Peter Diamandis: Stephen Hawking hits zero g

Tłumaczenie: Rafal Marszalek Korekta: Kinga Skorupska

Those of you who know me know how passionate I am

Ci, którzy mnie znają, wiedzą, że moją wielką pasją

about opening the space frontier.

jest poszerzanie granic kosmosu.

So when I had the chance to give the world's expert in gravity

Możliwość pokazania ekspertowi do spraw grawitacji

the experience of zero gravity, it was incredible.

stanu nieważkości była niesamowita.

And I want to tell you that story.

Chcę wam opowiedzieć tę historię.

I first met him through the Archon X PRIZE for Genomics.

Spotkaliśmy się poprzez nagrodę Archon X PRIZE w Genomice.

It's a competition we're holding, the second X PRIZE,

To konkurs, który organizujemy, druga już nagroda X PRIZE,

for the first team to sequence 100 human genomes in 10 days.

dla zespołu, który pierwszy zsekwencjonuje 100 ludzkich genomów w 10 dni.

We have something called the Genome 100 --

Mamy tak zwany Genom 100 -

100 individuals we're sequencing as part of that.

to zbiór 100 osób, których genomy sekwencjonujemy.

Craig Venter chairs that event.

Konkursem zarządza Craig Venter.

And I met Professor Hawking,

Tam poznałem profesora Hawkinga, który powiedział mi o marzeniu podróży w kosmos.

and he said his dream was to travel into space.

Tam poznałem profesora Hawkinga, który powiedział mi o marzeniu podróży w kosmos.

And I said, "I can't take you there,

A ja odparłem: "Nie mogę cię tam zabrać,

but I can take you into weightlessness into zero-g.

ale mogę pokazać ci, czym jest stan nieważkości".

And he said, on the spot, "Absolutely, yes."

Od razu chciał spróbować.

Well, the only way to experience zero-g on Earth

Jedynym sposobem doświadczenia nieważkości na Ziemi

is actually with parabolic flight, weightless flight.

jest lot paraboliczny w trakcie którego pasażerowie znajdują się w zerowej grawitacji.

You take an airplane, you fly over the top, you're weightless for 25 seconds.

W trakcie lotu do góry jesteście w stanie nieważkości przez 25 sekund,

Come back down, you weigh twice as much.

w trakcie lotu w dół ważycie dwa razy tyle, co normalnie.

You do it again and again.

Cykl można powtarzać by uzyskać 8 - 10 minut w stanie nieważkości.

You can get eight, 10 minutes of weightlessness --

To tłumaczy, dlaczego trening astronautów zabiera NASA tyle czasu.

how NASA's trained their astronauts for so long.

To tłumaczy, dlaczego trening astronautów zabiera NASA tyle czasu.

We set out to do this.

Postanowiliśmy to właśnie robić.

It took us 11 years to become operational.

Po 11 latach stało się to możliwe.

And we announced that we were going to fly Stephen Hawking.

Ogłosiliśmy, że zabieramy Stephena Hawkinga.

We had one government agency and one company aircraft operator say,

Agencja rządowa oraz operator lotniczy powiedzili nam,

you're crazy, don't do that, you're going kill the guy.

że nam odbiło i zabijemy Hawkinga.

(Laughter)

(Śmiech)

And he wanted to go.

Ale on chciał lecieć.

We worked hard to get all the permissions.

Więc ciężko pracowaliśmy, aby zdobyć zezwolenia.

And six months later, we sat down at Kennedy Space Center.

Pół roku później pojawiliśmy się w Centrum Kosmicznym im. Kennedy'ego

We had a press conference,

na konferencji prasowej.

we announced our intent to do one zero-g parabola,

Ogłosiliśmy, że chcemy wykonać lot paraboliczny,

give him 25 seconds of zero-g.

by dać Stephenowi 25 sekund stanu nieważkości.

And if it went really well, we might do three parabolas.

W razie sukcesu moglibyśmy powtórzyć to trzy razy.

Well, we asked him why he wanted to go up and do this.

Zapytaliśmy go też, dlaczego chce to zrobić.

And what he said, for me, was very moving.

Jego odpowiedź była wzruszająca.

He said, "Life on Earth is at an ever-increasing risk

Powiedział: "Życie na Ziemi jest stale zagrożone wyginięciem.

of being wiped out by disaster ...

Powiedział: "Życie na Ziemi jest stale zagrożone wyginięciem.

I think the human race doesn't have a future if it doesn't go into space.

Dla rasy ludzkiej nie ma przyszłości bez lotów w kosmos.

I therefore want to encourage public interest in space."

Chcę promować publiczne zainteresowanie przestrzenią".

We took him out to the Kennedy Space Center,

Wzięliśmy go do Centrum Kosmicznego im. Kennedy'ego

up inside the NASA vehicle, into the back of the zero-g airplane.

i przetransportowaliśmy pojazdem NASA do samolotu.

We had about 20 people who made donations --

20 innych osób, które złożyły datki poleciało z nami...

we raised $150,000 in donations for children's charities --

Zebraliśmy $150 000 na fundacje charytatywne na rzecz dzieci...

who flew with us.

Zebraliśmy $150 000 na fundacje charytatywne na rzecz dzieci...

A few TEDsters here.

Także kilku stałych uczestników TED.

We set up a whole ER.

Zaaranżowaliśmy oddział ratunkowy.

We had four emergency room doctors and two nurses on board the airplane.

Na pokładzie mieliśmy czworo doktorów i dwie pielęgniarki.

We were monitoring his PO2 of his blood, his heart rate, his blood pressure.

Stale mierzyliśmy jego tętno, ciśnienie krwi i stężenie tlenu we krwi.

We had everything all set in case of an emergency;

W razie wypadku wszystko było gotowe.

God knows, you don't want to hurt this world-renowned expert.

Bóg mi świadkiem, nie chcieliśmy zranić światowego eksperta.

We took off from the shuttle landing facility,

Wystartowaliśmy z lotniska dla promów kosmicznych,

where the shuttle takes off and lands.

gdzie promy NASA startują oraz lądują.

And my partner Byron Lichtenberg and I

Razem z Byronem Lichtenbergiem

carefully suspended him into zero-g.

ostrożnie zawiesiliśmy Hawkinga w stanie nieważkości i puściliśmy go

Once he was there, [we] let him go

ostrożnie zawiesiliśmy Hawkinga w stanie nieważkości i puściliśmy go

to experience what weightlessness was truly like.

aby mógł w pełni tego doświadczyć.

And after that first parabola, you know,

Po pierwszej paraboli wszystko było w porządku, a Hawking uśmiechał się, więc to powtórzyliśmy.

the doc said everything is great. He was smiling, and we said go.

Po pierwszej paraboli wszystko było w porządku, a Hawking uśmiechał się, więc to powtórzyliśmy.

So we did a second parabola.

I wykonaliśmy drugą parabolę.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

And a third.

I trzecią.

(Applause)

(Brawa)

We actually floated an apple in homage to Sir Isaac Newton

W hołdzie dla Sir Izaaka Newtona zawiesiliśmy jabłko.

because Professor Hawking holds the same chair at Cambridge

Hawking dzierży tę samą profesurę w Cambridge,

that Isaac Newton did.

która kiedyś należała do Izaaka Newtona.

And we did a fourth, and a fifth and a sixth.

Wykonaliśmy czwartą parabolę, i piątą, i szóstą.

(Laughter)

(Śmiech)

And a seventh and an eighth.

I siódmą, i ósmą.

And this man does not look like a 65-year-old wheelchair-bound man.

Nie wygląda jak przykuty do wózka 65-latek.

(Laughter)

(Śmiech)

He was so happy.

Był taki szczęśliwy.

We are living on a precious jewel,

Żyjemy na bezcennym klejnocie,

and it's during our lifetime that we're moving off this planet.

poza którego granice właśnie teraz wyruszamy.

Please join us in this epic adventure.

Proszę, dołączcie do nas w tej epickiej przygodzie.

Thank you so much.

Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)