How I use art to bridge misunderstanding | Adong Judith

Translator: Chanikarn Wanmalikphan

I'm a writer-director who tells social-change stories,

ฉันคือนักเขียน ผู้กำกับที่เล่าเรื่องราว สร้างความเปลียนแปลงในสังคม

because I believe stories touch and move us.

เพราะฉันเชื่อว่าเรื่องเล่า สามารถทำให้เราซาบซึ้ง เเละจูงใจเรา

Stories humanize and teach us to empathize.

เรื่องราวทำให้เรามีหัวใจ เเละสอนให้เรารู้จักเห็นใจ

Stories change us.

เรื่องราวเปลี่ยนเรา

When I write and direct plays,

ตอนที่ฉันเขียนเเละกำกับละครเวที

I'm amplifying voices of disadvantaged groups,

ฉันได้ขยายเสียงของกลุ่มคนที่ด้อยโอกาส

I'm fighting the self-censorship

ฉันต่อสู้กับการเซ็นเซอร์ตัวเอง

that has kept many Ugandan artists away from social, political theater

ที่ทำให้ศิลปินในยูกันดาหลายคนถอยห่างจาก ละครการเมืองเเละสังคม

since the persecution of artists by former Ugandan president, Idi Amin.

ตั้งเเต่การสังหารเหล่าศิลปิน โดยอดีตประธานาธิบดียูกันดา อีดี้ อามิน

And most importantly, I am breaking the silence

เเละที่สำคัญไปกว่านั้น ฉันทะลายกำเเพงเเห่งความเงียบงัน

and provoking meaningful conversations on taboo issues,

เเละกระตุ้นให้เกิดบทสนทนาต้องห้าม อันมีความหมาย

where often "Silence is golden" is the rule of thumb.

ในสถานที่ที่มักจะมีกฎ "นิ่งเสียตำลึงทอง"

Conversations are important

บทสนทนานั้นสำคัญยิ่งยวด

because they inform and challenge our minds to think,

เพราะบทสนทนาบอกเรา เเละท้าทายความคิดของเรา

and change starts with thinking.

เเละการเปลี่ยนเเปลงเริ่มจากการคิด

One of my struggles with activism is its often one-sided nature

ปัญหาของฉันในการรณรงค์ คือ ธรรมชาติของการมองเพียงด้านเดียว

that blinds us to alternative view,

ซึ่งมันทำให้เราไม่ได้เห็นมุมมองใหม่ ๆ

that numbs our empathy,

ทำให้เราไม่รู้สึกเห็นอกเห็นใจ

that makes us view those who see issues differently

ทำให้เรามองคนที่ คิดต่างจากเรา

as ignorant, self-hating, brainwashed, sellout or plain stupid.

คือคนเขลา ชังตนเอง โดนล้างสมอง เเละถูกหลอก หรือเเค่คนโง่

I believe no one is ignorant.

ฉันเชื่อว่าทุกคนไม่ได้เป็นคนโง่เขลา

We are all experts, only in different fields.

ทุกคนเป็นผู้เชี่ยวชาญ เเค่อยู่ในคนละสาขาก็เท่านั้น

And this is why, for me, the saying "stay in your truth" is misleading.

เเละนี่ทำให้ฉันเชื่อในคำกล่าว "เชื่อในสิ่งที่คิด" คือการหลงผิด

Because if you're staying in your truth,

เพราะถ้าคุณเชื่อในความคิดตนเอง

isn't it logical that the person you believe is wrong

คงไร้เหตุผลหากคนที่คุณคิดว่าเห็นต่าง

is also staying in their truth?

นั้นยึดมั่นในความจริงของพวกเขาเช่นกัน

So, what you have is two extremes

ดังนั้น ตอนนี้เรามีความคิดสุดขั้วสองฝั่ง

that shut out all possible avenues of conversations.

ที่ต่างคนต่างปิดกั้นช่องทางสนทนา ที่เป็นไปได้ทั้งหมด

I create provocative theater and film to touch, humanize

ฉันจึงสร้างโรงละครเเละภาพยนตร์เชิงปลุกปั่น เพื่อสร้างเเรงจูงใจ เเละความเป็นมนุษย์

and move disagreeing parties to the conversation table

เพื่อขับเคลื่อนกลุ่มที่ขัดเเย้งทั้งหลาย มาที่โต๊ะสนทนา

to bridge misunderstandings.

เพื่อสร้างความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน

I know that listening to one another will not magically solve all problems.

ฉันรู้ว่าการฟังกันเเละกัน อาจจะไม่แก้ปัญหาทั้งหมดภายในพริบตา

But it will give a chance to create avenues

เเต่นี่จะเป็นโอกาสหนึ่งที่จะเปิดหนทาง

to start to work together to solve many of humanity's problems.

ในการเริ่มแก้ปัญหาต่างๆของมนุษยชาติร่วมกัน

With my first play, "Silent Voices,"

ละครเรื่องเเรกที่ฉันกำกับ คือ "เสียงอันเงียบงัน"

based on interviews with victims of the Northern Uganda war

อิงจากบทสัมภาษณ์ของเหยื่อ สงครามยูกันดาทางตอนเหนือ

between the government and Joseph Kony's LRA rebel group,

ระหว่างฝ่ายรัฐบาลกับ กลุ่มกบฏยูกันดา LRA ของโจเซฟ โคนี

I brought together victims, political leaders, religious leaders,

ฉันรวบรวมกลุ่มเหยื่อสงคราม ผู้นำทางการเมือง ผู้นำศาสนา

cultural leaders, the Amnesty Commission and transitional justice leadership

ผู้นำทางวัฒนธรรม คณะกรรมการนิรโทษกรรม ภาวะผู้นำความเป็นธรรมในระยะเปลี่ยนผ่าน

for critical conversations on issues of justice for war crime victims --

เพื่อการสนทนาครั้งสำคัญในหัวข้อ ด้านความยุติธรรมเพื่อเหยื่ออาชกรรมสงคราม--

the first of its kind in the history of Uganda.

ครั้งเเรกของประเทศในประวัติศาสตร์ยูกันดา

And so many powerful things happened,

สิ่งที่เกิดขึ้นมีพลังอย่างมาก

that I can't even cover them all right now.

ฉันไม่สามารถเล่ามันได้ทั้งหมด ณ ตอนนี้

Victims were given the opportunity to sit at the table

เหยื่อสงครามมีโอกาสได้นั่งที่โต๊ะ

with Amnesty Commission leadership,

ร่วมกับคณะกรรมการนิรโทษกรรม

and they expressed the big injustice they suffered

พวกเขาเล่าถึงความอยุติธรรม ที่พวกเขาต้องทนทุกข์ทรมาน

when the Commission ignored them

ตอนที่คณะกรรมการเคยเพิกเฉยกับปัญหานั้น

and instead facilitated the resettlement of the war perpetrators.

หากเเต่มุ่งช่วยหาถิ่นฐานใหม่ ให้กับอาชญากรสงครามเเทน

And the Amnesty Commission acknowledged the victims' pain

คณะกรรมการนิรโทษกรรม รับรู้ถึงความเจ็บปวดของเหยื่อ

and explained the thinking behind their flawed approaches.

เเละได้อธิบายเหตุผลเบื้องหลังเเนวคิด อันบกพร่องขององค์กร

But one of the things that has stayed with me

เเต่สิ่งหนึ่งที่ยังค้างคาอยู่ในใจฉัน

is when, during my Northern Uganda tour of the play,

คือช่วงเดินสายแสดงละครในอูกันดาภาคเหนือ

a man approached me and introduced himself

มีชายคนหนึ่งเข้ามาหาฉันพร้อมเเนะนำตนเอง

as a former rebel soldier of Joseph Kony.

ว่าเขาเป็นอดีตทหารของโจเซฟ โคนี

He told me that he didn't want me to leave feeling disappointed,

เขาบอกฉันว่า เขาไม่อยากทำให้ฉันผิดหวัง

due to some of what I considered inappropriate laughter.

จากบางสิ่งที่ฉันคิดว่าเป็น เสียงหัวเราะที่ไม่เหมาะสม

He explained that his was a laughter of embarrassment

เขาอธิบายว่าเสียงหัวเราะของเขา คือ เสียงหัวเราะของความละอายใจ

and a recognition of his own embarrassment.

และการยอมรับว่าละอายใจตนเอง

He saw himself in the actors onstage

เขาเห็นตัวเองอยู่บนเวที

and saw the meaninglessness of his past actions.

และเห็นการกระทำที่ไร้ค่าในอดีตของตน

So I say: share your truths.

ฉันเลยพูดว่า จงเล่าความจริงของคุณ

Listen to one another's truths.

ฟังความจริงของผู้อื่น

You will discover a more powerfully uniting truth

คุณจะค้นพบความจริงต่างๆอันทรงพลัง

in the middle ground.

มาบรรจบกันที่จุดกึ่งกลาง

When I lived in the USA,

ตอนที่ฉันอาศัยที่ประเทศสหรัฐอเมริกา

many of my American friends would be shocked at my ignorance

เพื่อนอเมริกันหลายท่าน คงประหลาดใจกับความเพิกเฉยของฉัน

at fancy Western dishes like lasagna, for instance.

ที่มีต่ออาหารตะวันตก อย่างลาซานญ่า เป็นต้น

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

And my question to them would be,

เเละคำถามที่ฉันถามกลับ คือ

"Well, do you know malakwang?"

คุณรู้จักมาลาควันไหมล่ะ

And then I would tell them about malakwang,

เเล้วฉันก็จะเล่าเรื่องมาลาควัน ให้พวกเขาฟัง

a fancy vegetable dish from my culture.

มันคือมีจานผักอย่างดีจากวัฒนธรรมของฉัน

And they would tell me about lasagna.

พวกเขาก็จะเล่าเรื่องลาซานญ่าให้ฉันฟัง

And we would leave richer and fuller individuals.

เราเริ่มสละการถือตัวเเละการตีตน เหนือกว่าคนอื่น

Therefore, share your recipe truth.

ดังนั้น แบ่งปันเคล็ดลับความจริงของคุณ

It makes for a better meal.

มันจะทำให้รสชาติอาหารอร่อยขึ้นเยอะเลย

Thank you.

ขอบคุณค่ะ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)