Xiye Bastida: If you adults won't save the world, we will | TED

Çeviri: Kaan Aytekin Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

Dear Abuelita,

Sevgili Abuelita,

I know I haven't been home for a while.

Bir süredir evde olamadığımı biliyorum.

You are in our lovely home in Mexico,

Sen bizim Meksika'daki güzel evimizdeyken

and I'm here in the US,

ben burada, Amerika'da, geleceğimiz için savaşıyorum.

fighting for our future.

You're probably watering the roses,

Muhtemelen gülleri suluyor,

taking care of the peaches

şeftalilerle ilgileniyor

ve kaplumbağaların iyice beslendiğinden emin oluyorsundur.

and making sure your turtles are well-fed.

Evle alakalı en özlediğim şeylerden biri de o --

That's one of the things I miss the most about home --

sen bana çocukluğun hakkında hikayeler anlatırken çiçeklerle uğraşmak.

spending time with the flowers

while you tell me stories about your childhood.

Bildiğin gibi 2015'ten beri New York'ta yaşıyoruz.

As you know, we have been living in New York City since 2015.

But life has completely changed over the past year.

Ama geçtiğimiz yıl boyunca hayat tamamen değişti.

At first, New York City was about museums

İlk başta New York müzelerden,

and parks

parklardan,

and school and friends.

okuldan ve arkadaşlardan ibaretti.

Now it serves as a web

Şimdi ise dünyayı kurtarmak için toplanan tüm diğer insanlarla

that connects me with all the other people

who are organizing to save the planet.

beni bağlayan bir ağ görevi görüyor.

You know how it started for me?

Benim için nasıl başladı, biliyor musun?

It was Dad and his wisdom.

Babam ve onun bilgeliğiydi.

Everything you taught him, he went and taught the world.

Senin ona öğrettiğin her şeyi, o bütün dünyaya öğretti.

All of his words about the responsibility that we have as humans

Biz insanların, doğa ile denge içinde yaşama sorumluluğu ile ilgili tüm sözleri

to live in balance with nature

were passed down to me.

bana geçti.

I noticed the universal disconnect to our planet

Gezegenimize olan evresenel kopukluğu fark ettim

ve senin bana bir zaman dediklerini hatırladım:

and remembered what you once told me:

"Leave everything better than you found it."

"Her şeyi bulduğundan daha iyi bırak."

I know you were talking about the dishes,

Bulaşıklar hakkında konuştuğunu biliyordum

but of course, that applies to the planet as well.

ama tabii ki bu gezegene de uygulanabilir.

I didn't know what to do at first.

İlk başta ne yapacağımı bilmiyordum.

Dünya çok büyük

The world is so big,

and it has so many bad habits.

ve çok fazla kötü alışkanlığı var.

I didn't know how a 15-year-old was supposed to change anything,

15 yaşındaki bir kızın nasıl bir şeyi nasıl değiştireceğini bilmiyordum

ama denemek zorundaydım.

but I had to try.

Bu felsefeyi pratikte uygulamak için

To put this philosophy into practice,

I joined the environmental club at my high school.

lisemdeki çevre kulübüne katıldım.

However, I noticed that my classmates were talking about recycling

Ancak fark ettim ki sınıf arkadaşlarım geri dönüşüm hakkında konuşuyor

and watching movies about the ocean.

ve okyanuslar hakkında filmler izliyor.

It was a view of environmentalism

Çevreciliğin etkisiz bir iklim aktivistliği için tasarlanmış,

that was so catered towards an ineffective way of climate activism,

one that blames the consumer for the climate crisis

iklim krizi için tüketiciyi suçlayan

and preaches that temperatures are going up

ve yeniden kullanılabilir poşetleri markete götürmediğimiz için

because we forgot to bring a reusable bag to the store.

sıcaklığın artığını savunan bir çevrecilik görüşüydü.

You taught me that taking care of Mother Earth

Sen bana aldığım her kararda doğaya saygılı davranmayı öğrettin.

is about every decision that we make as a collective.

I am happy to tell you, Abuelita,

Kulüpteki herkesin fikrini değiştirdiğimi sana söylemekten mutluluk duyuyorum.

that I changed everybody's mind in that club.

Geri dönüşüm hakkında konuşmaktansa

Instead of talking about recycling,

we started to write letters to our politicians

yumuşak plastiğin tamamen yasaklanması için

to ban soft plastic altogether.

siyasetçilere mektuplar yazmaya başladık

And then, the unexpected happened:

ve daha sonra beklenmeyen bir şey oldu:

we started striking from school.

Okuldan eylem yapmaya başladık.

Biliyorum, büyük ihtimal haberlerde görmüşsünüzdür

I know you've probably seen it on the news,

and maybe it's not that special anymore.

ve belki artık o kadar da özel değildir.

But at the time, it was a huge deal, Abuelita.

Ama o zamanda çok özel bir olaydı.

Imagine kids not going to school, because we want people to save the world.

Düşünsenize, çocuklar dünyayı kurtarmak istedikleri için okula gitmiyorlar.

(Video) Kalabalık: Başka bir dünya mümkün! Biz durdurulamayız!

(Video) Crowd: Another world is possible! We are unstoppable!

Xiye Bastida: For the first global climate strike,

Xiye Bastida: Greta Thunberg tarafından başlatılan ilk küresel iklim eyleminde

which was called on by Greta Thunberg,

I got 600 of my classmates to walk out with me.

600 sınıf arkadaşımın benimle yürümesini sağladım.

Greta Thunberg is a teenager who first started striking for climate.

Greta Thunberg iklim için eylemleri ilk başlatan bir genç.

Onun cesareti bana ilham verdi

Her boldness inspired me,

and I was shocked by the realization

ve gençliğin sosyal sorunlarda

that youth could turn public opinion on social issues.

toplumun fikrini değiştirebileceğini görünce şoke oldum.

The movement exploded.

Hareket çok hızlı büyüdü.

(Video) Crowd: Shut it down!

(Video) Kalabalık: Kapatın!

XB: And I became one of the main organizers

XB: Ve ben New York, ABD ve dünya için ana organizatörlerden biri oldum.

for New York, the US and the world.

(Video) XB: Ne istiyoruz? Kalabalık: İklim adaleti!

(Video) XB: What do we want? Crowd: Climate justice!

XB: Ne zaman istiyoruz? Kalabalık: Şimdi!

XB: When do we want it? Crowd: Now!

XB: İklim adaleti, yerli hakları

XB: I started speaking up about climate justice and Indigenous rights

ve jenerasyonlar arası kooperasyon hakkında konuşmaya başladım.

and intergenerational cooperation.

That was only the beginning, though.

Bu, sadece başlangıçtı.

Hayatımın en meşgul haftası,

The busiest week of my life

will forever be the week of September 20, 2019.

sonsuza dek 20 Eylül 2019 haftası olacak.

Me and my friends got 300,000 people to strike for climate in New York.

Ben ve arkadaşlarım New York'ta iklim eylemi için 300,000 kişi topladık.

Keşke orada olabilseydiniz.

I wish you could have been there.

We walked through Wall Street, demanding climate justice.

Wall Street'te iklim adaleti talep ederek yürüdük.

(Video) Crowd: No more coal, no more oil, keep the carbon in the soil!

(Video) Kalabalık: Kömüre hayır, petrole hayır, karbonu toprakta tutun!

XB: That same month, I went to the United Nations Climate Summit.

XB: Aynı ay Birleşmiş Milletler İklim Zirvesine gittim.

Bir panelde Al Gore ile konuştum

I spoke on a panel with Al Gore.

Jay Inslee, Naomi Klein, Bill McKibben

I met Jay Inslee and Naomi Klein and Bill McKibben

and the president of the United Nations.

ve Birleşmiş Milletler başkanıyla tanıştım.

It was the most amazing week of my life,

Hayatımın en mükemmel haftasıydı

çünkü herkesin toplandığını biliyordum --

because everyone I knew came together --

tüm öğretmenlerim, tüm sınıf arkadaşlarım

all my teachers, all my classmates ...

And even some of my favorite stores closed down to strike for climate.

ve bazı favori dükkanlarım bile iklim eylemi için kepenk kapattılar

Bana neden bunları yaptığımı sorarsanız

If you had asked me why I did all of that,

my only answer would be,

tek cevabım "Nasıl yapamam?" olurdu.

"How could I not?"

It's been one year since it all started for me,

Bunların benim için başlamasının üzerinden bir yıl geçti

and it gets a little tiring at times.

ve bazen yorucu olabiliyor.

But if there is one thing that you taught me, it's resilience.

Ama bana öğrettiğin bir şey varsa o dirençliliktir.

I remember that you went to Mexico City every day for 30 years

Bizi geçindirmek için 30 yıl boyunca

her gün Mexico City'ye gittiğini hatırlıyorum.

to get money for the family.

Biliyorum ki bu kutsal toprakları almak isteyen

And I know that Abuelito has been going out for 20 years

büyük şirketlerden korumak için 20 yıldır uğraşıyorsun.

to protect sacred land from big companies that want to take it.

Ailemizin yaşadığı zorluklara bakarsanız bir yıl hiçbir şey

A year is nothing

compared to the struggles that our family has been through.

And if our struggles make the world a better place,

ve eğer uğraşlarımız dünyayı daha iyi bir yer yapacaksa

bu bizi daha iyi insanlar yapar.

they will make us better people.

There have been some hardships, Abuelita.

Bazı zorluklar oldu.

Out there in the world,

Dışarıda insanlar biz çocukların her şeyi bildiğini varsayıyor

people expect us kids to know everything,

or at least they want us to.

ya da en azından bunu istiyorlar.

They ask questions and I give answers,

Bana soruyorlar ve ben cevaplıyorum,

as if I really knew how the world works.

gerçekten dünyanın nasıl yürüdüğünü biliyormuşum gibi.

They want hope, and we give it.

Bizden umut istiyorlar ve biz de veriyoruz.

I have organized, written, spoken and read about climate and policy

Geçtiğimiz yıl boyunca neredeyse her gün

iklime ve politika hakkında yazdım, konuştum ve okudum.

almost every day for the past year.

Sadece yeteri kadar yapamayacağımdan biraz endişeliyim.

And I'm just a little worried

that I won't be able to do enough, Abuelita.

For me, being 18 years old and trying to save the world

Benim için 18 yaşında olup dünyayı kurtarmaya çalışmak

means being a climate activist.

iklim aktivisti olmak demek.

Before, maybe it meant studying to be a doctor

Önceden belki doktor, siyasetçi ya da araştırmacı olmak için okumaktı.

or a politician or a researcher.

But I can't wait to grow up and become one of those things.

Ama büyüyüp bunlardan biri olmak için sabırsızlanıyorum.

The planet is suffering,

Gezegenimiz acı çekiyor

ve artık zaman gibi bir lüksümüz yok.

and we don't have the luxury of time anymore.

Saving the world as a teenager means being good with words,

Dünyayı bir genç olarak kurtarmak kelimeler ile iyi olmak,

understanding the science behind the climate crisis,

iklim krizinin arkasındaki bilimi anlamak,

bringing a unique perspective into the issue to stand out

dikkat çekmek için bir soruna benzersiz bir perspektif getirmek

and forgetting about almost everything else.

ve neredeyse diğer her şeyi unutmak.

Ama bazen, diğer şeylere de önem vermek istiyorum.

But sometimes, I want to care about other things again.

I want to be able to sing and dance and do gymnastics.

Şarkı söyleyip, dans edip, cimnastik yapmak istiyorum.

İnanıyorum ki eğer hepimiz dünyaya önem vermeyi

I truly feel that if all of us took care of the Earth

uygulama olarak,

as a practice,

as a culture,

kültür olarak uygularsak

none of us would have to be full-time climate activists.

hiçbirimizin tam zamanlı aktivisti olmasına gerek kalmaz.

Eğer şirketler sürdürülebilir olursa,

When businesses turn sustainable,

when the power grid runs on renewable energy,

elektrik şebekesi, yenilenebilir enerjiden güç alırsa,

when the school curriculum teaches us

müfredat bize dünyaya sahip çıkmanın

insanlığımızın bir parçası olduğunu öğretirse

that taking care of the Earth is part of our humanity,

belki yeniden jimnastik yapabilirim.

maybe I can do gymnastics once again.

Don't you think so, Abuelita?

Sen de öyle düşünmüyor musun?

We can do this.

Bunu yapabiliriz.

All I'm trying to do with my work

İşimle tüm yapmaya çalıştığım

is give that optimistic mindset to other people.

diğer insanlara iyimser bir zihniyet aşılamak.

But it's been a little hard.

Ama bu biraz zor.

There is greed,

Açgözlülük var,

gurur var,

there's pride,

para var

there's money,

and there's materialism.

ve materyalizm var.

People make it so easy for me to talk to them,

İnsanlar onlarla konuşmamı kolayca sağlıyorlar

but they make it so hard for me to teach them.

ama onlara öğretmemi çok zorlaştırıyorlar.

I want them to have the confidence to always do their best.

Onlarda her zaman en iyisini yapmanın güveninin olmasını istiyorum.

I want them to have the heart and the courage

Onlarda dünyayı sevmenin sevgisi ve cesareti olmasını istiyorum,

to love the world,

tıpkı senin bana öğrettiğin gibi.

just like you taught me.

I wrote this letter to thank you.

Bu mektubu sana teşekkür etmek için yazdım.

Thank you for inviting me to love the world

Beni dünyaya doğduğum andan itibaren

since the moment I was born.

dünyayı sevmeye teşvik ettiğin için teşekkürler.

Thank you for laughing at everything.

Her şeye güldüğün için teşekkürler.

Thank you for teaching me

Umut ve iyimserliğin, problemlerin üstesinden gelmek için

that hope and optimism are the most powerful tools we have

elimizdeki en güçlü aletler olduğunu bana öğrettiğin için teşekkürler.

to tackle any problem.

I do this work because you showed me

Bu işi bana direnç, sevgi ve bilginin fark yaratmak için

that resilience, love and knowledge

are enough to make a difference.

yeterli olduğunu bana gösterdiğin için yapıyorum.

I want to go back to Mexico and visit you.

Meksika'ya geri dönüp seni ziyaret etmek istiyorum.

I want to show you the pictures of the things that I have done.

Sana yaptıklarımın fotoğraflarını göstermek istiyorum.

Sana yürürlüğe soktuğumuz iklim kanununu göstermek istiyorum.

I want to show you the climate legislation

that we've been able to pass.

I want to smell the flowers

Çiçiekleri koklamak istiyorum.

and fight for climate justice alongside you.

Senin yanında iklim adaleti için savaşmak istiyorum.

Te quiero mucho.

Seni çok seviyorum.

I love you.

Seni seviyorum.

Xiye.

Xiye.

Seni çok seviyorum, Xiye.

[Te quiero mucho. Xiye.]