Marcel Dicke: Why not eat insects?

Tłumaczenie: Krzysztof Łoboda Korekta: Marcin Kasiak

Okay, I'm going to show you

Chciałbym zwrócić waszą uwagę

again something about our diets.

na niektóre aspekty naszego żywienia.

And I would like to know what the audience is,

Ale najpierw pytanie do publiczności.

and so who of you ever ate insects?

Kto z was jadł owady?

That's quite a lot.

To całkiem sporo.

(Laughter)

(Śmiech)

But still, you're not representing

Mimo wszystko nie jesteście grupą reprezentatywną

the overall population of the Earth.

dla ogółu ludzkości.

(Laughter)

(Śmiech)

Because there's 80 percent out there that really eats insects.

A to dlatego, że 80 procent ludzi naprawdę żywi się owadami.

But this is quite good.

Ale i tak jest was całkiem sporo.

Why not eat insects? Well first, what are insects?

Dlaczego właściwie mielibyśmy nie jeść owadów? Najpierw zastanówmy się, czym one są.

Insects are animals that walk around on six legs.

Owady to zwierzęta, które chodzą na sześciu nogach.

And here you see just a selection.

Tu widzicie tylko niektóre.

There's six million species of insects on this planet,

Na Ziemi istnieje 6 milionów gatunków owadów,

six million species.

sześć milionów gatunków.

There's a few hundreds of mammals --

Jest kilkaset gatunków ssaków

six million species of insects.

i aż 6 milionów gatunków owadów.

In fact, if we count all the individual organisms,

Jeżeli policzymy każdy organizm z osobna,

we would come at much larger numbers.

osiągniemy dużo większy wynik.

In fact, of all animals on Earth,

Tak naprawdę, ze wszystkich zwierząt na Ziemi,

of all animal species,

ze wszystkich gatunków,

80 percent walks on six legs.

80 procent chodzi na sześciu nogach.

But if we would count all the individuals,

Ale jeśli zsumowalibyśmy wszystkie osobniki

and we take an average weight of them,

i obliczyli ich średnią wagę,

it would amount to something like 200 to 2,000 kilograms

na każdego z nas przypadłoby

for each of you and me on Earth.

od 200 do 2000 kg owadów.

That means that in terms of biomass,

To oznacza, że biomasa owadów

insects are more abundant than we are,

jest większa niż nasza.

and we're not on a planet of men,

Czyli nie żyjemy na planecie ludzi,

but we're on a planet of insects.

ale na planecie owadów.

Insects are not only there in nature,

Owady nie są jedynie częścią przyrody,

but they also are involved in our economy,

ale mają również wpływ na gospodarkę

usually without us knowing.

- zazwyczaj bez naszej wiedzy.

There was an estimation,

Według danych szacunkowych

a conservative estimation, a couple of years ago

sprzed kilku lat

that the U.S. economy

gospodarka USA osiągnęła zyski rzędu

benefited by 57 billion

co najmniej 57 miliardów dolarów

dollars per year.

rocznie.

It's a number -- very large --

To bardzo duży

a contribution to the economy of the United States for free.

darmowy wkład w amerykańską gospodarkę.

And so I looked up what the economy was paying

Sprawdziłem więc, ile w tym samym roku

for the war in Iraq

wydano na prowadzenie wojny

in the same year.

w Iraku.

It was 80 billion U.S. dollars.

80 miliardów dolarów.

Well we know that that

Dobrze wiemy,

was not a cheap war.

że ta wojna kosztowała sporo.

So insects, just for free,

Owady wnoszą

contribute to the economy of the United States

w gospodarkę Stanów Zjednoczonych

with about the same order of magnitude,

podobną kwotę.

just for free, without everyone knowing.

Za darmo i bez naszej wiedzy.

And not only in the States,

I dzieje się tak nie tylko w Stanach,

but in any country, in any economy.

ale w każdym państwie i każdej gospodarce.

What do they do?

Co robią owady?

They remove dung, they pollinate our crops.

Usuwają odchody, zapylają uprawy.

A third of all the fruits that we eat

Jedna trzecia owoców,

are all a result

które spożywamy, powstaje dzięki

of insects taking care of the reproduction of plants.

wpływowi owadów na rozmnażanie roślin.

They control pests,

Owady zwalczają szkodniki.

and they're food for animals.

Są pożywieniem dla zwierząt.

They're at the start of food chains.

Stanowią początek łańcuchów pokarmowych.

Small animals eat insects.

Są pożywieniem dla małych zwierząt.

Even larger animals eat insects.

Żywią się nimi też duże.

But the small animals that eat insects

Małe zwierzęta, które żywią się owadami,

are being eaten by larger animals,

są z kolei zjadane przez te duże,

still larger animals.

a te przez jeszcze większe.

And at the end of the food chain, we are eating them as well.

A na końcu łańcucha pokarmowego, zjadamy je również my.

There's quite a lot of people that are eating insects.

Bardzo wielu ludzi je owady.

And here you see me

To zdjęcie zostało zrobione w Lijiang,

in a small, provincial town in China, Lijiang --

prowincjonalnym chińskim mieście

about two million inhabitants.

o około dwumilionowej populacji.

If you go out for dinner, like in a fish restaurant,

Gdy idzie się tam do restauracji,

where you can select which fish you want to eat,

na przykład rybnej, oprócz ryb

you can select which insects you would like to eat.

można także wybrać owady, na które ma się ochotę.

And they prepare it in a wonderful way.

Są one podawane w niesamowity sposób.

And here you see me enjoying a meal

Na tym zdjęciu widzicie, jak zajadam się

with caterpillars, locusts,

gąsienicami, szarańczą,

bee pupae -- delicacies.

pszczołami i innymi specjałami.

And you can eat something new everyday.

Każdego dnia można spróbować czegoś innego.

There's more than 1,000 species of insects

Na świecie spożywa się

that are being eaten all around the globe.

ponad 1000 gatunków owadów.

That's quite a bit more

Jest ich więc dużo więcej

than just a few mammals that we're eating,

niż spożywanych przez nas gatunków ssaków,

like a cow or a pig

takich jak krowy, świnie

or a sheep.

czy owce.

More than 1,000 species --

Ponad 1000 gatunków

an enormous variety.

- to naprawdę duża różnorodność.

And now you may think, okay,

Możecie sobie teraz pomyśleć, że coś takiego

in this provincial town in China they're doing that, but not us.

może mieć miejsce w prowincjonalnym chińskim miasteczku, ale nie u nas.

Well we've seen already that quite some of you

Już widziałem, że całkiem sporo z was

already ate insects maybe occasionally,

już spróbowało owadów.

but I can tell you that every one of you

Ale zapewniam was, że wszyscy

is eating insects, without any exception.

bez wyjątku je spożywamy.

You're eating at least

Każdy z was zjada ich co najmniej

500 grams per year.

500 gramów rocznie.

What are you eating?

Co konkretnie?

Tomato soup, peanut butter,

Zupę pomidorową, masło orzechowe,

chocolate, noodles --

czekoladę, makaron -

any processed food that you're eating

każda spożywana przez was przetworzona żywność

contains insects,

zawiera owady,

because insects are here all around us,

ponieważ żyją one wokół nas,

and when they're out there in nature

a więc także w

they're also in our crops.

uprawianej przez nas żywności.

Some fruits get some insect damage.

Owady dostają się do niektórych warzyw.

Those are the fruits, if they're tomato,

Jeżeli są nimi pomidory,

that go to the tomato soup.

to owady trafiają do zupy pomidorowej.

If they don't have any damage, they go to the grocery.

Jeżeli nie są zepsute, trafiają do warzywniaka.

And that's your view of a tomato.

Tak dla was wyglądają pomidory.

But there's tomatoes that end up in a soup,

Ale niektóre pomidory trafiają do zupy.

and as long as they meet

Jeśli tylko odpowiadają

the requirements of the food agency,

wymaganiom kontroli żywności

there can be all kinds of things in there,

w zupie może bez problemu

no problem.

znaleźć się cokolwiek.

In fact, why would we put these balls in the soup,

Po co w ogóle wkładać do zupy klopsiki,

there's meat in there anyway?

jeżeli mięso już tam jest?

(Laughter)

(Śmiech)

In fact, all our processed foods

Tak naprawdę, przetworzona żywność

contain more proteins

zawiera więcej białka

than we would be aware of.

niż mogłoby nam się wydawać.

So anything is a good protein source already.

Wszystko, co jemy, jest już źródłem białka.

Now you may say,

Powiecie pewnie:

"Okay, so we're eating 500 grams just by accident."

"dobra, no to zjadamy te 500 gramów owadów przez przypadek."

We're even doing this on purpose.

Ale nierzadko robimy to też celowo.

In a lot of food items that we have --

Na slajdzie

I have only two items

widzimy różne

here on the slide --

artykuły spożywcze:

pink cookies or surimi sticks

różowe ciasteczka, paluszki surimi,

or, if you like, Campari --

a nawet Campari.

a lot of our food products that are of a red color

Często czerwone rzeczy, które jemy,

are dyed with a natural dye.

są farbowane naturalnymi barwnikami.

The surimi sticks

Surimi to mięso z krabów,

[of] crabmeat, or is being sold as crab meat,

a przynajmniej jako takie jest sprzedawane.

is white fish

Jest to białe mięso

that's being dyed with cochineal.

farbowane koszenilą.

Cochineal is a product

Koszenilę wytwarza się

of an insect that lives off these cacti.

z owadów żerujących na kaktusach.

It's being produced in large amounts,

Barwnik ten produkowany jest w dużych ilościach,

150 to 180 metric tons per year

od 150 do 180 ton rocznie,

in the Canary Islands in Peru,

głównie na Wyspach Kanaryjskich i w Peru.

and it's big business.

Taka produkcja to niezły interes.

One gram of cochineal

Jeden gram koszenili

costs about 30 euros.

kosztuje około 30 euro.

One gram of gold

Gram złota

is 30 euros.

również kosztuje 30 euro.

So it's a very precious thing

Barwimy jedzenie

that we're using to dye our foods.

bardzo cenną substancją.

Now the situation in the world is going to change

Sytuacja na świecie wkrótce się zmieni

for you and me, for everyone on this Earth.

i wszyscy to odczujemy.

The human population is growing very rapidly

Ludności na świecie wciąż bardzo szybko przybywa,

and is growing exponentially.

a jej przyrost jest geometryczny.

Where, at the moment, we have

Obecnie Ziemię zamieszkuje

something between six and seven billion people,

sześć do siedmiu miliardów ludzi,

it will grow to about nine billion

w 2050 będzie ich już około

in 2050.

dziewięciu miliardów.

That means that we have a lot more mouths to feed,

Oznacza to, że trzeba będzie wyżywić o wiele więcej osób.

and this is something that worries more and more people.

I to właśnie martwi mnie i innych badaczy.

There was an FAO conference last October

Temu problemowi poświęcona była cała październikowa

that was completely devoted to this.

konferencja ONZ do spraw Wyżywienia i Rolnictwa.

How are we going to feed this world?

Jak zdołamy wykarmić nasz świat?

And if you look at the figures up there,

Dane z konferencji pokazują,

it says that we have a third more mouths to feed,

że wzrost światowej populacji o jedną trzecią

but we need an agricultural production increase

oznacza, że produkcja rolna musi

of 70 percent.

zwiększyć się o 70%.

And that's especially because this world population

A to dlatego, że

is increasing,

nie tylko jest nas więcej,

and it's increasing, not only in numbers,

ale jesteśmy coraz bogatsi.

but we're also getting wealthier,

A im ktoś jest bogatszy,

and anyone that gets wealthier starts to eat more

tym więcej je,

and also starts to eat more meat.

szczególnie więcej mięsa.

And meat, in fact, is something

Produkcja mięsa

that costs a lot

jest z kolei

of our agricultural production.

bardzo kosztowna.

Our diet consists, [in] some part, of animal proteins,

Część naszego pożywienia stanowią

and at the moment, most of us here

białka zwierzęce,

get it from livestock,

które teraz czerpiemy głównie ze zwierząt hodowlanych,

from fish, from game.

ryb czy dziczyzny.

And we eat quite a lot of it.

Mięsa jemy całkiem sporo:

In the developed world it's on average

w krajach rozwiniętych

80 kilograms per person per year,

średnio 80 kilogramów rocznie na osobę,

which goes up to 120

w Stanach Zjednoczonych

in the United States

nawet 120 kilogramów.

and a bit lower in some other countries,

Trochę mniej gdzie indziej,

but on average 80 kilograms

ale średnio około 80 kilogramów

per person per year.

na osobę rocznie.

In the developing world it's much lower.

W krajach rozwijających się ta średnia jest dużo niższa

It's 25 kilograms per person per year.

i wynosi 25 kilogramów rocznie na osobę.

But it's increasing enormously.

Rośnie jednak bardzo szybko.

In China in the last 20 years,

W Chinach w ciągu ostatnich 20 lat

it increased from 20 to 50,

wzrosła z 20 do 50 kilogramów,

and it's still increasing.

a tendencja wzrostowa cały czas się utrzymuje.

So if a third of the world population

Jeśli więc jedna trzecia świata,

is going to increase its meat consumption

czyli tyle, ile wynosi populacja Chin i Indii,

from 25 to 80 on average,

zwiększy spożycie mięsa średnio

and a third of the world population

z 25 do 80 kilogramów,

is living in China and in India,

zapotrzebowanie na mięso

we're having an enormous demand on meat.

ogromnie wzrośnie.

And of course, we are not there to say

Nie możemy przecież powiedzieć:

that's only for us, it's not for them.

to mięso dla nas, nie dla nich.

They have the same share that we have.

Mają do niego takie samo prawo jak my.

Now to start with, I should say

Na początku chciałbym powiedzieć,

that we are eating way too much meat

że w krajach zachodnich spożywa się

in the Western world.

zdecydowanie za dużo mięsa.

We could do with much, much less --

Wystarczyłoby o wiele, wiele mniej -

and I know, I've been a vegetarian for a long time,

wiem, bo od dawna jestem wegetarianinem.

and you can easily do without anything.

Można nawet nie jeść go wcale.

You'll get proteins in any kind of food anyway.

Przecież w każdym rodzaju pożywienia znajdują się białka.

But then there's a lot of problems

Oprócz tego, coraz częściej

that come with meat production,

odczuwamy konsekwencje,

and we're being faced with that more and more often.

które pociąga za sobą produkcja mięsa.

The first problem that we're facing is human health.

Pierwszym z nich są skutki dla zdrowia człowieka.

Pigs are quite like us.

Świnie są praktycznie takie jak my.

They're even models in medicine,

Służą nawet jako model w medycynie.

and we can even transplant organs from a pig to a human.

Organy świni są nawet przeszczepiane człowiekowi.

That means that pigs also share diseases with us.

Oznacza to więc, że świnie cierpią na te same choroby, co my.

And a pig disease,

W dodatku wirusy

a pig virus, and a human virus

wywołujące choroby u świni oraz wirusy panujące wśród ludzi

can both proliferate,

rozmnażają się.

and because of their kind of reproduction,

Dzięki podobnemu sposobowi rozmnażania,

they can combine and produce a new virus.

mogą krzyżować się i wytwarzać nowe wirusy.

This has happened in the Netherlands in the 1990s

To właśnie stało się w Holandii w 1990 roku

during the classical swine fever outbreak.

podczas epidemii klasycznego pomoru świń.

You get a new disease that can be deadly.

W taki sposób powstaje nowa choroba, która może być śmiertelna.

We eat insects -- they're so distantly related from us

Natomiast gdy jemy owady, tak dalece różniące się od człowieka,

that this doesn't happen.

nic takiego się nie dzieje.

So that's one point for insects.

Zatem 1:0 dla owadów.

(Laughter)

(Śmiech)

And there's the conversion factor.

Jest jeszcze kwestia przetwarzania.

You take 10 kilograms of feed,

Zużywając 10 kg karmy

you can get one kilogram of beef,

możemy uzyskać 1 kg wołowiny

but you can get nine kilograms of locust meat.

lub 9 kg z mięsa szarańczy.

So if you would be an entrepreneur,

Gdybyście byli przedsiębiorcami,

what would you do?

co byście zrobili?

With 10 kilograms of input,

Z 10 kg wkładu

you can get either one or nine kg. of output.

możecie uzyskać 1 lub 9 kg.

So far we're taking

Jak na razie

the one, or up to five kilograms of output.

uzyskujemy 1, najwyżej 5 kg.

We're not taking the bonus yet.

Nie wykorzystujemy jeszcze tego pomysłu,

We're not taking the nine kilograms of output yet.

nie bierzemy tych 9 kg.

So that's two points for insects.

To 2:0 dla owadów.

(Laughter)

(Śmiech)

And there's the environment.

No i środowisko.

If we take 10 kilograms of food --

Jeśli weźmiemy 10 kg jedzenia -

(Laughter)

(Śmiech)

and it results in one kilogram of beef,

a w rezultacie uzyskamy 1 kg wołowiny,

the other nine kilograms are waste,

to pozostałe 9 to odpady,

and a lot of that is manure.

a spora część to obornik.

If you produce insects, you have less manure

Przy produkcji mięsa owadów mamy mniej obornika

per kilogram of meat that you produce.

na kilogram produkowanego mięsa.

So less waste.

Więc mniej odpadów

Furthermore, per kilogram of manure,

Poza tym,

you have much, much less ammonia

w 1 kg owadziego obornika

and fewer greenhouse gases

mamy dużo mniej amoniaku

when you have insect manure

i gazów cieplarnianych

than when you have cow manure.

niż w krowim oborniku.

So you have less waste,

Oznacza to mniej odpadów,

and the waste that you have is not as environmental malign

a te, które powstają, nie są tak szkodliwe dla środowiska

as it is with cow dung.

jak krowie odchody.

So that's three points for insects.

Tak więc 3:0 dla owadów.

(Laughter)

(Śmiech)

Now there's a big "if," of course,

Pozostaje oczywiście ważne pytanie,

and it is if insects produce meat

czy mięso owadów

that is of good quality.

jest dobrej jakości?

Well there have been all kinds of analyses

Przeprowadzono liczne badania, z których wynika,

and in terms of protein, or fat, or vitamins,

że pod względem zawartości białka, tłuszczów i witamin

it's very good.

mięso owadów jest bardzo dobre.

In fact, it's comparable

W rzeczywistości jest ono porównywalne

to anything we eat as meat at the moment.

do każdego rodzaju mięsa, które jemy.

And even in terms of calories, it is very good.

Zawiera nawet porządną ilość kalorii.

One kilogram of grasshoppers

Jeden kilogram koników polnych

has the same amount of calories

ma taką samą wartość kaloryczną

as 10 hot dogs, or six Big Macs.

jak dziesięć hot dogów lub sześć Big Maców.

So that's four points for insects.

Zatem 4:0 dla owadów.

(Laughter)

(Śmiech)

I can go on,

Mogę ciągnąć temat dalej

and I could make many more points for insects,

i przyznawać owadom kolejne punkty,

but time doesn't allow this.

ale nie pozwala nam na to czas.

So the question is, why not eat insects?

Pytanie brzmi, czy powinniśmy jeść owady?

I gave you at least four arguments in favor.

Podałem Wam co najmniej cztery argumenty, które za tym przemawiają.

We'll have to.

Będziemy musieli je jeść.

Even if you don't like it,

Nawet jeżeli Wam się to nie podoba,

you'll have to get used to this

będziemy musieli się do tego przyzwyczaić.

because at the moment,

Ponieważ obecnie

70 percent of all our agricultural land

na ok. 70% obszarów rolnych

is being used to produce livestock.

hodujemy zwierzęta gospodarskie.

That's not only the land

Nie jest to tylko

where the livestock is walking and feeding,

teren wypasu zwierząt,

but it's also other areas

ale są to także obszary,

where the feed is being produced and being transported.

gdzie produkuje i transportuje się paszę dla nich.

We can increase it a bit

Możemy trochę zwiększyć ich powierzchnię

at the expense of rainforests,

kosztem lasów deszczowych,

but there's a limitation very soon.

ale wkrótce to nie wystarczy.

And if you remember that we need to increase

Nie tędy droga,

agricultural production by 70 percent,

bo – jak pamiętacie –

we're not going to make it that way.

musielibyśmy powiększyć produkcję rolną o 70%.

We could much better change

Łatwiej byłoby.

from meat, from beef,

przejść z mięsa, wołowiny,

to insects.

na owady.

And then 80 percent of the world

A przecież 80% ludzkości

already eats insects,

już je owady,

so we are just a minority --

dlatego my – kraje takie jak

in a country like the U.K., the USA,

Wielka Brytania, USA, Holandia i inne -

the Netherlands, anywhere.

jesteśmy w mniejszości.

On the left-hand side, you see a market in Laos

Po lewej stronie widzicie targ w Laosie

where they have abundantly present

z mnóstwem owadów

all kinds of insects that you choose for dinner for the night.

do wyboru na kolację.

On the right-hand side you see a grasshopper.

Po prawej stronie widać konika polnego.

So people there are eating them,

Ludzie jedzą je

not because they're hungry,

nie z głodu,

but because they think it's a delicacy.

ale jako przysmaki.

It's just very good food.

To po prostu dobre jedzenie.

You can vary enormously.

Jest różnorodne

It has many benefits.

i ma wiele zalet.

In fact, we have delicacy

Tak naprawdę my też mamy

that's very much like this grasshopper:

takie rarytasy jak koniki polne,

shrimps, a delicacy

mianowicie krewetki

being sold at a high price.

- dosyć drogi specjał.

Who wouldn't like to eat a shrimp?

Któż nie lubi krewetek?

There are a few people who don't like shrimp,

Znajdzie się pewnie kilka takich osób,

but shrimp, or crabs,

ale krewetki, kraby

or crayfish,

czy raki

are very closely related.

mają wiele wspólnego.

They are delicacies.

Uważane są za przysmaki.

In fact, a locust is a "shrimp" of the land,

Właściwie to szarańcza jest lokalną krewetką

and it would make very good into our diet.

i wniosłaby dużo dobrego do naszej diety.

So why are we not eating insects yet?

Więc dlaczego jeszcze nie jadamy owadów?

Well that's just a matter of mindset.

To tylko kwestia naszego nastawienia.

We're not used to it,

Nie przywykliśmy do tego

and we see insects as these organisms that are very different from us.

i postrzegamy owady, jako organizmy całkowicie od nas inne.

That's why we're changing the perception of insects.

Dlatego usiłujemy zmienić sposób, w jaki ludzie postrzegają owady.

And I'm working very hard with my colleague, Arnold van Huis,

Razem z moim współpracownikiem, Arnoldem van Huisem,

in telling people what insects are,

pracujemy bardzo ciężko, aby uświadomić ludziom,

what magnificent things they are,

czym naprawdę są owady, jakimi są wspaniałymi istotami

what magnificent jobs they do in nature.

i jak niesamowitą pracę wykonują w przyrodzie.

And in fact, without insects,

Bez nich nie byłoby nas

we would not be here in this room,

dziś w tej sali.

because if the insects die out,

Gdyby owady wymarły,

we will soon die out as well.

my również byśmy wkrótce zginęli.

If we die out, the insects will continue very happily.

Ale jeżeli to my wymrzemy, owady będą sobie szczęśliwie żyć dalej.

(Laughter)

(Śmiech)

So we have to get used to the idea of eating insects.

A więc lepiej oswójmy się z pomysłem jedzenia owadów.

And some might think, well they're not yet available.

Niektórzy z was pewnie pomyślą, że nie są one jeszcze powszechnie dostępne.

Well they are.

A właśnie, że są.

There are entrepreneurs in the Netherlands that produce them,

Niektóre holenderskie przedsiębiorstwa już produkują taką żywność,

and one of them is here in the audience,

a jeden z wytwórców jest dziś z nami

Marian Peeters, who's in the picture.

na widowni i tu na zdjęciu - Marian Peeters.

I predict that later this year, you'll get them in the supermarkets --

Przewiduję, że jeszcze w tym roku owady będą dostępne w supermarketach,

not visible, but as animal protein

ale nie na półkach, lecz jako białko zwierzęce

in the food.

w artykułach żywnościowych.

And maybe by 2020,

A być może do roku 2020

you'll buy them just knowing that this is an insect that you're going to eat.

będziemy już kupowali produkty z owadów, doskonale wiedząc czym są.

And they're being made in the most wonderful ways.

A są one przygotowywane na prawdziwie wspaniałe sposoby.

A Dutch chocolate maker.

Przed wami holenderski wytwórca czekolady.

(Music)

(Muzyka)

(Applause)

(Oklaski)

So there's even a lot of design to it.

A więc jest zatem nawet element dekoracyjności.

(Laughter)

(Śmiech)

Well in the Netherlands, we have an innovative Minister of Agriculture,

W Holandii mamy bardzo postępową minister rolnictwa,

and she puts the insects on the menu

która wprowadziła owady do jadłospisu

in her restaurant in her ministry.

w ministerialnej restauracji.

And when she got all the Ministers of Agriculture of the E.U.

Kiedy ostatnio zaprosiła do Hagi

over to the Hague recently,

ministrów rolnictwa z całej Unii Europejskiej,

she went to a high-class restaurant,

zabrała ich do ekskluzywnej restauracji

and they ate insects all together.

i wspólnie jedli owady.

It's not something that is a hobby of mine.

Więc to nie tylko moje hobby.

It's really taken off the ground.

Ten pomysł naprawdę chwycił.

So why not eat insects?

Dlaczego nie mielibyśmy jeść owadów?

You should try it yourself.

Każdy powinien ich spróbować.

A couple of years ago, we had 1,750 people all together

Parę lat temu, na placu w miasteczku Wageningen

in a square in Wageningen town,

1750 osób zebrało się,

and they ate insects at the same moment,

by wspólnie jeść owady

and this was still big, big news.

i w mediach wciąż było to niecodzienne wydarzenie.

I think soon it will not be big news anymore when we all eat insects,

Myślę, że niedługo nie będzie to już wcale niecodzienne,

because it's just a normal way of doing.

a po prostu normalne.

So you can try it yourself today,

Spróbujcie więc owadów już teraz,

and I would say, enjoy.

a ja z mojej strony dodam: smacznego!

And I'm going to show to Bruno some first tries,

Pokażę pierwsze owadzie dania Brunowi.

and he can have the first bite.

Może ich spróbować jako pierwszy.

(Applause)

(Oklaski)

Bruno Giussani: Look at them first. Look at them first.

Bruno Giussani: Najpierw na nie spójrzcie.

Marcel Dicke: It's all protein.

Marcel Dicke: To samo białko.

BG: That's exactly the same [one] you saw in the video actually.

BG: To jest dokładnie to samo jedzenie, jakie widzieliście na filmie.

And it looks delicious.

I wygląda przepysznie.

They just make it [with] nuts or something.

Po prostu robią je z orzechami czy czymś takim.

MD: Thank you.

MD: Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)