A hilarious celebration of lifelong female friendship | Jane Fonda and Lily Tomlin

2,070,839 views

2016-01-19 ・ TED


New videos

A hilarious celebration of lifelong female friendship | Jane Fonda and Lily Tomlin

2,070,839 views ・ 2016-01-19

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Paulina Szafranska Korekta: Rysia Wand
00:12
Pat Mitchell: So I was thinking about female friendship a lot,
0
12240
3536
Pat Mitchell: Rozmyślałam wiele na temat przyjaźni kobiet.
00:15
and by the way, these two women,
1
15800
2256
Tak a propos, te dwie kobiety,
00:18
I'm very honored to say,
2
18080
1376
mam zaszczyt powiedzieć,
00:19
have been my friends for a very long time, too.
3
19480
2936
są moimi przyjaciółkami od wielu lat.
00:22
Jane Fonda: Yes we have.
4
22440
1216
Jane Fonda: To prawda.
00:23
PM: And one of the things that I read about female friendship
5
23680
3496
PM: Wśród rzeczy, które czytam na temat kobiecej przyjaźni
00:27
is something that Cervantes said.
6
27200
1616
jest coś, co powiedział Cervantes.
00:28
He said, "You can tell a lot about someone,"
7
28840
3376
"Można wiele powiedzieć o kimś,
00:32
in this case a woman,
8
32240
1216
w tym przypadku kobiecie,
00:33
"by the company that she keeps."
9
33480
2416
po tym, jakich ma znajomych".
00:35
So let's start with --
10
35920
1216
Zacznijmy...
00:37
(Laughter)
11
37160
2200
(Śmiech)
00:40
JF: We're in big trouble.
12
40320
1616
JF: No to wpadłyśmy.
00:41
Lily Tomlin: Hand me one of those waters,
13
41960
1976
Lily Tomlin: Podaj mi butelkę wody,
00:43
I'm extremely dry.
14
43960
1216
jestem wysuszona.
00:45
(Laughter)
15
45200
1840
(Śmiech)
00:53
JF: You're taking up our time.
16
53000
1720
JF: Marnujesz nasz czas.
00:55
We have a very limited --
17
55640
1296
Mamy go niewiele.
00:56
LT: Just being with her sucks the life out of me.
18
56960
2336
LT: Sam pobyt tutaj z nią mnie wykańcza.
00:59
(Laughter)
19
59320
2776
(Śmiech)
01:02
JF: You ain't seen nothing yet.
20
62120
1736
JF: To jeszcze nic.
01:03
Anyway -- sorry.
21
63880
1216
Przepraszam.
01:05
PM: So tell me, what do you look for in a friend?
22
65120
4376
PM: Powiedzcie mi, czego szukacie w przyjaźni?
01:09
LT: I look for someone who has a sense of fun,
23
69520
2576
LT: Szukam kogoś, kto ma poczucie humoru,
01:12
who's audacious,
24
72120
2976
kogoś z odwagą,
01:15
who's forthcoming, who has politics,
25
75120
3456
bezpośredniego, z własnymi poglądami,
01:18
who has even a small scrap of passion for the planet,
26
78600
4856
kogoś, komu choć odrobinę zależy na naszej planecie,
01:23
someone who's decent, has a sense of justice
27
83480
2616
kto jest przyzwoity, ma poczucie sprawiedliwości
01:26
and who thinks I'm worthwhile.
28
86120
2096
i myśli, że jestem warta przyjaźni.
01:28
(Laughter)
29
88240
1976
(Śmiech)
01:30
(Applause)
30
90240
2760
(Brawa)
01:34
JF: You know, I was thinking this morning,
31
94760
2016
JF: Dziś rano myślałam,
01:36
I don't even know what I would do without my women friends.
32
96800
2816
że nie wiem, co bym zrobiła bez przyjaciółek.
01:39
I mean it's, "I have my friends, therefore I am."
33
99640
3016
"Mam przyjaciół, więc jestem".
01:42
LT: (Laughter)
34
102680
1216
LT: (Śmiech)
01:43
JF: No, it's true.
35
103920
1216
JF: Ale to prawda.
01:45
I exist because I have my women friends. They --
36
105160
2239
Istnieję, bo mam przyjaciółki.
01:48
You're one of them.
37
108320
1216
Ty jesteś jedną z nich.
01:49
I don't know about you. But anyway --
38
109560
1762
Nie wiem, co myśleć o tobie, ale...
01:51
(Laughter)
39
111346
1150
(Śmiech)
01:52
You know, they make me stronger, they make me smarter,
40
112520
2576
One mnie wzmacniają, dają mi mądrość,
01:55
they make me braver.
41
115120
1576
dzięki nim jestem odważniejsza.
01:56
They tap me on the shoulder when I might be in need of course-correcting.
42
116720
4776
Dają mi znać, gdy muszę zmienić kurs życia.
02:01
And most of them are a good deal younger than me, too.
43
121520
2696
I większość z nich jest ode mnie o wiele młodsza.
02:04
You know? I mean, it's nice -- LT: Thank you.
44
124240
2656
LT: Dziękuję.
02:06
(Laughter)
45
126920
2456
(Śmiech)
02:09
JF: No, I do, I include you in that, because listen, you know --
46
129400
3056
JF: Ty też jesteś jedną z nich,
02:12
it's nice to have somebody still around to play with and learn from
47
132480
3176
miło jest mieć kogoś, z kim można się bawić, czegoś nauczyć,
02:15
when you're getting toward the end.
48
135680
1896
kiedy zbliżasz się do końca.
02:17
I'm approaching -- I'll be there sooner than you.
49
137600
2296
Ja już się zbliżam, będę tam przed tobą.
02:19
LT: No, I'm glad to have you parallel aging alongside me.
50
139920
2696
LT: Fajnie, że starzejesz się razem ze mną.
02:22
(Laughter)
51
142639
2057
(Śmiech)
02:24
JF: I'm showing you the way.
52
144720
1496
JF: Pokazuję ci, jak.
02:26
(Laughter)
53
146240
1216
(Śmiech)
02:27
LT: Well, you are and you have.
54
147480
1896
LT: Zawsze tak robiłaś.
02:29
PM: Well, as we grow older,
55
149400
1336
PM: W miarę starzenia,
02:30
and as we go through different kinds of life's journeys,
56
150760
2856
na różnych etapach życia,
02:33
what do you do to keep your friendships vital and alive?
57
153640
3520
co utrzymuje przyjaźń?
02:38
LT: Well you have to use a lot of --
58
158120
1736
LT: Trzeba używać wielu...
02:39
JF: She doesn't invite me over much, I'll tell you that.
59
159880
2656
JF: Ona nie zaprasza mnie zbyt często.
02:42
LT: I have to use a lot of social media --
60
162560
2016
LT: Muszę korzystać z portali społecznościowych...
02:44
You be quiet now. And so --
61
164600
1496
Siedź cicho.
02:46
(Laughter)
62
166120
2296
(Śmiech)
02:48
LT: And I look through my emails, I look through my texts
63
168440
3016
LT: Przeglądam e-maile, SMS-y,
02:51
to find my friends,
64
171480
1216
szukając tych napisanych przez przyjaciół,
02:52
so I can answer them as quickly as possible,
65
172720
2096
żeby jak najszybciej odpowiedzieć,
02:54
because I know they need my counsel.
66
174840
2416
bo wiem, że potrzebują moich rad.
02:57
(Laughter)
67
177280
2776
(Śmiech)
03:00
They need my support,
68
180080
1256
Potrzebują wsparcia,
03:01
because most of my friends are writers, or activists, or actors,
69
181360
3096
bo większość z nich to pisarze, aktywiści, aktorzy,
03:04
and you're all three ...
70
184480
1296
a ty jesteś tym wszystkim na raz...
03:05
and a long string of other descriptive phrases,
71
185800
3616
i wieloma innymi rzeczami,
03:09
and I want to get to you as soon as possible,
72
189440
4296
Chcę dotrzeć do ciebie jak najszybciej,
03:13
I want you to know that I'm there for you.
73
193760
2056
żebyś wiedziała, że jestem przy tobie.
03:15
JF: Do you do emojis?
74
195840
1296
JF: Wysyłasz emotikony?
03:17
LT: Oh ... JF: No?
75
197160
1896
LT: No ... JF: Nie?
03:19
LT: That's embarrassing. JF: I'm really into emojis.
76
199080
2456
LT: To żenujące. JF: Ja je naprawdę lubię.
03:21
LT: No, I spell out my --
77
201560
1416
LT: Ja nie, ja używam słów.
03:23
I spell out my words of happiness and congratulations,
78
203000
4776
Używam słów szczęścia i gratulacji,
03:27
and sadness.
79
207800
1656
i smutku.
03:29
JF: You spell it right out --
80
209480
1416
JF: Rzeczywiście używasz.
03:30
LT: I spell it, every letter.
81
210920
1381
LT: Przeliteruję każdą literę.
03:32
(Laughter)
82
212325
1571
(Śmiech)
03:33
JF: Such a purist.
83
213920
1176
JF: Taka z ciebie purystka.
03:35
You know, as I've gotten older,
84
215120
1936
Im bardziej się starzeję,
03:37
I've understood more the importance of friendships,
85
217080
3216
tym bardziej rozumiem wagę przyjaźni.
03:40
and so, I really make an effort
86
220320
1856
Bardzo się staram spotykać,
03:42
to reach out and make play dates -- not let too much time go by.
87
222200
4616
nie odkładać rzeczy na potem.
03:46
I read a lot
88
226840
1216
Dużo czytam,
03:48
so, as Lily knows all too well,
89
228080
1936
Lily o tym wie,
03:50
my books that I like, I send to my friends.
90
230040
2056
ulubione książki podsyłam przyjaciołom.
03:52
LT: When we knew we would be here today
91
232120
1936
LT: Jak się dowiedziałyśmy, że będziemy tutaj,
03:54
you sent me a lot of books about women, female friendships,
92
234080
2816
wysłałaś mi dużo książek na temat kobiet i ich przyjaźni.
03:56
and I was so surprised to see how many books,
93
236920
3536
Zdziwiło mnie, jak wiele książek,
04:00
how much research has been done recently --
94
240480
2336
jak wiele badań dokonano.
04:02
JF: And were you grateful? LT: I was grateful.
95
242840
2496
JF: I doceniłaś to? LT: Tak.
04:05
(Laughter)
96
245360
4280
(Śmiech)
04:10
PM: And --
97
250400
1216
PM: I...
04:11
LT: Wait, no, it's really important because this is another example
98
251640
3176
LT: Poczekaj, to naprawdę ważne, bo to kolejny przykład tego,
04:14
of how women are overlooked, put aside, marginalized.
99
254840
3376
jak pomijano kobiety, odsuwano na margines.
04:18
There's been very little research done on us,
100
258240
2776
Niewiele badań dotyczyło kobiet,
04:21
even though we volunteered lots of times.
101
261040
1976
nawet gdy zgłaszałyśmy się na ochotnika.
04:23
JF: That's for sure.
102
263040
1256
JF: Masz rację.
04:24
(Laughter)
103
264320
2616
(Śmiech)
04:26
LT: This is really exciting, and you all will be interested in this.
104
266960
3216
LT: To ekscytujące i zainteresuje każdego z was.
04:30
The Harvard Medical School study has shown
105
270200
2696
Szkoła Medyczna Harvarda wykazała,
04:32
that women who have close female friendships
106
272920
4216
że kobiety, które mają bliskie przyjaciółki,
04:37
are less likely to develop impairments --
107
277160
3616
są mniej narażone na choroby fizyczne
04:40
physical impairments as they age,
108
280800
2136
związane z wiekiem
04:42
and they are likely to be seen to be living much more vital, exciting --
109
282960
5496
i mają większą szansę na lepsze, ciekawsze życie.
04:48
JF: And longer --
110
288480
1216
JF: I dłuższe.
04:49
LT: Joyful lives.
111
289720
1216
LT: Szczęśliwsze.
04:50
JF: We live five years longer than men.
112
290960
1896
JF: Żyjemy pięć lat dłużej niż mężczyźni.
04:52
LT: I think I'd trade the years for joy.
113
292880
2056
LT: Zamieniłabym te lata na radość.
04:54
(Laughter)
114
294960
2680
(Śmiech)
04:58
LT: But the most important part is they found --
115
298720
2256
LT: Co najważniejsze,
05:01
the results were so exciting and so conclusive --
116
301000
3856
a wyniki są ekscytujące i niezbite,
05:04
the researchers found
117
304880
1896
naukowcy odkryli,
05:06
that not having close female friends is detrimental to your health,
118
306800
5736
że brak przyjaciółek szkodzi zdrowiu,
05:12
as much as smoking or being overweight.
119
312560
2976
tak jak palenie czy nadwaga.
05:15
JF: And there's something else, too --
120
315560
1856
JF: I jeszcze jedno ..
05:17
LT: I've said my part, so ...
121
317440
1416
LT: Ja już swoje powiedziałam...
05:18
(Laughter)
122
318880
1016
05:19
JF: OK, well, listen to my part, because there's an additional thing.
123
319920
3656
(Śmiech)
JF: Posłuchaj, jest coś jeszcze.
05:23
Because they only -- for years, decades --
124
323600
2176
Od dziesiątek lat
05:25
they only researched men when they were trying to understand stress,
125
325800
4256
badano jedynie mężczyzn pod wpływem stresu.
05:30
only very recently have they researched what happens to women when we're stressed,
126
330080
4496
od niedawna badane są kobiety,
05:34
and it turns out that when we're stressed -- women,
127
334600
4336
wygląda na to,
05:38
our bodies get flooded by oxytocin.
128
338960
3216
że podczas stresu nasze ciało wypełnia oksytocyna.
05:42
Which is a feel-good, calming, stress-reducing hormone.
129
342200
3496
Hormon poprawiający samopoczucie, uspokajający i zmniejszający stres.
05:45
Which is also increased when we're with our women friends.
130
345720
5056
Jest go więcej, gdy spędzamy czas z przyjaciółkami.
05:50
And I do think that's one reason why we live longer.
131
350800
3376
Uważam, że to powód dla którego żyjemy dłużej.
05:54
And I feel so bad for men because they don't have that.
132
354200
2616
I współczuję mężczyznom, bo oni tego nie mają.
05:56
Testosterone in men diminishes the effects of oxytocin.
133
356840
4216
Testosteron u mężczyzn zmniejsza działanie oksytocyny.
06:01
LT: Well, when you and I and Dolly made "9 to 5" ...
134
361080
3216
LT: Gdy ty, ja i Dolly nagrałyśmy "9 do 5" ...
06:04
JF: Oh --
135
364320
1216
JF: Oh...
06:05
LT: We laughed, we did, we laughed so much,
136
365560
2056
LT: Uśmiałyśmy się,
06:07
we found we had so much in common and we're so different.
137
367640
2696
odkryłyśmy ile mamy wspólnego i jak wiele się różnimy.
06:10
Here she is, like Hollywood royalty,
138
370360
1715
Ona, królewna Hollywood.
06:12
I'm like a tough kid from Detroit,
139
372099
2077
Ja, wytrzymały dzieciak z Detroit,
06:14
[Dolly's] a Southern kid from a poor town in Tennessee,
140
374200
4696
(Dolly) to dziecko z Południa, z biednego miasta w Tennessee,
06:18
and we found we were so in sync as women,
141
378920
3416
i odkryłyśmy, że jesteśmy zsynchronizowane,
06:22
and we must have --
142
382360
1216
i śmiałyśmy się...
06:23
we laughed -- we must have added at least a decade onto our lifespans.
143
383600
6136
przedłużyłyśmy sobie życie co najmniej o 10 lat.
06:29
JF: I think -- we sure crossed our legs a lot.
144
389760
2776
JF: Często krzyżowałyśmy nogi.
06:32
(Laughter)
145
392560
1976
(Śmiech)
06:34
If you know what I mean.
146
394560
2616
Jeśli wiesz, co mam na myśli.
06:37
LT: I think we all know what you mean.
147
397200
2176
LT: Myślę, że wszyscy wiemy.
06:39
(Laughter)
148
399400
2016
(Śmiech)
06:41
PM: You're adding decades to our lives right now.
149
401440
2696
PM: Dodajesz nam dziesiątki lat.
06:44
So among the books that Jane sent us both to read on female friendship
150
404160
4936
Wśród książek od Jane
06:49
was one by a woman we admire greatly, Sister Joan Chittister,
151
409120
3856
była jedna Siostry Joan Chttister, bardzo przez nas podziwianej ,
06:53
who said about female friendship
152
413000
2096
która powiedziała o kobiecej przyjaźni,
06:55
that women friends are not just a social act,
153
415120
4256
że to nie tylko akt towarzyski
06:59
they're a spiritual act.
154
419400
1896
ale akt duchowy.
07:01
Do you think of your friends as spiritual?
155
421320
2216
Uważasz swoje przyjaciółki za uduchowione?
07:03
Do they add something spiritual to your lives?
156
423560
2416
Czy dodają coś duchowego do naszego życia?
07:06
LT: Spiritual -- I absolutely think that.
157
426000
4016
LT: Jak najbardziej.
07:10
Because -- especially people you've known a long time,
158
430040
3056
Przede wszystkim u ludzi, których długo znamy,
07:13
people you've spent time with --
159
433120
1576
z którymi spędziliśmy czas,
07:14
I can see the spiritual essence inside them,
160
434720
3056
zauważam duchową istotę,
07:17
the tenderness, the vulnerability.
161
437800
2920
delikatność, wrażliwość.
07:22
There's actually kind of a love, an element of love in the relationship.
162
442440
4176
To pewien rodzaj miłości, element miłości w związku.
07:26
I just see deeply into your soul.
163
446640
3656
Zaglądam ci głęboko w duszę.
07:30
PM: Do you think that, Jane --
164
450320
1456
PM: Też tak uważasz, Jane...
07:31
LT: But I have special powers.
165
451800
1560
LT: Mam te nadzwyczajne moce.
07:34
JF: Well, there's all kinds of friends.
166
454120
1896
JF: Są różne rodzaje przyjaźni.
07:36
There's business friends, and party friends,
167
456040
2536
Przyjaciele z pracy, przyjaciele do imprezowania,
07:38
I've got a lot of those.
168
458600
1416
Tych mam wiele.
07:40
(Laughter)
169
460040
1976
(Śmiech)
07:42
But the oxytocin-producing friendships have ...
170
462040
3880
Ale te przyjaźnie, produkujące oksytocynę...
07:47
They feel spiritual because it's a heart opening, right?
171
467320
4496
Są duchowe, bo otwierają serce, prawda?
07:51
You know, we go deep. And --
172
471840
1720
Sięgamy głęboko...
07:54
I find that I shed tears a lot with my intimate friends.
173
474840
5000
Często wylewam łzy z bliskimi przyjaciółmi.
08:01
Not because I'm sad but because I'm so touched and inspired by them.
174
481040
5296
Nie dlatego, że jestem smutna ale dlatego, że mnie inspirują.
08:06
LT: And you know one of you is going to go soon.
175
486360
2280
LT: I wiesz, że jedno z was niedługo odejdzie.
08:09
(Laughter)
176
489120
3160
(Śmiech)
08:14
PM: Well, two of us are sitting here, Lily, which one are you talking about?
177
494520
4456
PM: Obie tu siedzimy, Lily, o której mówisz?
08:19
(Laughter)
178
499000
1376
(Śmiech)
08:20
And I always think, when women talk about their friendships,
179
500400
2816
Myślę, że gdy kobiety rozmawiają o przyjaźni,
08:23
that men always look a little mystified.
180
503240
3256
mężczyźni są trochę zadziwieni.
08:26
What are the differences, in your opinion,
181
506520
2536
Jakie twoim zdaniem są różnice,
08:29
between men friendships and women friendships?
182
509080
2976
pomiędzy przyjaźnią mężczyzn, a kobiet ?
08:32
JF: There's a lot of difference,
183
512080
1976
JF: Różnica jest wielka,
08:34
and I think we have to have a lot of empathy for men --
184
514080
2936
i chyba trzeba mieć wiele empatii dla mężczyzn...
08:37
(Laughter)
185
517040
1696
(Śmiech)
08:38
that they don't have what we have.
186
518760
3720
że nie mają tego, co my mamy.
08:43
Which I think may be why they die sooner.
187
523040
2536
Może dlatego umierają szybciej.
08:45
(Laughter)
188
525600
1535
(Śmiech)
08:47
I have a lot of compassion for men,
189
527159
2697
Bardzo współczuję mężczyznom,
08:49
because women, no kidding, we --
190
529880
3616
bo kobiety, bez żartów...
08:53
women's relationships, our friendships are full disclosure, we go deep.
191
533520
5616
kobiece związki, są pełne ujawnienia, sięgamy głęboko.
08:59
They're revelatory.
192
539160
1440
Są odkrywcze.
09:01
We risk vulnerability -- this is something men don't do.
193
541760
4336
Wystawiamy się na ryzyko, czego mężczyźni nie robią.
09:06
I mean how many times have I asked you, "Am I doing OK?"
194
546120
3536
Jak często pytałam, czy dobrze mi idzie?
09:09
"Did I really screw up there?"
195
549680
2256
"Czy aż tak nawaliłam?"
09:11
PM: You're doing great.
196
551960
1376
PM: Idzie ci świetnie.
09:13
(Laughter)
197
553360
1096
(Śmiech)
09:14
JF: But I mean, we ask questions like that
198
554480
3136
JF: Chodzi mi o to, że takie zadajemy pytania
09:17
of our women friends,
199
557640
1216
naszym przyjaciółkom,
09:18
and men don't.
200
558880
2016
mężczyźni tego nie robią.
09:20
You know, people describe women's relationships as face-to-face,
201
560920
3896
Ludzie opisują kobiece przyjaźnie jako związki twarzą w twarz,
09:24
whereas men's friendships are more side-by-side.
202
564840
3016
podczas gdy męskie są bardziej obok siebie.
09:27
LT: I mean most of the time men don't want to reveal their emotions,
203
567880
3736
LT: W większości przypadków mężczyźni nie chcą ujawnić emocji,
09:31
they want to bury deeper feelings.
204
571640
1696
chcą pogrzebać uczucia głębiej.
09:33
I mean, that's the general, conventional thought.
205
573360
3016
To ogólna, konwencjonalna myśl.
09:36
They would rather go off in their man cave and watch a game or hit golf balls,
206
576400
4536
Oni raczej uciekną do męskiej jaskini i obejrzą mecz bądź uderzą piłkę golfową,
09:40
or talk about sports, or hunting, or cars or have sex.
207
580960
4616
porozmawiają o meczu, polowaniu, autach albo uprawiają seks.
09:45
I mean, it's just the kind of -- it's a more manly behavior.
208
585600
3256
To bardziej męskie zachowanie.
09:48
JF: You meant -- LT: They talk about sex.
209
588880
2296
JF: Masz na myśli...rozmawiają o seksie.
09:51
I meant they might have sex
210
591200
1696
LT: Nie, mogą uprawiać seks,
09:52
if they could get somebody in their man cave to --
211
592920
2376
jeśli wezmą ze sobą kogoś do męskiej jaskini...
09:55
(Laughter)
212
595320
1760
(Laughter)
09:58
JF: You know something, though, that I find very interesting --
213
598360
3216
JF: Powiem ci coś, co uważam za bardzo interesujące...
10:01
and again, psychologists didn't know this until relatively recently --
214
601600
4576
psychologowie niedawno odkryli,
10:06
is that men are born every bit as relational as women are.
215
606200
3736
że mężczyźni urodzili się identyczni jak kobiety.
10:09
If you look at films of newborn baby boys and girls,
216
609960
3616
Spójrz na filmy o nowo narodzonych chłopcach i dziewczynkach,
10:13
you'll see the baby boys just like the girls,
217
613600
2096
zauważysz, że chłopcy, tak jak dziewczynki,
10:15
gazing into their mother's eyes,
218
615720
2336
wpatrują się w oczy mamy,
10:18
you know, needing that relational exchange of energy.
219
618080
4176
potrzebują wymiany relacji.
10:22
When the mother looks away, they could see the dismay on the child,
220
622280
5296
Gdy matka ucieka wzrokiem, dziecko się niepokoi,
10:27
even the boy would cry.
221
627600
1256
nawet chłopiec zapłacze.
10:28
They need relationship.
222
628880
1856
Dzieci potrzebują związku.
10:30
So the question is why, as they grow older, does that change?
223
630760
3976
Czemu to się zmienia, gdy dorastają?
10:34
And the answer is patriarchal culture,
224
634760
2336
Odpowiedzią jest patriarchalna kultura,
10:37
which says to boys and young men
225
637120
2976
co znaczy, że dla chłopców,
10:40
that to be needing of relationship, to be emotional with someone is girly.
226
640120
5256
potrzeba związku, bycie emocjonalnym jest dziewczęce.
10:45
That a real man doesn't ask directions or express a need,
227
645400
5656
Prawdziwy mężczyzna nie pyta o pomoc ani nie okazuje potrzeby,
10:51
they don't go to doctors if they feel bad.
228
651080
2296
oni nie idą do lekarza, gdy źle się czują.
10:53
They don't ask for help.
229
653400
1576
Nie proszę o pomoc.
10:55
There's a quote that I really like,
230
655000
1696
Bardzo przeze mnie lubiany cytat,
10:56
"Men fear that becoming 'we' will erase his 'I'."
231
656720
4736
"Mężczyźni obawiają się, że >>my<< zamaże jego >>ja<<".
11:01
You know, his sense of self.
232
661480
1696
Jego samo-świadomość.
11:03
Whereas women's sense of self has always been kind of porous.
233
663200
4496
Kobieca świadomość własnego ja zawsze była jakby nieszczelna.
11:07
But our "we" is our saving grace,
234
667720
3816
Ale nasze "my" jest naszym jedynym atutem,
11:11
it's what makes us strong.
235
671560
2456
to coś, co powoduje, że jesteśmy silne.
11:14
It's not that we're better than men,
236
674040
1736
Nie jesteśmy lepsze od mężczyzn,
11:15
we just don't have our masculinity to prove.
237
675800
2048
po prostu nie mamy do udowodnienia męskości.
11:18
LT: And, well --
238
678440
1216
LT: Cóż...
11:19
JF: That's a Gloria Steinem quote.
239
679680
1656
JF: To cytat Glorii Steinem, pozwala wyrazić nasze człowieczeństwo.
11:21
So we can express our humanity -- LT: I know who Gloria Steinem is.
240
681360
3376
LT: Wiek, kto to jest Gloria Steinem.
11:24
JF: I know you know who she is, but I think it's a --
241
684760
2477
JF: Wiem, że wiesz.
11:27
(Laughter)
242
687261
2035
(Śmiech)
11:29
No, but it's a great quote, I think.
243
689320
1856
Myślę, że to piękny cytat.
11:31
We're not better than men, we just don't have our masculinity to prove.
244
691200
4256
Nie jesteśmy lepsze od mężczyzn, tylko nie mamy męskości do udowodnienia.
11:35
And that's really important.
245
695480
1376
I to jest bardzo ważne.
11:36
LT: But men are so inculcated in the culture
246
696880
2576
LT: Kultura wpaja mężczyznom,
11:39
to be comfortable in the patriarchy.
247
699480
3136
że mają czuć się komfortowo w patriarchacie.
11:42
And we've got to make something different happen.
248
702640
2936
Wprowadzenie zmian zależy od nas.
11:45
JF: Women's friendships are like a renewable source of power.
249
705600
4176
JF: Kobieca przyjaźń to odnawialne źródło energii.
11:49
LT: Well, that's what's exciting about this subject.
250
709800
2456
LT: Dlatego ten temat jest ekscytujący.
11:52
It's because our friendships --
251
712280
1536
Ponieważ nasza przyjaźń,
11:53
female friendships are just a hop to our sisterhood,
252
713840
4616
kobieca przyjaźń to skok w kobiecą solidarność,
11:58
and sisterhood can be a very powerful force,
253
718480
3416
a kobieca solidarność może być potężną siłą,
12:01
to give the world --
254
721920
1416
by dać światu...
12:03
to make it what it should be --
255
723360
1816
zmienić go, jak należy.
12:05
the things that humans desperately need.
256
725200
2920
jakiego ludzie koniecznie potrzebują.
12:08
PM: It is why we're talking about it,
257
728840
1816
PM: Dlatego o tym rozmawiamy,
12:10
because women's friendships are,
258
730680
1696
ponieważ kobiece przyjaźnie,
12:12
as you said, Jane,
259
732400
1216
są tak, jak mówisz, Jane,
12:13
a renewable source of power.
260
733640
1336
odnawialnym źródłem energii.
12:15
So how do we use that power?
261
735000
1480
Jak wykorzystujemy tę energię?
12:17
JF: Well, women are the fastest growing demographic in the world,
262
737760
3376
JF: Kobiet robi się coraz więcej,
12:21
especially older women.
263
741160
1216
głównie starszych kobiet.
12:22
And if we harness our power, we can change the world.
264
742400
4056
I jeśli zaprzęgniemy naszą siłę, możemy zmienić świat.
12:26
And guess what? We need to.
265
746480
1536
I wiesz, co? Musimy to zrobić.
12:28
(Applause)
266
748040
2136
(Brawa)
12:30
And we need to do it soon.
267
750200
1296
I musimy się pospieszyć.
12:31
And one of the things that we need to do --
268
751520
2496
Jedną z rzeczy, którą musimy zrobić,
12:34
and we can do it as women --
269
754040
1536
i możemy, będąc kobietami,
12:35
for one thing, we kind of set the consumer standards.
270
755600
3096
to ustalić standardy konsumenta.
12:38
We need to consume less.
271
758720
2416
Musimy konsumować mniej.
12:41
We in the Western world need to consume less
272
761160
2976
My, w świecie Zachodu, musimy konsumować mniej,
12:44
and when we buy things, we need to buy things that are made locally,
273
764160
3216
powinniśmy kupować produkty lokalne,
12:47
when we buy food, we need to buy food that's grown locally.
274
767400
3096
kupować lokalne jedzenie.
12:50
We are the ones that need to get off the grid.
275
770520
3216
To my powinniśmy się odłączyć od sieci energetycznych.
12:53
We need to make ourselves independent from fossil fuels.
276
773760
5736
Musimy się uniezależnić od paliwa kopalnego.
12:59
And the fossil fuel companies --
277
779520
1976
I spółek paliwowych...
13:01
the Exxons and the Shell Oils and those bad guys --
278
781520
3136
Exxons, Shell Oils i inne ciemne typy,
13:04
cause they are --
279
784680
1216
będą nam wmawiać, że się nie da,
13:05
are going to tell us that we can't do it without going back to the Stone Age.
280
785920
3856
chyba żeby się cofnąć do epoki kamienia łupanego.
13:09
You know, that the alternatives just aren't quite there yet,
281
789800
2856
Że nie ma alternatywnych rozwiązań,
13:12
and that's not true.
282
792680
1336
to nieprawda.
13:14
There are countries in the world right now
283
794040
2056
Są państwa na świecie
13:16
that are living mostly on renewable energy and doing just fine.
284
796120
3336
używające głównie odnawialnych źródeł energii i radzą sobie.
13:19
And they tell us that if we do wean ourselves from fossil fuel
285
799480
4136
Wmawia się nam, że jeśli odstąpimy od paliwa kopalnego,
13:23
that we're going to be back in the Stone Age,
286
803640
2136
cofniemy się do epoki kamiennej.
13:25
and in fact, if we begin to use renewable energy,
287
805800
4176
A tak naprawdę, jeśli zaczniemy używać odnawialnych źródeł energii
13:30
and not drill in the Arctic, and not drill --
288
810000
2166
i przestaniemy wiercić Arktykę...
13:32
LT: Oh, boy.
289
812190
1166
LT: O rany.
13:33
JF: And not drill in the Alberta tar sands --
290
813380
2116
JF: I wiercić w piaskach Alberty...
13:35
Right.
291
815520
1216
Właśnie.
13:36
That we will be --
292
816760
1240
Da nam to
13:38
there will be more democracy and more jobs and more well-being,
293
818040
3376
więcej demokracji, pracy i dobrobytu,
13:41
and it's women that are going to lead the way.
294
821440
2216
i to kobiety utorują drogę.
13:43
LT: Maybe we have the momentum to start a third-wave feminist movement
295
823680
4376
LT: Może czas rozpocząć trzecią falę ruchów feministycznych
13:48
with our sisterhood around the world,
296
828080
2576
z feministkami z całego świata,
13:50
with women we don't see, women we may never meet,
297
830680
3176
z kobietami, których nie widzimy, których nigdy nie spotkamy,
13:53
but we join together that way,
298
833880
2496
ale połączymy się,
13:56
because --
299
836400
1216
bo Arystoteles powiedział,
13:57
Aristotle said --
300
837640
1200
13:59
most people --
301
839920
1216
że większość ludzi
14:01
people would die without male friendships.
302
841160
2896
umarłaby bez męskiej przyjaźni.
14:04
And the operative word here was "male."
303
844080
3256
i słowo-klucz to "męski".
14:07
Because they thought that friendships should be between equals
304
847360
2936
Oni uważali, że przyjaźń powinna być pomiędzy równymi,
14:10
and women were not considered equal --
305
850320
2216
a kobiety nie były uważane za równe...
14:12
JF: They didn't think we had souls even, the Greeks.
306
852560
2456
JF: Grecy nawet myśleli, że nie mamy duszy.
14:15
LT: No, exactly. That shows you just how limited Aristotle was.
307
855040
3856
LT: Właśnie. To pokazuje, jak ograniczony był Arystoteles.
14:18
(Laughter)
308
858920
1680
(Śmiech)
14:21
And wait, no, here's the best part.
309
861520
1896
Poczekaj, jeszcze najlepsza część.
14:23
It's like, you know, men do need women now.
310
863440
3616
Mężczyźni teraz potrzebują kobiet.
14:27
The planet needs women.
311
867080
2136
Cała planeta potrzebuje kobiet.
14:29
The US Constitution needs women.
312
869240
2456
Konstytucja USA potrzebuje kobiet.
14:31
We are not even in the Constitution.
313
871720
2776
Nas nawet nie ma w Konstytucji.
14:34
JF: You're talking about the Equal Rights Amendment.
314
874520
2456
JF: Mówisz o Nowelizacji o Równości Praw.
14:37
LT: Right.
315
877000
1158
LT: Zgadza się.
14:38
Justice Ginsberg said something like --
316
878182
3898
Justice Ginsberg powiedział,
14:43
every constitution that's been written since the end of World War II
317
883920
3576
że każda konstytucja napisana po II Wojnie Światowej
14:47
included a provision that made women citizens of equal stature,
318
887520
4976
zawiera postanowienia o równości kobiet,
14:52
but ours does not.
319
892520
1696
ale nasza konstytucja nie.
14:54
So that would be a good place to start.
320
894240
1896
Od tego można zacząć.
14:56
Very, very mild --
321
896160
2056
Bardzo, bardzo delikatnie...
14:58
JF: Right.
322
898240
1216
JF: Prawda.
14:59
(Applause)
323
899480
1200
(Brawa)
15:02
And gender equality, it's like a tide,
324
902200
2656
Równość płci jest jak fala,
15:04
it would lift all boats, not just women.
325
904880
1936
uniesie statki, nie tylko kobiety.
15:06
PM: Needing new role models on how to do that.
326
906840
2536
PM: Potrzeba nowych wzorów.
15:09
How to be friends,
327
909400
1416
Jak być przyjaciółmi,
15:10
how to think about our power in different ways,
328
910840
2896
jak inaczej myśleć o naszej sile,
15:13
as consumers,
329
913760
1216
jako konsumentów,
15:15
as citizens of the world,
330
915000
1656
jako obywateli świata,
15:16
and this is what makes Jane and Lily
331
916680
2416
i dlatego Jane i Lily
15:19
a role model of how women can be friends --
332
919120
2736
są modelami kobiecej przyjaźni
15:21
for a very long time,
333
921880
1616
przez bardzo długi czas,
15:23
and even if they occasionally disagree.
334
923520
2416
choć czasami nie zgadzają się ze sobą.
15:25
Thank you.
335
925960
1200
Dziękuję.
15:28
Thank you both.
336
928360
1216
Dziękuję wam obu.
15:29
(Applause)
337
929600
1216
(Brawa)
15:30
JF: Thanks.
338
930840
1200
JF: Dzięki.
15:35
LT: Thank you.
339
935560
1216
LT: Dziękuję.
15:36
JF: Thank you.
340
936800
1200
JF: Dziękuję.
15:38
(Applause)
341
938053
5067
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7