Chimps have feelings and thoughts. They should also have rights

Vertaald door: Heleen van Maanen Nagekeken door: Axel Saffran

I'd like to have you look at this pencil.

Kijk eens naar dit potlood.

It's a thing. It's a legal thing.

Het is een ding. Voor de wet is het een ding.

And so are books you might have or the cars you own.

Net als de boeken die je hebt en de auto's die je bezit.

They're all legal things.

Het zijn juridisch allemaal dingen.

The great apes that you'll see behind me,

De mensapen die jullie achter me zien,

they too are legal things.

zijn juridisch gezien ook dingen.

Now, I can do that to a legal thing.

Ik kan dit doen met een ding.

I can do whatever I want to my book or my car.

Ik kan doen wat ik wil met mijn boek of mijn auto.

These great apes, you'll see.

De foto's van deze mensapen zijn gemaakt door James Mollison,

The photographs are taken by a man named James Mollison

die het boek schreef: 'James & andere mensapen'

who wrote a book called "James & Other Apes."

And he tells in his book how every single one them,

Hij vertelt in dit boek dat iedere mensaap,

almost every one of them, is an orphan

bijna iedere mensaap, wees is,

who saw his mother and father die before his eyes.

die zijn moeder en vader voor zijn ogen zag sterven.

Het zijn wettelijk gezien dingen.

They're legal things.

So for centuries, there's been a great legal wall

Al eeuwenlang bestaat er en grote juridische muur

that separates legal things from legal persons.

die juridische 'dingen' scheidt van rechtssubjecten.

On one hand, legal things are invisible to judges.

Enerzijds zijn 'dingen' onzichtbaar voor rechters.

They don't count in law.

Ze tellen niet mee voor de wet.

They don't have any legal rights.

Ze hebben geen rechten.

They don't have the capacity for legal rights.

Hun hoedanigheid sluit wettelijke rechten uit.

They are the slaves.

Het zijn slaven.

On the other side of that legal wall are the legal persons.

Aan de andere kant van die muur staan rechtssubjecten.

Legal persons are very visible to judges.

Rechtssubjecten zijn erg zichtbaar voor rechters.

They count in law.

Ze tellen voor de wet.

They may have many rights.

Ze kunnen veel rechten hebben.

They have the capacity for an infinite number of rights.

In hun hoedanigheid kunnen ze oneindig veel rechten bezitten.

And they're the masters.

En ze zijn meester.

Right now, all nonhuman animals are legal things.

Op dit moment zijn alle niet-menselijke dieren 'dingen'.

All human beings are legal persons.

Alle mensen zijn rechtssubjecten.

But being human and being a legal person

Maar mens zijn

has never been, and is not today, synonymous with a legal person.

is nooit synoniem geweest met een rechtssubject zijn.

Humans and legal persons are not synonymous.

Mensen en rechtspersonen zijn niet synoniem.

On the one side,

Enerzijds,

there have been many human beings over the centuries

zijn er door de eeuwen heen veel mensen geweest

who have been legal things.

die juridisch gezien 'dingen' waren.

Slaves were legal things.

Slaven waren 'dingen'.

Women, children, were sometimes legal things.

Vrouwen en kinderen waren soms 'dingen'.

Indeed, a great deal of civil rights struggle over the last centuries

Een belangrijk deel van de eeuwenlange strijd voor burgerrechten

has been to punch a hole through that wall and begin to feed

ging over gaten prikken in die juridische muur

en menselijke 'dingen' door die muur heen rechtssubjecten te laten worden.

these human things through the wall and have them become legal persons.

But alas, that hole has closed up.

Maar dat gat is nu helaas gedicht.

Now, on the other side are legal persons,

Aan de andere kant staan rechtssubjecten,

but they've never only been limited to human beings.

maar die zijn nooit beperkt geweest tot menselijke wezens.

There are, for example, there are many legal persons who are not even alive.

Er zijn bijvoorbeeld vele rechtssubjecten die niet eens leven.

In the United States,

In de VS,

we're aware of the fact that corporations are legal persons.

zijn we ons ervan bewust dat bedrijven rechtspersonen zijn.

In pre-independence India,

In koloniaal India

vond de rechtbank dat een Hindoe- afgodsbeeld een rechtspersoon was,

a court held that a Hindu idol was a legal person,

that a mosque was a legal person.

en een moskee.

In 2000, the Indian Supreme Court

In 2000 vond het Indiase hooggerechtshof

held that the holy books of the Sikh religion was a legal person,

dat de heilige schriften van de Sikh een rechtspersoon was,

and in 2012, just recently,

en in 2012, nog maar kort geleden,

there was a treaty between the indigenous peoples of New Zealand

is er een verdrag gesloten tussen de inheemse volkeren van Nieuw Zeeland

and the crown, in which it was agreed that a river was a legal person

en de Kroon, waarin men afsprak dat een rivier een rechtspersoon is,

who owned its own riverbed.

die zijn eigen rivierbedding bezit.

Now, I read Peter Singer's book in 1980,

Ik heb Peter Singers boek in 1980 gelezen,

when I had a full head of lush, brown hair,

toen ik een hoofd vol weelderig bruin haar had,

and indeed I was moved by it,

en het raakte me,

want ik ben advocaat geworden om op te komen voor hen

because I had become a lawyer because I wanted to speak for the voiceless,

die zichzelf niet kunnen verdedigen.

defend the defenseless,

and I'd never realized how voiceless and defenseless the trillions,

Ik had me nooit gerealiseerd hoe weerloos

de biljoenen, miljarden niet-menselijke dieren zijn.

billions of nonhuman animals are.

And I began to work as an animal protection lawyer.

Ik ging werken als een advocaat voor de bescherming van dieren.

And by 1985, I realized that I was trying to accomplish something

Tegen 1985 besefte ik dat ik iets probeerde te bereiken,

that was literally impossible,

dat letterlijk onmogelijk was,

the reason being that all of my clients,

omdat al mijn ciiënten,

all the animals whose interests I was trying to defend,

al die dieren wier belangen ik probeerde te verdedigen,

were legal things; they were invisible.

wettelijk gezien dingen waren; ze waren onzichtbaar.

It was not going to work, so I decided

Het zou niet gaan werken, dus besloot ik

that the only thing that was going to work was they had, at least some of them,

dat het enige wat zou werken, was dat sommige van hen

had to also be moved through a hole that we could open up again in that wall

door een opnieuw geopend gat in die muur geloodsd zouden worden

and begin feeding the appropriate nonhuman animals through that hole

zodat bepaalde niet-menselijke dieren

onto the other side of being legal persons.

weer rechtssubjecten zouden worden.

Now, at that time, there was very little known about or spoken about

Destijds was er weinig bekend en werd nauwelijks gesproken

truly animal rights,

over echte dierenrechten,

about the idea of having legal personhood or legal rights for a nonhuman animal,

over het idee van juridische erkenning of rechten voor niet-menselijke dieren,

and I knew it was going to take a long time.

en ik wist dat het lang zou gaan duren.

And so, in 1985, I figured that it would take about 30 years

In 1985 bedacht ik dat het zo'n 30 jaar zou duren,

before we'd be able to even begin a strategic litigation,

voordat we zelfs konden beginnen met een strategische juridische strijd,

long-term campaign, in order to be able to punch another hole through that wall.

een lange-termijncampagne, om weer een gat in die muur te kunnen maken.

It turned out that I was pessimistic, that it only took 28.

Het bleek dat ik pessimistisch was, het duurde maar 28 jaar. (Gelach)

So what we had to do in order to begin was not only

Om een begin te maken moesten we niet alleen

to write law review articles and teach classes, write books,

artikelen schrijven, lesgeven, boeken schrijven,

but we had to then begin to get down to the nuts and bolts

maar we moesten de fijne kneepjes leren

of how you litigate that kind of case.

van hoe je zo'n rechtszaak aanpakt.

So one of the first things we needed to do was figure out what a cause of action was,

Het eerste wat we moesten uitzoeken, was wat de grond zou zijn,

a legal cause of action.

de wettelijke grond.

And a legal cause of action is a vehicle that lawyers use

Een wettelijke grond is iets dat advocaten gebruiken

to put their arguments in front of courts.

om hun zaak voor de rechter te brengen.

It turns out there's a very interesting case

Er blijkt een zeer interessante zaak te zijn,

that had occurred almost 250 years ago in London called Somerset vs. Stewart,

die meer dan 250 jaar geleden in Londen speelde: Somerset tegen Stewart,

whereby a black slave had used the legal system

waar een zwarte slaaf het rechtssysteem gebruikte

and had moved from a legal thing to a legal person.

om in juridisch opzicht van een ding een persoon te worden.

I was so interested in it that I eventually wrote an entire book about it.

Ik vond dit zo interessant, dat ik er een heel boek over schreef.

James Somerset was an eight-year-old boy when he was kidnapped from West Africa.

James Somerset was een jongen van acht toen hij uit West-Afrika ontvoerd werd.

He survived the Middle Passage,

Hij overleefde de Middenpassage

and he was sold to a Scottish businessman named Charles Stewart in Virginia.

en werd in Virginia verkocht aan de Schotse zakenman Charles Stewart.

Now, 20 years later, Stewart brought James Somerset to London,

Twintig jaar later nam Stewart James Somerset mee naar Londen.

and after he got there, James decided he was going to escape.

Eenmaal aangekomen, besloot James dat hij wilde vluchten.

And so one of the first things he did was to get himself baptized,

Het eerste wat hij deed, was zich laten dopen,

because he wanted to get a set of godparents,

omdat hij peetouders wilde,

because to an 18th-century slave,

want hij wist als 18e-eeuwse slaaf,

they knew that one of the major responsibilities of godfathers

dat een van de belangrijkste verantwoordelijkheden van peetouders

was to help you escape.

was om je te helpen vluchten.

And so in the fall of 1771,

In de herfst van 1771

James Somerset had a confrontation with Charles Stewart.

had James Somerset een conflict met Charles Stewart.

We don't know exactly what happened, but then James dropped out of sight.

We weten niet precies wat er gebeurde, maar James verdween.

An enraged Charles Stewart then hired slave catchers

Een woedende Charles Stewart huurde slavenvangers in

to canvass the city of London,

om Londen uit te kammen,

find him, bring him not back to Charles Stewart,

hem te vinden en terug te brengen -- niet naar Charles Stewart,

but to a ship, the Ann and Mary, that was floating in London Harbour,

maar naar een schip, de Ann en Mary, dat in de Londense haven lag,

waar hij aan dek werd geketend.

and he was chained to the deck,

and the ship was to set sail for Jamaica

Het schip zou naar Jamaica gaan,

where James was to be sold in the slave markets

waar James op de slavenmarkt verkocht moest worden

and be doomed to the three to five years of life that a slave had

en gedoemd zou zijn tot de 3 tot 5 jaar die een slaaf leefde,

harvesting sugar cane in Jamaica.

wanneer hij suikerriet oogstte in Jamaica.

Well now James' godparents swung into action.

Nu kwamen James' peetouders in actie.

They approached the most powerful judge,

Zij benaderden de machtigste rechter,

Lord Mansfield, who was chief judge of the court of King's Bench,

Lord Mansfield, die opperrechter was aan het hof van King's Bench,

and they demanded that he issue a common law writ of habeus corpus

en eisten dat hij een dagvaarding van habeus corpus zou uitgeven

on behalf of James Somerset.

namens James Somerset.

Now, the common law is the kind of law that English-speaking judges can make

Gewoonterecht kunnen Engelse rechters toepassen

when they're not cabined in by statutes or constitutions,

wanneer ze niet zijn ingeperkt door wetten of grondwetten,

en zo'n bevelschrift van habeus corpus heet 'the Great Writ';

and a writ of habeus corpus is called the Great Writ,

capital G, capital W,

hoofdletter G, hoofdletter W.

and it's meant to protect any of us who are detained against our will.

Het is bedoeld om iedereen te beschermen die tegen zijn wil wordt vastgehouden.

A writ of habeus corpus is issued.

Zo'n dagvaarding wordt uitgegeven,

The detainer is required to bring the detainee in

en de gevangennemer moet de gevangene voorgeleiden

and give a legally sufficient reason for depriving him of his bodily liberty.

en een wettelijk afdoende reden geven voor diens vrijheidsberoving.

Well, Lord Mansfield had to make a decision right off the bat,

Lord Mansfield moest acuut een keuze maken,

because if James Somerset was a legal thing,

want als James Somerset juridisch een 'ding' was,

he was not eligible for a writ of habeus corpus,

dan kon hij geen aanspraak maken op habeus corpus,

only if he could be a legal person.

dat kon hij alleen als rechtssubject.

So Lord Mansfield decided that he would assume,

Lord Mansfield besloot aan te nemen --

without deciding, that James Somerset was indeed a legal person,

zonder het te besluiten -- dat James inderdaad een rechtspersoon was.

and he issued the writ of habeus corpus, and James's body was brought in

Hij stelde de dagvaarding van habeus corpus op

en James werd door de kaptiein naar de rechtbank gebracht.

by the captain of the ship.

There were a series of hearings over the next six months.

De volgende zes maanden werden hoorzittingen gehouden.

On June 22, 1772, Lord Mansfield said that slavery was so odious,

Op 22 juni 1772 zei Lord Mansfield, dat slavernij zo afschuwelijk was,

en hij gebruikte 'afschuwelijk ',

and he used the word "odious,"

that the common law would not support it, and he ordered James free.

dat het gewoonterecht het niet toestond en hij beval James' vrijlating.

At that moment, James Somerset underwent a legal transubstantiation.

Op dat moment onderging James Somerset een wettelijke transmutatie.

The free man who walked out of the courtroom

De vrije man die de rechtszaal uitliep

looked exactly like the slave who had walked in,

zag er net zo uit als de slaaf van eerder,

but as far as the law was concerned, they had nothing whatsoever in common.

maar voor het oog van de wet hadden ze helemaal niets gemeen.

The next thing we did is that the Nonhuman Rights Project,

De volgend stap in het project voor Niet-Menselijke Burgerrechten,

which I founded, then began to look at what kind of values and principles

dat ik had opgericht, was het kijken welke waarden en principes

do we want to put before the judges?

we voor de rechter wilden brengen.

What values and principles did they imbibe with their mother's milk,

Welke waarden en principes hebben ze met de paplepel ingegoten gekregen,

were they taught in law school, do they use every day,

werden hen geleerd tijdens hun studie, gebruiken ze elke dag,

do they believe with all their hearts -- and we chose liberty and equality.

geloven ze met heel hun hart? We kozen vrijheid en gelijkheid.

Now, liberty right is the kind of right to which you're entitled

Vrijheid is het soort recht dat je toekomt

because of how you're put together,

vanwege hoe je bent samengesteld,

and a fundamental liberty right protects a fundamental interest.

en een fundamenteel vrijheidsrecht beschermt een fundamenteel belang.

And the supreme interest in the common law

De ultieme belangen in het gewoonterecht

are the rights to autonomy and self-determination.

zijn het recht op autonomie en het recht op zelfbeschikking.

So they are so powerful that in a common law country,

Het is zo zwaarwegend, dat als je in een land met gewoonterecht

if you go to a hospital and you refuse life-saving medical treatment,

naar een ziekenhuis gaat en een levensreddende behandeling weigert,

a judge will not order it forced upon you,

geen rechter deze zal afdwingen,

because they will respect your self-determination and your autonomy.

omdat deze jouw recht op zelfbeschikking en autonomie zal respecteren.

Now, an equality right is the kind of right to which you're entitled

Het gelijkheidsbeginsel is een recht dat je toekomt

because you resemble someone else in a relevant way,

omdat je op een relevante manier op iemand lijkt.

and there's the rub, relevant way.

Dat is de crux: een relevante manier.

So if you are that, then because they have the right, you're like them,

Dus als zij het recht hebben en je bent zoals zij,

you're entitled to the right.

dan heb jij ook dat recht.

Now, courts and legislatures draw lines all the time.

Rechtbanken en wetgevers trekken continu grenzen.

Some are included, some are excluded.

Sommigen vallen erbinnen, anderen erbuiten.

But you have to, at the bare minimum you must --

Maar die grens moet minimaal

een redelijk middel zijn voor een legitiem doel.

that line has to be a reasonable means to a legitimate end.

The Nonhuman Rights Project argues that drawing a line

Het project voor Niet-Menselijke Burgerrechten stelt,

in order to enslave an autonomous and self-determining being

dat een grens die autonome wezens zoals je achter me ziet, tot slaaf maakt,

like you're seeing behind me,

that that's a violation of equality.

een schending van gelijkheid is.

We then searched through 80 jurisdictions,

We hebben toen in 80 rechtsgebieden gezocht.

it took us seven years, to find the jurisdiction

Het duurde zeven jaar om het gebied te vinden,

where we wanted to begin filing our first suit.

waar we onze eerste zaak wilden aanspannen.

We chose the state of New York.

We kozen de staat New York.

Then we decided upon who our plaintiffs are going to be.

Toen besloten we wie onze eisers zouden worden.

We decided upon chimpanzees,

We kozen voor de chimpansess,

not just because Jane Goodall was on our board of directors,

niet alleen om Jane Goodall in onze Raad van Bestuur zat,

but because they, Jane and others,

maar omdat Jane en anderen

have studied chimpanzees intensively for decades.

chimpansees jarenlang intensief bestudeerd hebben.

We know the extraordinary cognitive capabilities that they have,

We weten dat ze buitengewone cognitieve vermogens bezitten,

and they also resemble the kind that human beings have.

die ook lijken op die van mensen.

And so we chose chimpanzees, and we began to then canvass the world

We kozen dus voor chimpansees en begonnen wereldwijd te zoeken

naar experts op het gebied van de cognitie van chimpansees.

to find the experts in chimpanzee cognition.

We found them in Japan, Sweden, Germany, Scotland, England and the United States,

We vonden ze in Japan, Zweden, Duitsland, Schotland, Engeland en in de VS.

and amongst them, they wrote 100 pages of affidavits

Samen schreven ze 100 pagina's aan getuigenverklaringen,

in which they set out more than 40 ways

waarin ze meer dan 40 manieren beschreven

in which their complex cognitive capability,

waarop hun complexe cognitieve vermogens

either individually or together,

zowel individueel als samen,

all added up to autonomy and self-determination.

uiteindelijk wezen op autonomie en zelfbeschikking.

Now, these included, for example, that they were conscious.

Dit omvatte onder meer dat ze bewustzijn hebben,

But they're also conscious that they're conscious.

maar dat ze ook wéten dat ze bewustzijn hebben.

They know they have a mind. They know that others have minds.

Ze weten dat ze verstand hebben en dat anderen dat hebben.

They know they're individuals, and that they can live.

Ze weten dat ze individuen zijn, dat ze leven.

They understand that they lived yesterday and they will live tomorrow.

Ze begrijpen dat ze gisteren leefden en dat ze morgen leven.

They engage in mental time travel. They remember what happened yesterday.

Ze doen aan tijdreizen in hun hoofd. Ze herinneren zich wat gister gebeurde.

They can anticipate tomorrow,

Ze anticiperen op morgen,

which is why it's so terrible to imprison a chimpanzee, especially alone.

wat het zo erg maakt om een chimpansee op te sluiten, zeker in zijn eentje.

It's the thing that we do to our worst criminals,

Het is wat we onze ergste criminelen aandoen,

and we do that to chimpanzees without even thinking about it.

en we doen het chimpansees aan zonder er zelfs maar over na te denken.

They have some kind of moral capacity.

Ze hebben enig moreel vermogen.

When they play economic games with human beings,

Wanneer ze economische spelletjes spelen met mensen,

they'll spontaneously make fair offers, even when they're not required to do so.

dan doen ze spontaan eerlijke voorstellen, zelfs als ze dit niet hoeven doen.

They are numerate. They understand numbers.

Ze kunnen tellen. Ze begrijpen getallen.

They can do some simple math.

Ze kunnen simpele sommen maken.

They can engage in language -- or to stay out of the language wars,

Ze kunnen aan taal meedoen -- of uit een taaloorlog blijven,

they're involved in intentional and referential communication

ze zijn betrokken bij intentionele en referentiële communicatie

in which they pay attention to the attitudes of those

waarin ze op de houding letten

with whom they are speaking.

van hun gesprekspartners.

They have culture.

Ze hebben cultuur.

They have a material culture, a social culture.

Ze hebben een materiële cultuur, een sociale cultuur.

They have a symbolic culture.

Ze hebben een symbolische cultuur.

Scientists in the Taï Forests in the Ivory Coast

Wetenschappers in het Taï Woud in Ivoorkust

found chimpanzees who were using these rocks to smash open

hebben chimpansees gevonden die stenen gebruiken

the incredibly hard hulls of nuts.

om de hele harde schalen van noten te kraken.

It takes a long time to learn how to do that,

Het duurt lang om te leren hoe je dat doet.

and they excavated the area and they found

Bij opgravingen stelden ze vast

that this material culture, this way of doing it,

dat deze manier van werken

these rocks, had passed down for at least 4,300 years

met stenen, al minstens 4300 jaar wordt doorgegeven

through 225 chimpanzee generations.

door 225 generaties van chimpansees.

So now we needed to find our chimpanzee.

Nu moesten we onze chimpansee vinden.

Our chimpanzee,

Onze chimpansee --

eerst vonden we er twee in New York,

first we found two of them in the state of New York.

Both of them would die before we could even get our suits filed.

maar die stierven voordat we onze zaak konden indienen.

Then we found Tommy.

Toen vonden we Tommy.

Tommy is a chimpanzee. You see him behind me.

Tommy is de chimpansee die je hier achter me ziet.

Tommy was a chimpanzee. We found him in that cage.

We vonden hem in die kooi.

We found him in a small room that was filled with cages

We vonden hem in een klein kamertje vol met kooien

in a larger warehouse structure on a used trailer lot in central New York.

in een groter pakhuis, op een voormalig vrachtwagenterrein in New York.

We found Kiko, who is partially deaf.

We vonden Kiko, die deels doof is.

Kiko was in the back of a cement storefront in western Massachusetts.

Kiko zat achterin een winkelpand in westelijk Massachusetts.

And we found Hercules and Leo.

En we vonden Hercules en Leo.

They're two young male chimpanzees

Twee jonge mannelijke chimpansees,

who are being used for biomedical, anatomical research at Stony Brook.

die bij Stony Brook werden gebruikt voor biomedisch anatomisch onderzoek.

We found them.

And so on the last week of December 2013,

In de laatste week van december 2013

the Nonhuman Rights Project filed three suits all across the state of New York

maakte het burgerrechtenproject in de staat New York drie zaken aanhangig

using the same common law writ of habeus corpus argument

op basis van hetzelfde habeus corpus-argument

that had been used with James Somerset,

dat voor James Somerset gebruikt was.

and we demanded that the judges issue these common law writs of habeus corpus.

We eisten dat de rechters zulke dagvaardingen zouden uitgeven.

We wanted the chimpanzees out,

We wilden de chimpansees vrij krijgen

and we wanted them brought to Save the Chimps,

en ze onderbrengen bij 'Red de Chimps',

a tremendous chimpanzee sanctuary in South Florida

een geweldig reservaat voor chimpansees in het zuiden van Florida,

which involves an artificial lake with 12 or 13 islands --

bestaande uit een kunstmatig meer met 12 of 13 eilandjes,

there are two or three acres where two dozen chimpanzees live

met elk twee of drie hectare grond

waar 24 chimpansees wonen.

on each of them.

And these chimpanzees would then live the life of a chimpanzee,

Deze chimpansees zouden het leven van chimpansees kunnen leven

with other chimpanzees in an environment that was as close to Africa as possible.

met andere chimpansees in een omgeving die zo goed als mogelijk op Afrika lijkt.

Now, all these cases are still going on.

Al deze zaken lopen nog steeds.

We have not yet run into our Lord Mansfield.

We zijn onze Lord Mansfield nog niet tegengekomen.

We shall. We shall.

Dat zullen we. Dat zullen we.

This is a long-term strategic litigation campaign. We shall.

Dit is een strategisch-juridische lange-termijncampagne.

And to quote Winston Churchill,

Om Winston Churchill te citeren betreffende onze rechtszaken:

the way we view our cases is that they're not the end,

ze zijn niet het einde,

they're not even the beginning of the end,

ze zijn niet eens het begin van het einde,

but they are perhaps the end of the beginning.

maar ze zijn wellicht het einde van het begin.

Thank you.

Dank je wel.

(Applaus)

(Applause)