Laura Snyder: The Philosophical Breakfast Club

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: ALEKSANDAR MITEVSKI Reviewer: Charlie Psy

I'd like you to come back with me for a moment

Би сакала, само за момент, да се вратиме заедно

to the 19th century,

во 19-от век,

specifically to June 24, 1833.

поточно на 24 Јуни, 1833.

The British Association for the Advancement of Science

"Британската Асоцијација за Унапредување на Науката"

is holding its third meeting at the University of Cambridge.

ја одржува нејзината трета средба во Универзитетот Кембриџ.

It's the first night of the meeting,

Ова е првата вечер од средбата

and a confrontation is about to take place

на која ќе се случи едно соочување

that will change science forever.

кое засекогаш ќе ја промени науката.

An elderly, white-haired man stands up.

Еден постар маж со бела коса станува.

The members of the Association are shocked to realize

Членовите на Асоцијацијата се шокирани кога гледаат

that it's the poet Samuel Taylor Coleridge,

дека тоа е поетот Семјуел Тејлор Колриџ,

who hadn't even left his house in years until that day.

кој со години ја немал напуштено својата куќа сè до тој ден.

They're even more shocked by what he says.

Уште пошокирани се од она што го кажува.

"You must stop calling yourselves natural philosophers."

"Не смеете повеќе себеси да се нарекувате природни филозофи."

Coleridge felt that true philosophers like himself

Колриџ сметал дека вистинските филозофи како него

pondered the cosmos from their armchairs.

размислуваат за космосот од своите фотелји.

They were not mucking around in the fossil pits

Тие не се бафтаат по фосилни јами, ниту пак

or conducting messy experiments with electrical piles

спроведуваат неуредни експерименти со галвански батерии,

like the members of the British Association.

како членовите на Британската Асоцијација.

The crowd grew angry and began to complain loudly.

Толпата се налутила и почнала гласно да се буни.

A young Cambridge scholar named William Whewell stood up

Еден млад научник од Кембриџ по име Вилијам Вјуел станал,

and quieted the audience.

и ја замолкнал публиката.

He politely agreed that an appropriate name

Тој учтиво се согласил дека соодветно име

for the members of the association did not exist.

за членовите на асоцијацијата сè уште не постои.

"If 'philosophers' is taken to be too wide and lofty a term,"

"Ако 'филозофи' е премногу широк и возвишен термин,"

he said, "then, by analogy with 'artist,'

тој рекол, "тогаш, аналогно на 'уметник,'

we may form 'scientist.'"

ние би можеле да бидеме 'научник.'"

This was the first time the word scientist

Тогаш за првпат зборот научник бил

was uttered in public,

употребен во јавноста,

only 179 years ago.

само пред 179 години.

I first found out about this confrontation when I was in graduate school,

За ова соочување првпат слушнав кога бев на постдипломски,

and it kind of blew me away.

и на некој начин ме импресионираше.

I mean, how could the word scientist

Мислам, како може зборот научник

not have existed until 1833?

да не постоел сè до 1833?

What were scientists called before?

Како ги нарекувале научниците пред тоа?

What had changed to make a new name necessary

Каква промена настанала за да биде потребно ново име

precisely at that moment?

баш во тој момент?

Prior to this meeting, those who studied the natural world

Пред оваа средба, оние кои го проучувале природниот свет

were talented amateurs.

биле талентирани аматери.

Think of the country clergyman or squire

Помислете на селскиот свештеник или племеник

collecting his beetles or fossils,

кој собира инсекти или фосили,

like Charles Darwin, for example,

како Чарлс Дарвин, на пример,

or, the hired help of a nobleman, like Joseph Priestley,

или, изнајмените благородници, како Џозеф Присли,

who was the literary companion

кој буквално му бил придружник

to the Marquis of Lansdowne

на Маркизот од Ленсдаун

when he discovered oxygen.

кога го открил кислородот.

After this, they were scientists,

После ова, тие станале научници,

professionals with a particular scientific method,

професионалци со карактеристичен научен метод,

goals, societies and funding.

цели, здруженија и финансирање.

Much of this revolution can be traced to four men

Најголемиот дел од оваа револуција се должи на четворица мажи

who met at Cambridge University in 1812:

кои се сретнале во Универзитетот Кембриџ во 1812:

Charles Babbage, John Herschel, Richard Jones and William Whewell.

Чарлс Бабиџ, Џон Хершел, Ричард Џоунс и Вилијам Вјуел.

These were brilliant, driven men

Тие биле брилијантни, амбициозни мажи

who accomplished amazing things.

кои постигнале неверојатни нешта.

Charles Babbage, I think known to most TEDsters,

Чарлс Бабиџ, чинам познат на повеќето TEDстери,

invented the first mechanical calculator

го создал првиот механички сметач

and the first prototype of a modern computer.

и првиот прототип на модерниот компјутер.

John Herschel mapped the stars of the southern hemisphere,

Џон Хершел ги мапирал ѕвездите на јужната хемисфера,

and, in his spare time, co-invented photography.

а, во слободното време, ја ко-создал фотографијата.

I'm sure we could all be that productive

Сигурна сум дека сите можеме да бидеме олку продуктивни

without Facebook or Twitter to take up our time.

ако немаме Фејсбук или Твитер кои ни го одземаат времето.

Richard Jones became an important economist

Ричард Џоунс станал важен економист кој

who later influenced Karl Marx.

подоцна имал влијание врз Карл Маркс.

And Whewell not only coined the term scientist,

А Вјуел не само што го сковал терминот научник,

as well as the words anode, cathode and ion,

како и зборовите анода, катода и јон,

but spearheaded international big science

туку и ја лансирал науката на меѓународната сцена

with his global research on the tides.

со неговото глобално истражување за плимата и осеката.

In the Cambridge winter of 1812 and 1813,

Во Кембриџ, зимата 1812 и 1813,

the four met for what they called philosophical breakfasts.

четворицата се сретнале за она што го нарекувале филозофски појадоци.

They talked about science

Зборувале за науката

and the need for a new scientific revolution.

и за потребата од нова научна револуција.

They felt science had stagnated

Тие сметале дека науката е во стагнација

since the days of the scientific revolution that had happened

уште од деновите на научната револуција која се случила

in the 17th century.

во 17-от век.

It was time for a new revolution,

Било време за нова револуција,

which they pledged to bring about,

и тие се колнеле дека ќе ја остварат,

and what's so amazing about these guys is,

а овие дечки се неверојатни бидејќи

not only did they have these

не само што имале

grandiose undergraduate dreams,

грандиозни студентски соништа,

but they actually carried them out,

туку и успеале да ги остварат,

even beyond their wildest dreams.

а дури отишле и многу подалеку.

And I'm going to tell you today

Денеска ќе ви зборувам

about four major changes to science these men made.

за четирите големи промени кои ги направиле овие мажи во науката

About 200 years before,

Отприлика 200 години пред тоа,

Francis Bacon and then, later, Isaac Newton,

Френсис Бекон и подоцна, Исак Њутн,

had proposed an inductive scientific method.

го предложиле индуктивниот научен метод.

Now that's a method that starts from

Тоа е метод кој започнува со

observations and experiments

набљудувања и експерименти

and moves to generalizations about nature called natural laws,

и се движи кон воопштувања за природата наречени природни закони,

which are always subject to revision or rejection

кои постојано се предмет на ревизии или отфрлувања

should new evidence arise.

доколку се појават нови докази.

However, in 1809, David Ricardo muddied the waters

Сепак, во 1809, Дејвид Рикардо ги поматил водите

by arguing that the science of economics

велејќи дека науката за економијата

should use a different, deductive method.

треба да користи поинаков, дедуктивен метод.

The problem was that an influential group at Oxford

Проблемот бил во тоа што една влијателна група од Оксфорд

began arguing that because it worked so well in economics,

почнала да тврди дека, бидејќи дедуктивниот метод функционира

this deductive method ought to be applied

многу добро во економијата, тогаш мора

to the natural sciences too.

да се примени и врз природните науки.

The members of the philosophical breakfast club disagreed.

Членовите на филозофскиот клуб за појадоци не се согласувале.

They wrote books and articles promoting inductive method

Тие пишувале книги и статии промовирајќи го индуктивниот метод

in all the sciences

во сите науки,

that were widely read by natural philosophers,

и биле на големо читани од природните филозофи,

university students and members of the public.

универзитетските студенти и членови од јавноста.

Reading one of Herschel's books

Читајќи една од книгите на Хершел

was such a watershed moment for Charles Darwin

за Чарлс Дарвин било таков пресвртен момент

that he would later say, "Scarcely anything in my life

што подоцна и самиот кажал, "Ретко кога нешто во

made so deep an impression on me.

животот ми има оставено толкав впечаток.

It made me wish to add my might

Посакав целосно да му се предадам

to the accumulated store of natural knowledge."

на насобраното знаење за природата."

It also shaped Darwin's scientific method,

Книгата воедно влијаела и врз Дарвиновиот научен метод,

as well as that used by his peers.

како и врз методот користен од неговите колеги.

[Science for the public good]

[Наука за јавното добро]

Previously, it was believed that scientific knowledge

Претходно, се сметало дека научното знаење

ought to be used for the good of the king or queen,

треба да се користи за доброто на кралот или кралицата,

or for one's own personal gain.

или за своја лична добивка.

For example, ship captains needed to know

На пример, на бродските капетани им требале

information about the tides in order to safely dock at ports.

информации за плимата и осеката за безбедно да се закотват во пристаништето.

Harbormasters would gather this knowledge

Пристанишните офицери го собирале ова знаење

and sell it to the ship captains.

и им го продавале на бродските капетани.

The philosophical breakfast club changed that,

Филозофскиот клуб за појадоци го променил тоа,

working together.

работејќи заедно.

Whewell's worldwide study of the tides

Вјуеловата светска студија за плимата и осеката

resulted in public tide tables and tidal maps

резултирала со јавни табели и мапи за плимата и осеката

that freely provided the harbormasters' knowledge

кои слободно им биле достапни на сите

to all ship captains.

бродски капетани.

Herschel helped by making tidal observations

Хершел помогнал набљудувајќи ја плимата и осеката

off the coast of South Africa,

крај брегот на Јужна Африка,

and, as he complained to Whewell,

и додека му се жалел на Вјуел,

he was knocked off the docks during a violent high tide for his trouble.

бил исфрлен од доковите бидејќи бил погоден од силен и висок бран.

The four men really helped each other in every way.

Четворицата навистина си помагале на секаков начин.

They also relentlessly lobbied the British government

Тие исто така неуморно лобирале кај Британската влада

for the money to build Babbage's engines

за пари со кои би ги изработиле моторите на Бабиџ,

because they believed these engines

бидејќи верувале дека ваквите мотори

would have a huge practical impact on society.

ќе имаат огромно практично влијание врз општеството.

In the days before pocket calculators,

Во времето пред да се појават дигитроните,

the numbers that most professionals needed --

бројките што на повеќето професионалци им требале --

bankers, insurance agents, ship captains, engineers —

банкари, агенти за осигурување, бродски капетани, инженери --

were to be found in lookup books like this,

можеле да се најдат во вакви книги за пребарување,

filled with tables of figures.

во кои имало табели со бројки.

These tables were calculated

Овие табели се пресметувале

using a fixed procedure over and over

одново и одново со една фиксирана процедура

by part-time workers known as -- and this is amazing -- computers,

од страна на работници со скратено работно време познати како -- и ова е неверојатно -- компјутери,

but these calculations were really difficult.

но овие пресметки биле навистина тешки.

I mean, this nautical almanac

Мислам, во овој наутички алманах

published the lunar differences for every month of the year.

биле објавувани месечевите разлики за секој месец од годината.

Each month required 1,365 calculations,

За секој месец биле потребни 1,365 пресметки,

so these tables were filled with mistakes.

па затоа табелите биле полни со грешки.

Babbage's difference engine was the first mechanical calculator

Диференцијалниот мотор на Бабиџ бил првиот механички сметач

devised to accurately compute any of these tables.

направен за прецизно да ги пресметува сите овие табели.

Two models of his engine were built in the last 20 years

Во последните 20 години, изработени се два примероци од неговиот мотор

by a team from the Science Museum of London

од страна на тим од Музејот за Наука од Лондон

using his own plans.

користејќи ги неговите планови.

This is the one now at the Computer History Museum in California,

Овој се наоѓа во Музејот за Компјутерска Историја во Калифорнија,

and it calculates accurately. It actually works.

и прави точни пресметки. Всушност работи.

Later, Babbage's analytical engine

Подоцна, аналитичкиот мотор на Бабиџ

was the first mechanical computer in the modern sense.

бил првиот механички компјутер во модерна смисла.

It had a separate memory and central processor.

Имал одделна меморија и централен процесор.

It was capable of iteration, conditional branching

Имал можност за итерација, условно разгранување

and parallel processing,

и паралелно процесирање,

and it was programmable using punched cards,

и можел да се програмира со помош на перфокарти,

an idea Babbage took from Jacquard's loom.

идеја која Бабиџ ја презел од разбојот на Жакард.

Tragically, Babbage's engines never were built in his day

Трагично, моторите на Бабиџ не биле изработени додека тој бил жив,

because most people thought that

бидејќи повеќето луѓе мислеле дека

non-human computers would have no usefulness

не-човечките компјутери нема да имаат никаква корист

for the public.

за јавноста.

[New scientific institutions]

[Нови научни институции]

Founded in Bacon's time, the Royal Society of London

Основано во времето на Бекон, Кралското друштво од Лондон

was the foremost scientific society in England

било најистакнатото научно друштво во Англија,

and even in the rest of the world.

а дури и во целиот свет.

By the 19th century, it had become

До 19-от век, станало еден вид

a kind of gentleman's club

на џентлменски клуб

populated mainly by antiquarians, literary men and the nobility.

во кој воглавно имало антиквари, писмени мажи и благородници.

The members of the philosophical breakfast club

Членовите на филозофскиот клуб за појадоци

helped form a number of new scientific societies,

помогнале во оформувањето на повеќе научни друштва,

including the British Association.

вклучувајќи ја и Британската Асоцијација.

These new societies required

Овие нови друштва барале

that members be active researchers publishing their results.

членовите да бидат активни истражувачи кои ќе ги објавуваат своите резултати.

They reinstated the tradition of the Q&A

Тие ја возобновиле традицијата на "Прашања и Одговори"

after scientific papers were read,

откако трудовите ќе биле прочитани,

which had been discontinued by the Royal Society

нешто што било прекинато од страна на Кралското Друштво

as being ungentlemanly.

под изговор дека е неучтиво.

And for the first time, they gave women a foot in the door of science.

И за првпат, тие им дозволиле на жените да стапнат на научната сцена.

Members were encouraged to bring their wives,

Членовите биле поттикнувани да ги носат нивните сопруги,

daughters and sisters to the meetings of the British Association,

ќерки и сестри на средбите на Британската Асоцијација.

and while the women were expected to attend

Во почетокот било предвидено жените да присуствуваат

only the public lectures and the social events like this one,

само на јавните предавања и на социјалните настани како овој,

they began to infiltrate the scientific sessions as well.

но подоцна почнале да ги посетуваат и научните сеанси.

The British Association would later be the first

Британската Асоцијација подоцна ќе биде првата

of the major national science organizations in the world

од неколкуте големи национални научни организации во светот

to admit women as full members.

која на жените ќе им даде целосно членство.

[External funding for science]

[Надворешно финансирање на науката]

Up to the 19th century,

Сè до 19-от век,

natural philosophers were expected to pay

од природните филозофи се очекувало

for their own equipment and supplies.

да си ја плаќаат опремата и материјалите.

Occasionally, there were prizes,

Повремено, имало награди,

such as that given to John Harrison in the 18th century,

како онаа што му ја дале на Џон Харисон во 18-от век,

for solving the so-called longitude problem,

бидејќи го решил т.н. лонгитудинален проблем,

but prizes were only given after the fact,

но сепак поминало одредено време пред

when they were given at all.

тоа да стане вообичаена практика.

On the advice of the philosophical breakfast club,

Прифаќајќи го советот на филозофскиот клуб за појадоци,

the British Association began to use the extra money

Британската Асоцијација почнала да го пренасочува вишокот

generated by its meetings to give grants

пари добиен од средбите, и давала грантови

for research in astronomy, the tides, fossil fish,

за истражување на астрономијата, плимата и осеката, водните фосили,

shipbuilding, and many other areas.

бродоградителството и многу други области.

These grants not only allowed

Овие грантови не само што овозможиле

less wealthy men to conduct research,

помалку богатите мажи да спроведуваат истражувања,

but they also encouraged thinking outside the box,

туку и го поттикнале креативното размислување,

rather than just trying to solve one pre-set question.

а не само решавање на веќе познатите проблеми.

Eventually, the Royal Society

Најпосле, Кралското друштво

and the scientific societies of other countries followed suit,

и научните друштва од другите земји го следеле примерот,

and this has become -- fortunately it's become --

и ова станало -- за среќа стана --

a major part of the scientific landscape today.

значаен дел од денешниов научен пејсаж.

So the philosophical breakfast club

Значи филозофскиот клуб за појадоци

helped invent the modern scientist.

помогнал во создавањето на модерниот научник.

That's the heroic part of their story.

Тоа е херојскиот дел од нивната приказна.

There's a flip side as well.

Има и друга страна од приказнава.

They did not foresee at least one consequence

Тие не предвиделе барем една последица

of their revolution.

од нивната револуција.

They would have been deeply dismayed

Тие би биле длабоко ужаснати од

by today's disjunction between science and the rest of culture.

денешнава поделба помеѓу науката и остатокот од културата.

It's shocking to realize

Шокантно е тоа што

that only 28 percent of American adults

само 28 проценти од возрасните Американци

have even a very basic level of science literacy,

имаат ептен основно ниво на научна писменост,

and this was tested by asking simple questions like,

а до ова е дојдено преку поставување на едноставни прашања како,

"Did humans and dinosaurs inhabit the Earth at the same time?"

"Дали луѓето и диносаурусите живееле на Земјата во ист временски период?"

and "What proportion of the Earth is covered in water?"

и "Колкав процент од Земјата е покриен со вода?"

Once scientists became members of a professional group,

Откако научниците станале членови на професионални групи,

they were slowly walled off from the rest of us.

тие пополека почнале да се оддалечуваат од нас.

This is the unintended consequence of the revolution

Ова е ненамерната последица од револуцијата што

that started with our four friends.

ја започнале нашите четворица пријатели.

Charles Darwin said,

Чарлс Дарвин рекол,

"I sometimes think that general and popular treatises

"Понекогаш мислам дека сенародните и популарни расправи

are almost as important for the progress of science

се речиси толку важни за напредокот на науката

as original work."

колку и оригиналните дела."

In fact, "Origin of Species" was written

Всушност, "Потеклото на Видовите" била наменета

for a general and popular audience,

за општата и глобална публика,

and was widely read when it first appeared.

и била на големо читана кога за првпат се појавила.

Darwin knew what we seem to have forgotten,

Дарвин знаел нешто што се чини дека ние сме го заборавиле,

that science is not only for scientists.

дека науката не е само за научниците.

Thank you.

Ви благодарам.

(Applause)

(Аплауз)