Sean Gourley on the mathematics of war

Translator: Jeta Rudi Reviewer: Helena Bedalli

We look around the media, as we see on the news from Iraq,

Ne shikojmë nëpër media lajme për Irakun,

Afghanistan, Sierra Leone,

Afganistanin, Sierra Leonën,

and the conflict seems incomprehensible to us.

dhe konfliktet na duken të pakuptueshme.

And that's certainly how it seemed to me when I started this project.

Edhe mua m'u dukën të pakuptueshme kur fillova këtë projekt.

But as a physicist,

Por si fizicist,

I thought, well if you give me some data,

mendova, nëse më jepni ca të dhëna,

I could maybe understand this. You know, give us a go.

mbase unë mund ta kuptoj këtë. Pra, na jepni dritën e gjelbërt.

So as a naive New Zealander

Pra si një person naiv nga Zelanda e Re

I thought, well I'll go to the Pentagon.

mendova: "do të shkoj në Pentagon".

Can you get me some information?

A mund të më jepni ca të dhëna?

(Laughter)

(Të qeshura)

No. So I had to think a little harder.

Jo! Pra m'u desht të mendoja pak më thellë.

And I was watching the news one night in Oxford.

Teksa po shikoja lajmet një mbrëmje në Oksford.

And I looked down at the chattering heads on my channel of choice.

Dhe po shikoja shënimet në ekran në kanalin që kisha zgjedhur.

And I saw that there was information there.

Dhe vërejta që aty kishte informacion.

There was data within the streams of news that we consume.

Kishte të dhëna pra në lumin e lajmeve që ne konsumojmë.

All this noise around us actually has information.

E gjithë kjo zhurmë përrreth nesh ka në fakt informacion.

So what I started thinking was,

Kështu fillova të mendoj,

perhaps there is something like open source intelligence here.

mbase kishte si lloj burimi të hapur inteligjence aty.

If we can get enough of these streams of information together,

Nëse mund të mblidhnim mjaft lumenj të informacionit së bashku,

we can perhaps start to understand the war.

mbase mund të fillojmë të kuptojmë luftën.

So this is exactly what I did. We started bringing a team together,

Kjo ishte saktësisht ajo që bëra. Filluam të sjellim një ekip së bashku,

an interdisciplinary team of scientists,

një ekip shkenctarësh të fushave të ndryshme,

of economists, mathematicians.

ekonomistë, matematicientë.

We brought these guys together and we started to try and solve this.

I sollëm këta njerëz së bashku dhe filluam të provojmë të zgjidhim këtë.

We did it in three steps.

E bëmë në tre hapa.

The first step we did was to collect. We did 130 different sources of information --

Hapi i parë ishte të mbledhim. Mblodhëm nga 130 burime informacionesh

from NGO reports to newspapers and cable news.

nga raporte të OJQve, te gazetat dhe lajmet në TV.

We brought this raw data in and we filtered it.

Mblodhëm këto të dhëna të papërpunuara dhe pastaj i pastruam ato.

We extracted the key bits on information to build the database.

Pastaj shkëputëm të dhënat kyqe dhe ndërtuam një bazë të të dhënave.

That database contained

Ajo bazë e të dhënave përmbante

the timing of attacks,

kohën e sulmeve,

the location, the size and the weapons used.

vendin, madhësinë e armëve të përdorura.

It's all in the streams of information we consume daily,

Ishte e gjitha në lumenjtë e informacionit që konsumojmë secilën ditë,

we just have to know how to pull it out.

vetëm duhet të dimë si ta nxjerrim.

And once we had this we could start doing some cool stuff.

Dhe sapo e arritëm këtë mund të bënim ca gjëra interesante.

What if we were to look at the distribution of the sizes of attacks?

Po sikur të shikonim shprëndarjen e madhësisë së sulmeve?

What would that tell us?

Çka do të na tregonte?

So we started doing this. And you can see here

Dhe filluam të bënim këtë. Dhe mund të shihni këtu

on the horizontal axis

në boshtin horizontal

you've got the number of people killed in an attack

është numri i njerëzve të vrarë në një sulm

or the size of the attack.

ose madhësia e sulmit.

And on the vertical axis you've got the number of attacks.

Në boshtin vertikal është numri i sulmeve.

So we plot data for sample on this.

Kështu që i paraqitëm të dhënat në diagramë.

You see some sort of random distribution --

Mund të shihni shprëndarje të rastësishme --

perhaps 67 attacks, one person was killed,

mbase 67 sulme ku u vra një person,

or 47 attacks where seven people were killed.

ose 47 sulme ku janë vrarë shtatë persona.

We did this exact same thing for Iraq.

E bëmë të njëjtën gjë edhe për Irakun.

And we didn't know, for Iraq what we were going to find.

Dhe nuk dinim se si do të dukej kjo për Irakun.

It turns out what we found was pretty surprising.

Ajo që gjetëm ishte mjaft e befasishme.

You take all of the conflict,

Sikur të shikoni të gjithë konfliktin,

all of the chaos, all of the noise,

të gjithë kaosin dhe të gjithë zhurmën,

and out of that

dhe nga ajo

comes this precise mathematical distribution

del kjo shprëndarje precize matematikore

of the way attacks are ordered in this conflict.

e menyrës se si sulmet janë të rradhitura në këtë konflikt.

This blew our mind.

Kjo n'u duk shumë interesant.

Why should a conflict like Iraq have this

Pse duhet një konflikt si ai në Irak të ketë këtë

as its fundamental signature?

si një nënshkrim thelbësor?

Why should there be order in war?

Pse duhet të ketë rregull (renditje) në luftë?

We didn't really understand that.

Ne nuk mund ta kuptonim këtë.

We thought maybe there is something special about Iraq.

Ne menduam mbase mund të ketë diçka të veçantë në lidhje me Irakun.

So we looked at a few more conflicts.

Kështu që shikuam edhe ca konflikte të tjera.

We looked at Colombia, we looked at Afghanistan,

Shikuam konfliktin në Kolombia dhe atë në Afganistan,

and we looked at Senegal.

dhe shikuam atë në Senegal.

And the same pattern emerged in each conflict.

Dhe e njëjta strukturë u shfaq në secilin konflikt.

This wasn't supposed to happen.

Kjo nuk duhej të ndodhte.

These are different wars, with different religious factions,

Këto janë luftëra të ndryshme, me përçarje të ndryshme religjioze

different political factions, and different socioeconomic problems.

e politike, dhe me probleme të ndryshme socio-ekonomike.

And yet the fundamental patterns underlying them

E megjithatë strukturat e tyre thelbësore

are the same.

janë të njejta.

So we went a little wider.

Kështu që ne u përhapëm pak.

We looked around the world at all the data we could get our hands on.

Shikuam nëpër botë në të gjitha të dhënat që mund të gjenim.

From Peru to Indonesia,

Nga Peru në Indonezi,

we studied this same pattern again.

e studiuam të njëjtën strukturë secilën herë.

And we found that not only

Dhe gjetëm që jo vetëm që shprëndarjet ishin

were the distributions these straight lines,

këto vija të drejta,

but the slope of these lines, they clustered around

por edhe pjerrtësia e tyre, ato mblidheshin

this value of alpha equals 2.5.

rreth kësaj vlere: alfa e barabartë me 2,5.

And we could generate an equation

Dhe mund të nxirrnim një ekuacion

that could predict the likelihood of an attack.

që mund të parashikonte mundësinë e një sulmi.

What we're saying here

Ajo që po themi është

is the probability of an attack killing X number of people

probabiliteti që të ndodhë një sulm që vret një numër X të njerëzve

in a country like Iraq

në një vend si Iraku

is equal to a constant, times the size of that attack,

është i barabartë me një konstante shumëzuar me madhësinë e sulmit,

raised to the power of negative alpha.

ngritur në fuqi të minus alfa.

And negative alpha is the slope of that line I showed you before.

Dhe minus alfa është pjerrtësia e asaj vijës që iu tregova më parë.

So what?

E çfarë?

This is data, statistics. What does it tell us about these conflicts?

Këto janë të dhëna, statistika. Çfarë na tregojnë për konfliktet?

That was a challenge we had to face as physicists.

Kjo ishte sfida që kishim ne si fizicientë.

How do we explain this?

Si ta shpjegojmë këtë?

And what we really found was that alpha,

Dhe ajo që gjetëm në fakt ishte që alfa,

if we think about it, is the organizational

nëse mendojmë pak,

structure of the insurgency.

është struktura organizative e kryengritjes.

Alpha is the distribution of the sizes of attacks,

Alfa është shprëndarja e madhësisë së sulmeve,

which is really the distribution

që është në fakt shprëndarja

of the group strength carrying out the attacks.

e forcës së grupit që i bën sulmet.

So we look at a process of group dynamics:

Kështu që shikuam procesin e dinamikës në grup:

coalescence and fragmentation,

bashkimin dhe ndarjen,

groups coming together, groups breaking apart.

grupet që bashkoheshin dhe ato që ndaheshin.

And we start running the numbers on this. Can we simulate it?

Dhe filluam të analizonim numrat. A mund paraqesim këtë?

Can we create the kind of patterns that we're seeing

A mund të krijojmë strukturën që po e shohim

in places like Iraq?

në vende sikurse Iraku?

Turns out we kind of do a reasonable job.

Del që në fakt ia arrijmë pak a shumë.

We can run these simulations.

Mund të bëjmë këto eksperimente.

We can recreate this using a process of group dynamics

Mund të rikrijojmë këtë duke përdorur një proces të dinamikës në grup

to explain the patterns that we see

të shpjegojmë strukturën që po shohim

all around the conflicts around the world.

në secilin konflikt nëpër botë.

So what's going on?

Pra çfarë po ndodh?

Why should these different -- seemingly different conflicts

Pse këto konflikte që duken si konflikte të ndryshme

have the same patterns?

kanë të njejtën strukturë?

Now what I believe is going on is that

Ajo që besoj se po ndodhë është

the insurgent forces, they evolve over time. They adapt.

që forcat kryengritese evolojnë përgjatë kohës. Ato ndahen.

And it turns out there is only one solution

Dhe na del që ka vetëm një zgjidhje

to fight a much stronger enemy.

për të luftuar një armik shumë më të fuqishëm.

And if you don't find that solution as an insurgent force,

Dhe nëse nuk e gjen atë zgjidhje si forcë kryengritëse,

you don't exist.

atëherë ti nuk ekziston.

So every insurgent force that is ongoing,

Pra secila forcë kryengritëse që po vazhdon,

every conflict that is ongoing,

secili konflikt që po vazhdon,

it's going to look something like this.

do të duket pak a shumë kështu.

And that is what we think is happening.

Dhe kjo është ajo që ne mendojmë që po ndodhë.

Taking it forward, how do we change it?

Duke menduar tutje, si ta ndryshojmë këtë?

How do we end a war like Iraq?

Si të perfundojmë një luftë si atë në Irak?

What does it look like?

Si duket?

Alpha is the structure. It's got a stable state at 2.5.

Alfa është struktura. Ka vlerë stabile tek 2,5.

This is what wars look like when they continue.

Kjo është ajo se si duken luftërat kur ato vazhdojnë.

We've got to change that.

Duhet ta ndryshojmë këtë.

We can push it up:

Mund ta ngrejmë lart:

the forces become more fragmented;

forcat bëhen më të ndara;

there is more of them, but they are weaker.

ka më shumë por janë më të dobëta.

Or we push it down:

Ose mund ta zbresim poshtë:

they're more robust; there is less groups;

ato janë më të fuqishme por ka më pak grupe;

but perhaps you can sit and talk to them.

por mbase mund të ulesh dhe të bisedosh me ta.

So this graph here, I'm going to show you now.

Pra ky diagram këtu, që do iu tregoj tani.

No one has seen this before. This is literally

Askush nuk e ka parë më parë. Pra është

stuff that we've come through last week.

diçka që sapo e përfunduam javën e kaluar.

And we see the evolution of Alpha through time.

Dhe shohim ndryshimin e alfës përgjatë kohës.

We see it start. And we see it grow up to the stable state

E shohim si fillon. Dhe e shohim se si rritet te zona stabile

the wars around the world look like.

se si duken luftërat nëpër botë.

And it stays there through the invasion of Fallujah

Dhe qëndron aty përgjatë pushtimit të Fallujah-s

until the Samarra bombings in the

deri tek bombardimi Samarra gjatë

Iraqi elections of '06.

zgjedhjeve të vitit 2006 në Irak.

And the system gets perturbed. It moves upwards

Pastaj sistemi trazohet. Ndaj ngrihet

to a fragmented state.

tek zona e ndarjes.

This is when the surge happens.

Atëherë ndodh kryengritja.

And depending on who you ask,

Dhe varësisht se kë pyet,

the surge was supposed to push it up even further.

kryengritja do të duhej ta ngrinte edhe më shumë.

The opposite happened.

Por e kundërta ndodhi.

The groups became stronger.

Grupet u bënë më të fuqishme.

They became more robust.

Ato u bënë më të forta.

And so I'm thinking, right, great, it's going to keep going down.

Dhe po mendoja, mirë pra, do të vazhdojë të bie poshtë.

We can talk to them. We can get a solution. The opposite happened.

Mund të flasim me ta. Të gjejmë zgjidhje. Por e kundërta ndodhi.

It's moved up again. The groups are more fragmented.

Lëvizi lartë prapë. Grupet u bënë më të ndara.

And this tells me one of two things.

Dhe kjo na thotë një nga këto dy gjëra.

Either we're back where we started

Ose jemi kthyer prapa ku filluam

and the surge has had no effect;

dhe kryengritja s'ka pasë efekt;

or finally the groups have been fragmented to the extent

ose më në fund grupet janë ndarë deri në atë nivel

that we can start to think about maybe moving out.

që mund të fillojmë të mendojmë se si të largohemi.

I don't know what the answer is to that.

Nuk e di se cila është përgjigjia.

But I know that we should be looking at the structure of the insurgency

Por e di që duhet të shikojmë strukturën e kryengritjes

to answer that question.

për t'iu përgjigjur asaj pyetje.

Thank you.

Ju faleminderit!

(Applause)

(Duartrokitje)