How I use art to bridge misunderstanding | Adong Judith

Çeviri: Zeren Su Konuksay Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I'm a writer-director who tells social-change stories,

Ben bir yazar-yönetmenim ve sosyal değişim hikâyeleri anlatıyorum.

because I believe stories touch and move us.

Çünkü hikâyelerin içimize işlediğine inanıyorum.

Stories humanize and teach us to empathize.

Hikâyeler bizleri insanlaştırır ve bize empati kurmayı öğretir.

Stories change us.

Hikâyeler bizi değiştirir.

When I write and direct plays,

Oyunlarımı yazıp yönetirken

I'm amplifying voices of disadvantaged groups,

dezavantajlı grupların seslerini duyuruyor ve

I'm fighting the self-censorship

Uganda eski devlet başkanı Idi Amin

that has kept many Ugandan artists away from social, political theater

dönemindeki eziyet nedeniyle sanatçıların kendi kendilerinini

since the persecution of artists by former Ugandan president, Idi Amin.

sansürleyip siyasi ve sosyal arenadan uzaklaşması ile mücadele ediyorum.

And most importantly, I am breaking the silence

Ve en önemlisi sessizliği bozuyorum ve

and provoking meaningful conversations on taboo issues,

sükûtun altın sayıldığı birçok yasaklanmış konuda

where often "Silence is golden" is the rule of thumb.

yararlı konuşmaların doğmasını sağlıyorum.

Conversations are important

Konuşmalar önemlidir,

because they inform and challenge our minds to think,

çünkü bizi bilgilendirip düşünmemiz için bize meydan okur.

and change starts with thinking.

Değişim, düşünmekle başlar.

One of my struggles with activism is its often one-sided nature

Aktivizm ile uyuşamadığım nokta, çoğu zaman tek taraflı olan doğasının

that blinds us to alternative view,

bizi diğer görüşe karşı köreltip,

that numbs our empathy,

empati gücümüzü azaltıp,

that makes us view those who see issues differently

görüşleri farklı olanları cahil, kendinden nefret eden, beyni yıkanmış,

as ignorant, self-hating, brainwashed, sellout or plain stupid.

yozlaşmış ya da aptal olarak değerlendirmemize neden olmasıdır.

I believe no one is ignorant.

Ben kimsenin cahil olduğuna inanmıyorum.

We are all experts, only in different fields.

Her birimizin uzmanlığı var ama uzman olduğumuz alanlar farklı.

And this is why, for me, the saying "stay in your truth" is misleading.

Bu nedenle "dediğim dedik, öttürdüğüm düdük" demeyi yanıltıcı buluyorum.

Because if you're staying in your truth,

Çünkü eğer sen bildiğini okuyorsan,

isn't it logical that the person you believe is wrong

yanlış olduğunu düşündüğün kişinin de bildiğini okuması

is also staying in their truth?

mantıklı olmaz mı?

So, what you have is two extremes

Sonuç olarak elimizde birbiriyle tüm iletişim ihtimalini

that shut out all possible avenues of conversations.

ortadan kaldıran iki uç görüş var.

I create provocative theater and film to touch, humanize

Ön yargıları aşmak için; etkileyen, insanlaştıran

and move disagreeing parties to the conversation table

ve karşıt tarafları anlaşma masasına çekmeyi amaçlayan

to bridge misunderstandings.

kışkırtıcı oyun ve filmler yaratıyorum.

I know that listening to one another will not magically solve all problems.

Birbirimizi dinlemenin bir anda tüm sıkıntıları çözmeyeceğini biliyorum.

But it will give a chance to create avenues

Ancak insanlığın birçok sorununu çözmek için

to start to work together to solve many of humanity's problems.

beraber çalışmaya başlayabileceğimiz bir meydan yaratma şansı verecek.

With my first play, "Silent Voices,"

Joseph Kony'nin Tanrı'nın Direniş Ordusu ve hukûmet

based on interviews with victims of the Northern Uganda war

arasındaki Kuzey Uganda Savaşı'nın kurbanları ile yapılan röportajlardan

between the government and Joseph Kony's LRA rebel group,

esinlenilmiş olan ilk oyunum "Silent Voices" ile kurbanları,

I brought together victims, political leaders, religious leaders,

siyasi, dini ve kültürel liderleri,

cultural leaders, the Amnesty Commission and transitional justice leadership

Genel Af Komisyonu'nu ve muvakkat adalet öncülüğünü

for critical conversations on issues of justice for war crime victims --

savaş suçu kurbanlarının sorunlarıyla ilgili önemli konuşmalar için

the first of its kind in the history of Uganda.

bir araya getirdim-- Uganda tarihinde türünün tek örneği.

And so many powerful things happened,

Ve her birinden şimdi bahsedemeyeceğim

that I can't even cover them all right now.

birçok çarpıcı olay yaşandı.

Victims were given the opportunity to sit at the table

Mağdurlara Af Komisyonu Liderleriyle olan toplantılara katılma fırsatı verildi

with Amnesty Commission leadership,

ve mağdurlar, komisyonun onları görmezden gelip

and they expressed the big injustice they suffered

savaş suçlularının yeniden yerleşimini kolaylaştırması nedeniyle

when the Commission ignored them

yaşadıkları büyük haksızlığı

and instead facilitated the resettlement of the war perpetrators.

ifade etme şansı elde ettiler.

And the Amnesty Commission acknowledged the victims' pain

Bunun üzerine Af Komisyonu mağdurların acılarını teyit ederek

and explained the thinking behind their flawed approaches.

hatalı yaklaşımlarının ardındaki niyeti açıkladı.

But one of the things that has stayed with me

Ancak benimle kalan anılardan biri

is when, during my Northern Uganda tour of the play,

oyunumun Kuzey Uganda turunda

a man approached me and introduced himself

bir adamın bana ulaşıp

as a former rebel soldier of Joseph Kony.

kendini Joseph Kony'nin eski askerlerinden biri olarak tanıtmasıydı.

He told me that he didn't want me to leave feeling disappointed,

Bana uygunsuz gülüşmeler nedeniyle hayal kırıklığına uğramış

due to some of what I considered inappropriate laughter.

hissetmememi istediğini söyledi.

He explained that his was a laughter of embarrassment

Kendi gülüşünün utançtan

and a recognition of his own embarrassment.

ve utancının farkındalığından kaynaklandığını açıkladı.

He saw himself in the actors onstage

Kendini sahnedeki oyuncularda görüp

and saw the meaninglessness of his past actions.

geçmiş hareketlerinin anlamsızlığını fark etmişti.

So I say: share your truths.

İşte bu yüzden kendi doğrularınızı paylaşın diyorum.

Listen to one another's truths.

Birbirinizin doğrularına kulak verin.

You will discover a more powerfully uniting truth

Orta noktaya ulaştığınızda daha güçlü bir birleştiriciliği olan

in the middle ground.

yeni doğruyu keşfedeceksiniz.

When I lived in the USA,

ABD'de yaşadığım zamanda

many of my American friends would be shocked at my ignorance

birçok Amerikalı arkadaşım lazanya gibi batılı yemekler

at fancy Western dishes like lasagna, for instance.

konusundaki cehaletime şaşırırdı.

(Laughter)

(Kahkaha)

And my question to them would be,

Benim ise onlara sorum

"Well, do you know malakwang?"

"Peki sen malakwangı biliyor musun?" olurdu.

And then I would tell them about malakwang,

Ardından onlara benim kültürümden bir sebze yemeği olan

a fancy vegetable dish from my culture.

malakwangdan bahsederdim.

And they would tell me about lasagna.

Onlar da bana lazanyadan bahsederdi.

And we would leave richer and fuller individuals.

Ve bu sayede iki taraf da konuşmanın sonunda daha bilgili olurdu.

Therefore, share your recipe truth.

Bu nedenle kendi doğrularınızı paylaşın ki

It makes for a better meal.

ortaya daha lezzetli bir yemek çıksın.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)