Sir Martin Rees: Earth in its final century?

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Christel Foncke

If you take 10,000 people at random, 9,999 have something in common:

Als je willekeurig 10.000 mensen neemt, dan hebben 9.999 iets gemeen:

their interests in business lie on or near the Earth's surface.

hun bedrijfsbelangen liggen op of nabij het aardoppervlak.

The odd one out is an astronomer, and I am one of that strange breed.

Het buitenbeentje is de astronoom, en ik ben een van dat vreemde soort.

(Laughter)

(Gelach)

My talk will be in two parts. I'll talk first as an astronomer,

Mijn lezing bestaat uit twee delen. Ik ga eerst praten als astronoom,

and then as a worried member of the human race.

en vervolgens als een bezorgd lid van het menselijk ras.

But let's start off by remembering that Darwin showed

Maar laten we beginnen met ons te herinneren dat Darwin aantoonde

how we're the outcome of four billion years of evolution.

hoe we het resultaat zijn van vier miljard jaar evolutie.

And what we try to do in astronomy and cosmology

Wat we proberen te doen in de astronomie en de kosmologie

is to go back before Darwin's simple beginning,

is terug te gaan naar een tijd voor het eenvoudige begin van Darwin,

to set our Earth in a cosmic context.

om onze aarde in een kosmische context te plaatsen.

And let me just run through a few slides.

Laat me even een paar dia's tonen.

This was the impact that happened last week on a comet.

Dit was de inslag die vorige week op een komeet is gebeurd.

If they'd sent a nuke, it would have been rather more spectacular

Als ze een kernbom hadden gestuurd, zou het iets spectaculairder zijn geweest

than what actually happened last Monday.

dan wat er afgelopen maandag werkelijk gebeurde.

So that's another project for NASA.

Dat is een ander project voor de NASA.

That's Mars from the European Mars Express, and at New Year.

Dat is Mars vanuit de Europese Mars Express op Nieuwjaar.

This artist's impression turned into reality

Deze kunstenaarsimpressie werd in realiteit omgezet

when a parachute landed on Titan, Saturn's giant moon.

toen een parachute landde op Titan, de gigantische maan van Saturnus.

It landed on the surface. This is pictures taken on the way down.

Ze landde op het oppervlak. Dit zijn foto's genomen op de weg naar beneden.

That looks like a coastline.

Dat lijkt op een kustlijn.

It is indeed, but the ocean is liquid methane --

Dat is inderdaad zo, maar de oceaan is vloeibaar methaan -

the temperature minus 170 degrees centigrade.

de temperatuur minus 170 graden Celsius.

If we go beyond our solar system,

We verlaten ons zonnestelsel.

we've learned that the stars aren't twinkly points of light.

We hebben geleerd dat sterren geen twinkelende lichtpuntjes zijn.

Each one is like a sun with a retinue of planets orbiting around it.

Elke ster is als een zon met een gevolg van planeten eromheen,

And we can see places where stars are forming,

en we kunnen zien waar de sterren zich vormen,

like the Eagle Nebula. We see stars dying.

zoals de Arendnevel. We zien sterren sterven.

In six billion years, the sun will look like that.

Binnen zes miljard jaar zal de zon er zo uitzien.

And some stars die spectacularly in a supernova explosion,

Sommige sterren sterven spectaculair in een supernova-explosie,

leaving remnants like that.

en laten dergelijke restanten na.

On a still bigger scale, we see entire galaxies of stars.

Op een nog grotere schaal zien we hele stelsels van sterren.

We see entire ecosystems where gas is being recycled.

We zien hele ecosystemen waar gassen hergebruikt worden.

And to the cosmologist,

Voor de kosmoloog zijn deze sterrenstelsels

these galaxies are just the atoms, as it were, of the large-scale universe.

als het ware de atomen van het grootschalige universum.

This picture shows a patch of sky

Deze foto toont een stukje hemel

so small that it would take about 100 patches like it

zo klein dat er ongeveer 100 van nodig zouden zijn

to cover the full moon in the sky.

om de volle maan aan de hemel af te dekken.

Through a small telescope, this would look quite blank,

Door een kleine telescoop zou dit er nogal leeg uitzien

but you see here hundreds of little, faint smudges.

maar je ziet hier honderden kleine, vage vlekken.

Each is a galaxy, fully like ours or Andromeda,

Elke vlek is een sterrenstelsel, net zoals het onze of Andromeda.

which looks so small and faint because its light

Ze zien er zo klein en zwak uit omdat hun licht

has taken 10 billion light-years to get to us.

10 miljard lichtjaar moest overbruggen om tot ons te komen.

The stars in those galaxies probably don't have planets around them.

De sterren in deze sterrenstelsels hebben waarschijnlijk geen planeten om hen heen.

There's scant chance of life there -- that's because there's been no time

Er is slechts een geringe kans op leven omdat er onvoldoende tijd is geweest

for the nuclear fusion in stars to make silicon and carbon and iron,

om door kernfusie in die sterren silicium, koolstof en ijzer aan te maken,

the building blocks of planets and of life.

de bouwstenen van planeten en leven.

We believe that all of this emerged from a Big Bang --

Wij geloven dat dit alles is ontstaan uit een oerknal -

a hot, dense state. So how did that amorphous Big Bang

een hete, dichte toestand. Maar hoe kon uit deze vormloze oerknal

turn into our complex cosmos?

onze complexe kosmos ontstaan?

I'm going to show you a movie simulation

Ik ga dat laten zien met een filmsimulatie

16 powers of 10 faster than real time,

10 tot de 16de keer versneld.

which shows a patch of the universe where the expansions have subtracted out.

Ze toont een deel van het universum waarin deze uitzetting heeft plaatsgevonden.

But you see, as time goes on in gigayears at the bottom,

Je kan zien dat, als de miljarden jaren voorbijgaan,

you will see structures evolve as gravity feeds

er zich structuren vormen als de zwaartekracht inwerkt

on small, dense irregularities, and structures develop.

op kleine, dichte onregelmatigheden.

And we'll end up after 13 billion years

We eindigen na 13 miljard jaar

with something looking rather like our own universe.

met iets dat lijkt op ons eigen universum.

And we compare simulated universes like that --

We vergelijken dergelijke gesimuleerde universa -

I'll show you a better simulation at the end of my talk --

Ik zal jullie een betere simulatie tonen aan het eind van mijn toespraak -

with what we actually see in the sky.

met wat we eigenlijk aan de hemel zien.

Well, we can trace things back to the earlier stages of the Big Bang,

We kunnen dingen terug traceren naar vroegere stadia van de oerknal,

but we still don't know what banged and why it banged.

maar we weten nog steeds niet wat er knalde en waarom het knalde.

That's a challenge for 21st-century science.

Dat is een uitdaging voor de 21e-eeuwse wetenschap.

If my research group had a logo, it would be this picture here:

Als mijn onderzoeksgroep een logo had, dan zou het dit beeld zijn:

an ouroboros, where you see the micro-world on the left --

een Ouroboros, waar je aan de linkerkant de micro-wereld ziet -

the world of the quantum -- and on the right

de wereld van het kwantum - en aan de rechterkant

the large-scale universe of planets, stars and galaxies.

het grootschalige universum van planeten, sterren en sterrenstelsels.

We know our universes are united though --

We weten dat onze werelden al verenigd zijn

links between left and right.

door connecties tussen links en rechts.

The everyday world is determined by atoms,

De wereld van alledag wordt bepaald door de atomen,

how they stick together to make molecules.

hoe ze aan elkaar plakken om moleculen te maken.

Stars are fueled by how the nuclei in those atoms react together.

Sterren worden gevoed door de manier waarop de kernen in die atomen met elkaar reageren.

And, as we've learned in the last few years, galaxies are held together

Zoals we in de voorbije jaren hebben geleerd, worden sterrenstelsels bij elkaar gehouden

by the gravitational pull of so-called dark matter:

door de aantrekkingskracht van de zogenaamde donkere materie:

particles in huge swarms, far smaller even than atomic nuclei.

deeltjes in enorme zwermen, veel kleiner nog dan atoomkernen.

But we'd like to know the synthesis symbolized at the very top.

Maar we willen ook de synthese gesymboliseerd aan de top begrijpen.

The micro-world of the quantum is understood.

De micro-wereld van het kwantum wordt begrepen.

On the right hand side, gravity holds sway. Einstein explained that.

Aan de rechterkant zwaait de zwaartekracht de scepter. Einstein legde dat uit.

But the unfinished business for 21st-century science

Maar de onafgemaakte taak voor de 21e-eeuwse wetenschap

is to link together cosmos and micro-world

is het aan elkaar koppelen van kosmos en micro-wereld

with a unified theory -- symbolized, as it were, gastronomically

met een verenigde theorie - als het ware gastronomisch gesymboliseerd

at the top of that picture. (Laughter)

bovenaan de foto. (Gelach)

And until we have that synthesis,

Totdat wij die synthese hebben

we won't be able to understand the very beginning of our universe

zullen we het prille begin van ons heelal niet kunnen begrijpen.

because when our universe was itself the size of an atom,

Want toen ons universum zelf slechts één atoom groot was

quantum effects could shake everything.

bepaalden kwantumeffecten alles.

And so we need a theory that unifies the very large and the very small,

We hebben dus een theorie nodig die het zeer grote en het zeer kleine verenigt.

which we don't yet have.

Maar die hebben we nog niet.

One idea, incidentally --

Een idee, overigens -

and I had this hazard sign to say I'm going to speculate from now on --

en vanaf nu is het zuiver speculatie -

is that our Big Bang was not the only one.

is dat onze oerknal niet de enige was.

One idea is that our three-dimensional universe

Een idee is dat ons driedimensionale universum

may be embedded in a high-dimensional space,

kan worden ingebed in een hoogdimensionale ruimte,

just as you can imagine on these sheets of paper.

net zoals je je kan voorstellen met deze vellen papier.

You can imagine ants on one of them

Je kan je voorstellen dat mieren op een ervan

thinking it's a two-dimensional universe,

denken dat het een tweedimensionaal universum is,

not being aware of another population of ants on the other.

niet bewust van een andere populatie mieren op het andere vel.

So there could be another universe just a millimeter away from ours,

Er kan zich een ander universum op slechts één millimeter afstand van het onze bevinden,

but we're not aware of it because that millimeter

maar we zijn er niet bewust van, want die millimeter

is measured in some fourth spatial dimension,

wordt gemeten in een vierde ruimtelijke dimensie,

and we're imprisoned in our three.

en we zitten gevangen in onze drie dimensies.

And so we believe that there may be a lot more to physical reality

Daarom zijn wij van mening dat er wellicht veel meer aan fysieke werkelijkheid bestaat

than what we've normally called our universe --

dan wat we normaal ons universum noemen.

the aftermath of our Big Bang. And here's another picture.

De nasleep van onze oerknal. Hier nog een foto.

Bottom right depicts our universe,

Onderaan rechts toont hij ons universum,

which on the horizon is not beyond that,

op de horizon niet verder gekomen dan dat.

but even that is just one bubble, as it were, in some vaster reality.

Maar zelfs dat is als het ware slechts een bel in een uitgebreidere werkelijkheid.

Many people suspect that just as we've gone from believing

Veel mensen vermoeden dat, net zoals we van één zonnestelsel

in one solar system to zillions of solar systems,

naar ontelbare zonnestelsels zijn gegaan,

one galaxy to many galaxies,

van één melkwegstelsel naar vele sterrenstelsels,

we have to go to many Big Bangs from one Big Bang,

we ook van de ene oerknal naar vele oerknallen moeten gaan.

perhaps these many Big Bangs displaying

Misschien vertonen deze oerknallen allemaal

an immense variety of properties.

een enorme verscheidenheid aan eigenschappen.

Well, let's go back to this picture.

Laten we naar deze foto teruggaan.

There's one challenge symbolized at the top,

Er is een uitdaging gesymboliseerd aan de top,

but there's another challenge to science symbolized at the bottom.

maar er is nog een uitdaging voor de wetenschap gesymboliseerd aan de onderkant.

You want to not only synthesize the very large and the very small,

Je wilt niet alleen het zeer grote en het zeer kleine synthetiseren,

but we want to understand the very complex.

maar we willen ook het zeer complexe begrijpen.

And the most complex things are ourselves,

De meest ingewikkelde dingen zijn wijzelf,

midway between atoms and stars.

halverwege de atomen en de sterren.

We depend on stars to make the atoms we're made of.

We zijn afhankelijk van de sterren voor de atomen waar we uit bestaan.

We depend on chemistry to determine our complex structure.

We zijn afhankelijk van de chemie om onze complexe structuur te bepalen.

We clearly have to be large, compared to atoms,

We moeten duidelijk groot zijn, in vergelijking met atomen,

to have layer upon layer of complex structure.

laag na laag opgebouwd tot een complexe structuur.

We clearly have to be small, compared to stars and planets --

Maar we moeten ook klein zijn vergeleken met sterren en planeten.

otherwise we'd be crushed by gravity. And in fact, we are midway.

Anders zouden we worden verpletterd door de zwaartekracht. We zitten ergens halverwege.

It would take as many human bodies to make up the sun

Je zou evenveel menselijke lichamen moeten hebben voor de zon

as there are atoms in each of us.

als er in ieder van ons atomen zijn.

The geometric mean of the mass of a proton

Het geometrisch gemiddelde van de massa van één proton

and the mass of the sun is 50 kilograms,

en de massa van de zon is 50 kg,

within a factor of two of the mass of each person here.

binnen een factor twee van de massa van elke persoon hier.

Well, most of you anyway.

Nou, van de meesten van jullie toch.

The science of complexity is probably the greatest challenge of all,

De wetenschap van de complexiteit is waarschijnlijk de grootste uitdaging van allemaal,

greater than that of the very small on the left

groter dan dat van het zeer kleine aan de linkerkant

and the very large on the right.

en het zeer grote aan de rechterkant.

And it's this science,

Het is deze wetenschap,

which is not only enlightening our understanding of the biological world,

die niet alleen ons begrip van de biologische wereld verheldert,

but also transforming our world faster than ever.

maar ook onze wereld sneller dan ooit transformeert.

And more than that, it's engendering new kinds of change.

Meer dan dat brengt het nieuwe soorten van verandering voort.

And I now move on to the second part of my talk,

Ik ga nu verder met het tweede deel van mijn lezing,

and the book "Our Final Century" was mentioned.

en het boek dat "Our Final Century" werd genoemd.

If I was not a self-effacing Brit, I would mention the book myself,

Als ik geen zichzelf wegcijferende Brit was zou ik het boek zelf vernoemen,

and I would add that it's available in paperback.

en eraan toevoegen dat het beschikbaar is in paperback.

(Laughter)

(Gelach)

And in America it was called "Our Final Hour"

In Amerika werd het "Onze Final Hour" genoemd

because Americans like instant gratification.

omdat Amerikanen van instant-bevrediging houden.

(Laughter)

(Gelach)

But my theme is that in this century,

Maar mijn thema is dat in deze eeuw, de wetenschap

not only has science changed the world faster than ever,

niet alleen de wereld sneller dan ooit heeft veranderd,

but in new and different ways.

maar op nieuwe en verschillende manieren.

Targeted drugs, genetic modification, artificial intelligence,

Gerichte geneesmiddelen, genetische modificatie, kunstmatige intelligentie,

perhaps even implants into our brains,

misschien zelfs implantaten in onze hersenen,

may change human beings themselves. And human beings,

kunnen de mens zelf veranderen. Menselijke wezens,

their physique and character, has not changed for thousands of years.

hun lichaamsbouw en karakter, zijn gedurende duizenden jaren niet veranderd.

It may change this century.

Dat kan in deze eeuw veranderen.

It's new in our history.

Dat is nieuw in onze geschiedenis.

And the human impact on the global environment -- greenhouse warming,

De menselijke invloed op het mondiale milieu - broeikaseffect,

mass extinctions and so forth -- is unprecedented, too.

massaal uitsterven, enzovoort - is ook nooit zo ingrijpend geweest.

And so, this makes this coming century a challenge.

Dat maakt deze komende eeuw tot een uitdaging.

Bio- and cybertechnologies are environmentally benign

Bio- en cybertechnologie zijn milieuvriendelijk en

in that they offer marvelous prospects,

bieden daardoor fantastische vooruitzichten,

while, nonetheless, reducing pressure on energy and resources.

terwijl ze toch de druk op energie en grondstoffen verminderen.

But they will have a dark side.

Maar ze hebben ook een donkere kant.

In our interconnected world, novel technology could empower

In onze onderling verbonden wereld kan deze nieuwe technologie

just one fanatic,

een fanaticus of zonderling

or some weirdo with a mindset of those who now design computer viruses,

van het type dat nu computervirussen ontwerpt,

to trigger some kind on disaster.

in staat stellen om een ramp te veroorzaken.

Indeed, catastrophe could arise simply from technical misadventure --

Zo'n catastrofe kan zelfs alleen als gevolg van technisch falen gebeuren -

error rather than terror.

'erreur' in plaats van terreur.

And even a tiny probability of catastrophe is unacceptable

Zelfs een kleine kans op catastrofe is onaanvaardbaar

when the downside could be of global consequence.

wanneer ze wereldwijde nadelige gevolgen zou kunnen hebben.

In fact, some years ago, Bill Joy wrote an article

Enkele jaren geleden schreef Bill Joy een artikel

expressing tremendous concern about robots taking us over, etc.

dat een enorme bezorgdheid uitdrukte dat robots de macht zouden overnemen, enzovoort.

I don't go along with all that,

Ik ben het daar niet helemaal mee eens,

but it's interesting that he had a simple solution.

maar het is interessant dat hij een eenvoudige oplossing had.

It was what he called "fine-grained relinquishment."

Het was wat hij 'fijnmazig loslaten' noemde.

He wanted to give up the dangerous kind of science

Hij wilde de gevaarlijke wetenschap opgeven

and keep the good bits. Now, that's absurdly naive for two reasons.

en de goede beetjes behouden. Nu is dat om twee redenen absurd naïef.

First, any scientific discovery has benign consequences

Ten eerste, elke wetenschappelijke ontdekking heeft

as well as dangerous ones.

zowel goedaardige als gevaarlijke gevolgen.

And also, when a scientist makes a discovery,

Trouwens op het moment dat een wetenschapper een ontdekking doet,

he or she normally has no clue what the applications are going to be.

heeft hij of zij normaal gesproken geen idee wat de toepassingen ervan zullen worden.

And so what this means is that we have to accept the risks

Dit betekent dat we de risico's moeten aanvaarden

if we are going to enjoy the benefits of science.

als we van de voordelen van de wetenschap willen genieten.

We have to accept that there will be hazards.

We moeten accepteren dat er risico's zullen zijn.

And I think we have to go back to what happened in the post-War era,

We moeten denken aan wat er gebeurd is in de periode

post-World War II, when the nuclear scientists

na de Tweede Wereldoorlog. Veel nucleaire wetenschappers,

who'd been involved in making the atomic bomb,

die betrokken waren bij de ontwikkeling van de atoombom,

in many cases were concerned that they should do all they could

waren ervan overtuigd dat zij alles moesten doen wat ze konden

to alert the world to the dangers.

om de wereld te waarschuwen voor de gevaren.

And they were inspired not by the young Einstein,

Ze werden niet zozeer door de jonge Einstein geïnspireerd.

who did the great work in relativity, but by the old Einstein,

Die had de relativiteitstheorie op zijn palmares. Maar wel door de oude Einstein,

the icon of poster and t-shirt,

het icoon van poster en T-shirt.

who failed in his scientific efforts to unify the physical laws.

Hij faalde bij zijn wetenschappelijke inspanningen om de fysische wetten te unificeren.

He was premature. But he was a moral compass --

Hij was er toen te vroeg mee. Maar hij was een moreel kompas -

an inspiration to scientists who were concerned with arms control.

bron van inspiratie voor wetenschappers die zich bezighielden met wapenbeheersing.

And perhaps the greatest living person

Misschien wel de grootste levende persoon

is someone I'm privileged to know, Joe Rothblatt.

die ik ken is Joe Rothblatt.

Equally untidy office there, as you can see.

Een even slordig kantoor, zoals je kunt zien.

He's 96 years old, and he founded the Pugwash movement.

Hij is 96 jaar oud en de oprichter van de Pugwash beweging.

He persuaded Einstein, as his last act,

Hij haalde Einstein over om,

to sign the famous memorandum of Bertrand Russell.

als zijn laatste daad, het beroemde memorandum van Bertrand Russell te ondertekenen.

And he sets an example of the concerned scientist.

Hij is een voorbeeld van de betrokken wetenschapper.

And I think to harness science optimally,

Om optimaal gebruik te maken van wetenschap,

to choose which doors to open and which to leave closed,

om te kiezen welke deuren te openen en welke gesloten te laten,

we need latter-day counterparts of people like Joseph Rothblatt.

hebben we nu eigentijdse mensen als Joseph Rothblatt nodig.

We need not just campaigning physicists,

Niet alleen campagne voerende natuurkundigen,

but we need biologists, computer experts

maar ook biologen, informatici

and environmentalists as well.

en milieuactivisten.

And I think academics and independent entrepreneurs

Ik denk dat academici en zelfstandige ondernemers

have a special obligation because they have more freedom

een speciale verplichting hebben omdat ze meer vrijheid

than those in government service,

hebben dan degenen in overheidsdienst

or company employees subject to commercial pressure.

of bedrijfswerknemers die onderworpen zijn aan commerciële druk.

I wrote my book, "Our Final Century," as a scientist,

Ik schreef mijn boek "Our Final Century" als een wetenschapper,

just a general scientist. But there's one respect, I think,

een algemene wetenschapper. Maar er is een verband, denk ik,

in which being a cosmologist offered a special perspective,

waarin ik als kosmoloog een bijzonder perspectief kon aanbieden.

and that's that it offers an awareness of the immense future.

Dat is het besef van de immense toekomst.

The stupendous time spans of the evolutionary past

De verbazingwekkende tijdspannen van het evolutionaire verleden

are now part of common culture --

maken nu deel uit van een gemeenschappelijke cultuur -

outside the American Bible Belt, anyway --

buiten de Amerikaanse Bible Belt tenminste -

(Laughter)

(Gelach)

but most people, even those who are familiar with evolution,

maar de meeste mensen, zelfs degenen die bekend zijn met de evolutie,

aren't mindful that even more time lies ahead.

zijn er zich niet van bewust dat er nog veel meer tijd in het verschiet ligt.

The sun has been shining for four and a half billion years,

De zon schijnt nu al vier en een half miljard jaar,

but it'll be another six billion years before its fuel runs out.

maar ze zal nog eens zes miljard jaar schijnen voordat de brandstof opraakt.

On that schematic picture, a sort of time-lapse picture, we're halfway.

Op deze schematische afbeelding, een tijdloos beeld, zijn we halverwege.

And it'll be another six billion before that happens,

Het zal nog eens zes miljard duren vóór dat dat gebeurt

and any remaining life on Earth is vaporized.

en alle resterende leven op aarde verdampt wordt.

There's an unthinking tendency to imagine that humans will be there,

Even zou je kunnen denken dat mensen

experiencing the sun's demise,

het sterven van de zon zullen meemaken,

but any life and intelligence that exists then

maar elk leven of intelligentie, dat dan nog bestaat,

will be as different from us as we are from bacteria.

zal even verschillend van ons zijn als wij van bacteriën.

The unfolding of intelligence and complexity

De ontplooiing van intelligentie en complexiteit

still has immensely far to go, here on Earth and probably far beyond.

heeft nog steeds een lange weg af te leggen, hier op aarde en waarschijnlijk ver daarbuiten.

So we are still at the beginning of the emergence of complexity

We zijn nog aan het begin van het ontstaan​ van complexiteit

in our Earth and beyond.

op onze aarde en daarbuiten.

If you represent the Earth's lifetime by a single year,

Als je de levensduur van de aarde door één enkel jaar voorstelt,

say from January when it was made to December,

vanaf het ontstaan in januari tot en met december,

the 21st-century would be a quarter of a second in June --

dan zou de 21e-eeuw een kwartseconde in juni voorstellen -

a tiny fraction of the year.

een piepkleine fractie van dat jaar.

But even in this concertinaed cosmic perspective,

Maar zelfs in dit gecomprimeerde kosmische perspectief,

our century is very, very special,

is onze eeuw heel, heel bijzonder.

the first when humans can change themselves and their home planet.

De eerste eeuw dat de mens zichzelf en zijn thuisplaneet kon veranderen.

As I should have shown this earlier,

Maar zoals ik al eerder zei

it will not be humans who witness the end point of the sun;

de mens zal geen getuige zijn van het eindpunt van de zon,

it will be creatures as different from us as we are from bacteria.

het zullen wezens zijn zo verschillend van ons als wij van bacteriën.

When Einstein died in 1955,

Toen Einstein in 1955 stierf

one striking tribute to his global status was this cartoon

was een opvallend eerbetoon aan zijn wereldwijde status

by Herblock in the Washington Post.

deze cartoon door Herblock in de Washington Post.

The plaque reads, "Albert Einstein lived here."

De plaquette luidt: "Hier woonde Albert Einstein."

And I'd like to end with a vignette, as it were, inspired by this image.

Ik wil graag eindigen met een vignet, als het ware, geïnspireerd door dit beeld.

We've been familiar for 40 years with this image:

We zijn al 40 jaar met dit beeld vertrouwd:

the fragile beauty of land, ocean and clouds,

de fragiele schoonheid van land, oceanen en wolken,

contrasted with the sterile moonscape

contrasterend met het steriele maanlandschap

on which the astronauts left their footprints.

waarop de astronauten hun voetsporen achterlieten.

But let's suppose some aliens had been watching our pale blue dot

Maar laten we eens aannemen dat aliens ons bleekblauwe stipje hebben geobserveerd.

in the cosmos from afar, not just for 40 years,

In de kosmos vanuit de verte en niet alleen voor de laatste 40 jaar,

but for the entire 4.5 billion-year history of our Earth.

maar voor de hele 4,5 miljard jaar durende geschiedenis van onze aarde.

What would they have seen?

Wat zouden ze hebben gezien?

Over nearly all that immense time,

Gedurende bijna heel die immense tijd

Earth's appearance would have changed very gradually.

zou het uitzicht van de aarde heel geleidelijk zijn veranderd.

The only abrupt worldwide change

De enige abrupte wereldwijde verandering

would have been major asteroid impacts or volcanic super-eruptions.

zouden grote asteroïde-inslagen of vulkanische superuitbarstingen zijn geweest.

Apart from those brief traumas, nothing happens suddenly.

Afgezien van deze korte trauma's, gebeurt er niets plotseling.

The continental landmasses drifted around.

De continentale landmassa's dreven rond.

Ice cover waxed and waned.

Ijskappen groeiden en krompen weer.

Successions of new species emerged, evolved and became extinct.

Er was een opeenvolging van het ontstaan van nieuwe soorten, hun evolutie en hun uitsterven.

But in just a tiny sliver of the Earth's history,

Maar in slechts een piepklein gedeelte van de geschiedenis van de aarde,

the last one-millionth part, a few thousand years,

het laatste miljoenste deel, een paar duizend jaar,

the patterns of vegetation altered much faster than before.

veranderden de vegetatiepatronen veel sneller dan voorheen.

This signaled the start of agriculture.

Dit betekende het begin van de landbouw.

Change has accelerated as human populations rose.

Verandering versnelde door de opkomst van menselijke populaties.

Then other things happened even more abruptly.

Dan gebeurden er andere dingen nog meer abrupt.

Within just 50 years --

In slechts 50 jaar -

that's one hundredth of one millionth of the Earth's age --

dat is een honderdste van een miljoenste van de leeftijd van de Aarde -

the amount of carbon dioxide in the atmosphere started to rise,

begon de hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer te stijgen,

and ominously fast.

en wel onheilspellend snel.

The planet became an intense emitter of radio waves --

De planeet werd een intense bron van radiogolven -

the total output from all TV and cell phones

de totale output van TV, mobiele telefoons

and radar transmissions. And something else happened.

en radar uitzendingen. En er gebeurde nog iets anders.

Metallic objects -- albeit very small ones, a few tons at most --

Metalen voorwerpen - weliswaar zeer kleine, hooguit een paar ton wegend -

escaped into orbit around the Earth.

ontsnapten in een baan rond de Aarde.

Some journeyed to the moons and planets.

Sommige reisden naar de manen en planeten.

A race of advanced extraterrestrials

Een ras van geavanceerde buitenaardse wezens,

watching our solar system from afar

die vanuit de verte ons zonnestelsel observeren,

could confidently predict Earth's final doom in another six billion years.

kunnen de definitieve ondergang van de aarde na nog eens zes miljard jaar voorspellen.

But could they have predicted this unprecedented spike

Maar zouden ze deze ongeziene piek,

less than halfway through the Earth's life?

minder dan halverwege de levensduur van de aarde, hebben voorspeld?

These human-induced alterations

Deze door de mens veroorzaakte veranderingen

occupying overall less than a millionth of the elapsed lifetime

nemen minder dan een miljoenste van de totale verstreken levensduur in beslag

and seemingly occurring with runaway speed?

en doen zich voor met een op hol geslagen snelheid.

If they continued their vigil,

Als ze doorgaan met observeren,

what might these hypothetical aliens witness

waarvan zouden deze hypothetische aliens

in the next hundred years?

dan in de komende honderd jaar getuige zijn?

Will some spasm foreclose Earth's future?

Zal een of andere ramp de toekomst van de aarde hypothekeren?

Or will the biosphere stabilize?

Of zal de biosfeer zich stabiliseren?

Or will some of the metallic objects launched from the Earth

Of zal een deel van de metalen voorwerpen gelanceerd vanaf de Aarde

spawn new oases, a post-human life elsewhere?

elders nieuwe oases voor een post-menselijk leven creëren?

The science done by the young Einstein will continue

De wetenschap van de jonge Einstein zal blijven gelden

as long as our civilization, but for civilization to survive,

zolang onze beschaving duurt. Maar om de beschaving te laten overleven

we'll need the wisdom of the old Einstein --

hebben we de wijsheid van de oude Einstein nodig -

humane, global and farseeing.

humaan, globaal en vooruitziend.

And whatever happens in this uniquely crucial century

Wat er ook gebeurt in deze uniek cruciale eeuw,

will resonate into the remote future and perhaps far beyond the Earth,

het zal resoneren in de verre toekomst en misschien tot ver buiten de aarde,

far beyond the Earth as depicted here.

ver buiten de aarde, zoals hier afgebeeld.

Thank you very much.

Dankuwel.

(Applause)

(Applaus)