Michael Sandel: The lost art of democratic debate

Tłumaczenie: Kasia Bauer Korekta: Weronika Łabaj

One thing the world needs,

Rzecz, której potrzebuje świat

one thing this country desperately needs

i której ten kraj desperacko potrzebuje

is a better way

to lepszy sposób

of conducting our political debates.

przeprowadzania politycznych debat.

We need to rediscover

Musimy odkryć na nowo

the lost art of democratic argument.

utraconą sztukę demokratycznej dyskusji.

(Applause)

(oklaski)

If you think about the arguments we have,

Patrząc na obecne spory widać

most of the time it's shouting matches

że większość z nich to pyskówki

on cable television,

w telewizji kablowej

ideological food fights on the floor of Congress.

obrzucanie się błotem w Kongresie.

I have a suggestion.

Mam propozycję.

Look at all the arguments we have these days

Przyjrzyjmy się obecnym sporom

over health care,

na temat służby zdrowia,

over bonuses and bailouts on Wall Street,

lub na temat bonusów i subwencji dla Wall Street

over the gap between rich and poor,

albo przepaści pomiędzy bogatymi a biednymi

over affirmative action and same-sex marriage.

czy akcji afirmatywnych i małżeństw osób tej samej płci.

Lying just beneath the surface

Tuż pod powierzchnią

of those arguments,

tych sporów

with passions raging on all sides,

pośród wściekłej furii

are big questions

leżą wielkie pytania

of moral philosophy,

filozofii moralności.

big questions of justice.

Ważne pytania dotyczące sprawiedliwości.

But we too rarely

Zbyt rzadko

articulate and defend

wyrażamy, bronimy

and argue about

i dyskutujemy

those big moral questions in our politics.

o istotnych kwestiach moralnych w polityce.

So what I would like to do today

Dlatego chciałbym dzisiaj

is have something of a discussion.

to przedyskutować.

First, let me take

Najpierw jednak opowiem

a famous philosopher

o sławnym filozofie

who wrote about those questions

który pisał

of justice and morality,

o sprawiedliwości i moralności.

give you a very short lecture

Dam wam bardzo krótki wykład

on Aristotle of ancient Athens,

o Arystotelesie

Aristotle's theory of justice,

i jego teorii sprawiedliwości.

and then have a discussion here

Potem przedyskutujemy

to see whether Aristotle's ideas

czy pomysły Arystotelesa

actually inform

pasują do dzisiejszego

the way we think and argue

sposobu myślenia i dyskutowania

about questions today.

o różnych kwestiach.

So, are you ready for the lecture?

Jesteście gotowi na wykład?

According to Aristotle,

Według Arystotelesa sprawiedliwość

justice means giving people what they deserve.

to dawanie ludziom tego na co zasługują.

That's it; that's the lecture.

Koniec. To jest cały wykład.

(Laughter)

(śmiech)

Now, you may say, well, that's obvious enough.

Możecie powiedzieć "to dość oczywiste".

The real questions begin

Prawdziwe pytania zaczynają się

when it comes to arguing about

gdy pytamy

who deserves what and why.

kto zasługuje na co i dlaczego.

Take the example of flutes.

Weźmy przykład fletów.

Suppose we're distributing flutes.

Załóżmy, że przydzielamy flety.

Who should get the best ones?

Kto powinien dostać najlepsze?

Let's see what people --

Zobaczmy.

What would you say?

Jakie jest wasze zdanie?

Who should get the best flute?

Kto powinien dostać najlepszy flet?

You can just call it out.

Głośniej!

(Audience: Random.)

(Z widowni: Zróbmy losowanie.)

Michael Sandel: At random. You would do it by lottery.

MS: Losowanie. Zrobilibyście loterię.

Or by the first person to rush into the hall to get them.

Może kto pierwszy ten lepszy?

Who else?

Ktoś jeszcze?

(Audience: The best flute players.)

(Z widowni: Najlepsi fleciści)

MS: The best flute players. (Audience: The worst flute players.)

MS: Najlepsi fleciści. (Z widowni: Najgorsi fleciści)

MS: The worst flute players.

MS: Najgorsi fleciści.

How many say the best flute players?

Ilu z was mówi, że najlepsi fleciści?

Why?

Dlaczego?

Actually, that was Aristotle's answer too.

Właściwie to samo mówił Arystoteles.

(Laughter)

(śmiech)

But here's a harder question.

Ale mam trudniejsze pytanie.

Why do you think,

Ci, którzy wybrali tę opcję

those of you who voted this way,

dlaczego sądzicie

that the best flutes should go to the best flute players?

że najlepsze flety powinni dostać najlepsi?

Peter: The greatest benefit to all.

Peter: Największa korzyść dla ogółu.

MS: The greatest benefit to all.

MS: Największa korzyść dla ogółu.

We'll hear better music

Muzyka będzie lepsza

if the best flutes should go to the best flute players.

jeżeli najlepsze flety dostaną najlepsi muzycy.

That's Peter? (Audience: Peter.)

O to chodziło Peter?

MS: All right.

MS: Dobrze.

Well, it's a good reason.

To dobry powód.

We'll all be better off if good music is played

Wszystkim będzie lepiej

rather than terrible music.

kiedy dobra muzyka zastąpi okropną.

But Peter,

Ale Peter

Aristotle doesn't agree with you that that's the reason.

Arystoteles nie zgodziłby się z tobą.

That's all right.

Nic nie szkodzi.

Aristotle had a different reason

Arystoteles miał inny powód

for saying the best flutes should go to the best flute players.

aby najlepsze flety dostali najlepsi.

He said,

Powiedział

that's what flutes are for --

że do tego właśnie są flety -

to be played well.

aby grano na nich dobrze.

He says that to reason about

Mówi, że decydując

just distribution of a thing,

o przydziale danej rzeczy

we have to reason about,

musimy przemyśleć

and sometimes argue about,

a czasem przedyskutować

the purpose of the thing,

czemu ta rzecz

or the social activity --

czy społeczna aktywność służy

in this case, musical performance.

w tym przypadku -- po co nam koncert?

And the point, the essential nature,

Celem, istotą

of musical performance

występu muzycznego

is to produce excellent music.

jest tworzenie doskonałej muzyki.

It'll be a happy byproduct

Skutkiem ubocznym będzie

that we'll all benefit.

korzyść dla nas wszystkich.

But when we think about justice,

Ale kiedy mowa o sprawiedliwości

Aristotle says,

Arystoteles twierdzi

what we really need to think about

że powinniśmy przemyśleć

is the essential nature of the activity in question

istotę danej aktywności

and the qualities that are worth

jej cechy zasługujące

honoring and admiring and recognizing.

na szacunek, podziw i uznanie.

One of the reasons

Najlepsi fleciści

that the best flute players should get the best flutes

powinni otrzymać najlepsze flety

is that musical performance

ponieważ koncert muzyczny

is not only to make the rest of us happy,

nie tylko ma nas uszczęśliwiać

but to honor

ale także być wyrazem

and recognize

szacunku i uznania

the excellence

dla mistrzostwa

of the best musicians.

najlepszych muzyków.

Now, flutes may seem ... the distribution of flutes

Przydział fletów może wydawać się

may seem a trivial case.

trywialnym zagadnieniem.

Let's take a contemporary example

Rozważmy współczesny przykład

of the dispute about justice.

sporu na temat sprawiedliwości.

It had to do with golf.

Gra w golfa.

Casey Martin -- a few years ago,

Kilka lat temu Casey Martin

Casey Martin --

Casey Martin -

did any of you hear about him?

ktoś z Was o nim słyszał?

He was a very good golfer,

To bardzo dobry golfista

but he had a disability.

ale ma problemy zdrowotne

He had a bad leg, a circulatory problem,

zaburzenia krążenia w nodze

that made it very painful

przez co chodzenie po polu

for him to walk the course.

było dla niego bardzo bolesne.

In fact, it carried risk of injury.

To wręcz niebezpieczne dla zdrowia.

He asked the PGA,

Poprosił więc PGA

the Professional Golfers' Association,

Związek Profesjonalnych Golfiarzy

for permission to use a golf cart

o pozwolenie użycia wózka golfowego

in the PGA tournaments.

w turniejach PGA.

They said, "No.

Powiedzieli "Nie.

Now that would give you an unfair advantage."

To da ci niesprawiedliwą przewagę."

He sued,

Pozwał ich do sądu

and his case went all the way

i dotarł aż

to the Supreme Court, believe it or not,

do Sądu Najwyższego, wierzcie lub nie,

the case over the golf cart,

trafiła tam sprawa o wózek golfowy.

because the law says

Prawo stanowi

that the disabled

że niepełnosprawni

must be accommodated,

muszą zostać przyjęci

provided the accommodation does not

musi zostać im udzielona pomoc

change the essential nature

która nie pogwałci istoty

of the activity.

danej aktywności.

He says, "I'm a great golfer.

Powiedział "Jestem świetnym golfistą.

I want to compete.

Chcę współzawodniczyć

But I need a golf cart

ale potrzebuję wózka golfowego

to get from one hole to the next."

żeby przemieszczać się między dołkami."

Suppose you were

Załóżmy, że zasiadasz

on the Supreme Court.

w Sądzie Najwyższym.

Suppose you were deciding

Załóżmy, że wydajesz

the justice of this case.

wyrok w tej sprawie.

How many here would say

Ilu z was tutaj uważa

that Casey Martin does have a right to use a golf cart?

że Casey Martin może użyć wózka golfowego?

And how many say, no, he doesn't?

A ilu z was uważa, że nie?

All right, let's take a poll, show of hands.

Dobra, zróbmy głosowanie.

How many would rule in favor of Casey Martin?

Ilu z was popiera Casey'a Martina?

And how many would not? How many would say he doesn't?

Ilu jest przeciw?

All right, we have a good division of opinion here.

Zdania są podzielone.

Someone who would not

Teraz ludzie, którzy byli przeciw

grant Casey Martin the right to a golf cart,

Casey'owi Martinowi

what would be your reason?

dlaczego tak zdecydowaliście?

Raise your hand, and we'll try to get you a microphone.

Podnieście rękę, podejdziemy do was.

What would be your reason?

Jaki był wasz powód?

(Audience: It'd be an unfair advantage.)

(Z widowni: To byłaby niesprawiedliwa przewaga.)

MS: It would be an unfair advantage

MS: Niesprawiedliwa przewaga.

if he gets to ride in a golf cart.

Jazda wózkiem golfowym.

All right, those of you,

Dobrze zatem

I imagine most of you who would not give him the golf cart

osoby które są przeciw

worry about an unfair advantage.

martwi niesprawiedliwa przewaga.

What about those of you who say

A co na to ci

he should be given a golf cart?

którzy są za?

How would you answer the objection?

Jak odpowiecie na ten zarzut?

Yes, all right.

Tak, dobrze.

Audience: The cart's not part of the game.

Z widowni: Wózek nie jest częścią gry.

MS: What's your name? (Audience: Charlie.)

MS: Jak się nazywasz? (Z widowni: Charlie.)

MS: Charlie says --

MS: Charlie mówi...

We'll get Charlie a microphone in case someone wants to reply.

Powtórz do mikrofonu, może ktoś odpowie.

Tell us, Charlie,

Powiedz nam Charlie

why would you say he should be able to use a golf cart?

dlaczego Casey powinien dostać wózek golfowy?

Charlie: The cart's not part of the game.

Charlie: Wózek nie jest częścią gry.

MS: But what about walking from hole to hole?

MS: A co z chodzeniem od dołka do dołka?

Charlie: It doesn't matter; it's not part of the game.

Charlie: Bez znaczenia. Nie jest częścią gry.

MS: Walking the course is not part of the game of golf?

MS: Chodzenie po polu nie jest częścią gry w golfa?

Charlie: Not in my book, it isn't.

Charlie: Moim zdaniem nie jest.

MS: All right. Stay there, Charlie.

MS: Dobrze. Zostań tu Charlie.

(Laughter)

(śmiech)

Who has an answer for Charlie?

Kto ma na to odpowiedź?

All right, who has an answer for Charlie?

Kto odpowie Charliemu?

What would you say?

Co odpowiesz?

Audience: The endurance element is a very important part of the game,

Z widowni: Wytrzymałość jest ważną częścią gry --

walking all those holes.

to całe chodzenie od dołka do dołka.

MS: Walking all those holes?

MS: Przejście tych wszystkich dołków?

That's part of the game of golf? (Audience: Absolutely.)

Jest częścią gry w golfa? (Z widowni: Oczywiście.)

MS: What's your name? (Audience: Warren.)

MS: Jak masz na imię? (Z widowni: Warren.)

MS: Warren.

MS: Warren.

Charlie, what do you say to Warren?

Charlie, co o tym sądzisz?

Charley: I'll stick to my original thesis.

Charley: Obstaję przy swojej tezie.

(Laughter)

(śmiech)

MS: Warren, are you a golfer?

MS: Warren, jesteś golfistą?

Warren: I am not a golfer.

Warren: Nie jestem.

Charley: And I am. (MS: Okay.)

Charley: A ja tak. MS: W porządku.

(Laughter)

(śmiech)

(Applause)

(brawa)

You know,

Wiecie

it's interesting.

to ciekawe.

In the case, in the lower court,

Sąd niższej instancji

they brought in golfing greats

wezwał najlepszych golfistów

to testify on this very issue.

do złożenia zeznań.

Is walking the course essential to the game?

Czy chodzenie po polu jest istotną częścią gry?

And they brought in Jack Nicklaus and Arnold Palmer.

Przyprowadzili Jacka Nicklausa i Arnolda Palmera.

And what do you suppose they all said?

Jak sądzicie co powiedzieli?

Yes. They agreed with Warren.

Tak. Wszyscy zgodzili się z Warrenem.

They said, yes, walking the course

Zeznali, że chodzenie po polu jest

is strenuous physical exercise.

czynnością męczącą fizycznie.

The fatigue factor is an important part of golf.

Zmęczenie odgrywa dużą rolę w grze.

And so it would change

Z tego względu pozwolenie

the fundamental nature of the game

na wózek golfowy zmieniłoby

to give him the golf cart.

naturę samej gry.

Now, notice,

Zwróćcie uwagę

something interesting --

na coś interesującego --

Well, I should tell you about the Supreme Court first.

ale najpierw powiem o Sądzie Najwyższym.

The Supreme Court

Sąd Najwyższy

decided.

wydał wyrok.

What do you suppose they said?

Jak sądzicie -- jaki?

They said yes,

Powiedzieli "tak,

that Casey Martin must be provided a golf cart.

Casey Martin musi dostać wózek."

Seven to two, they ruled.

7 sędziów na 9 było za.

What was interesting about their ruling

Najbardziej interesujące

and about the discussion we've just had

w ich wyroku

is that the discussion about

i całej tej dyskusji

the right, the justice, of the matter

prawo czy też sprawiedliwość

depended on

zależała

figuring out what is

od ustalenia co

the essential nature of golf.

jest istotą gry w golfa.

And the Supreme Court justices

Członkowie Sądu Najwyższego

wrestled with that question.

zmagali się z tym problemem.

And Justice Stevens, writing for the majority,

Sędzia Stevens, pisząc w imieniu większości,

said he had read all about the history of golf,

powiedział, że przeczytał wszystko o historii golfa

and the essential point of the game

i istotą gry - jej celem

is to get very small ball from one place

jest przemieszczenie bardzo małej piłki

into a hole

i trafienie do dołka

in as few strokes as possible,

w możliwiej najmniejszej liczbie ruchów.

and that walking was not essential, but incidental.

Chodzenie nie jest istotą gry.

Now, there were two dissenters,

Było także dwóch oponentów -

one of whom was Justice Scalia.

- jednym z nich był sędzia Scalia.

He wouldn't have granted the cart,

On nie udzieliłby prawa do wózka

and he had a very interesting dissent.

i miał bardzo ciekawy pogląd.

It's interesting because

Jest niezwykły ponieważ

he rejected the Aristotelian premise

odrzucił przesłankę Arystotelesa

underlying the majority's opinion.

leżącą u podstaw opinii większości.

He said it's not possible

Powiedział, że niemożliwe jest

to determine the essential nature

ustalenie istoty

of a game like golf.

gry typu golf.

Here's how he put it.

Oto jak to ujął.

"To say that something is essential

"Powiedzieć, że coś jest istotą

is ordinarily to say that it is necessary

jest powiedzeniem, że jest konieczne

to the achievement of a certain object.

do osiągnięcia danego celu.

But since it is the very nature of a game

Skoro istotą gry jest

to have no object except amusement,

brak celu innego niż rozrywka

(Laughter)

(śmiech)

that is, what distinguishes games

bo to odróżnia gry

from productive activity,

od produktywnych zajęć

(Laughter)

(śmiech)

it is quite impossible to say

nie można zatem powiedzieć

that any of a game's arbitrary rules

że jakiekolwiek arbitralne zasady

is essential."

są konieczne."

So there you have Justice Scalia

Zatem mamy sędziego Scalię

taking on the Aristotelian premise

kwestionującego Arystotelesową przesłankę

of the majority's opinion.

o opinii większości.

Justice Scalia's opinion

Opinia sędziego Scalii

is questionable

jest wątpliwa

for two reasons.

z dwóch powodów.

First, no real sports fan would talk that way.

Po pierwsze, żaden fan się z nim nie zgodzi.

(Laughter)

(śmiech)

If we had thought that the rules

Jeżeli sądzilibyśmy, że reguły sportu

of the sports we care about

który jest nam bliski

are merely arbitrary,

są zaledwie arbitralne

rather than designed to call forth

i nie mają uwypuklić

the virtues and the excellences

mistrzostwa

that we think are worthy of admiring,

które uważamy za warte podziwu

we wouldn't care about the outcome of the game.

nie dbalibyśmy o wynik gry.

It's also objectionable

Teza ta jest także wątpliwa

on a second ground.

z innego powodu.

On the face of it,

Na pierwszy rzut oka

it seemed to be -- this debate about the golf cart --

wydaje się, że w tej sprawie o wózek

an argument about fairness,

chodzi o sprawiedliwość

what's an unfair advantage.

o niesprawiedliwą przewagę.

But if fairness were the only thing at stake,

Ale jeżeli chodziłoby o tylko o to

there would have been an easy and obvious solution.

rozwiązanie byłoby proste i oczywiste.

What would it be? (Audience: Let everyone use the cart.)

Jakie? (Z widowni: Niech wszyscy dostaną wózki.)

Let everyone ride in a golf cart

Niech wszyscy mogą jeździć wózkami

if they want to.

jeżeli chcą.

Then the fairness objection goes away.

Wtedy zarzut nie ma sensu.

But letting everyone ride in a cart

Jednak podejrzewam

would have been, I suspect,

że to rozwiązanie

more anathema

byłoby większym nieszczęściem

to the golfing greats

dla sław golfa

and to the PGA,

i dla PGA

even than making an exception for Casey Martin.

niż zrobienie wyjątku dla Casey'a Martina.

Why?

Dlaczego?

Because what was at stake

Stawką

in the dispute over the golf cart

w tej dyspucie o wózek

was not only the essential nature of golf,

jest nie tylko istota gry w golfa

but, relatedly, the question:

ale, w związku z tym

What abilities

pytanie jakie umiejętności

are worthy

są warte

of honor and recognition

szacunku i uznania

as athletic talents?

za sportowe talenty.

Let me put the point

Mówiąc

as delicately as possible:

najdelikatniej jak się da:

Golfers are a little sensitive

Golfiści są nieco przewrażliwieni

about the athletic status of their game.

na punkcie atletycznego charakteru ich gry.

(Laughter)

(śmiech)

After all, there's no running or jumping,

W końcu nie biegają i nie skaczą.

and the ball stands still.

Piłki leżą sobie spokojnie.

(Laughter)

(śmiech)

So if golfing is the kind of game

Jeżeli w golfa można grać

that can be played while riding around in a golf cart,

jeżdżąc sobie wózkiem

it would be hard to confer

ciężko będzie przyznać

on the golfing greats

najlepszym golfistom

the status that we confer,

taki status jaki obecnie mają --

the honor and recognition

zabraknie szacunku i uznania

that goes to truly great athletes.

należnego prawdziwym sportowcom.

That illustrates

To pokazuje

that with golf,

że w golfie

as with flutes,

tak jak z fletami

it's hard to decide the question

trudno powiedzieć

of what justice requires,

co jest sprawiedliwe

without grappling with the question,

bez uporania się z pytaniem

"What is the essential nature

"Co jest istotą

of the activity in question,

danej czynności

and what qualities,

i jakie wartości

what excellences

jaki rodzaj mistrzostwa

connected with that activity,

z nią związany

are worthy of honor and recognition?"

jest godny szacunku i uznania?"

Let's take a final example

Jeszcze ostatni przykład

that's prominent in contemporary political debate:

aktualnie głośny w polityce:

same-sex marriage.

małżeństwa homoseksualne.

There are those who favor state recognition

niektórzy chcą żeby uznawano

only of traditional marriage

wyłącznie tradycyjne małżeństwa

between one man and one woman,

mężczyzny i kobiety

and there are those who favor state recognition

inni chcą żeby państwo uznało

of same-sex marriage.

małżeństwa osób tej samej płci.

How many here

Ilu z was tutaj

favor the first policy:

zgadza się z pierwszą racją:

the state should recognize traditional marriage only?

państwo powinno uznawać tylko tradycyjne małżeństwo?

And how many favor the second, same-sex marriage?

Ilu z was popiera małżeństwa homoseksualne?

Now, put it this way:

Ujmijmy to tak:

What ways of thinking

jaki sposób pojmowania

about justice and morality

sprawiedliwości i moralności

underlie the arguments we have

stoi za sporem jaki mamy

over marriage?

wobec małżeństwa?

The opponents of same-sex marriage say

Przeciwnicy małżeństw homoseksualnych mówią

that the purpose of marriage,

że celem małżeństwa

fundamentally, is procreation,

jest prokreacja

and that's what's worthy of honoring

i to jest rzecz, którą warto szanować

and recognizing and encouraging.

podziwiać i zachęcać do niej.

And the defenders of same-sex marriage say no,

Obrońcy małżeństw homoseksulanych mówią:

procreation is not the only purpose of marriage;

prokreacja nie jest jedynym celem małżeństwa.

what about a lifelong, mutual, loving commitment?

Co z dożywotnim, obopólnym zobowiązaniem miłości?

That's really what marriage is about.

Tym właśnie jest małżeństwo.

So with flutes, with golf carts,

W przypadku fletów, wózków golfowych,

and even with a fiercely contested question

i nawet tak zaciekłych sporów

like same-sex marriage,

jak w przypadku małżeństw homoseksulanych

Aristotle has a point.

Arystoteles ma rację.

Very hard to argue about justice

Bardzo trudno mówić o sprawiedliwości

without first arguing

bez wcześniejszego ustalenia

about the purpose of social institutions

jaki jest cel społecznych norm

and about what qualities are worthy

jakie wartości zasługują

of honor and recognition.

na szacunek i podziw.

So let's step back from these cases

Zostawmy na chwilę te kwestie

and see how they shed light

i spójrzmy jak rzucają one światło

on the way we might improve, elevate,

na na to jak można poprawić, udoskonalić

the terms of political discourse

warunki politycznych dyskursów

in the United States,

w Stanach Zjednoczonych

and for that matter, around the world.

oraz na całym świecie.

There is a tendency to think

Uważa się, że jeżeli

that if we engage too directly

zbyt bezpośrednio poruszymy

with moral questions in politics,

temat zagadnień moralnych w polityce

that's a recipe for disagreement,

to mamy przepis na sprzeczkę

and for that matter, a recipe for

i co za tym idzie

intolerance and coercion.

na nietolerancję i przymus.

So better to shy away from,

Lepiej więc unikać

to ignore,

i ignorować

the moral and the religious convictions

moralne i religijne przekonania

that people bring to civic life.

będące częścią życia obywatelskiego.

It seems to me that our discussion

Wydaje mi się, że nasza dyskusja

reflects the opposite,

pokazuje coś wręcz przeciwnego.

that a better way

Lepszym sposobem

to mutual respect

na wzajemny szacunek

is to engage directly

jest bezpośrednie zaangażowanie się

with the moral convictions

w moralne przekonania

citizens bring to public life,

które obywatele wnoszą do życia publicznego.

rather than to require

Jest to lepsze niż wymaganie

that people leave their deepest moral convictions

porzucenia swoich silnych przekonań moralnych

outside politics

przed wejściem

before they enter.

do świata polityki.

That, it seems to me, is a way

Według mnie to jest sposób

to begin to restore

na przywrócenie

the art of democratic argument.

sztuki demokratycznej debaty.

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(brawa)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(brawa)

Thank you.

Dziękuje.

(Applause)

(brawa)

Thank you very much.

Dziękuję bardzo.

Thanks. Thank you.

Dziękuję.

Chris.

Chris.

Thanks, Chris.

Dziękuję, Chris.

Chris Anderson: From flutes to golf courses

Chris Anderson: Od fletów przez wózki golfowe

to same-sex marriage --

do małżeństw homoseksualnych.

that was a genius link.

Genialne połączenie.

Now look, you're a pioneer of open education.

Jesteś pionierem otwartej edukacji.

Your lecture series was one of the first to do it big.

Zorganizowałeś wspaniałą serię wykładów.

What's your vision for the next phase of this?

Jaka jest wizja następnego etapu?

MS: Well, I think that it is possible.

MS: Sądzę, że jest to możliwe.

In the classroom, we have arguments

W klasie mamy dyskusję

on some of the most fiercely held

na tematy związane z bardzo

moral convictions that students have

drażliwymi przekonaniami moralnymi

about big public questions.

które mają studenci.

And I think we can do that in public life more generally.

Wierzę, że da się to zastosować w życiu publicznym.

And so my real dream would be

Moim marzeniem

to take the public television series

jest zrobienie telewizyjnej serii kursu

that we've created of the course --

-- który stworzyliśmy i udostępniliśmy

it's available now, online,

za darmo w internecie --

free for everyone anywhere in the world --

dla każdego na świecie

and to see whether we can partner with institutions,

i nawiązanie współpracy z instytucjami,

at universities in China, in India,

uczelniami w Chinach, Indiiach,

in Africa, around the world,

w Afryce i na całym świecie

to try to promote

w celu promowania

civic education

edukacji obywatelskiej

and also a richer kind

a także bogatszej wersji

of democratic debate.

demokratycznej debaty.

CA: So you picture, at some point,

Chris: Chodzi ci

live, in real time,

o coś takiego na żywo

you could have this kind of conversation, inviting questions,

ten rodzaj rozmów, interesujących pytań

but with people from China and India joining in?

z ludźmi z Chin i Indii?

MS: Right. We did a little bit of it here

MS: Dokładnie. Mamy za sobą pierwsze próby

with 1,500 people in Long Beach,

z 1,500 osobami z Long Beach

and we do it in a classroom at Harvard

i przeprowadzaliśmy to w sali na Harvardzie

with about 1,000 students.

z 1,000 studentami.

Wouldn't it be interesting

Czyż nie byłoby interesujące, gdybyśmy

to take this way

zaadaptowali tego typu

of thinking and arguing,

myślenie i sposób dyskutowania

engaging seriously with big moral questions,

przy rozpatrywaniu ważnych zagadnień moralnych

exploring cultural differences

badając różnice kulturalne

and connect through a live video hookup,

i łącząc się poprzez video na żywo

students in Beijing and Mumbai

ze studentami z Pekinu i Bombaju

and in Cambridge, Massachusetts

i z Cambridge, Massachusetts

and create a global classroom.

stworzyć globalną klasę.

That's what I would love to do.

Właśnie to chciałbym zrobić.

(Applause)

(brawa)

CA: So, I would imagine

CA: Wyobrażam sobie

that there are a lot of people who would love to join you in that endeavor.

że wiele osób chciałoby ci pomóc.

Michael Sandel. Thank you so much. (MS: Thanks so much.)

Michael Sandel. Bardzo dziękuję.