Xiye Bastida: If you adults won't save the world, we will | TED

Vertaald door: Simone Otter Nagekeken door: Peter Van de Ven

Dear Abuelita,

Lieve Abuelita,

I know I haven't been home for a while.

ik weet dat ik al even niet thuis ben geweest.

You are in our lovely home in Mexico,

Jij bent in ons prachtige huis in Mexico

and I'm here in the US,

en ik ben hier, in de VS,

fighting for our future.

aan het vechten voor onze toekomst.

You're probably watering the roses,

Jij bent waarschijnlijk de rozen water aan het geven,

taking care of the peaches

de perziken aan het verzorgen

and making sure your turtles are well-fed.

en je zorgt ervoor dat de schildpadden genoeg eten hebben.

That's one of the things I miss the most about home --

Dat is een van de dingen die ik het meest mis aan thuis --

spending time with the flowers

tijd doorbrengen met de bloemen

while you tell me stories about your childhood.

terwijl jij me verhalen vertelt over je jeugd.

As you know, we have been living in New York City since 2015.

Zoals je weet, wonen we in New York sinds 2015.

But life has completely changed over the past year.

Maar het leven is compleet veranderd in het afgelopen jaar.

At first, New York City was about museums

In het begin ging New York om musea

and parks

en parken

and school and friends.

en school en vrienden.

Now it serves as a web

Nu is het een web

that connects me with all the other people

dat me verbindt met alle andere mensen

who are organizing to save the planet.

die zich inzetten om de planeet te redden.

You know how it started for me?

Weet je hoe het begon voor mij?

It was Dad and his wisdom.

Het was papa en zijn wijsheid.

Everything you taught him, he went and taught the world.

Hij nam alles dat jij hem leerde, en leerde het aan de wereld.

All of his words about the responsibility that we have as humans

Al zijn woorden over de plicht die wij als mensen hebben

to live in balance with nature

om in balans te leven met de natuur

were passed down to me.

zijn aan mij doorgegeven.

I noticed the universal disconnect to our planet

Ik zag de universele kloof tussen ons en de planeet

and remembered what you once told me:

en herinnerde me wat jij mij eens vertelde:

"Leave everything better than you found it."

"Laat alles beter achter dan hoe je het vond."

I know you were talking about the dishes,

Ik weet dat je de afwas bedoelde,

but of course, that applies to the planet as well.

maar natuurlijk gaat dat ook op voor de planeet.

I didn't know what to do at first.

Ik wist eerst niet wat ik moest doen.

The world is so big,

De wereld is zo groot

and it has so many bad habits.

en er zijn zoveel slechte gewoontes.

I didn't know how a 15-year-old was supposed to change anything,

Ik wist niet hoe een 15-jarige voor verandering zou moeten zorgen,

but I had to try.

maar ik moest het proberen.

To put this philosophy into practice,

Om deze filosofie in de praktijk te brengen

I joined the environmental club at my high school.

werd ik lid van de milieuclub op mijn middelbare school.

However, I noticed that my classmates were talking about recycling

Maar ik merkte dat mijn klasgenoten praatten over recyclen

and watching movies about the ocean.

en films keken over de oceaan.

It was a view of environmentalism

Het was een opvatting van milieuactivisme

that was so catered towards an ineffective way of climate activism,

die zo gericht was op een ineffectieve manier van klimaatactivisme,

one that blames the consumer for the climate crisis

die de consument de schuld geeft van de klimaatcrisis,

and preaches that temperatures are going up

en volhoudt dat de temperaturen stijgen

because we forgot to bring a reusable bag to the store.

omdat wij vergeten een herbruikbare tas mee te nemen naar de winkel.

You taught me that taking care of Mother Earth

Jij hebt me geleerd dat zorgen voor Moeder Aarde

is about every decision that we make as a collective.

te maken heeft met elke beslissing die wij gezamenlijk nemen.

I am happy to tell you, Abuelita,

Ik ben blij te kunnen zeggen, Abuelita,

that I changed everybody's mind in that club.

dat ik iedereen in de club van gedachten heb doen veranderen.

Instead of talking about recycling,

In plaats van praten over recyclen,

we started to write letters to our politicians

begonnen we brieven te schrijven aan politici,

to ban soft plastic altogether.

om zacht plastic volledig te verbieden.

And then, the unexpected happened:

En toen gebeurde het onverwachte:

we started striking from school.

we begonnen een staking op school.

Ik weet dat je het waarschijnlijk op het nieuws gezien hebt

I know you've probably seen it on the news,

and maybe it's not that special anymore.

en misschien is het niet meer zo bijzonder.

But at the time, it was a huge deal, Abuelita.

Maar het was toen echt uitzonderlijk, Abuelita.

Imagine kids not going to school, because we want people to save the world.

Stel je voor dat kinderen niet naar school gaan,

omdat we willen dat mensen de wereld redden.

Menigte: Een betere wereld is mogelijk! Wij zijn niet te stoppen!

(Video) Crowd: Another world is possible! We are unstoppable!

Xiye Bastida: For the first global climate strike,

Xiye Bastida: Tijdens de eerste wereldwijde klimaatstaking,

which was called on by Greta Thunberg,

die door Greta Thunberg was ingezet,

I got 600 of my classmates to walk out with me.

kreeg ik 600 klasgenoten zover om met mij naar buiten te gaan.

Greta Thunberg is a teenager who first started striking for climate.

Greta Thunberg is een tiener die als eerste begon met klimaatstakingen.

Her boldness inspired me,

Haar lef inspireerde me

and I was shocked by the realization

en ik was geschokt door het besef

that youth could turn public opinion on social issues.

dat de jeugd de publieke opinie over sociale problemen kon veranderen.

The movement exploded.

De beweging explodeerde.

(Video) Crowd: Shut it down!

XB: And I became one of the main organizers

En ik werd een van de belangrijkste initiatiefnemers,

for New York, the US and the world.

voor New York, de VS en de wereld.

(Video) XB: What do we want? Crowd: Climate justice!

XB: When do we want it? Crowd: Now!

Ik begon me uit te spreken over klimaatgerechtigheid en mensenrechten

XB: I started speaking up about climate justice and Indigenous rights

en samenwerking tussen generaties.

and intergenerational cooperation.

That was only the beginning, though.

Maar dat was nog maar het begin.

The busiest week of my life

De drukste week van mijn leven

will forever be the week of September 20, 2019.

zal altijd de week van 20 september 2019 zijn.

Me and my friends got 300,000 people to strike for climate in New York.

Mijn vrienden en ik kregen 300.000 mensen zover

om actie te voeren in New York.

Ik wou dat je erbij had kunnen zijn.

I wish you could have been there.

We walked through Wall Street, demanding climate justice.

We liepen over Wall Street en eisten klimaatgerechtigheid.

(Video) Crowd: No more coal, no more oil, keep the carbon in the soil!

Diezelfde maand ging ik naar de klimaattop van de Verenigde Naties.

XB: That same month, I went to the United Nations Climate Summit.

Ik sprak in een panel samen met Al Gore.

I spoke on a panel with Al Gore.

I met Jay Inslee and Naomi Klein and Bill McKibben

Ik ontmoette Jay Inslee, Naomi Klein en Bill McKibben,

and the president of the United Nations.

en de voorzitter van de Verenigde Naties.

It was the most amazing week of my life,

Het was de geweldigste week van mijn leven,

because everyone I knew came together --

omdat iedereen die ik kende samenkwam --

all my teachers, all my classmates ...

al mijn leraren, al mijn klasgenoten ...

And even some of my favorite stores closed down to strike for climate.

en zelfs enkele van mijn favoriete winkels sloten hun deuren om actie te voeren.

If you had asked me why I did all of that,

Als je me zou vragen waarom ik dat allemaal deed,

my only answer would be,

dan zou mijn enige antwoord zijn:

"How could I not?"

"Hoe kan ik het niet doen?"

It's been one year since it all started for me,

Er is nu een jaar voorbij sinds het allemaal begon voor mij,

and it gets a little tiring at times.

en het kan soms wat vermoeiend zijn.

But if there is one thing that you taught me, it's resilience.

Maar als er één ding is dat jij me geleerd hebt,

dan is het veerkracht.

I remember that you went to Mexico City every day for 30 years

Ik weet nog dat je naar Mexico Stad ging, elke dag, 30 jaar lang,

to get money for the family.

om geld te verdienen voor de familie.

And I know that Abuelito has been going out for 20 years

En ik weet dat Abuelito 20 jaar lang op pad is geweest

om heilig land te beschermen

to protect sacred land from big companies that want to take it.

tegen grote bedrijven die het wilden innemen.

A year is nothing

Een jaar is niets

compared to the struggles that our family has been through.

vergeleken met de strijd die onze familie heeft doorstaan.

And if our struggles make the world a better place,

En als onze strijd de wereld een betere plek maakt,

they will make us better people.

dan maakt het van ons betere mensen.

There have been some hardships, Abuelita.

Er zijn wat moeilijkheden geweest, Abuelita.

Out there in the world,

In de buitenwereld

people expect us kids to know everything,

verwachten mensen dat wij kinderen alles weten,

or at least they want us to.

of dat willen ze tenminste.

They ask questions and I give answers,

Ze stellen vragen en ik geef antwoord

as if I really knew how the world works.

alsof ik echt wist hoe de wereld in elkaar zit.

They want hope, and we give it.

Ze willen hoop en wij geven het.

I have organized, written, spoken and read about climate and policy

Ik heb het afgelopen jaar bijna iedere dag georganiseerd, geschreven, gesproken

almost every day for the past year.

en gelezen over het klimaat en beleid.

And I'm just a little worried

En ik maak me een beetje zorgen

that I won't be able to do enough, Abuelita.

dat ik niet genoeg kan doen, Abuelita.

For me, being 18 years old and trying to save the world

Voor mij, als 18-jarige de wereld proberen te redden,

means being a climate activist.

betekent dat ik een klimaatactivist ben.

Before, maybe it meant studying to be a doctor

Eerder betekende het misschien studeren om dokter te worden,

or a politician or a researcher.

of een politicus of onderzoeker.

But I can't wait to grow up and become one of those things.

Maar ik kan niet wachten met opgroeien en een van die dingen worden.

The planet is suffering,

De planeet lijdt

and we don't have the luxury of time anymore.

en tijd is een luxe die we niet meer hebben.

Saving the world as a teenager means being good with words,

Als tiener de wereld redden betekent goed zijn met woorden,

understanding the science behind the climate crisis,

de wetenschap achter de klimaatcrisis begrijpen,

bringing a unique perspective into the issue to stand out

een uniek perspectief op het probleem inbrengen om op te vallen,

and forgetting about almost everything else.

en bijna al het andere vergeten.

But sometimes, I want to care about other things again.

Maar soms zou ik me ook weer met andere dingen bezig willen houden.

I want to be able to sing and dance and do gymnastics.

Ik wil kunnen zingen en dansen en gymnastiek kunnen doen.

I truly feel that if all of us took care of the Earth

Ik geloof echt dat als wij allemaal voor de aarde zorgen,

as a practice,

uit gewoonte,

as a culture,

als cultuur,

none of us would have to be full-time climate activists.

dan zou niemand full-time klimaatactivist hoeven zijn.

When businesses turn sustainable,

Als bedrijven duurzaam worden,

when the power grid runs on renewable energy,

het energienet op groene energie loopt,

when the school curriculum teaches us

en als scholen ons leren

that taking care of the Earth is part of our humanity,

dat voor de aarde zorgen onderdeel is van onze menselijkheid,

maybe I can do gymnastics once again.

dan kan ik misschien weer gymnastiek doen.

Don't you think so, Abuelita?

Denk je niet, Abuelita?

We can do this.

We kunnen dit.

All I'm trying to do with my work

Het enige dat ik probeer te bereiken,

is give that optimistic mindset to other people.

is andere mensen deze positieve instelling geven.

But it's been a little hard.

Maar het is wel wat moeilijk geweest.

There is greed,

Er is hebzucht,

there's pride,

er is trots,

there's money,

er is geld,

and there's materialism.

en er is materialisme.

People make it so easy for me to talk to them,

Mensen maken het zo gemakkelijk voor mij om met ze te praten,

but they make it so hard for me to teach them.

maar ze maken het zo moeilijk voor me om ze iets te leren.

I want them to have the confidence to always do their best.

Ik wil dat ze het vertrouwen hebben om altijd hun best te doen.

I want them to have the heart and the courage

Ik wil dat ze het hart en de moed hebben

to love the world,

om van de wereld te houden,

just like you taught me.

zoals jij me geleerd hebt.

I wrote this letter to thank you.

Ik heb deze brief geschreven om je te bedanken.

Thank you for inviting me to love the world

Bedankt dat je me vroeg om van de wereld houden,

since the moment I was born.

vanaf het moment dat ik geboren was.

Thank you for laughing at everything.

Bedankt dat je om alles lacht.

Thank you for teaching me

Bedankt dat je me hebt geleerd

that hope and optimism are the most powerful tools we have

dat hoop en optimisme de sterkste middelen zijn die we hebben

to tackle any problem.

om welk probleem dan ook aan te pakken.

I do this work because you showed me

Ik doe dit werk omdat jij me hebt laten zien

that resilience, love and knowledge

dat doorzettingsvermogen, liefde en kennis

are enough to make a difference.

genoeg zijn om een verschil te maken.

I want to go back to Mexico and visit you.

Ik wil terug naar Mexico om je te bezoeken.

I want to show you the pictures of the things that I have done.

Ik wil je de foto's laten zien van de dingen die ik gedaan heb.

I want to show you the climate legislation

Ik wil je de klimaatwetgeving laten zien

that we've been able to pass.

die door ons is aangenomen.

I want to smell the flowers

Ik wil de bloemen ruiken,

and fight for climate justice alongside you.

en vechten voor klimaatgerechtigheid,

samen met jou.

Te quiero mucho.

Te quiero mucho.

I love you.

Ik houd van je.

Xiye.

Xiye.

[Te quiero mucho. Xiye.]

[Te quiero mucho. Xiye.]