432554
3369
ose, më saktësisht, shumë të mëdha për t'u kontrolluar.
07:15
Our democracies are weakened in the global economy
134
435923
2329
Demokracitë tona janë dobësuar në ekonominë globale,
07:18
with players that can evade laws, evade taxes,
135
438252
3471
me lojtarë të cilët mund të shkelin ligjet, të shmangin taksat,
07:21
evade environmental or labor standards.
136
441723
3321
si dhe të shmangin standartet e punës dhe të mjedisit.
07:25
Our democracies are undermined
137
445044
2882
Demokracitë tona janë të minuara
07:27
by the growing inequality
138
447926
2158
nga pabarazia në rritje
07:30
and the growing concentration of power and wealth,
139
450084
3780
si dhe rritja e përqëndrimit të fuqisë dhe pasurisë,
07:33
lobbies, corruption, the speed of the markets
140
453864
3654
lobingjeve, korrupsionit, shpejtësisë së tregjeve
07:37
or simply the fact that we sometimes fear an impending disaster,
141
457518
4839
apo faktit se ndonjëherë i trembemi parandalimit të shkatërrimit
07:42
have constrained our democracies,
142
462357
2720
i ka kufizuar demokracitë tona,
07:45
and they have constrained our capacity
143
465077
2888
dhe ato kanë kufizuar aftësinë tonë
07:47
to imagine and actually use the potential, your potential,
144
467965
3998
që të imagjinojmë dhe të përdorim fuqitë, fuqinë tuaj
07:51
in finding solutions.
145
471963
2515
në gjetjen e zgjidhjeve.
07:54
Greece, you see, was only a preview
146
474478
2455
Siç mund të shikoni, Greqia ishte vetëm paraqitje
07:56
of what is in store for us all.
147
476933
2377
e asaj që gjendet në treg për të gjithë ne.
07:59
I, overly optimistically, had hoped
148
479310
1690
Unë, jashtëzakonisht optimist, kisha shpresuar
08:01
that this crisis was an opportunity for Greece, for Europe,
149
481000
3791
se kjo krizë ishte një mundësi për Greqinë, për Europën
08:04
for the world, to make radical democratic transformations
150
484791
4475
për botën, që të ndodhnin transformime demokratike rrënjësore
08:09
in our institutions.
151
489266
1877
në institucionet tona.
08:11
Instead, I had a very humbling experience.
152
491143
3897
Në vend të kësaj, unë kisha një eksperiencë të përulur.
08:15
In Brussels, when we tried desperately again and again
153
495040
4481
Në Bruksel, ndërsa përpiqesha dëshpërimisht
08:19
to find common solutions,
154
499521
1909
të gjeja zgjidhje të përbashkëta,
08:21
I realized that not one, not one of us,
155
501430
3673
kuptova se as edhe një, asnjë nga ne,
08:25
had ever dealt with a similar crisis.
156
505103
3471
nuk ishte përballur ndonjëherë me një krizë të tillë.
08:28
But worse, we were trapped by our collective ignorance.
157
508574
3996
Më e keqja ishte se, kishim rënë në kurth nga padituria kolektive.
08:32
We were led by our fears.
158
512570
3468
Ne drejtoheshim nga frikët tona.
08:36
And our fears led to a blind faith
159
516038
4553
Dhe frikët na çonin drejt një besimi të verbër
08:40
in the orthodoxy of austerity.
160
520591
3165
në ortodoksinë e thjeshtësisë.
08:43
Instead of reaching out to the common
161
523756
3803
Në vend që të arrinim të përbashktën
08:47
or the collective wisdom in our societies,
162
527559
3380
ose mençurinë kolektive në shoqëritë tona,
08:50
investing in it to find more creative solutions,
163
530939
3312
të investonim në të që të gjenim zgjidhje krijuese,
08:54
we reverted to political posturing.
164
534251
2560
ne u kthyem nga qëndrimi politik.
08:56
And then we were surprised when every
165
536811
1606
Dhe pastaj u çuditëm kur çdo
08:58
ad hoc new measure didn't bring an end to the crisis,
166
538417
3298
masë e marrë specifikisht nuk solli fundin e krizës,
09:01
and of course that made it very easy
167
541715
2929
dhe sigurisht që kjo e bëri më të lehtë
09:04
to look for a whipping boy
168
544644
1847
të kërkonin për një dash kurbani
09:06
for our collective European failure,
169
546491
1798
për dështimin kolektiv europian,
09:08
and of course that was Greece.
170
548289
3354
dhe sigurisht që ky ishte Greqia.
09:11
Those profligate, idle, ouzo-swilling, Zorba-dancing Greeks,
171
551643
5172
Këta grekë përtacë, imoralë, që pinë ouzo, dhe kërcejnë Zorba,
09:16
they are the problem. Punish them!
172
556815
3065
këta janë problemi. Ndëshkojini ata!
09:19
Well, a convenient but unfounded stereotype
173
559880
3210
Po, një stereotip i duhur por i pabazë
09:23
that sometimes hurt even more than austerity itself.
174
563090
4733
që ndonjëherë të lëndon me shumë sesa vetë rreptësia.
09:27
But let me warn you, this is not just about Greece.
175
567823
3312
Por më lejoni t'ju paralajmëroj, kjo nuk i përket vetëm Greqisë.
09:31
This could be the pattern
176
571135
2952
Ky mund të jetë modeli
09:34
that leaders follow again and again
177
574087
2506
që liderat ndjekin gjithmonë
09:36
when we deal with these complex, cross-border problems,
178
576593
3662
kur përballen me probleme komplekse që kalojnë kufijtë,
09:40
whether it's climate change, whether it's migration,
179
580255
3720
qofshin këto ndryshimet klimaterike, të emigracionit
09:43
whether it's the financial system.
180
583975
3064
apo të sistemit financiar.
09:47
That is, abandoning our collective power
181
587039
2586
Kjo do te thotë, të braktisim fuqinë kolektive,
09:49
to imagine our potential,
182
589625
1879
që të imagjinojmë potencialin tonë,
09:51
falling victims to our fears, our stereotypes, our dogmas,
183
591504
4179
te jemi viktima te frikës sonë, stereotipeve tona, apo dogmave
09:55
taking our citizens out of the process
184
595683
2260
te nxjerrim jashtë proçesit qytetarët tanë
09:57
rather than building the process around our citizens.
185
597943
4172
ne vend që të ndërtojmë këtë proçes rreth qytetarëve tanë.
10:02
And doing so will only test the faith
186
602115
2472
Dhe nëse veprojme kështu vetëm sa do të testojmë besimin
10:04
of our citizens, of our peoples, even more
187
604587
2408
e qytetarëve tanë, te njerëzve tanë dhe më gjerë,
10:06
in the democratic process.
188
606995
2562
akoma më shumë ne proçesin demokratik.
10:09
It's no wonder that many political leaders,
189
609557
1698
Nuk është çudi që shumë lidera politike,
10:11
and I don't exclude myself,
190
611255
2518
dhe nuk e përjashtoj veten time,
10:13
have lost the trust of our people.
191
613773
3078
kanë humbur besimin e popullit të tyre.
10:16
When riot police have to protect parliaments,
192
616851
3563
Kur policia duhet të mbrojë parlamentin,
10:20
a scene which is increasingly common around the world,
193
620414
4197
një skenë e cila është bërë e njohur në mbarë botën,
10:24
then there's something deeply wrong with our democracies.
194
624611
4750
atëherë kjo do të thotë se diçka nuk shkon mirë me demokracinë.
10:29
That's why I called for a referendum to have the Greek people
195
629361
3905
Kjo është arsyeja se përse unë kërkova referendum, të lija Grekët
10:33
own and decide on the terms of the rescue package.
196
633266
4236
të kishin vendimmarrje të lirë mbi paketat e masave të shpëtimit.
10:37
My European counterparts, some of them, at least,
197
637502
1903
Homologët e mi europianë, disa prej tyre te paktën,
10:39
said, "You can't do this.
198
639405
1985
thanë " Nuk mund ta bësh këtë.
10:41
There will be havoc in the markets again."
199
641390
4548
Do të ketë kaos ne treg sërish".
10:45
I said, "We need to, before we restore confidence in the markets,
200
645938
4256
Unë thashë ,"Duhet ta bëjmë, para rivendosjes së besimit në treg,
10:50
we need to restore confidence and trust amongst our people."
201
650194
5588
duhet të rifitojmë besimin e njerëzve tanë."
10:55
Since leaving office, I have had time to reflect.
202
655782
2768
Kur u largova nga zyra, kisha kohë të reflektoja.
10:58
We have weathered the storm, in Greece and in Europe,
203
658550
5120
Ishim përballur me stuhinë në Greqi dhe Europë,
11:03
but we remain challenged.
204
663670
2573
por jemi akoma në një sfidë.
11:06
If politics is the power to imagine and use our potential,
205
666243
3459
Nëse politika është burimi të imagjinojmë dhe përdorim fuqitë,
11:09
well then 60-percent youth unemployment in Greece,
206
669702
4144
atëherë 60 përqind e të rinjve të papunë në Greqi,
11:13
and in other countries, certainly is a lack of imagination
207
673846
2970
dhe në vende të tjera, është padyshim mungesa e imagjinatës
11:16
if not a lack of compassion.
208
676816
2466
dhe jo mungesë e dhembshurisë.
11:19
So far, we've thrown economics at the problem,
209
679282
2541
Deri tani kemi fajësuar aspektin ekonomik,
11:21
actually mostly austerity,
210
681823
2311
dhe më saktësisht masat e rrepta ekonomike,
11:24
and certainly we could have designed alternatives,
211
684134
3230
ndërkohë që mund të kishim formuluar disa alternativa,
11:27
a different strategy, a green stimulus for green jobs,
212
687364
3322
një strategji ndryshe, stimul pozitiv për punësim,
11:30
or mutualized debt, Eurobonds which would
213
690686
3452
apo borxhe reciproke dhe Eurobond-e të cilët
11:34
support countries in need from market pressures,
214
694138
3124
do të mbështesnin vendet në nevojë nga trysnia e tregut,
11:37
these would have been much more viable alternatives.
215
697262
2872
de që do të ishin padyshim alternativa më të suksesshme.
11:40
Yet I have come to believe that the problem is not so much
216
700134
2666
Megjithatë, kam arritur në konkluzionin se ky nuk është një
11:42
one of economics as it is one of democracy.
217
702800
3959
problem ekonomik, por më shumë demokratik.
11:46
So let's try something else.
218
706759
1588
Kështu pra, le të provojmë diçka tjetër.
11:48
Let's see how we can bring people back to the process.
219
708347
2896
Le të shohim se si mund t'i përfshijmë njerëzit në këtë proçes.
11:51
Let's throw democracy at the problem.
220
711243
3103
Le të gjejmë zgjidhje me anë të demokracisë.
11:54
Again, the Ancient Greeks, with all their shortcomings,
221
714346
2985
Grekët e antikitetit, me gjithë defektet e tyre,
11:57
believed in the wisdom of the crowd
222
717331
3044
besonin në mençurinë e popullit
12:00
at their best moments. In people we trust.
223
720375
2891
në momentet më të mira. Ne besojmë te populli.
12:03
Democracy could not work without the citizens
224
723266
3343
Demokracia nuk është funksionale pa qytetarët e saj,
12:06
deliberating, debating, taking on public responsibilities
225
726609
4373
të cilët diskutojnë, debatojnë dhe marrin përgjegjësitë publike
12:10
for public affairs.
226
730982
1934
për çështjet publike.
12:12
Average citizens often were chosen for citizen juries
227
732916
2734
Qytetarët e thjeshtë shpesh zgjidheshin në juritë qytetare,
12:15
to decide on critical matters of the day.
228
735650
4227
për të vendosur mbi çështje të nxehta të ditës.
12:19
Science, theater, research, philosophy,
229
739877
3077
Shkenca, teatri, kërkimi, filozofia,
12:22
games of the mind and the body,
230
742954
2083
lojra zbavitëse të mendjes apo trupit
12:25
they were daily exercises.
231
745037
1728
ishin ushtrimet e tyre të përditshme.
12:26
Actually they were an education for participation,
232
746765
4152
Në fakt ato konsideroheshin si edukim për pjesëmarrje,
12:30
for the potential, for growing the potential of our citizens.
233
750917
3540
për potencialin, si dhe për rritjen e këtij potenciali të qytetarëve.
12:34
And those who shunned politics, well, they were idiots.
234
754457
4536
Ndërkohë, ata që iu shmangën politikës u konsideruan idiotë.
12:38
You see, in Ancient Greece, in ancient Athens,
235
758993
3244
Me sa shihni pra, në Athinë dhe Greqinë e antikitetit
12:42
that term originated there.
236
762237
2271
ky është një term që ka lindur atje.
12:44
"Idiot" comes from the root "idio," oneself.
237
764508
4793
"Idiot" vjen nga fjala greke " idio" që do të thotë " vetvete"
12:49
A person who is self-centered, secluded, excluded,
238
769301
3243
Një njeri që është është egocentrik, i izoluar, i përjashtuar,
12:52
someone who doesn't participate or even examine public affairs.
239
772544
4715
dikush që nuk merr pjesë apo investigon çështjet e publikut.
12:57
And participation took place in the agora, the agora having two meanings,
240
777259
3732
Kjo pjesëmarrje ndodhte në "agora", një term i cili mbart dy kuptime,
13:00
both a marketplace and a place where there was political deliberation.
241
780991
6377
atë të tregut të mirëfilltë dhe atë të një vendi ku zhvillohej debati politik.
13:07
You see, markets and politics then were one, unified,
242
787368
4056
Me pak fjalë, tregu dhe politika asokohe ishin një trup i vetëm,
13:11
accessible, transparent, because they gave power to the people.
243
791424
3206
të hapura dhe transparente, sepse ato i jepnin fuqi njerëzve.
13:14
They serve the demos, democracy.
244
794630
4963
Ato i shërbenin popullit, demokracisë.
13:19
Above government, above markets
245
799593
2624
Mbi tregun dhe politikën
13:22
was the direct rule of the people.
246
802217
2529
ishte sundimi i popullit.
13:24
Today we have globalized the markets
247
804746
2984
Në ditët e sotme kemi globalizuar tregjet,
13:27
but we have not globalized our democratic institutions.
248
807730
4463
por nuk kemi globalizuar institucionet tona demokratike.
13:32
So our politicians are limited to local politics,
249
812193
4433
Ndërkohë që politikanët kufizohen brenda politikës vendore,
13:36
while our citizens, even though they see a great potential,
250
816626
3760
qytetarët tanë kanë potenciale më të mëdha,
13:40
are prey to forces beyond their control.
251
820386
4480
të cilat e kalojnë këtë kufi.
13:44
So how then do we reunite the two halves of the agora?
252
824866
2831
Si mund të bashkojmë aspektin politike dhe tregtarë të "agora-s"?
13:47
How do we democratize globalization?
253
827697
2240
Si mund të demokratizojmë globalizimin?
13:49
And I'm not talking about the necessary reforms
254
829937
2569
Nuk po flas këtu për reforma të nevojshme
13:52
of the United Nations or the G20.
255
832506
2654
të Kombeve të Bashkuara apo të G 20-s.
13:55
I'm talking about, how do we secure the space,
256
835160
2481
po flas se si mund të sigurojmë hapësirën,
13:57
the demos, the platform of values,
257
837641
2501
popullin, platformat e vlerave,
14:00
so that we can tap into all of your potential?
258
840142
5560
në mënyrë që të krijojmë lidhjet me potencialin tonë?
14:05
Well, this is exactly where I think Europe fits in.
259
845702
3875
Kjo i shkon shumë për shtat Europës.
14:09
Europe, despite its recent failures,
260
849577
2400
Europa, duke përjashtuar këtu dështimet e saj të fundit,
14:11
is the world's most successful cross-border peace experiment.
261
851977
4568
konsiderohet si vend i suksesshëm për eksperimentimin e paqes.
14:16
So let's see if it can't be an experiment
262
856545
3247
Pra le të eksperimentojmë,
14:19
in global democracy, a new kind of democracy.
263
859792
4180
një demokraci gjithpërfshirëse, një demokraci të re.
14:23
Let's see if we can't design a European agora,
264
863972
3110
Le të mundohemi të hartojmë një "agora" Europiane
14:27
not simply for products and services,
265
867082
2532
jo vetëm për produkte dhe shërbime,
14:29
but for our citizens, where they can work together,
266
869614
3243
por edhe për qytetarët tanë, ku ata mund të punojnë së bashku,
14:32
deliberate, learn from each other,
267
872857
1763
të diskutojnë, të mësojnë nga njëri tjetri,
14:34
exchange between art and cultures,
268
874620
3216
të shkëmbejnë artin dhe kulturën,
14:37
where they can come up with creative solutions.
269
877836
3699
dhe të gjejnë zgjidhje krijuese për problemet e tyre.
14:41
Let's imagine that European citizens
270
881535
3170
Le të imagjinojmë sikur qytetarët Europianë
14:44
actually have the power to vote directly
271
884705
2294
kanë mundësinë të votojnë direkt
14:46
for a European president,
272
886999
3000
për Presidentin e Europës.
14:49
or citizen juries chosen by lottery
273
889999
3484
apo sikur juritë qytetare të zgjedhura me short,
14:53
which can deliberate on critical and controversial issues,
274
893483
4226
mund të debatojnë mbi çështje kritike dhe kundërshtuese,
14:57
a European-wide referendum where our citizens,
275
897709
3168
apo sikur një referendum i gjerë Europian i përbërë nga qytetarë,
15:00
as the lawmakers, vote on future treaties.
276
900877
4402
mund të votojë traktatet ashtu sikundër edhe ligjvënësit.
15:05
And here's an idea:
277
905279
2480
Ja cila është ideja ime:
15:07
Why not have the first truly European citizens
278
907759
2924
Pse të mos kemi qytetarët e parë të vërtetë Europianë,
15:10
by giving our immigrants,
279
910683
2020
duke u dhënë emigrantëve,
15:12
not Greek or German or Swedish citizenship,
280
912703
4112
jo nënshtetësinë Greke, Gjermane apo Suedeze,
15:16
but a European citizenship?
281
916815
3623
por nënshtetësinë Europiane?
15:20
And make sure we actually empower
282
920438
2887
Të sigurojmë se do të përkrahim të papunët
15:23
the unemployed by giving them a voucher scholarship
283
923325
2779
duke u dhënë atyre një bursë shkollimi,
15:26
where they can choose to study anywhere in Europe.
284
926104
3469
që ata të zgjedhin të studiojnë kudo në Europë.
15:29
Where our common identity is democracy,
285
929573
4481
Një vend ku identiteti ynë i përbashkët është demokracia,
15:34
where our education is through participation,
286
934054
4964
ku edukimi realizohet nëpërmjet pjesëmarrjes,
15:39
and where participation builds trust
287
939018
3473
pjesëmarje, e cila sjell ndërtimin e besimit
15:42
and solidarity rather than exclusion and xenophobia.
288
942491
3971
dhe solidaritetit në vend të përjashtimit dhe ksenofobisë.
15:46
Europe of and by the people,
289
946462
1662
Europa nga dhe për popullin,
15:48
a Europe, an experiment in deepening and widening
290
948124
4098
një Europë, një eksperiment në thellimin dhe zgjerimin
15:52
democracy beyond borders.
291
952222
3016
e demokracisë përtej kufijve të saj.
15:55
Now, some might accuse me of being naive,
292
955238
3838
Disa do të thonin se jam shumë naiv,
15:59
putting my faith in the power and the wisdom of the people.
293
959076
4871
se po e lë besimin tim në fuqinë dhe mençurinë e njerëzve,
16:03
Well, after decades in politics, I am also a pragmatist.
294
963947
4769
Pas shumë dekadave në politikë, unë jam edhe pragmatist.
16:08
Believe me, I have been,
295
968716
2556
Më besoni, unë kam qenë
16:11
I am, part of today's political system,
296
971272
3660
dhe jam akoma edhe sot pjesë e sistemit politik,
16:14
and I know things must change.
297
974932
4637
dhe e di se gjërat duhet të ndryshojnë.
16:19
We must revive politics as the power to imagine,
298
979569
4288
Politika duhet të rimishërohet si fuqi e imagjinatës,
16:23
reimagine, and redesign for a better world.
299
983857
5223
dhe e ri-hartimit për një botë më të mirë.
16:29
But I also know that this disruptive force of change
300
989080
2814
Por jam gjithashtu i ndërgjegjshëm se ky ndryshim
16:31
won't be driven by the politics of today.
301
991894
3064
nuk do të ndodhi nga politika e sotme.
16:34
The revival of democratic politics
302
994958
2296
Ringjallja e politikës demokratike,
16:37
will come from you, and I mean all of you.
303
997254
4420
do të vijë nga ju, nga të gjithë ju.
16:41
Everyone who participates in this global exchange of ideas,
304
1001674
3986
Çdokush i cili merr pjesë në këtë shkëmbim global idesh,
16:45
whether it's here in this room
305
1005660
1049
qoftë brenda kësaj salle
16:46
or just outside this room
306
1006709
2213
apo jashë kësaj salle,
16:48
or online or locally, where everybody lives,
307
1008922
3834
nëpër lokalitete apo në internet,
16:52
everyone who stands up to injustice and inequality,
308
1012756
3320
çdokush që refuzon padrejtësinë dhe pabarazinë,
16:56
everybody who stands up to those who preach
309
1016076
2720
çdokush që ngrihet kundër atyre që predikojnë
16:58
racism rather than empathy,
310
1018796
2264
racizmin në vend të dhembshurisë
17:01
dogma rather than critical thinking,
311
1021060
2816
dogmës në vend të mendimit kritik,
17:03
technocracy rather than democracy,
312
1023876
2316
teknokracisë sesa demokracisë,
17:06
everyone who stands up to the unchecked power,
313
1026192
2975
çdokush që ngrihet kundër fuqisë së shfrenuar,
17:09
whether it's authoritarian leaders,
314
1029167
2121
edhe pse liderat autoritarë,
17:11
plutocrats hiding their assets in tax havens,
315
1031288
3436
apo plutokratët i fshehin pasuritë e tyre
17:14
or powerful lobbies protecting the powerful few.
316
1034724
3920
apo lobingjet e fuqishme që mbrojnë të fuqishmit e paktë.
17:18
It is in their interest that all of us are idiots.
317
1038644
5433
Është në interes të tyre që ne të tregohemi idiotë.
17:24
Let's not be.
318
1044077
1486
Le të mos jemi të tillë.
17:25
Thank you.
319
1045563
1240
Faleminderit.
17:26
(Applause)
320
1046803
11910
(Duartrokitje)
17:38
Bruno Giussani: You seem to describe a political leadership
321
1058713
1913
Bruno Giussani : Duket sikur po përshkruani një lloj udhëheqjeje
17:40
that is kind of unprepared
322
1060626
2185
politike të cilën e përshkruani si të papërgatitur
17:42
and a prisoner of the whims of the financial markets,
323
1062811
2782
dhe si robinj të tekave të tregjeve financiare,
17:45
and that scene in Brussels that you describe, to me,
324
1065593
2360
dhe skena e Brukselit që ju përshkruat, mua personalisht,
17:47
as a citizen, is terrifying.
325
1067953
2503
si një qytetar, më tingëllon e tmerrshme.
17:50
Help us understand how you felt after the decision.
326
1070456
4299
Na shpjegoni ju lutem se si u ndjetë pas vendimit të marrë.
17:54
It was not a good decision, clearly,
327
1074755
1568
Sigurisht që nuk ishte një vendim i mirë,
17:56
but how do you feel after that, not as the prime minister,
328
1076323
2584
por si ndiheni ju pas kësaj, jo si kryeministër,
17:58
but as George?
329
1078907
2189
por si George?
18:01
George Papandreou: Well, obviously there were constraints
330
1081096
2542
George Papandreou: Sigurisht që kishte kufizime,
18:03
which didn't allow me or others to make
331
1083638
3926
të cilat nuk më lejonin as mua dhe as të tjerët të merrnim
18:07
the types of decisions we would have wanted,
332
1087564
1440
llojet e vendmeve që do të donim të merrnim,
18:09
and obviously I had hoped that we would have the time
333
1089004
2765
dhe sigurisht unë shpresoja se do të kishim kohën e duhur,
18:11
to make the reforms which would have dealt
334
1091769
1707
për të bërë reformat e duhura që do të përballeshin
18:13
with the deficit rather than trying to cut the deficit
335
1093476
2493
me defiçitin dhe jo me reduktimin e tij,
18:15
which was the symptom of the problem.
336
1095969
1715
i cili ishte edhe simptoma kryesore e problemit.
18:17
And that hurt. That hurt because that, first of all,
337
1097684
2199
Kjo gjë të lëndon. Të lëndon sepse, në rradhë të parë,
18:19
hurt the younger generation, and not only,
338
1099883
3504
kjo preku rininë, dhe jo vetëm atë,
18:23
many of them are demonstrating outside,
339
1103387
1937
shumë prej tyre kanë dalë në rrugë duke protestuar,
18:25
but I think this is one of our problems.
340
1105324
1624
dhe mendoj se pikërisht këtu qëndron problemi ynë.
18:26
When we face these crises, we have kept the potential,
341
1106948
5232
Kur përballemi me të tilla kriza, ne mbajmë potencialin,
18:32
the huge potential of our society out of this process,
342
1112180
3135
potencialin e fuqishëm, jashtë këtij proçesi,
18:35
and we are closing in on ourselves in politics,
343
1115315
2824
dhe vendosim veten në qendër të politikës.
18:38
and I think we need to change that, to really find
344
1118139
2746
Mendoj se ka ardhur koha që kjo gjë të ndryshojë, duhet të gjejmë
18:40
new participatory ways using the great capabilities
345
1120885
4173
mënyra të reja pjesëmarrjeje, të përdorim aftësitë e mëdha,
18:45
that now exist even in technology but not only in technology,
346
1125058
3150
të cilat në ditët e sotme ekzistojnë jo vetëm në teknologji,
18:48
the minds that we have, and I think we can find solutions
347
1128208
3141
por në mendjet e mëdha, prandaj besoj se ka një zgjidhje ,
18:51
which are much better, but we have to be open.
348
1131349
1807
të cilat janë më të mira, por duhet të jemi më të hapur ndaj tyre.
18:53
BG: You seem to suggest that the way forward
349
1133156
1660
BG: Duket sikur sugjeroni që zgjidhja e duhur,
18:54
is more Europe, and that is not to be an easy discourse
350
1134816
3611
është më shumë Europë,dhe kjo nuk është aspak e lehtë
18:58
right now in most European countries.
351
1138427
1723
në pjesën më të madhe të Bashkimit Europian, për momentin.
19:00
It's rather the other way -- more closed borders
352
1140150
3727
Është pothuajse e kundërta - kufij më të mbyllur,
19:03
and less cooperation and maybe even stepping out
353
1143877
2430
bashkëpunim më i paktë, madje e dhe nxjerrja jashtë
19:06
of some of the different parts of the European construction.
354
1146307
3705
e ndonjë vendi të unionit Europian.
19:10
How do you reconcile that?
355
1150012
1939
Sa pajtoheni me këtë ide?
19:11
GP: Well, I think one of the worst things that happened
356
1151951
2429
GP: Unë mendoj se gjëja më e keqe që ndodhi
19:14
during this crisis is that we started a blame game.
357
1154380
2232
gjatë kësaj krize ishte se u nis me një lojë se kush e ka fajin.
19:16
And the fundamental idea of Europe is that
358
1156612
3558
Ideja themeltare e Europës është se
19:20
we can cooperate beyond borders,
359
1160170
2106
ne mund të bashkëpunojmë përtej kufijve,
19:22
go beyond our conflicts and work together.
360
1162276
2301
të lemë pas konfliktet dhe të punojmë së bashku.
19:24
And the paradox is that, because we have this blame game,
361
1164577
5969
Paradoksi qëndron në faktin se, për shkak të lojës së fajit,
19:30
we have less the potential to convince our citizens
362
1170546
3180
ne kemi më pak mundësi të bindim qytetarët tanë,
19:33
that we should work together,
363
1173726
1711
se duhet të bashkëpunojmë,
19:35
while now is the time when we really need
364
1175437
2073
ndërkohë që tani është koha që kemi nevojë
19:37
to bring our powers together.
365
1177510
1768
të bashkojmë fuqitë tona.
19:39
Now, more Europe for me is not simply
366
1179278
2954
Për mendimin tim, më shumë Europë, nuk do të thotë
19:42
giving more power to Brussels.
367
1182232
1455
t'i japësh më shumë fuqi Brukselit.
19:43
It is actually giving more power to the citizens of Europe,
368
1183687
3873
Do të thotë t'i japësh fuqi qytetarëve të Europës,
19:47
that is, really making Europe a project of the people.
369
1187560
3848
që do të thotë ta bësh Europën projekt të vetë njerëzve,
19:51
So that, I think, would be a way to answer
370
1191408
2568
Mendoj se kjo është mënyra më e mirë për t'i dhënë përgjigje,
19:53
some of the fears that we have in our society.
371
1193976
2873
frikës së shoqërisë sonë, në ditët e sotme.
19:56
BG: George, thank you for coming to TED.
372
1196849
1523
BG: George, faleminderit që morrët pjesë në TED.
19:58
GP: Thank you very much.BG: Thank you.(Applause)
373
1198372
3186
GP:Faleminderit shumë. BG: Faleminderit. ( Duartrokitje)
Rreth kësaj faqe interneti

Kjo faqe do t'ju prezantojë me videot e YouTube që janë të dobishme për të mësuar anglisht. Do të shihni mësime angleze të mësuara nga mësues të nivelit më të lartë nga e gjithë bota. Klikoni dy herë mbi titrat në anglisht të shfaqura në secilën faqe të videos për të luajtur videon prej andej. Titrat lëvizin në sinkron me riprodhimin e videos. Nëse keni ndonjë koment ose kërkesë, ju lutemi na kontaktoni duke përdorur këtë formular kontakti.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7