Xiye Bastida: If you adults won't save the world, we will | TED

67,572 views ・ 2020-10-20

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Korekta: Agnieszka Fijałkowska
Droga babciu,
wiem, że już jakiś czas nie było mnie w domu.
Ty jesteś w naszym uroczym domu w Meksyku,
a ja jestem tu, w Stanach
00:13
Dear Abuelita,
0
13436
1643
walcząc o naszą przyszłość.
00:15
I know I haven't been home for a while.
1
15103
2254
Ty pewnie podlewasz róże,
00:17
You are in our lovely home in Mexico,
2
17381
2307
opiekujesz się brzoskwiniami,
00:19
and I'm here in the US,
3
19712
2349
i dobrze karmisz swoje żółwie.
00:22
fighting for our future.
4
22085
1373
To jedna z rzeczy, za którymi tęsknię najbardziej,
00:23
You're probably watering the roses,
5
23927
2372
spędzanie czasu wśród kwiatów,
00:26
taking care of the peaches
6
26323
1848
podczas gdy ty opowiadasz mi historie z dzieciństwa.
00:28
and making sure your turtles are well-fed.
7
28195
2800
00:31
That's one of the things I miss the most about home --
8
31474
2785
Jak wiesz, od 2015 roku mieszamy w Nowym Jorku.
00:34
spending time with the flowers
9
34283
1984
Ale nasze życie kompletnie się zmieniło w ciągu ostatniego roku.
00:36
while you tell me stories about your childhood.
10
36291
2482
Najpierw Nowy Jork to były dla mnie muzea,
00:40
As you know, we have been living in New York City since 2015.
11
40004
3984
parki,
00:44
But life has completely changed over the past year.
12
44385
3349
szkoła i przyjaciele.
A teraz to sieć,
00:48
At first, New York City was about museums
13
48243
3318
która łączy mnie z innymi ludźmi,
00:51
and parks
14
51585
1198
którzy chcą uratować planetę.
00:52
and school and friends.
15
52807
1680
00:54
Now it serves as a web
16
54830
2563
Wiesz, jak to się zaczęło?
Dzięki tacie i jego mądrości.
00:57
that connects me with all the other people
17
57417
2256
00:59
who are organizing to save the planet.
18
59697
2199
Wszystko, czego go nauczyłaś, on przekazał światu.
01:02
You know how it started for me?
19
62790
2167
Wszystkie słowa o odpowiedzialności ludzi
01:04
It was Dad and his wisdom.
20
64981
1904
01:07
Everything you taught him, he went and taught the world.
21
67950
3587
za życia w równowadze z naturą
właśnie on mi przekazał.
01:11
All of his words about the responsibility that we have as humans
22
71561
4889
Zauważyłam globalne odcięcie się od naszej planety
i przypomniałam sobie twoje słowa:
01:16
to live in balance with nature
23
76474
2040
01:18
were passed down to me.
24
78538
1568
“Uczyń świat lepszym niż go zastałaś.”
01:20
I noticed the universal disconnect to our planet
25
80585
3406
Wiem, że chodziło ci wtedy o zmywanie naczyń,
01:24
and remembered what you once told me:
26
84015
2864
ale może się to także odnieść do planety.
01:26
"Leave everything better than you found it."
27
86903
2866
Najpierw nie wiedziałam, co robić.
01:30
I know you were talking about the dishes,
28
90625
3025
Świat jest taki wielki
i ma tak wiele złych nawyków.
01:33
but of course, that applies to the planet as well.
29
93674
2773
Nie wiedziałam, jak 15-latka mogłaby cokolwiek zmienić,
01:36
I didn't know what to do at first.
30
96967
1886
ale musiałam spróbować.
01:39
The world is so big,
31
99198
1316
01:40
and it has so many bad habits.
32
100538
2206
Aby wprowadzić tę filozofię w czyn,
01:42
I didn't know how a 15-year-old was supposed to change anything,
33
102768
4317
dołączyłam do szkolnego klubu zajmującego się środowiskiem.
Zauważyłam, jak uczniowie mówią o recyklingu
01:47
but I had to try.
34
107109
1293
01:49
To put this philosophy into practice,
35
109181
2136
i oglądaniu filmów o oceanie.
01:51
I joined the environmental club at my high school.
36
111341
2554
To pogląd na środowisko,
01:53
However, I noticed that my classmates were talking about recycling
37
113919
4669
stworzony dla nieskutecznego aktywizmu klimatycznego,
01:58
and watching movies about the ocean.
38
118612
1897
takiego, który obwinia klientów za kryzys klimatyczny
02:00
It was a view of environmentalism
39
120947
2415
i głosi, że temperatury wzrastają,
02:03
that was so catered towards an ineffective way of climate activism,
40
123386
4453
bo zapomnieliśmy wziąć ze sobą torby na zakupy.
02:07
one that blames the consumer for the climate crisis
41
127863
3416
Nauczyłaś mnie, że troska o matkę Ziemię
02:11
and preaches that temperatures are going up
42
131303
2536
to każda decyzja podejmowana zbiorowo.
02:13
because we forgot to bring a reusable bag to the store.
43
133863
3430
Cieszę się, że mogę ci powiedzieć, babciu,
02:17
You taught me that taking care of Mother Earth
44
137665
3079
że zmieniłam zdanie wszystkich członków klubu.
02:20
is about every decision that we make as a collective.
45
140768
3120
Zamiast mówić o recyklingu,
zaczęliśmy pisać listy do polityków
02:25
I am happy to tell you, Abuelita,
46
145109
2260
02:27
that I changed everybody's mind in that club.
47
147393
2971
w celu zakazania miękkiego plastiku.
02:30
Instead of talking about recycling,
48
150388
2548
I wtedy wydarzyło się niespodziewane:
02:32
we started to write letters to our politicians
49
152960
2770
zaczęliśmy strajki szkolne.
02:35
to ban soft plastic altogether.
50
155754
2325
Pewnie widziałaś to w telewizji
02:38
And then, the unexpected happened:
51
158498
2768
i może teraz to nic wyjątkowego.
02:41
we started striking from school.
52
161871
2342
Ale wtedy to było coś, babciu.
02:45
I know you've probably seen it on the news,
53
165578
2270
Dzieciaki nie chodziły do szkoły, bo chciały, żeby ludzie uratowali planetę.
02:47
and maybe it's not that special anymore.
54
167872
2045
(Filmik) Tłum: Inny świat jest możliwy! Nie da się nas zatrzymać!
02:50
But at the time, it was a huge deal, Abuelita.
55
170420
3202
Xiye Bastida: Na pierwszy światowy strajk klimatyczny
02:53
Imagine kids not going to school, because we want people to save the world.
56
173646
4353
zwołany przez Gretę Thunberg
poszło ze mną 600 uczniów.
02:58
(Video) Crowd: Another world is possible! We are unstoppable!
57
178023
2941
03:00
Xiye Bastida: For the first global climate strike,
58
180988
2392
Greta Thunberg to nastolatka, która jako pierwsza zaczęła strajkować.
03:03
which was called on by Greta Thunberg,
59
183404
1878
03:05
I got 600 of my classmates to walk out with me.
60
185306
3652
Jej odwaga zainspirowała mnie
i zszokowała mnie myśl,
03:10
Greta Thunberg is a teenager who first started striking for climate.
61
190474
3415
że młodzież może zmienić opinię publiczną w sprawach społecznych.
03:14
Her boldness inspired me,
62
194252
2390
Ten ruch się rozrósł.
03:16
and I was shocked by the realization
63
196666
2889
(Filmik) Tłum: Zamknijcie to!
XB: A ja zostałam jedną z głównych organizatorek
03:19
that youth could turn public opinion on social issues.
64
199579
4019
w Nowym Jorku, w Stanach i na świecie.
(Filmik) XB: Czego chcemy? Tłum: Sprawiedliwości klimatycznej!
03:24
The movement exploded.
65
204196
1151
03:25
(Video) Crowd: Shut it down!
66
205371
1342
XB: Kiedy tego chcemy? Tłum: Teraz!
03:26
XB: And I became one of the main organizers
67
206737
2048
XB: Zaczęłam mówić o sprawiedliwości i lokalnych prawach
03:28
for New York, the US and the world.
68
208809
2622
oraz współpracy międzypokoleniowej.
03:31
(Video) XB: What do we want? Crowd: Climate justice!
69
211455
2452
A to był tylko początek.
03:33
XB: When do we want it? Crowd: Now!
70
213931
1625
Najpracowitszym tygodniem w moim życiu
03:35
XB: I started speaking up about climate justice and Indigenous rights
71
215580
3300
na zawsze pozostanie ten z 20 września 2019 roku.
03:38
and intergenerational cooperation.
72
218880
2100
03:40
That was only the beginning, though.
73
220980
2137
Zebraliśmy 300 tysięcy ludzi podczas strajku w Nowym Jorku.
03:43
The busiest week of my life
74
223141
1619
03:44
will forever be the week of September 20, 2019.
75
224784
3980
Szkoda, że cię tam nie było.
03:49
Me and my friends got 300,000 people to strike for climate in New York.
76
229470
6125
Przeszliśmy Wall Street, żądając sprawiedliwości klimatycznej.
(Filmik) Tłum: Dość węgla, dość oleju, zostawcie węgiel w glebie!
XB: Tego samego miesiąca byliśmy na szczycie ONZ.
03:56
I wish you could have been there.
77
236023
1633
03:57
We walked through Wall Street, demanding climate justice.
78
237680
2933
Przemawiałam z Al Gore.
04:00
(Video) Crowd: No more coal, no more oil, keep the carbon in the soil!
79
240637
3288
Poznałam Jay Inslee, Naomi Klein i Billa McKibben’a
04:03
XB: That same month, I went to the United Nations Climate Summit.
80
243949
3096
oraz prezydenta ONZ.
04:07
I spoke on a panel with Al Gore.
81
247069
1984
To był najbardziej niesamowity tydzień mojego życia,
04:09
I met Jay Inslee and Naomi Klein and Bill McKibben
82
249664
3871
bo wszyscy, których znałam, zeszli się,
04:13
and the president of the United Nations.
83
253559
2600
moi nauczyciele, znajomi ze szkoły...
04:16
It was the most amazing week of my life,
84
256742
2293
Nawet niektóre z moich ulubionych sklepów zamknęto na czas strajku.
04:19
because everyone I knew came together --
85
259059
3088
04:22
all my teachers, all my classmates ...
86
262171
2586
Jeśli spytasz, czemu to wszystko robię,
04:24
And even some of my favorite stores closed down to strike for climate.
87
264781
4706
jest jedna odpowiedź:
"Jak mogłabym tego nie robić?"
Minął rok odkąd zaczęłam
04:30
If you had asked me why I did all of that,
88
270643
2537
i czasami jest to męczące.
04:33
my only answer would be,
89
273204
1938
04:35
"How could I not?"
90
275166
1440
Ale jeśli miałabym wymienić rzecz, jakiej mnie nauczyłaś, to wytrwałość.
04:37
It's been one year since it all started for me,
91
277847
3325
Pamiętam, jak jeździłaś do stolicy Meksyku codziennie przez 30 lat,
04:41
and it gets a little tiring at times.
92
281196
1999
04:43
But if there is one thing that you taught me, it's resilience.
93
283688
3494
żeby zdobyć pieniądze dla rodziny.
Wiem, że dziadek wyjeżdzał przez 20 lat,
04:47
I remember that you went to Mexico City every day for 30 years
94
287919
4288
aby chronić święte ziemie przed wielkimi korporacjami.
04:52
to get money for the family.
95
292231
1921
Rok to nic
04:54
And I know that Abuelito has been going out for 20 years
96
294176
3952
w porównaniu do tego, co przechodziła nasza rodzina.
04:58
to protect sacred land from big companies that want to take it.
97
298152
3420
I jeśli nasze zmagania stworzą świat lepszym miejscem,
to stworzą nas lepszymi ludźmi.
05:02
A year is nothing
98
302081
1404
05:03
compared to the struggles that our family has been through.
99
303509
2928
Było ciężko, babciu.
05:06
And if our struggles make the world a better place,
100
306855
3254
W świecie,
w którym ludzie oczekują, że dzieci wiedzą wszystko,
05:10
they will make us better people.
101
310133
2171
a przynajmniej tego od nas chcą.
05:12
There have been some hardships, Abuelita.
102
312673
2444
Zadają pytania, a ja odpowiadam,
05:15
Out there in the world,
103
315141
1406
tak jakbym wiedziała, jak działa świat.
05:16
people expect us kids to know everything,
104
316571
3236
Chcą nadziei, więc ją daję.
05:19
or at least they want us to.
105
319831
1713
05:21
They ask questions and I give answers,
106
321568
2823
Organizuję, piszę, mówię i czytam o klimacie i polityce klimatycznej
05:24
as if I really knew how the world works.
107
324415
2535
05:26
They want hope, and we give it.
108
326974
2137
prawie codziennie od roku.
05:30
I have organized, written, spoken and read about climate and policy
109
330620
5283
I trochę się martwię,
że nie będę w stanie zrobić wystarczająco dużo, babciu.
05:35
almost every day for the past year.
110
335927
2333
Będąc 18-nastolatką próbującą uratować świat,
05:39
And I'm just a little worried
111
339204
1746
oznacza to dla mnie bycie aktywistką klimatyczną.
05:40
that I won't be able to do enough, Abuelita.
112
340974
2391
Wcześniej znaczenie miało zostanie lekarzem,
05:44
For me, being 18 years old and trying to save the world
113
344484
3815
albo politykiem lub badaczem.
Nie mogę się doczekać dorosłości, aby zostać kimś takim.
05:48
means being a climate activist.
114
348323
1905
05:50
Before, maybe it meant studying to be a doctor
115
350617
2547
Planeta cierpi,
a my nie mamy więcej czasu.
05:53
or a politician or a researcher.
116
353188
2294
05:55
But I can't wait to grow up and become one of those things.
117
355800
3197
Ratowanie świata jako nastolatka oznacza rozumienie znaczenia słów,
05:59
The planet is suffering,
118
359514
1831
rozumienie badań o kryzysie klimatycznym,
06:01
and we don't have the luxury of time anymore.
119
361369
2492
wdrażanie unikatowej perspektywy, aby się wyróżnić
06:05
Saving the world as a teenager means being good with words,
120
365469
3735
i zapomnienie o prawie wszystkim innym.
06:09
understanding the science behind the climate crisis,
121
369228
2865
Ale czasami chcę się zajmować także innymi rzeczami.
06:12
bringing a unique perspective into the issue to stand out
122
372117
3587
Chcę śpiewać, tańczyć i uprawiać gimnastykę.
06:15
and forgetting about almost everything else.
123
375728
2886
Szczerze czuję, że gdyby każdy zaczął troszczyć się o Ziemię
06:19
But sometimes, I want to care about other things again.
124
379333
3014
jako zwyczaj,
06:22
I want to be able to sing and dance and do gymnastics.
125
382371
3392
jako kultura,
nikt nie musiałby być aktywistą na pełen etat.
06:26
I truly feel that if all of us took care of the Earth
126
386214
3870
Kiedy firmy staną się przyjazne środowisku,
06:30
as a practice,
127
390108
1310
kiedy sieć energetyczna będzie napędzana energią odnawialną,
06:31
as a culture,
128
391442
1802
06:33
none of us would have to be full-time climate activists.
129
393268
3343
kiedy w szkołach będą nas uczyć,
06:37
When businesses turn sustainable,
130
397360
2003
jak dbać o planetę jako nasz ludzki obowiązek,
06:39
when the power grid runs on renewable energy,
131
399387
3238
może będę mogła jeszcze uprawiać gimnastykę.
06:42
when the school curriculum teaches us
132
402649
3012
Nie sądzisz tak, babciu?
06:45
that taking care of the Earth is part of our humanity,
133
405685
3234
Możemy to zrobić.
To, co chcę zrobić,
to przekazać pozytywną energię innym ludziom.
06:50
maybe I can do gymnastics once again.
134
410008
2611
06:52
Don't you think so, Abuelita?
135
412942
1499
Ale było trochę ciężko.
06:54
We can do this.
136
414966
1150
Bo istnieje chciwość,
06:56
All I'm trying to do with my work
137
416569
1588
duma,
06:58
is give that optimistic mindset to other people.
138
418181
3008
pieniądze,
materializm.
Łatwo jest mi rozmawiać z ludźmi,
07:01
But it's been a little hard.
139
421879
1546
07:03
There is greed,
140
423870
1177
ale ciężko jest ich czegoś nauczyć.
07:05
there's pride,
141
425071
1419
07:06
there's money,
142
426514
1252
07:07
and there's materialism.
143
427790
1501
Chcę, by byli pewni siebie, aby zawsze robić wszystko, co w ich mocy.
07:09
People make it so easy for me to talk to them,
144
429315
3163
Chcę, by mieli serce i odwagę,
07:12
but they make it so hard for me to teach them.
145
432502
3459
aby kochać świat,
07:16
I want them to have the confidence to always do their best.
146
436502
3332
tak jak ty mnie tego nauczyłaś.
Napisałam ten list, żeby ci podziękować.
07:20
I want them to have the heart and the courage
147
440236
2564
Dziękuję za zaproszenie do pokochania świata
07:22
to love the world,
148
442824
1150
od momentu moich narodzin.
07:24
just like you taught me.
149
444768
1762
Dziękuję za twój śmiech.
07:26
I wrote this letter to thank you.
150
446554
1901
Dziękuję za naukę,
07:28
Thank you for inviting me to love the world
151
448895
2777
że nadzieja i optymizm to najsilniejsze narzędzia, jakie mamy
07:31
since the moment I was born.
152
451696
1743
07:33
Thank you for laughing at everything.
153
453947
1889
w rozwiązywaniu problemów.
07:35
Thank you for teaching me
154
455860
1488
Robię to, bo pokazałaś mi,
07:37
that hope and optimism are the most powerful tools we have
155
457372
4355
że upór, miłość i wiedza
wystarczą, aby dokonać zmiany.
07:41
to tackle any problem.
156
461751
1680
Chcę wrócić do Meksyku, by cię odwiedzić.
07:43
I do this work because you showed me
157
463767
3088
Chcę pokazać ci zdjęcia rzeczy, jakich dokonałam.
07:46
that resilience, love and knowledge
158
466879
1993
07:48
are enough to make a difference.
159
468896
1728
Chcę pokazać ci przepisy,
07:51
I want to go back to Mexico and visit you.
160
471260
2587
które udało nam się uchwalić.
Chcę powąchać kwiaty
07:53
I want to show you the pictures of the things that I have done.
161
473871
3266
i walczyć o sprawiedliwość klimatyczną przy twoim boku.
07:57
I want to show you the climate legislation
162
477161
2321
Te quiero mucho.
Kocham cię,
07:59
that we've been able to pass.
163
479506
1727
Xiye.
08:01
I want to smell the flowers
164
481257
1707
[Te quiero mucho. Xiye.]
08:02
and fight for climate justice alongside you.
165
482988
2472
08:06
Te quiero mucho.
166
486179
1182
08:07
I love you.
167
487385
1166
08:08
Xiye.
168
488575
1159
08:10
[Te quiero mucho. Xiye.]
169
490273
3504
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7