Chimps have feelings and thoughts. They should also have rights

Μετάφραση: Zoe K Επιμέλεια: Lucas Kaimaras

I'd like to have you look at this pencil.

Θα ήθελα να κοιτάξετε αυτό το μολύβι.

It's a thing. It's a legal thing.

Είναι ένα πράγμα. Ένα πράγμα κατά τον νόμο.

And so are books you might have or the cars you own.

Όπως τα βιβλία ή τα αυτοκίνητα που μπορεί να έχετε.

They're all legal things.

Είναι όλα πράγματα κατά τον νόμο.

The great apes that you'll see behind me,

Οι μεγάλοι πίθηκοι που βλέπετε πίσω μου,

they too are legal things.

είναι κι αυτοί πράγματα κατά τον νόμο.

Now, I can do that to a legal thing.

Μπορώ να το κάνω αυτό σ' ένα πράγμα κατά τον νόμο.

I can do whatever I want to my book or my car.

Μπορώ να κάνω ό,τι θέλω στο βιβλίο ή το αυτοκίνητό μου.

These great apes, you'll see.

Αυτοί οι μεγάλοι πίθηκοι, θα δείτε.

The photographs are taken by a man named James Mollison

Οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί από έναν άντρα που λέγεται Τζέιμς Μόλισον

who wrote a book called "James & Other Apes."

ο οποίος έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Ο Τζέιμς και άλλοι πίθηκοι».

And he tells in his book how every single one them,

Και αφηγείται στο βιβλίο του πώς όλοι ανεξαιρέτως,

almost every one of them, is an orphan

σχεδόν ο καθένας απ' αυτούς, είναι ένα ορφανό

who saw his mother and father die before his eyes.

που είδε τη μητέρα και τον πατέρα του να πεθαίνουν μπροστά στα μάτια του.

Είναι πράγματα κατά τον νόμο.

They're legal things.

So for centuries, there's been a great legal wall

Έτσι, αιώνες τώρα υπάρχει ένα μεγάλο νομικό τείχος

that separates legal things from legal persons.

που διαχωρίζει τα πράγματα κατά τον νόμο απ' τα πρόσωπα.

On one hand, legal things are invisible to judges.

Από τη μια πλευρά, τα πράγματα είναι αόρατα στους δικαστές.

They don't count in law.

Δεν έχουν σημασία για το δίκαιο.

They don't have any legal rights.

Δεν έχουν νομικά δικαιώματα.

They don't have the capacity for legal rights.

Δεν έχουν την ικανότητα για νομικά δικαιώματα.

They are the slaves.

Είναι οι δούλοι.

On the other side of that legal wall are the legal persons.

Στην άλλη πλευρά του νομικού τείχους βρίσκονται τα πρόσωπα.

Legal persons are very visible to judges.

Τα πρόσωπα είναι πολύ ορατά στους δικαστές.

They count in law.

Μετράνε για το δίκαιο.

They may have many rights.

Μπορεί να έχουν πολλά δικαιώματα.

They have the capacity for an infinite number of rights.

Έχουν την ικανότητα για έναν απεριόριστο αριθμό δικαιωμάτων.

And they're the masters.

Και είναι τα αφεντικά.

Right now, all nonhuman animals are legal things.

Αυτή τη στιγμή, όλα τα ζώα εκτός από τον άνθρωπο είναι νομικά πράγματα.

All human beings are legal persons.

Όλοι οι άνθρωποι είναι πρόσωπα κατά τον νόμο.

But being human and being a legal person

Αλλά το να είναι κανείς άνθρωπος και πρόσωπο κατά τον νόμο

has never been, and is not today, synonymous with a legal person.

δεν ταυτίστηκε ποτέ, ούτε και σήμερα, με τα κατά τον νόμο πρόσωπα.

Οι άνθρωποι και τα κατά τον νόμο πρόσωπα δεν ταυτίζονται.

Humans and legal persons are not synonymous.

On the one side,

Από τη μία πλευρά

there have been many human beings over the centuries

έχουν υπάρξει πολλοί άνθρωποι ανά τους αιώνες

who have been legal things.

που ήταν πράγματα κατά τον νόμο.

Slaves were legal things.

Οι δούλοι ήταν πράγματα κατά τον νόμο.

Women, children, were sometimes legal things.

Οι γυναίκες, τα παιδιά, ήταν κάποιες φορές πράγματα.

Indeed, a great deal of civil rights struggle over the last centuries

Κατά τους τελευταίους αιώνες έγιναν πολλοί αγώνες για τα ατομικά δικαιώματα,

has been to punch a hole through that wall and begin to feed

για ν' ανοίξουμε μια τρύπα στο τείχος και να ξεκινήσουμε να περνάμε

these human things through the wall and have them become legal persons.

αυτά τα ανθρώπινα πράγματα μέσα απ' το τείχος, για να γίνουν πρόσωπα.

But alas, that hole has closed up.

Αλλά δυστυχώς, αυτή η τρύπα έχει κλείσει.

Now, on the other side are legal persons,

Τώρα, από άλλη πλευρά βρίσκονται τα πρόσωπα κατά τον νόμο,

but they've never only been limited to human beings.

αλλά αυτά ποτέ δεν περιορίστηκαν στους ανθρώπους.

There are, for example, there are many legal persons who are not even alive.

Υπάρχουν, για παράδειγμα, πολλά πρόσωπα κατά τον νόμο που δεν είναι καν ζωντανά.

In the United States,

Στις Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουμε το γεγονός

we're aware of the fact that corporations are legal persons.

ότι οι επιχειρήσεις είναι πρόσωπα κατά τον νόμο.

Στην Ινδία, πριν την ανεξαρτησία της, ένα δικαστήριο έκρινε

In pre-independence India,

a court held that a Hindu idol was a legal person,

ότι ένα ινδουιστικό είδωλο ήταν πρόσωπο κατά τον νόμο,

that a mosque was a legal person.

όπως και ένα τέμενος.

In 2000, the Indian Supreme Court

Το 2000, το ινδικό Ανώτατο Δικαστήριο

held that the holy books of the Sikh religion was a legal person,

αποφάσισε ότι τα ιερά βιβλία της θρησκείας των Σιχ ήταν πρόσωπα κατά τον νόμο,

and in 2012, just recently,

και το 2012, μόλις πρόσφατα,

there was a treaty between the indigenous peoples of New Zealand

υπήρξε μια συμφωνία μεταξύ των γηγενών κατοίκων της Νέας Ζηλανδίας

και του Στέμματος, όπου συμφωνήθηκε ότι ένα ποτάμι ήταν πρόσωπο κατά τον νόμο

and the crown, in which it was agreed that a river was a legal person

who owned its own riverbed.

που είχε κυριότητα επί της κοίτης του.

Now, I read Peter Singer's book in 1980,

Διάβασα το βιβλίο του Πίτερ Σίνγκερ το 1980,

when I had a full head of lush, brown hair,

όταν είχα πλούσια, καστανά μαλλιά,

και πράγματι με επηρέασε,

and indeed I was moved by it,

γιατί έγινα δικηγόρος γιατί ήθελα να μιλώ γι' αυτούς που δεν έχουν φωνή,

because I had become a lawyer because I wanted to speak for the voiceless,

να υπερασπίζομαι τους ανυπεράσπιστους,

defend the defenseless,

and I'd never realized how voiceless and defenseless the trillions,

και δεν είχα ποτέ συνειδητοποιήσει πόσο χωρίς φωνή και ανυπεράσπιστα

είναι τα τρισεκατομμύρια, δισεκατομμύρια μη-ανθρώπινα ζώα.

billions of nonhuman animals are.

And I began to work as an animal protection lawyer.

Και ξεκίνησα να δουλεύω ως δικηγόρος για την προστασία των ζώων.

And by 1985, I realized that I was trying to accomplish something

Και μέχρι το 1985, είχα καταλάβει ότι προσπαθούσα να καταφέρω κάτι

that was literally impossible,

το οποίο ήταν κυριολεκτικά αδύνατο,

the reason being that all of my clients,

για το λόγο ότι όλοι οι πελάτες μου,

all the animals whose interests I was trying to defend,

όλα τα ζώα, των οποίων τα συμφέροντα προσπαθούσα να υπερασπιστώ,

were legal things; they were invisible.

ήταν πράγματα κατά τον νόμο· ήταν αόρατα.

It was not going to work, so I decided

Δεν θα είχε αποτέλεσμα, οπότε αποφάσισα ότι το μόνο που θα λειτουργούσε

that the only thing that was going to work was they had, at least some of them,

θα ήταν να μετακινηθούν, τουλάχιστον κάποια από αυτά,

had to also be moved through a hole that we could open up again in that wall

μέσα από μια τρύπα που θα ανοίγαμε ξανά σ' αυτό το τείχος

and begin feeding the appropriate nonhuman animals through that hole

και να ξεκινήσουμε να περνάμε τα κατάλληλα μη-ανθρώπινα ζώα

μέσα απ' αυτήν την τρύπα, στην άλλη πλευρά όπου θα είναι πρόσωπα κατά τον νόμο.

onto the other side of being legal persons.

Now, at that time, there was very little known about or spoken about

Εκείνον τον καιρό πολύ λίγα ήταν γνωστά ή συζητιούνταν

truly animal rights,

σχετικά με τα πραγματικά δικαιώματα των ζώων, σχετικά με την ιδέα

about the idea of having legal personhood or legal rights for a nonhuman animal,

του να αποδίδεται νομική προσωπικότητα ή έννομα δικαιώματα σε ένα μη-ανθρώπινο ζώο,

and I knew it was going to take a long time.

και ήξερα ότι θα έπαιρνε πολύ χρόνο.

Κι έτσι το 1985 υπολόγισα ότι θα έπαιρνε περίπου 30 χρόνια

And so, in 1985, I figured that it would take about 30 years

before we'd be able to even begin a strategic litigation,

πριν μπορέσουμε καν να ξεκινήσουμε μια στρατηγική νομική διαδικασία,

long-term campaign, in order to be able to punch another hole through that wall.

μια μακροπρόθεσμη εκστρατεία,

ώστε να μπορέσουμε να ανοίξουμε άλλη μια τρύπα σ' αυτό το τείχος.

It turned out that I was pessimistic, that it only took 28.

Αποδείχτηκε ότι ήμουν απαισιόδοξος, πήρε μόλις 28 χρόνια.

So what we had to do in order to begin was not only

Άρα αυτό που έπρεπε να κάνουμε προκειμένου να ξεκινήσουμε,

δεν ήταν μόνο να γράψουμε άρθρα νομικής επιθεώρησης

to write law review articles and teach classes, write books,

και να διδάξουμε, να γράψουμε βιβλία,

but we had to then begin to get down to the nuts and bolts

αλλά έπρεπε να ξεκινήσουμε από τη βάση του πώς χειρίζεσαι μια τέτοια υπόθεση.

of how you litigate that kind of case.

So one of the first things we needed to do was figure out what a cause of action was,

Άρα ένα απ' τα πρώτα πράγματα που έπρεπε να κάνουμε

ήταν να βρούμε τη βάση για την κίνηση της διαδικασίας, μια νομική βάση.

a legal cause of action.

And a legal cause of action is a vehicle that lawyers use

Νομική βάση είναι ένα όχημα που χρησιμοποιούν οι δικηγόροι

to put their arguments in front of courts.

ώστε να φέρουν τα επιχειρήματά τους ενώπιον των δικαστηρίων.

It turns out there's a very interesting case

Φαίνεται ότι υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση

that had occurred almost 250 years ago in London called Somerset vs. Stewart,

που διαδραματίστηκε σχεδόν 250 χρόνια πριν στο Λονδίνο, η Σόμερσετ κατά Στιούαρτ,

whereby a black slave had used the legal system

όπου ένας μαύρος δούλος χρησιμοποίησε το σύστημα απονομής δικαιοσύνης

and had moved from a legal thing to a legal person.

και μετατράπηκε από πράγμα σε πρόσωπο κατά τον νόμο.

I was so interested in it that I eventually wrote an entire book about it.

Με ενδιέφερε τόσο που τελικά έγραψα ένα ολόκληρο βιβλίο γι' αυτήν.

James Somerset was an eight-year-old boy when he was kidnapped from West Africa.

Ο Τζέιμς Σόμερσετ ήταν ένα οκτάχρονο αγόρι όταν τον απήγαγαν από τη δυτική Αφρική.

He survived the Middle Passage,

Επέζησε από το Μέσο Πέρασμα και πωλήθηκε σ' έναν Σκωτσέζο επιχειρηματία

and he was sold to a Scottish businessman named Charles Stewart in Virginia.

με το όνομα Τσαρλς Στιούαρτ, στη Βιρτζίνια.

Now, 20 years later, Stewart brought James Somerset to London,

Μετά από 20 χρόνια, ο Στιούαρτ έφερε τον Τζέιμς Σόμερσετ στο Λονδίνο,

and after he got there, James decided he was going to escape.

κι αφού έφτασε εκεί, ο Τζέιμς αποφάσισε ότι θα δραπετεύσει.

And so one of the first things he did was to get himself baptized,

Κι έτσι, ένα απ' τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν να βαφτιστεί,

because he wanted to get a set of godparents,

γιατί ήθελε να αποκτήσει ένα ζευγάρι αναδόχους,

because to an 18th-century slave,

γιατί ένας δούλος του 18ου αιώνα ήξερε

they knew that one of the major responsibilities of godfathers

ότι μία από τις σημαντικότερες υποχρεώσεις των αναδόχων

was to help you escape.

ήταν να σε βοηθήσουν να δραπετεύσεις.

And so in the fall of 1771,

Κι έτσι, το φθινόπωρο του 1771,

James Somerset had a confrontation with Charles Stewart.

ο Τζέιμς Σόμερσετ είχε μια διαφωνία με τον Τσαρλς Στιούαρτ.

We don't know exactly what happened, but then James dropped out of sight.

Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη, αλλά μετά ο Τζέιμς εξαφανίστηκε.

An enraged Charles Stewart then hired slave catchers

Ένας εξαγριώμενος Τσαρλς Στιούαρτ προσέλαβε τότε κυνηγούς δούλων

to canvass the city of London,

να σαρώσουν την πόλη του Λονδίνου,

find him, bring him not back to Charles Stewart,

να τον βρουν και να τον φέρουν, όχι πίσω στον Τσαρλς Στιούαρτ,

but to a ship, the Ann and Mary, that was floating in London Harbour,

αλλά σ' ένα πλοίο, το «Αν και Μέρυ», που έπλεε στο λιμάνι του Λονδίνου,

and he was chained to the deck,

και αλυσοδέθηκε στο κατάστρωμα,

and the ship was to set sail for Jamaica

και το πλοίο ήταν έτοιμο ν' ανοίξει πανιά για την Τζαμάικα

where James was to be sold in the slave markets

και εκεί ο Τζέιμς να πωληθεί ως σκλάβος,

and be doomed to the three to five years of life that a slave had

και θα ήταν καταδικασμένος στα τρία με πέντε χρόνια ζωής

harvesting sugar cane in Jamaica.

που αντιστοιχούσαν στους δούλους που μάζευαν ζαχαροκάλαμο στη Τζαμάικα.

Well now James' godparents swung into action.

Τώρα όμως οι ανάδοχοι του Τζέιμς ανέλαβαν δράση.

They approached the most powerful judge,

Πλησίασαν τον πιο ισχυρό δικαστή,

Lord Mansfield, who was chief judge of the court of King's Bench,

τον Λόρδο Μάνσφιλντ, που ήταν πρόεδρος του Δικαστηρίου της Έδρας του Βασιλέως,

and they demanded that he issue a common law writ of habeus corpus

και απαίτησαν να εκδώσει, κατά το κοινοδίκαιο, ένταλμα habeas corpus

on behalf of James Somerset.

εκ μέρους του Τζέιμς Σόμερσετ.

Now, the common law is the kind of law that English-speaking judges can make

Κοινοδίκαιο είναι το είδος του δικαίου

που μπορούν να δημιουργήσουν οι αγγλόφωνοι δικαστές

when they're not cabined in by statutes or constitutions,

όταν δεν περιορίζονται από νόμους ή συντάγματα,

and a writ of habeus corpus is called the Great Writ,

κι ένα ένταλμα habeas corpus αποκαλείται το Μεγάλο Ένταλμα,

capital G, capital W,

με κεφαλαίο Μ και κεφαλαίο Ε,

and it's meant to protect any of us who are detained against our will.

και προορίζεται να προστατεύει όσους κρατούνται παρά τη θέλησή τους.

A writ of habeus corpus is issued.

Εκδίδεται ένταλμα habeas corpus.

Απαιτείται από τον δεσμοφύλακα να παρουσιάσει τον κρατούμενο

The detainer is required to bring the detainee in

and give a legally sufficient reason for depriving him of his bodily liberty.

και να δώσει μια νομικά επαρκή αιτιολογία για τη στέρηση της σωματικής ελευθερίας.

Well, Lord Mansfield had to make a decision right off the bat,

Λοιπόν, ο λόρδος Μάνσφιλντ έπρεπε να πάρει μια απόφαση ευθύς εξαρχής,

γιατί αν ο Τζέιμς Σόμερσετ ήταν, κατά τον νόμο, πράγμα,

because if James Somerset was a legal thing,

he was not eligible for a writ of habeus corpus,

δεν είχε τα προσόντα που απαιτεί ο νόμος για το ένταλμα habeas corpus.

only if he could be a legal person.

Μόνον αν μπορούσε να γίνει πρόσωπο.

So Lord Mansfield decided that he would assume,

Έτσι, ο Λόρδος Μάνσφιλντ αποφάσισε ότι θα θεωρούσε,

without deciding, that James Somerset was indeed a legal person,

χωρίς να αποφασίσει, ότι ο Τζέιμς Σόμερσετ ήταν, πράγματι, πρόσωπο κατά τον νόμο,

and he issued the writ of habeus corpus, and James's body was brought in

και εξέδωσε το ένταλμα habeas corpus, και το σώμα (corpus) του Τζέιμς

by the captain of the ship.

προσήχθη απ' τον καπετάνιο του πλοίου.

There were a series of hearings over the next six months.

Έγινε μια σειρά από ακροάσεις μέσα στους επόμενους έξι μήνες.

On June 22, 1772, Lord Mansfield said that slavery was so odious,

Στις 22 Ιουνίου 1772, ο Λόρδος Μάνσφιλντ είπε ότι η δουλεία ήταν τόσο απεχθής,

και χρησιμοποίησε τη λέξη «απεχθής»,

and he used the word "odious,"

that the common law would not support it, and he ordered James free.

που το κοινοδίκαιο δεν θα την υποστήριζε, και διέταξε την απελευθέρωση του Τζέιμς.

At that moment, James Somerset underwent a legal transubstantiation.

Εκείνη τη στιγμή, ο Τζέιμς Σόμερσετ υπέστη μια νομική μετουσίωση.

The free man who walked out of the courtroom

Ο ελεύθερος άνθρωπος που βγήκε από την αίθουσα του δικαστηρίου

looked exactly like the slave who had walked in,

ήταν ολόιδιος με τον δούλο που είχε μπει σ' αυτήν,

but as far as the law was concerned, they had nothing whatsoever in common.

αλλά σε ό,τι αφορούσε το δίκαιο δεν είχαν τίποτα απολύτως κοινό.

The next thing we did is that the Nonhuman Rights Project,

Το επόμενο πράγμα που κάναμε ήταν ότι το Σχέδιο για τα Μη-ανθρώπινα Δικαιώματα,

which I founded, then began to look at what kind of values and principles

το οποίο ίδρυσα, ξεκίνησε τότε να εξετάζει τι είδους αξίες και αρχές

do we want to put before the judges?

θέλουμε να προβάλουμε στους δικαστές.

What values and principles did they imbibe with their mother's milk,

Ποιες αξίες και αρχές απορρόφησαν με το γάλα της μητέρας τους,

were they taught in law school, do they use every day,

διδάχτηκαν στη νομική σχολή, χρησιμοποιούν κάθε μέρα, και πιστεύουν ολόψυχα,

do they believe with all their hearts -- and we chose liberty and equality.

και επιλέξαμε την ελευθερία και την ισότητα.

Now, liberty right is the kind of right to which you're entitled

Η ελευθερία είναι το είδος του δικαιώματος στο οποίο έχεις απαίτηση

because of how you're put together,

λόγω του πώς είσαι φτιαγμένος,

κι ένα στοιχειώδες δικαίωμα στην ελευθερία προστατεύει ένα θεμελιώδες συμφέρον.

and a fundamental liberty right protects a fundamental interest.

And the supreme interest in the common law

Και το ανώτατο συμφέρον στο κοινοδίκαιο

are the rights to autonomy and self-determination.

είναι τα δικαιώματα στην αυτονομία και στον αυτοπροσδιορισμό.

So they are so powerful that in a common law country,

Είναι τόσο ισχυρά που σε μια χώρα του κοινοδικαίου,

if you go to a hospital and you refuse life-saving medical treatment,

αν πας σ' ένα νοσοκομείο και αρνηθείς θεραπεία που μπορεί να σου σώσει τη ζωή,

ο δικαστής δεν θα διατάξει να σου χορηγηθεί δια της βίας,

a judge will not order it forced upon you,

because they will respect your self-determination and your autonomy.

γιατί θα σεβαστεί το δικαίωμά σου στον αυτοπροσδιορισμό και την αυτονομία.

Now, an equality right is the kind of right to which you're entitled

Το δικαίωμα στην ισότητα είναι το είδος του δικαιώματος στο οποίο έχεις απαίτηση

because you resemble someone else in a relevant way,

γιατί μοιάζεις με κάποιον άλλον κατά κάποιον σχετικό τρόπο,

and there's the rub, relevant way.

κι εδώ είναι το θέμα, σχετικός τρόπος.

So if you are that, then because they have the right, you're like them,

Άρα, αν είσαι όμοιος με εκείνον,

επειδή αυτός έχει το δικαίωμα, τότε έχεις κι εσύ απαίτηση στο δικαίωμα.

you're entitled to the right.

Now, courts and legislatures draw lines all the time.

Τώρα, τα δικαστήρια και τα κοινοβούλια χαράσουν γραμμές όλη την ώρα.

Some are included, some are excluded.

Κάποιοι περιλαμβάνονται σ' αυτές, κάποιοι αποκλείονται.

But you have to, at the bare minimum you must --

Αλλά πρέπει, κατ' ελάχιστο επιβάλλεται -

αυτή η γραμμή πρέπει να είναι ένα εύλογο μέσο προς έναν θεμιτό σκοπό.

that line has to be a reasonable means to a legitimate end.

The Nonhuman Rights Project argues that drawing a line

Το Σχέδιο για τα Μη-ανθρώπινα Δικαιώματα υποστηρίζει ότι το να τραβήξεις μια γραμμή

in order to enslave an autonomous and self-determining being

προκειμένου να υποδουλώσεις ένα αυτόνομο και αυτοπροσδιοριζόμενο ον,

like you're seeing behind me,

όπως αυτό που βλέπετε πίσω μου,

that that's a violation of equality.

ότι αυτό είναι μια παραβίαση της ισότητας.

Τότε ψάξαμε ανάμεσα σε 80 δικαιοδοσίες,

We then searched through 80 jurisdictions,

it took us seven years, to find the jurisdiction

μας πήρε 7 χρόνια, για να βρούμε τη δικαιοδοσία

where we wanted to begin filing our first suit.

όπου θέλαμε να ξεκινήσουμε να καταθέσουμε την πρώτη μας αγωγή.

We chose the state of New York.

Επιλέξαμε την πολιτεία της Ν. Υόρκης.

Then we decided upon who our plaintiffs are going to be.

Μετά αποφασίσαμε ποιοι θα ήταν οι ενάγοντές μας.

We decided upon chimpanzees,

Διαλέξαμε τους χιμπαντζήδες,

not just because Jane Goodall was on our board of directors,

όχι μόνον γιατί η Τζέιν Γκούνταλ ήταν στο διοικητικό μας συμβούλιο,

but because they, Jane and others,

αλλά γιατί αυτοί, η Τζέιν και άλλοι,

have studied chimpanzees intensively for decades.

είχαν μελετήσει τους χιμπαντζήδες εντατικά για δεκαετίες.

We know the extraordinary cognitive capabilities that they have,

Ξέρουμε τις εκπληκτικές νοητικές δυνατότητες που έχουν,

και ομοιάζουν επίσης με το είδος των ανθρώπων.

and they also resemble the kind that human beings have.

And so we chose chimpanzees, and we began to then canvass the world

Κι έτσι διαλέξαμε τους χιμπαντζήδες, και ξεκινήσαμε τότε να σαρώνουμε τον κόσμο

to find the experts in chimpanzee cognition.

για να βρούμε τους ειδικούς στη νόηση των χιμπαντζήδων.

We found them in Japan, Sweden, Germany, Scotland, England and the United States,

Τους βρήκαμε στην Ιαπωνία, τη Σουηδία, τη Γερμανία, τη Σκωτία,

την Αγγλία και τις ΗΠΑ, και μεταξύ τους έγραψαν 100 σελίδες ένορκων καταθέσεων

and amongst them, they wrote 100 pages of affidavits

in which they set out more than 40 ways

στις οποίες προσδιόρισαν περισσότερους από 40 τρόπους

in which their complex cognitive capability,

κατά τους οποίους η σύνθετη νοητική τους ικανότητα,

either individually or together,

είτε ατομικά είτε από κοινού,

all added up to autonomy and self-determination.

κατέληγε σε αυτονομία και αυτοπροσδιορισμό.

Now, these included, for example, that they were conscious.

Αυτοί οι τρόποι περιλάμβαναν, για παράδειγμα, το ότι είχαν συνείδηση.

But they're also conscious that they're conscious.

Αλλά έχουν επίσης επίγνωση της συνείδησής τους.

They know they have a mind. They know that others have minds.

Ξέρουν ότι έχουν μυαλό. Ξέρουν ότι οι άλλοι έχουν μυαλά.

They know they're individuals, and that they can live.

Ξέρουν ότι είναι άτομα και ότι μπορούν να ζήσουν.

They understand that they lived yesterday and they will live tomorrow.

Καταλαβαίνουν ότι ζούσαν χθες και θα ζουν αύριο.

They engage in mental time travel. They remember what happened yesterday.

Επιδίδονται σε νοητικά ταξίδια στο χρόνο. Θυμούνται τι συνέβη χθες.

They can anticipate tomorrow,

Μπορούν να προσδοκούν το αύριο,

which is why it's so terrible to imprison a chimpanzee, especially alone.

για τον οποίο λόγο είναι τόσο φοβερό να φυλακίσει κανείς έναν χιμπαντζή,

It's the thing that we do to our worst criminals,

ειδικά μόνο του. Αυτό το κάνουμε στους χειρότερους εγκληματίες μας,

and we do that to chimpanzees without even thinking about it.

και το κάνουμε στους χιμπαντζήδες χωρίς καν να το σκεφτόμαστε.

They have some kind of moral capacity.

Έχουν κάποιου είδους ηθική ικανότητα.

When they play economic games with human beings,

Όταν παίζουν οικονομικά παιχνίδια με ανθρώπους,

they'll spontaneously make fair offers, even when they're not required to do so.

θα κάνουν αυθόρμητα δίκαιες προσφορές, ακόμη κι όταν δεν απαιτείται απ' αυτούς.

They are numerate. They understand numbers.

Είναι «ενάριθμοι». Καταλαβαίνουν αριθμούς.

They can do some simple math.

Μπορούν να κάνουν κάποια απλά μαθηματικά.

They can engage in language -- or to stay out of the language wars,

Μπορούν να χρησιμοποιούν γλώσσα - ή να μείνουν έξω απ' τους γλωσσικούς πολέμους,

they're involved in intentional and referential communication

εμπλέκονται σε σκόπιμη και αναφορική επικοινωνία

in which they pay attention to the attitudes of those

κατά την οποία προσέχουν τη συμπεριφορά αυτών

with whom they are speaking.

με τους οποίους συνομιλούν.

They have culture.

Έχουν πολιτισμό.

They have a material culture, a social culture.

Έχουν υλικό πολιτισμό, κοινωνικό πολιτισμό.

They have a symbolic culture.

Έχουν πολιτισμό συμβόλων.

Scientists in the Taï Forests in the Ivory Coast

Επιστήμονες στα Δάση Τάι στην Ακτή Ελεφαντοστού

found chimpanzees who were using these rocks to smash open

βρήκαν χιμπαντζήδες που χρησιμοποιούσαν αυτές τις πέτρες για να ανοίξουν

the incredibly hard hulls of nuts.

τα απίστευτα σκληρά τσόφλια των καρπών.

Παίρνει πολύ χρόνο να μάθει κανείς να το κάνει αυτό,

It takes a long time to learn how to do that,

and they excavated the area and they found

και έκαναν ανασκαφές την περιοχή

that this material culture, this way of doing it,

και βρήκαν ότι αυτός ο υλικός πολιτισμός, αυτή η μέθοδος,

these rocks, had passed down for at least 4,300 years

αυτές οι πέτρες, κληροδοτήθηκαν για τουλάχιστον 4.300 χρόνια

through 225 chimpanzee generations.

μέσα από 225 γενιές χιμπαντζήδων.

So now we needed to find our chimpanzee.

Κι έτσι τώρα έπρεπε να βρούμε τον χιμπαντζή μας.

Our chimpanzee,

Ο χιμπαντζής μας.

Πρώτα βρήκαμε δύο απ' αυτούς στην πολιτεία της Ν. Υόρκης.

first we found two of them in the state of New York.

Κι οι δύο τους θα πέθαιναν πριν καν να καταθέσουμε τις αγωγές μας.

Both of them would die before we could even get our suits filed.

Then we found Tommy.

Τότε βρήκαμε τον Τόμυ.

Tommy is a chimpanzee. You see him behind me.

Ο Τόμυ είναι ένας χιμπαντζής. Τον βλέπετε πίσω μου.

Tommy was a chimpanzee. We found him in that cage.

Ο Τόμυ ήταν ένας χιμπαντζής. Τον βρήκαμε σ' αυτό το κλουβί.

We found him in a small room that was filled with cages

Τον βρήκαμε σ' ένα μικρό δωμάτιο γεμάτο με κλουβιά

in a larger warehouse structure on a used trailer lot in central New York.

σε μια μεγαλύτερη αποθήκη σ' ένα οικόπεδο με μεταχειρισμένα τρέιλερ

στην κεντρική Ν. Υόρκη. Βρήκαμε την Κίκο που είναι μερικώς κωφή.

We found Kiko, who is partially deaf.

Kiko was in the back of a cement storefront in western Massachusetts.

Η Κίκο ήταν πίσω από μια τσιμεντένια πρόσοψη στη δυτική Μασαχουσέτη.

And we found Hercules and Leo.

Και βρήκαμε και τον Ηρακλή και τον Λήο.

They're two young male chimpanzees

Είναι δύο νεαροί αρσενικοί χιμπαντζήδες

who are being used for biomedical, anatomical research at Stony Brook.

που χρησιμοποιούνται για βιοϊατρική, ανατομική έρευνα

στο πανεπιστήμιο Στόουνυ Μπρουκ. Τους βρήκαμε.

We found them.

And so on the last week of December 2013,

Έτσι τον Δεκέμβριο του 2013, το Σχέδιο για τα Μη-ανθρώπινα Δικαιώματα

the Nonhuman Rights Project filed three suits all across the state of New York

κατέθεσε τρεις αγωγές στην πολιτεία της Νέας Υόρκης,

με το ίδιο επιχείρημα του κοινοδικαίου για το ένταλμα habeas corpus

using the same common law writ of habeus corpus argument

that had been used with James Somerset,

που είχε προβληθεί στην περίπτωση του Τζέιμς Σόμερσετ,

and we demanded that the judges issue these common law writs of habeus corpus.

και απαιτήσαμε να εκδόσουν οι δικαστές αυτά τα εντάλματα habeas corpus.

We wanted the chimpanzees out,

Θέλαμε να ελευθερωθούν οι χιμπαντζήδες,

and we wanted them brought to Save the Chimps,

και θέλαμε να τους φέρουν στο Σώστε τους Χιμπαντζήδες,

a tremendous chimpanzee sanctuary in South Florida

ένα καταπληκτικό καταφύγιο χιμπαντζήδων στη νότια Φλόριντα

which involves an artificial lake with 12 or 13 islands --

το οποίο περιλαμβάνει μια τεχνητή λίμνη με 12 ή 13 νησιά -

there are two or three acres where two dozen chimpanzees live

υπάρχουν δυο-τρία εκτάρια

όπου σε καθένα ζουν δυο ντουζίνες χιμπαντζήδες.

on each of them.

And these chimpanzees would then live the life of a chimpanzee,

Οι χιμπαντζήδες αυτοί θα ζούσαν τότε τη ζωή ενός χιμπαντζή,

with other chimpanzees in an environment that was as close to Africa as possible.

μαζί με άλλους χιμπαντζήδες, σε περιβάλλον όσο γίνεται πιο κοντά σ' αυτό της Αφρικής.

Now, all these cases are still going on.

Όλες αυτές οι υποθέσεις εκκρεμούν ακόμα.

We have not yet run into our Lord Mansfield.

Δεν έχουμε ακόμα πετύχει τον δικό μας Λόρδο Μάνσφιλντ.

We shall. We shall.

Θα τον πετύχουμε. Θα τον πετύχουμε.

This is a long-term strategic litigation campaign. We shall.

Είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική νομική εκστρατεία. Θα πετύχουμε.

And to quote Winston Churchill,

Και για να μνημονεύσω τον Ουίνστον Τσόρτσιλ,

the way we view our cases is that they're not the end,

«ο τρόπος που προσεγγίζουμε τις υποθέσεις μας είναι

ότι δεν είναι το τέλος, δεν είναι καν η αρχή του τέλους,

they're not even the beginning of the end,

but they are perhaps the end of the beginning.

αλλά είναι, ίσως, το τέλος της αρχής».

Thank you.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)

(Applause)