Clay Shirky: How cognitive surplus will change the world

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Annemieke Vanlaer

The story starts in Kenya

Het verhaal begint in Kenia

in December of 2007,

in december 2007,

when there was a disputed presidential election,

toen er een betwiste presidentsverkiezing plaatshad.

and in the immediate aftermath of that election,

Tijdens de mediastorm na die verkiezing

there was an outbreak of ethnic violence.

brak er etnisch geweld uit.

And there was a lawyer in Nairobi, Ory Okolloh --

Een advocate uit Nairobi, Ory Okolloh -

who some of you may know from her TEDTalk --

die sommigen van jullie misschien kennen van haar TED Talk -

who began blogging about it on her site,

begon erover te bloggen op haar site,

Kenyan Pundit.

Kenyan Pundit.

And shortly after the election and the outbreak of violence,

Kort na de verkiezingen en de uitbarsting van geweld

the government suddenly imposed

legde de regering plots

a significant media blackout.

een belangrijke media blackout op.

And so weblogs went from being

Weblogs, die voorheen

commentary as part of the media landscape

commentaar waren, deel van het medialandschap,

to being a critical part of the media landscape

werden plots een cruciaal onderdeel van het medialandschap

in trying to understand where the violence was.

om te begrijpen waar het geweld zich bevond.

And Okolloh solicited

Okolloh vroeg

from her commenters

haar commentatoren

more information about what was going on.

om meer informatie over wat er aan de hand was.

The comments began pouring in,

De commentaren begonnen binnen te stromen.

and Okolloh would collate them. She would post them.

Okolloh verzamelde ze. Ze postte ze.

And she quickly said, "It's too much.

Ze besloot al snel: "Het is te veel.

I could do this all day every day

Ik kan hier elke dag de dag mee vullen

and I can't keep up.

en ik kan het niet bijhouden.

There is more information

Er is meer informatie

about what's going on in Kenya right now

over wat er op dit moment in Kenya gebeurt

than any one person can manage.

dan één persoon kan behappen.

If only there was a way to automate this."

Was er maar een manier om dit te automatiseren."

And two programmers who read her blog

Twee programmeurs die haar blog lazen,

held their hands up and said, "We could do that,"

staken hun hand op en zeiden: "Wij kunnen dat."

and in 72 hours, they launched Ushahidi.

Op 72 uur tijd lanceerden ze Ushahidi.

Ushahidi -- the name means "witness"

Ushahidi - de naam betekent "getuige"

or "testimony" in Swahili --

of 'getuigenis' in het Swahili -

is a very simple way of taking reports from the field,

is een heel simpele manier om verslagen van het veld op te nemen,

whether it's from the web or, critically,

van het web of, zeer belangrijk,

via mobile phones and SMS,

van mobiele telefoons en sms,

aggregating it and putting it on a map.

en om die te aggregeren en op een kaart te zetten.

That's all it is, but that's all that's needed

Dat is alles, maar meer is er niet nodig.

because what it does is it takes the tacit information

Wat dit doet, is de stille informatie

available to the whole population --

ter beschikking van de hele bevolking te stellen -

everybody knows where the violence is,

iedereen weet waar het geweld is

but no one person knows what everyone knows --

maar geen enkel individu weet wat iedereen weet.

and it takes that tacit information

Het neemt die stille informatie,

and it aggregates it,

aggregeert ze,

and it maps it and it makes it public.

zet ze op een kaart en publiceert ze.

And that, that maneuver

Die handeling,

called "crisis mapping,"

die 'crisis mapping' heet,

was kicked off in Kenya

startte in Kenia

in January of 2008.

in januari 2008.

And enough people looked at it and found it valuable enough

Er waren genoeg mensen die ernaar keken en het waardevol vonden

that the programmers who created Ushahidi

om de programmeurs die Ushahidi creëerden,

decided they were going to make it open source

te doen besluiten om het open source te maken

and turn it into a platform.

en om er een platform van te maken.

It's since been deployed in Mexico

Sindsdien is het in gebruik in Mexico

to track electoral fraud.

om verkiezingsfraude op te volgen,

It's been deployed in Washington D.C. to track snow cleanup.

en in in Washington DC om het sneeuwruimen op te volgen.

And it's been used most famously in Haiti

Het bekendste geval is Haïti

in the aftermath of the earthquake.

in de nasleep van de aardbeving.

And when you look at the map

Als je naar de kaart kijkt

now posted on the Ushahidi front page,

die nu op de voorpagina van Ushahidi staat,

you can see that the number of deployments in Ushahidi

dan zie je dat Ushahidi

has gone worldwide, all right?

wereldwijd wordt gebruikt.

This went from a single idea

Dit startte als een enkele idee

and a single implementation

en een enkele implementatie

in East Africa in the beginning of 2008

in Oost-Afrika begin 2008.

to a global deployment

Het is over de hele wereld ingezet

in less than three years.

in minder dan drie jaar.

Now what Okolloh did

Wat Okolloh deed,

would not have been possible

zou niet mogelijk geweest zijn

without digital technology.

zonder digitale technologie.

What Okolloh did would not have been possible

Wat Okolloh deed, zou niet mogelijk geweest zijn

without human generosity.

zonder menselijke gulheid.

And the interesting moment now,

Wat nu interessant is,

the number of environments

is het aantal omgevingen

where the social design challenge

waar de uitdaging van maatschappelijk design

relies on both of those things being true.

steunt op de realiteit van die twee dingen.

That is the resource that I'm talking about.

Dat is het middel waar ik het over heb.

I call it cognitive surplus.

Ik noem het cognitief surplus.

And it represents the ability

Het vertegenwoordigt het vermogen

of the world's population

van de wereldpopulatie

to volunteer and to contribute and collaborate

om vrijwilliger te zijn en bij te dragen en samen te werken

on large, sometimes global, projects.

aan grote, soms wereldwijde projecten.

Cognitive surplus is made up of two things.

Cognitief surplus bestaat uit twee dingen.

The first, obviously, is the world's free time and talents.

Het eerste is natuurlijk de vrije tijd en de talenten van de wereld.

The world has over

De wereld heeft meer dan

a trillion hours a year

een biljoen uren

of free time

vrije tijd per jaar

to commit to shared projects.

om aan gezamenlijke projecten te werken.

Now, that free time existed in the 20th century,

Die vrije tijd bestond ook in de 20ste eeuw,

but we didn't get Ushahidi in the 20th century.

maar in de 20ste eeuw hadden we geen Ushahidi.

That's the second half of cognitive surplus.

Dat is de tweede helft van het cognitieve surplus.

The media landscape in the 20th century

Het medialandschap van de 20ste eeuw

was very good at helping people consume,

was erg goed in mensen helpen met consumeren.

and we got, as a result,

Het gevolg was dat we

very good at consuming.

erg goed werden in consumeren.

But now that we've been given media tools --

Maar nu we mediatools hebben gekregen -

the Internet, mobile phones -- that let us do more than consume,

het internet, mobiele telefoons - waarmee we meer kunnen doen dan consumeren

what we're seeing is that people weren't couch potatoes

zien we dat mensen geen TV-verslaafden werden

because we liked to be.

omdat we dat leuk vonden.

We were couch potatoes because that was

We werden TV-verslaafden omdat dat

the only opportunity given to us.

de enige kans was die we kregen.

We still like to consume, of course.

We consumeren nog steeds graag, natuurlijk.

But it turns out we also like to create,

Maar blijkbaar creëren we ook graag

and we like to share.

en delen we graag.

And it's those two things together --

Die twee dingen samen -

ancient human motivation

de oude menselijke motivatie

and the modern tools to allow that motivation

en de moderne tools die ons toelaten om die motivatie

to be joined up in large-scale efforts --

samen te voegen in grootschalige inspanningen

that are the new design resource.

zijn het nieuwe designmiddel.

And using cognitive surplus,

Door cognitief surplus te gebruiken,

we're starting to see truly incredible experiments

beginnen we werkelijk ongelooflijke experimenten te zien,

in scientific, literary,

bij wetenschappelijke, literaire,

artistic, political efforts.

artistieke en politieke inspanningen.

Designing.

In design.

We're also getting, of course, a lot of LOLcats.

We krijgen natuurlijk ook een hoop LOLcats.

LOLcats are cute pictures of cats

LOLcats zijn schattige foto's van katten

made cuter with the addition of cute captions.

die nog schattiger worden gemaakt door er schattige onderschriften bij te bedenken.

And they are also

Die zijn ook

part of the abundant media landscape we're getting now.

deel van het overvloedige medialandschap dat we vandaag kennen.

This is one of the participatory --

Het is één van de participatieve -

one of the participatory models

één van de participatieve modellen

we see coming out of that, along with Ushahidi.

die we daaruit zien voortkomen, naast Ushahidi.

Now I want to stipulate, as the lawyers say,

Ik zou willen stipuleren, zoals advocaten dat zeggen,

that LOLcats are the stupidest possible

dat LOLcats de meest dwaze

creative act.

creatieve daad zijn.

There are other candidates of course,

Er zijn natuurlijk andere kandidaten,

but LOLcats will do as a general case.

maar LOLcats kunnen als algemeen voorbeeld dienen.

But here's the thing:

Maar het punt is het volgende.

The stupidest possible creative act

De meest dwaze creatieve daad

is still a creative act.

is nog steeds een creatieve daad.

Someone who has done something like this,

Iemand die zoiets heeft gedaan,

however mediocre and throwaway,

hoe middelmatig en eenmalig het ook is,

has tried something, has put something forward in public.

heeft iets geprobeerd, heeft iets publiek gemaakt.

And once they've done it, they can do it again,

Eens ze dat gedaan hebben, kunnen ze het opnieuw doen.

and they could work on getting it better.

Ze zouden kunnen oefenen om beter te worden.

There is a spectrum between mediocre work and good work,

Er is een spectrum van middelmatig tot goed werk.

and as anybody who's worked as an artist or a creator knows,

Iedereen die heeft gewerkt als kunstenaar of ontwerper weet

it's a spectrum you're constantly

dat dat een spectrum is waar je constant

struggling to get on top of.

mee worstelt.

The gap is between

De kloof ligt tussen

doing anything and doing nothing.

iets doen en niets doen.

And someone who makes a LOLcat

En iemand die een LOLcat maakt

has already crossed over that gap.

is al over die kloof heen.

Now it's tempting to want to get the Ushahidis

Het is verleidelijk om Ushahidi te willen zonder

without the LOLcats, right,

LOLcats,

to get the serious stuff without the throwaway stuff.

om het ernstige werk te krijgen zonder het wegwerpwerk.

But media abundance never works that way.

Maar media-overvloed werkt nooit zo.

Freedom to experiment means freedom to experiment with anything.

Vrijheid om te experimenteren betekent vrijheid om met om het even wat te experimenteren.

Even with the sacred printing press,

Zelfs met de heilige drukpers

we got erotic novels 150 years

kregen we erotische verhalen 150 jaar eerder

before we got scientific journals.

dan wetenschappelijke tijdschriften.

So before I talk about

Dus voor ik spreek over

what is, I think, the critical difference

wat volgens mij het cruciale onderscheid is

between LOLcats and Ushahidi,

tussen LOLcats en Ushahidi,

I want to talk about

wil ik graag praten over

their shared source.

hun gemeenschappelijke bron.

And that source is design for generosity.

Die bron is een ontwerp voor gulheid.

It is one of the curiosities of our historical era

Het is één van de merkwaardige aspecten van onze historische tijd

that even as cognitive surplus

dat zelfs nu cognitief surplus

is becoming a resource we can design around,

een middel wordt dat de basis voor design kan zijn,

social sciences are also starting to explain

de sociale wetenschappen ook beginnen uit te leggen

how important

hoe belangrijk

our intrinsic motivations are to us,

onze intrinsieke motivatie is voor ons,

how much we do things because we like to do them

hoe veel dingen we doen omdat we ze leuk om doen vinden,

rather than because our boss told us to do them,

eerder dan omdat de baas zegt dat het moet

or because we're being paid to do them.

of omdat we ervoor betaald worden.

This is a graph from a paper

Dit is een grafiek uit een paper

by Uri Gneezy and Aldo Rustichini,

van Uri Gneezy en Alfredo Rustichini,

who set out to test, at the beginning of this decade,

die bij het begin van dit decennium een test deden over

what they called "deterrence theory."

wat zij de "afschrikkingstheorie" noemden.

And deterrence theory is a very simple theory of human behavior:

De afschrikkingstheorie is een heel eenvoudige theorie over menselijk gedrag.

If you want somebody to do less of something,

Als je wil dat iemand iets minder vaak doet,

add a punishment and they'll do less of it.

voeg er dan een straf aan toe en ze zullen het minder vaak doen.

Simple, straightforward, commonsensical --

Simpel, recht door zee, gezond verstand,

also, largely untested.

en nauwelijks getest.

And so they went and studied

Dus bestudeerden ze

10 daycare centers in Haifa, Israel.

10 kinderkribbes in Haifa, Israel.

They studied those daycare centers

Zze bestudeerden die kinderkribbes

at the time of highest tension,

op het tijdstip van de grootste spanning,

which is pick-up time.

zijnde het afhaaluur.

At pick-up time the teachers,

Op het afhaaluur willen de begeleiders,

who have been with your children all day,

die al de hele dag bij jullie kinderen zijn,

would like you to be there at the appointed hour to take your children back.

dat jullie op het afgesproken uur opdagen om jullie kinderen op te halen.

Meanwhile, the parents -- perhaps a little busy at work, running late, running errands --

De ouders van hun kant - die het nogal druk hebben op het werk, die te laat zijn en boodschappen moeten doen -

want a little slack to pick the kids up late.

willen wat ruimte om de kinderen te laat op te halen.

So Gneezy and Rustichini said,

Gneezy en Rustichini zeiden:

"How many instances of late pick-ups

"Hoe vaak worden kinderen te laat opgehaald

are there at these 10 daycare centers?"

op deze 10 kinderkribbes?"

Now they saw -- and this is what the graph is,

Ze zagen - en dat is de grafiek,

these are the number of weeks and these are the number of late arrivals --

dit zijn de weken en dit zijn de aantallen laatkomers -

that there were between six and 10

dat er tussen 6 en 10

instances of late pick-ups

gevallen van late ophaling waren,

on average in these 10 daycare centers.

gemiddeld over deze 10 kinderkribbes.

So they divided the daycare centers into two groups.

Dus verdeelden ze de kinderkribbes in twee groepen.

The white group there

De witte groep daar

is the control group; they change nothing.

is de controlegroep; zij veranderen niets.

But the group of daycare centers represented by the black line,

Maar voor de groep van kinderkribbes die wordt vertegenwoordigd door de zwarte lijn

they said, "We are changing this bargain

zeiden ze: "We veranderen die afspraak

as of right now.

vanaf vandaag.

If you pick your kid up more than 10 minutes late,

Als je je kind meer dan 10 minuten te laat ophaalt,

we're going to add a 10 shekel fine to your bill.

voegen we een boete van 10 shekel aan je rekening toe.

Boom. No ifs, ands or buts."

Boem. Geen uitzonderingen."

And the minute they did that,

Zodra ze dat deden,

the behavior in those daycare centers changed.

veranderde het gedrag in die kinderkribbes.

Late pick-ups went up

De late ophalingen namen toe,

every week for the next four weeks

elke week, gedurende de volgende 4 weken

until they topped out at triple the pre-fine average,

tot ze een piek bereikten op drie keer het gemiddelde van voor de boete,

and then they fluctuated

en daarna fluctueerden ze

at between double and triple the pre-fine average

tussen twee en drie keer het gemiddelde van de boete

for the life of the fine.

zolang de boete duurde.

And you can see immediately what happened, right?

Je ziet meteen wat er gebeurde.

The fine broke the culture

De boete veranderde de cultuur

of the daycare center.

van de kinderkribbe.

By adding a fine,

Door een boete toe te voegen,

what they did was communicate to the parents

gaven ze de ouders het signaal

that their entire debt to the teachers

dat hun volledige schuld aan de begeleiders

had been discharged

was afgelost

with the payment of 10 shekels,

met de betaling van 10 shekels,

and that there was no residue of guilt or social concern

en dat er geen schuld of sociale bezorgdheid meer overbleef

that the parents owed the teachers.

die de ouders aan de begeleiders waren verschuldigd.

And so the parents, quite sensibly, said,

En dus zeiden de ouders, niet onlogisch:

"10 shekels to pick my kid up late?

"10 shekel om mijn kind te laat op te halen?

What could be bad?"

Wat kan daar mis mee zijn?"

(Laughter)

(Gelach)

The explanation of human behavior

De verklaring van menselijk gedrag

that we inherited in the 20th century

die we erfden in de 20ste eeuw

was that we are all rational, self-maximizing actors,

was dat we allemaal rationale actoren zijn die zichzelf maximaliseren.

and in that explanation --

Op basis van die verklaring -

the daycare center had no contract --

de kinderkribbe had geen contract --

should have been operating without any constraints.

had de kinderkribbe zonder beperkingen moeten functioneren.

But that's not right.

Maar dat klopt niet.

They were operating with social constraints

Ze functioneerden met sociale beperkingen

rather than contractual ones.

eerder dan contractuele.

And critically, the social constraints

Wat belangrijk is: de sociale beperkingen

created a culture that was more generous

leidden tot een cultuur die genereuzer was

than the contractual constraints did.

dan de contractuele beperkingen.

So Gneezy and Rustichini run this experiment for a dozen weeks --

Gneezy en Rustichini deden dit experiment 12 weken lang -

run the fine for a dozen weeks --

de boete liep gedurende twaalf weken -

and then they say, "Okay, that's it. All done; fine."

en toen zeiden ze: "OK, dat was het. Afgelopen met de boete."

And then a really interesting thing happens:

Toen gebeurde er iets interessants.

Nothing changes.

Er veranderde niets.

The culture that got broken by the fine

De cultuur die gebroken was door de boete,

stayed broken when the fine was removed.

bleef gebroken toen er geen boete meer was.

Not only are economic motivations

Economische motivatie

and intrinsic motivations

en intrinsieke motivatie zijn niet alleen

incompatible,

onverenigbaar,

that incompatibility

die onverenigbaarheid

can persist over long periods.

kan lange tijd blijven duren.

So the trick

Dus is de kunst om,

in designing these kinds of situations

bij het regelen van dergelijke situaties,

is to understand where you're relying on

te begrijpen wanneer je steunt op

the economic part of the bargain -- as with the parents paying the teachers --

het economische deel van de afspraak - zoals waar de ouders de begeleiders betalen -

and when you're relying on the social part of the bargain,

en wanneer je op het sociale deel van de afspraak steunt,

when you're really designing for generosity.

wanneer je echt regelt op basis van generositeit.

This brings me back to the LOLcats

Dat brengt mij terug bij de LOLcats

and to Ushahidi.

en Ushahidi.

This is, I think, the range that matters.

Dat is, volgens mij, het spectrum dat van belang is.

Both of these rely on cognitive surplus.

Beide steunen ze op cognitief surplus.

Both of these design for the assumption

Beide ontwerpen ze op basis van de veronderstelling

that people like to create and we want to share.

dat mensen graag ontwerpen en dat we willen delen.

Here is the critical difference between these:

Hier is het cruciale onderscheid tussen de twee.

LOLcats is communal value.

LOLcats is waarde voor de gemeenschap.

It's value created by the participants

Het is waarde gecreëerd door de deelnemers

for each other.

voor elkaar.

Communal value on the networks we have

Overal in onze netwerken is er

is everywhere --

waarde voor de gemeenschap.

every time you see a large aggregate

Telkens als je een grote verzameling ziet

of shared, publicly available data,

van gedeelde, publiek toegankelijke data,

whether it's photos on Flickr

of het nu foto's op Flickr zijn

or videos on Youtube or whatever.

of video's op YouTube of wat dan ook.

This is good. I like LOLcats as much as the next guy,

Dit is goed. Ik vind LOLcats even leuk als iets anders,

maybe a little more even,

en misschien wel nog wat leuker.

but this is also

Maar dit is ook

a largely solved problem.

een probleem dat grotendeels is opgelost.

I have a hard time envisioning a future

Ik vind het moeilijk om mij een toekomst voor te stellen

in which someone is saying,

waarin iemand zegt:

"Where, oh where, can I find a picture

"Waar, o waar kan ik een foto vinden

of a cute cat?"

van een schattige kat?"

Ushahidi, by contrast,

Ushahidi, integendeel,

is civic value.

is waarde voor de maatschappij.

It's value created by the participants

Het is waarde die door de deelnemers wordt gecreëerd

but enjoyed by society as a whole.

maar die door de maatschappij als geheel wordt genoten.

The goals set out by Ushahidi

De doelen die Ushahidi zich stelt,

are not just to make life better

zijn niet alleen om het leven beter te maken

for the participants,

voor de deelnemers,

but to make life better for everyone in the society

maar om het leven beter te maken voor iedereen in de maatschappij

in which Ushahidi is operating.

waarin Ushahidi opereert.

And that kind of civic value

Dat soort van maatschappelijke waarde

is not just a side effect

is niet alleen een bijproduct

of opening up to human motivation.

van het zich openstellen voor menselijke motivatie.

It really is going to be a side effect

Het zal echt een bijproduct worden

of what we, collectively,

van wat we gezamenlijk

make of these kinds of efforts.

van dit soort inspanningen maken.

There are a trillion

Er zijn een biljoen

hours a year

uren per jaar

of participatory value

aan participatieve waarde

up for grabs.

die voor het grijpen liggen.

That will be true year-in and year-out.

Dat zal jaar in, jaar uit zo zijn.

The number of people who are going to be able

Het aantal mensen dat in staat is

to participate in these kinds of projects

om aan dit soort projecten deel te nemen,

is going to grow,

zal groeien.

and we can see that organizations

We kunnen zien dat organisaties

designed around a culture of generosity

die gevormd zijn rond een cultuur van gulheid

can achieve incredible effects

ongelooflijk effect kunnen sorteren

without an enormous amount of contractual overhead --

zonder veel contractuele overhead.

a very different model

Dat model verschilt totaal

than our default model for large-scale group action in the 20th century.

van ons standaardmodel voor grootschalige groepsactie in de 20ste eeuw.

What's going to make the difference here

Wat hier het verschil zal maken

is what Dean Kamen said,

is wat Dean Kamen zei,

the inventor and entrepreneur.

de uitvinder en ondernemer.

Kamen said, "Free cultures get what they celebrate."

Kamen zei: "Vrije culturen krijgen wat ze verheerlijken."

We've got a choice before us.

We staan voor de keuze.

We've got this trillion hours a year.

We hebben dat biljoen uur per jaar.

We can use it to crack each other up, and we're going to do that.

We kunnen dat gebruiken om elkaar kapot te maken, en dat zullen we doen.

That, we get for free.

Dat krijgen we gratis.

But we can also celebrate

Maar we kunnen ook de mensen verheerlijken

and support and reward the people

en steunen en belonen

trying to use cognitive surplus

die het cognitieve surplus proberen te gebruiken

to create civic value.

om maatschappelijke waarde te creëren.

And to the degree we're going to do that, to the degree we're able to do that,

In de mate waarin we dat gaan doen, in de mate waarin we daartoe in staat zijn,

we'll be able to change society.

zullen we de maatschappij kunnen veranderen.

Thank you very much.

Ik dank u zeer.