How I use art to bridge misunderstanding | Adong Judith

Vertaald door: Maartje van Sandwijk Nagekeken door: Rosanne Klaver

I'm a writer-director who tells social-change stories,

Ik ben een schrijver-regisseur die over sociale veranderingen vertelt,

because I believe stories touch and move us.

omdat ik geloof dat verhalen ons raken en ontroeren.

Stories humanize and teach us to empathize.

Verhalen maken menselijk en leren ons empathisch te zijn.

Stories change us.

Verhalen veranderen ons.

When I write and direct plays,

Als ik toneelstukken schrijf en redigeer,

I'm amplifying voices of disadvantaged groups,

versterk ik de stemmen van benadeelde groepen.

I'm fighting the self-censorship

Ik vecht tegen de zelfcensuur

that has kept many Ugandan artists away from social, political theater

die veel Oegandese artiesten weghoudt bij sociaal-politiek theater

since the persecution of artists by former Ugandan president, Idi Amin.

sinds de vervolging van artiesten door de voormalige Oegandese president Idi Amin.

And most importantly, I am breaking the silence

Het allerbelangrijkste is dat ik de stilte doorbreek

and provoking meaningful conversations on taboo issues,

en belangrijke gesprekken uitlok over kwesties waarop een taboe rust,

where often "Silence is golden" is the rule of thumb.

waar mensen het liever niet over hebben.

Conversations are important

Gesprekken zijn belangrijk,

because they inform and challenge our minds to think,

omdat ze ons informeren en ons uitdagen om na te denken.

and change starts with thinking.

En dat is hoe dingen kunnen veranderen.

One of my struggles with activism is its often one-sided nature

Een probleem dat ik heb met activisme, is dat het vaak erg eenzijdig is.

that blinds us to alternative view,

Het maakt ons blind voor de mening van een ander,

that numbs our empathy,

verdooft onze empathie,

that makes us view those who see issues differently

zorgt ervoor dat we andersdenkenden

as ignorant, self-hating, brainwashed, sellout or plain stupid.

zien als onwetend, zelf-hatend, gehersenspoeld, verraders of gewoon stom.

I believe no one is ignorant.

Ik geloof dat niemand onwetend is.

We are all experts, only in different fields.

We zijn allemaal experts, maar in verschillende onderwerpen.

And this is why, for me, the saying "stay in your truth" is misleading.

Daarom vind ik het spreekwoord 'blijf bij je waarheid' misleidend.

Because if you're staying in your truth,

Want als jij bij je waarheid blijft,

isn't it logical that the person you believe is wrong

zullen degenen van wie jij denkt dat ze het fout hebben,

is also staying in their truth?

dan niet ook bij hun waarheid blijven?

So, what you have is two extremes

Je hebt dus twee uitersten

that shut out all possible avenues of conversations.

die alle mogelijke gespreksrichtingen uitsluiten.

I create provocative theater and film to touch, humanize

Ik creëer provocatief theater en film om te beroeren en menselijk te maken

and move disagreeing parties to the conversation table

en om partijen die het oneens zijn tot een gesprek aan te zetten

to bridge misunderstandings.

om misverstanden te overbruggen.

I know that listening to one another will not magically solve all problems.

Ik weet dat naar elkaar luisteren alle problemen niet magisch zal oplossen.

Maar het geeft ons wel de kans om platformen te creëren

But it will give a chance to create avenues

to start to work together to solve many of humanity's problems.

om samen te werken om veel problemen op te lossen.

With my first play, "Silent Voices,"

Met mijn eerste toneelstuk, 'Silent Voices',

based on interviews with victims of the Northern Uganda war

dat is gebaseerd op interviews met slachtoffers van de Noord-Oegandese oorlog

between the government and Joseph Kony's LRA rebel group,

tussen de overheid en Joseph Kony's LRA-rebellen,

I brought together victims, political leaders, religious leaders,

bracht ik slachtoffers samen met politieke leiders, religieuze leiders,

cultural leaders, the Amnesty Commission and transitional justice leadership

culturele leiders, de Amnesty Commission en leiders voor overgangsgerechtigheid

for critical conversations on issues of justice for war crime victims --

voor gesprekken over gerechtigheid voor slachtoffers van oorlogsmisdaden --

the first of its kind in the history of Uganda.

de eerste van zijn soort in de geschiedenis van Oeganda.

And so many powerful things happened,

Er gebeurden zoveel krachtige dingen

that I can't even cover them all right now.

dat ik ze nu niet eens allemaal kan bespreken.

Victims were given the opportunity to sit at the table

Slachtoffers kregen de kans om hun mening te geven

with Amnesty Commission leadership,

aan de leiders van de Amnesty Commission

and they expressed the big injustice they suffered

en ze vertelden over het onrecht dat ze is aangedaan

when the Commission ignored them

toen de Commission ze negeerde

and instead facilitated the resettlement of the war perpetrators.

en in plaats daarvan de hervestiging van oorlogsplegers faciliteerde.

And the Amnesty Commission acknowledged the victims' pain

De Amnesty Commission erkende de pijn van de slachtoffers

and explained the thinking behind their flawed approaches.

en legde uit waarom ze dingen zo hadden aangepakt.

But one of the things that has stayed with me

Een van de dingen die me is bijgebleven,

is when, during my Northern Uganda tour of the play,

is dat tijdens de tournee van het toneelstuk in Noord-Oeganda

a man approached me and introduced himself

een man naar me toekwam en zich voorstelde

as a former rebel soldier of Joseph Kony.

als een voormalige rebellensoldaat van Joseph Kony.

He told me that he didn't want me to leave feeling disappointed,

Hij vertelde mij dat hij niet wilde dat ik teleurgesteld zou weggaan

due to some of what I considered inappropriate laughter.

door wat ik ongepast gelach vond.

He explained that his was a laughter of embarrassment

Hij legde uit dat zijn gelach voortkwam uit schaamte

and a recognition of his own embarrassment.

en uit herkenning van zijn eigen onbehagen.

He saw himself in the actors onstage

Hij herkende zichzelf in de acteurs op het podium

and saw the meaninglessness of his past actions.

en hij zag de zinledigheid in van zijn acties uit het verleden.

So I say: share your truths.

Daarom zeg ik: deel je waarheid.

Listen to one another's truths.

Luister naar de waarheden van anderen.

You will discover a more powerfully uniting truth

Want dan zul je een krachtige, verenigende waarheid ontdekken

in the middle ground.

op de middenweg.

When I lived in the USA,

Toen ik in de Verenigde Staten woonde,

many of my American friends would be shocked at my ignorance

waren veel van mijn Amerikaanse vrienden geshockeerd door mijn onwetendheid

at fancy Western dishes like lasagna, for instance.

van chique westerse gerechten, zoals lasagne bijvoorbeeld.

(Laughter)

(Gelach)

And my question to them would be,

Mijn vraag aan hen was dan:

"Well, do you know malakwang?"

"Weet jij dan wat malakwang is?"

And then I would tell them about malakwang,

En dan vertelde ik ze over malakwang,

a fancy vegetable dish from my culture.

een luxe groentegerecht uit mijn cultuur.

And they would tell me about lasagna.

En zij vertelden mij over lasagne.

And we would leave richer and fuller individuals.

En als we afscheid namen, waren we rijker dan voorheen.

Therefore, share your recipe truth.

Deel daarom je recepten-waarheid.

Het zorgt voor een betere maaltijd.

It makes for a better meal.

Thank you.

Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)