Karen Tse: How to stop torture

Translator: YSLU MA translators 2010-2012 Reviewer: Meri Dallakyan

In 1994, I walked into a prison in Cambodia,

1994 թվականին Կամբոջայում այցելեցի մի բանտ

and I met a 12-year-old boy

և այնտեղ հանդիպեցի տասներկուամյա մի տղայի,

who had been tortured

ում խոշտանգումների էին ենթարկել

and was denied access to counsel.

և չէին թույլատրում դիմել իրավաբանական խորհրդատվության:

And as I looked into his eyes, I realized

Երբ նայեցի նրա աչքերի մեջ, հասկացա, որ

that for the hundreds of letters I had written

այն հազարավոր նամակները, որ գրել էի

for political prisoners, that I would never have

քաղաքական բանտարկյալների համար,

written a letter for him,

նրա համար ևս մեկը երբեք չէի կարող գրել,

because he was not a 12-year-old boy who

որովհետև նա պարզապես տասներկուամյա երեխա էր, ով

had done something important for anybody.

որևէ կարևոր բան չէր արել որևէ մեկի համար:

He was not a political prisoner.

Նա քաղաքական բանտարկյալ չէր,

He was a 12-year-old boy who had

այլ մի տասներկուամյա տղա, որը

stolen a bicycle.

հեծանիվ էր գողացել:

What I also realized at that point was that

Այդ պահին հասկացա նաև, որ

it was not only Cambodia, but

այս խնդիրը առկա էր ոչ միայն Կամբոջայում, այլ

of the 113

նաև 113 այլ

developing countries that torture,

զարգացող երկրներում,

93 of these countries have all passed laws

որոնցից 93-ը օրենքներ էին ընդունել,

that say you have a right to a lawyer

համաձայն որոնց յուրաքանչյուր ոք ունի դատապաշտպան ունենալու

and you have a right not to be tortured.

և խոշտանգումների չենթարկվելու իրավունք:

And what I recognized was that there was an

Եվ ես հասկացա,

incredible window of opportunity for us

որ այժմ մեզ` համաշխարհային հանրության համար

as a world community to come together

բացվել է անհավանական հնարավորությունների մի պատուհան,

and end torture as an investigative tool.

որպեսզի համախմբվենք և վերջ դնենք խոշտանգմանը`որպես հետաքննության մեթոդի կիրառմանը:

We often think of torture as being

Հաճախ կարծում ենք, որ խոշտանգումների ենթարկում են

political torture or reserved for

ելնելով միայն քաղաքական նկատառումներից կամ էլ միայն

just the worst, but, in fact,

ամենավատ դեպքերում, բայց իրականում,

95 percent of torture today

այսօր խոշտանգվողների 95%-ը

is not for political prisoners.

քաղաքական բանտարկյալներ չեն:

It is for people who are

Դա այն մարդկանց համար է, ովքեր

in broken-down legal systems,

ընկել են կործանված իրավական համակարգերի թակարդը,

and unfortunately because torture is

և քանի որ խոշտանգումների ենթարկելը

the cheapest form of investigation --

հետաքննության ամենաէժան միջոցն է

it's cheaper than having a legal system,

(ավելի էժան է քան իրավական համակարգ ունենալը,

cheaper than having a lawyer

փաստաբան կամ

and early access to counsel --

խորհրդատու վարձելը),

it is what happens most of the time.

հենց այդ միջոցն էլ հիմնականում կիրառվում է:

I believe today that it is possible for us

Հավատում եմ, որ այսօր մենք`

as a world community, if we make a decision,

որպես համաշխարհային հանրություն, հնարավորություն ունենք որոշում կայացնելու,

to come together and end torture

համախմբվելու և վերջ դնելու խոշտանգումներին`

as an investigative tool in our lifetime,

որպես հետաքննության մեթոդի կիրառմանը,

but it will require three things.

սակայն դրա համար անհրաժեշտ է 3 պայման.

First is the training, empowerment,

առաջինը` պատրաստվածություն, լիազորություն

and connection of defenders worldwide.

և ամբողջ աշխարհով մեկ սփռված պաշտպանների միասնություն:

The second is insuring that there is

Երկրորդը` երաշխիք

systematic early access to counsel.

սիստեմատիկ կերպով հնարավորինս վաղ իրավաբանական խորհրդատվության դիմելու համար:

And the third is commitment.

Եվ երրորդ պայմանը գործելու պատրաստակամությունն է:

So in the year 2000,

Եվ այսպես 2000 թվականին

I began to wonder,

սկսեցի մտածել,

what if we came together?

թե ինչ կլիներ, եթե մենք համախմբվեինք:

Could we do something

Կկարողանայի՞նք արդյոք ինչ-որ բան անել

for these 93 countries?

այս 93 երկրների համար:

And I founded International Bridges to Justice

Ես հիմնադրեցի International Bridges to Justice (Արդարադատության միջազգային կամուրջներ) կազմակերպությունը,

which has a specific mission of

որի նպատակն էր

ending torture as an investigative tool

վերջ դնել որպես հետաքննության մեթոդ ընդունված խոշտանգումներին

and implementing due process rights

և կանոնավոր ընթացքի մեջ դնել չգործող օրենքները`

in the 93 countries by placing trained lawyers

վերոհիշյալ 93 երկրների

at an early stage in police stations

ոստիկանական տեղամասերում

and in courtrooms.

և դատարանի նիստի դահլիճներում` ունենալով վերապատրաստված իրավաբաններ և փաստաբաններ:

My first experiences, though, did come

Իմ առաջին փորձը, այնուամենայնիվ, կապված է

from Cambodia, and at the time I remember

Կամբոջայի հետ, և ես հիշում եմ,

first coming to Cambodia and there were,

որ երբ առաջին անգամ այցելեցի Կամբոջա,

in 1994, still less than

1994 թվականին, ամբողջ երկրում

10 attorneys in the country because

կար ավելի քիչ, քան 10 դատախազ,

the Khmer Rouge had killed them all.

քանի որ Խմեր Ռուժը բոլորին սպանել էր:

And even 20 years later, there was only

Եվ նույնսիկ այդ ժամանակվանից քսան տարի անց էլ

10 lawyers in the country, so consequently

երկրում ընդամենը 10 իրավաբան կար, հետևաբար

you'd walk into a prison and

երբ մտնեիք բանտ,

not only would you meet 12-year-old boys,

կհանդիպեիք ոչ միայն տասերկուամյա տղաների,

you'd meet women and you'd say,

այլ նաև կանանց, և երբ նրանց հարցնեիք,

"Why are you here?" Women would say,

թե ինչու էին այնտեղ գտնվում, նրանք կպատասխանեին.

"Well I've been here for 10 years because

«Գիտեք, ես արդեն 10 տարի է,ինչ այստեղ եմ, քանի որ

my husband committed a crime, but they can't find him."

ամուսինս հանցանք է գործել,սակայն նրան չեն կարողանում գտնել»:

So it's just a place where there was no rule of law.

Սա մի վայր է, որտեղ չկա և ոչ մի օրենք:

The first group of defenders came together

Վերապատրաստման դասընթացների համար ձևավորվեց պաշտպանների առաջին խումբը.

and I still remember, as I was training, I said,

Դեռ հիշում եմ, երբ դասընթացը վարելիս հարցրի.

"Okay, what do you do for an investigation?"

«Ի՞նչպես եք իրականացնում հետաքննությունը:»

And there was silence in the class, and finally

Սենյակում լռություն էր տիրում, և վերջապես

one woman stood up, [inaudible name],

մի կին կանգնեց (անունը չի լսվում)

and she said "Khrew," which means "teacher."

և ասաց.«Khrew», այսինքն`ուսուցիչ:

She said, "I have defended more than

Նա ասաց. «Դատարանում ավելի քան

a hundred people, and I've never had to do

100 մարդու պաշտպան եմ եղել, երբեք ստիպված չեմ եղել

any investigation,

որևէ հետաքննություն անցկացնել,

because they all come with confessions."

քանի որ բոլորն էլ խոստովանում են իրենց կատարած հանցանքը»:

And we talked about, as a class, the fact that

Եվ մենք, արդեն որպես խումբ, քննարկեցինք այն փաստը,

number one, the confessions

որ առաջինը` խոստովանություններին

might not be reliable, but number two,

պետք է վերապահումով մոտենալ, երկրորդը`

we did not want to encourage the police

մենք չենք ցանկանում խրախուսել ոստիկանությանը

to keep doing this, especially

շարունակել այս ամենը, հատկապես,

as it was now against the law.

որ դա այժմ հակաօրինական է:

And it took a lot of courage for these

Մեծ համարձակություն էր պահանջվում

defenders to decide that they would

այս պաշտպաններից որոշել, որ նրանք պետք է

begin to stand up and support each other

համախմբվեն ու սատարեն մինյանց

in implementing these laws.

այս օրենքներին ուժ տալու համար:

And I still remember the first cases where

Մինչև հիմա հիշում եմ, առաջին այն դատական գործընթացները, որոնց

they came, all 25 together, she would

ներկա էին լինում բոլոր 25 դատապաշտպանները,

stand up, and they were in the back, and

մեկը կանգնում էր, իսկ մնացածը` ետևում նստած,

they would support her, and the judges kept

ոգեշնչում էին նրան, իսկ դատավորները շարունակ պնդում էին`

saying, "No, no, no, no, we're going to do things

ասելով. «Ոչ, ոչ, ոչ, մենք շարունակելու ենք ամեն ինչ անել այնպես,

the exact same way we've been doing them."

ինչպես մինչև հիմա ենք արել» :

But one day the perfect case came, and it

Բայց մի գեղեցիկ օր արձանագրեցինք մի հիանալի դատական գործընթաց,

was a woman who was a vegetable seller,

որտեղ քննվում էր մի բանջարեղեն վաճառող կնոջ գործը,

she was sitting outside of a house.

որը պարզապես այդ գողության ժամանակ նստած էր եղել շենքի բակում:

She said she actually saw the person

Նա պատմեց, որ իրականում տեսել էր, թե ինչպես էր մի մարդ

run out who she thinks stole

դուրս վազում շենքից, ով, իր կարծիքով, գողացել էր

whatever the jewelry was, but the police

այդ չարաբաստիկ զարդր, սակայն եկել էր ոստիկանությունը,

came, they got her, there was nothing on her.

ձերբակալել նրան, բայց ոչինչ չէր գտել նրա մոտ:

She was pregnant at the time. She had

Այդ ժամանակ նա հղի էր:

cigarette burns on her. She'd miscarried.

Իսկ այժմ նրա մարմնի վրա ծխախոտի այրվածքների հետքեր կային: Նա կորցրել էր երեխային:

And when they brought her case

Եվ երբ նրա գործը ներկայացրին

to the judge, for the first time he stood up

դատավորին, նա կանգնեց ու այս երկրի պատմության մեջ առաջին անգամ

and he said, "Yes, there's no evidence

ասաց. «Այո, Ձեր գործած հանցանքի համար չկա ոչ մի ապացույց,

except for your torture confession

բացառությամբ ձեր` խոշտանգումների ենթարկելու միջոցով կորզված խոստովանությունը,

and you will be released."

և ես Ձեզ ազատ եմ արձակում»:

And the defenders began to take cases

Եվ պաշտպանները սկսեցին նորից ու նորից վերանայել

over and over again and

նախկին դատական գործերը,

you will see, they have step by step began

և սկսեցին աստիճանաբար, քայլ առ քայլ

to change the course of history in Cambodia.

փոխել Կամբոջայի պատմության ընթացքը:

But Cambodia is not alone.

Սակայն այս ամենը միայն Կամբոջայով չի եզրափակվում:

I used to think, well is it Cambodia?

Հաճախ մտածում էի` միթե սա միայնԿամբոջայում է,

Or is it other countries?

թե այլ երկրներում էլ կա նման բան,

But it is in so many countries.

բայց այնքան շատ երկրներում է սա տեղի ունենում:

In Burundi I walked into a prison and it wasn't

Երբ Բուրունդիում այցելեցի բանտ, այնտեղ

a 12-year-old boy, it was an 8-year-old boy

հանդիպեցի ոչ թե տասներկուամյա, այլ ութամյա մի տղայի,

for stealing a mobile phone.

ով մեղադրվում էր բջջային հեռախոս գողանալու մեջ:

Or a woman, I picked up her baby,

Մի կնոջ էլ հանդիպեցի, գրկեցի նրա երեխային,

really cute baby, I said "Your baby is so cute."

շատ գեղեցիկ բալիկ էր, և ասացի.«Ձեր բալիկն այնքան գեղեցիկ է»:

It wasn't a baby, she was three.

Բայց նա նորածին երեխա չէր, արդեն երեք տարեկան էր:

And she said "Yeah, but she's why I'm here,"

կինն ասաց. «Համաձայն եմ, սակայն նրա պատճառով եմ այստեղ հայտնվել»,

because she was accused of stealing

նրան մեղադրել էին իր երեխայի համար

two diapers and an iron for her baby and

երկու խանձարուր ու արդուկ գողանալու մեջ,

still had been in prison.

ու նա դեռ բանտում էր:

And when I walked up to the prison director,

Երբ մոտեցա բանտապետին,

I said, "You've got to let her out.

ասացի.«Դուք պիտի ազատ արձակեք նրան

A judge would let her out."

Դատավորը կզբաղվի այդ հարցով»:

And he said, "Okay, we can talk about it,

Նա պատասխանեց. «Լավ, կխոսենք այդ մասին,

but look at my prison. Eighty percent

բայց մի նայեք այս բանտին:

of the two thousand people here

Այստեղ գտնվող 2 հազար մարդկանց 80%-ը

are without a lawyer. What can we do?"

դատապաշտպան չունի: Մենք ի՞նչ կարող ենք անել»:

So lawyers began to courageously

Եվ այսպես իրավաբանները քաջաբար սկսեցին

stand up together to organize a system

համախմբվել և ստեղծեցին մի համակարգ,

where they can take cases.

որը նրանց հնարավորություն կտար նոր դատական գործեր քննել:

But we realized that it's not only the training

Բայց մենք հասկացանք նաև, որ ոչ միայն իրավաբանների պատրաստվածությունը,

of the lawyers, but the connection

այլև նրանց միասնությունն է

of the lawyers that makes a difference.

փոխում իրավիճակը:

For example, in Cambodia, it was that

Օրինակ, Կամբոջայում

[inaudible name] did not go alone

այդ կին դատաշապտպանը (անունը չի նշվում) միայնակ չէր գնացել,

but she had 24 lawyers with her

նրա հետ էին մնացած 24 իրավաբանները,

who stood up together. And in the same way,

որոնք սատարում էին նրան:Նույնն էլ

in China, they always tell me,

Չինաստանում եղավ.միշտ ինձ ասում են.

"It's like a fresh wind in the desert

«Միասին գործելը, կարծես,

when we can come together."

անապատում սառը քամու պես մի բան է»:

Or in Zimbabwe, where I remember Innocent,

Կամ Զիմբաբվեում. hիշում եմ անմեղ մարդկանց,

after coming out of a prison where everybody

ովքեր բանտից դուրս էին գալիս ու ասում.

stood up and said, "I've been here

ու ասում. «Ես այստեղ եմ եղել

for one year, eight years, 12 years

1 տարի, 8 տարի, 12 տարի

without a lawyer,"

առանց իրավաբանի»

he came and we had a training together

նրանցից մեկի հետ թրեյնինգներ անցկացրինք,

and he said, "I have heard it said" --

իսկ մի օր էլ նա ասաց. «Լսել եմ, թե ինչպես էին մադիկ խոսում այն մասին,

because he had heard people mumbling

(դե նա ականջալուր էր մարդկանց

and grumbling -- "I have heard it said that

փսփսոցներին ու շշնջոցներին)

we cannot help to create justice

որ մենք չենք կարող օգնել, ստեղծել արդարություն,

because we do not have the resources."

քանի որ ռեսուրսներ չունենք»:

And then he said, "But I want you to know

Իսկ հետո ավելացրեց. «Ուզում եմ` իմանաք,

that the lack of resources

որ ռեսուրսների պակասը

is never an excuse for injustice."

երբեք չի կարող արդարացնել տիրող անարդարությունը»:

And with that, he successfully

Այս ասելով` նա հաջողությամբ

organized 68 lawyers who have been

համախմբեց 68 իրավաբանների, ովքեր

systematically taking the cases.

սիստեմատիկ կերպով դատական գործեր էին պաշտպանում:

The key that we see, though, is training

Այս ամենի հաջողության բանալին թրեյնինգներն էր,

and then early access.

իսկ հետո արդեն ժամանակին տրամադրվող խորհրդատվությունը:

I was recently in Egypt, and was inspired

Վերջերս մեկնել էի Եգիպտոս և ոգեշնչվել էի`

to meet with another group of lawyers,

հանդիպելով իրավաբանների մեկ այլ խմբի հետ

and what they told me is that they said,

և լսելով նրանց խոսքերը.

"Hey, look, we don't have police

«Տեսե՛ք, մեր փողոցներում այլևս

on the streets now. The police are

ոստիկաններ չեն կանգնում: Ոստիկանությունը

one of the main reasons why we had

մեր հեղափոխության կարևոր դրդապատճառներից մեկն էր:

the revolution. They were torturing everybody

Նրանք անընդմեջ բոլորին

all the time."

տանջանքների էին ենթարկում:»

And I said, "But there's been tens of millions

Իսկ ես ասացի. «Բայց չէ որ տասնյակ միլիոն

of dollars that have recently gone in

դոլարներ էին հատկացվել

to the development of the legal system here.

այս երկրի իրավական համակարգը բարելավելու համար:

What's going on?"

Ի՞նչ է կատարվում:»

I met with one of the development agencies,

Ես այցելեցի զարգացման հարցերով զբաղվող մի գործակալություն,

and they were training prosecutors

որոնք վերապատրաստում էին դատախազներին և դատավորներին,

and judges, which is the normal bias,

և դատավորներին, ինչը նորմալ երևույթ էր`

as opposed to defenders.

ի տարբերություն պաշտպաններին վերապատրաստելը:

And they showed me a manual which

: Եվ երբ նրանք ինձ ցույց տվեցին իրենց ուղեցույցը,

actually was an excellent manual.

որը իսկապես մի հիանալի գիրք էր,

I said, "I'm gonna copy this."

ես ասացի. «Ուզում եմ սրա պատճենը ունենալ»:

It had everything in it. Lawyers can come

Այնտեղ կար ամեն ինչ. իրավաբանները կարող էին գալ

at the police station. It was perfect.

ոստիկանական տեղամասեր: Հիանալի էր:

Prosecutors were perfectly trained.

Դատախազները շատ լավ պատրսատված էին:

But I said to them, "I just have one question,

Բայց ես ասացի նրանց. «Մի հարց ունեմ`

which is, by the time that everybody got to

այն ժամանակ, երբ բոլորը գնում են

the prosecutor's office, what had happened to them?"

դատախազություն, ինչ է լինում նրաց հետ»:

And after a pause, they said,

Մի փոքր լռելուց հետո նրանք պատասխանեցին.

"They had been tortured."

«Նրանց տանջանքների ու խոշտանգումների են ենթարկում»:

So the pieces are,

Եվ այսպես, խնդիրը միայն

not only the training of the lawyers, but

իրավաբաններ պատրաստելը չէր,

us finding a way to systematically implement

այլև գտնել մի ճանապարհ, որը թույլ կտար սիստեմատիկ կերպով

early access to counsel, because they are

հնարավորինս շուտ դիմել իրավաբանական խորհրդատվության, քանի որ

the safeguard in the system

այս համակարգում նրանք են պաշտպանում

for people who are being tortured.

մարդկանց, որոնց տանջանքների են ենթարկում:

And as I tell you this, I'm also aware of the

Այս ամենը ասելով` գիտակցում եմ նաև

fact that it sounds like, "Oh, okay, it sounds

այն փաստը, որ սա հնչում է այսպես. «Դե լավ, ասում ենք

like we could do it, but can we really do it?"

կարող էինք անել, բայց իրականում կարո՞ղ ենք:»

Because it sounds big.

Սա հսկայական աշխատանք է:

And there are many reasons why I believe it's possible.

Գոյություն ունեն շատ պատճառներ, որոնք ինձ ստիպում են հավատալ, որ սա հնարավոր է:

The first reason is the people on the ground

Առաջինը երկրիս վրա ապրող մարդիկ են,

who find ways of creating miracles

որոնք հրաշքներ ստեղծելու ուղիներ են գտնում

because of their commitment.

շնորհիվ իրենց պատրաստակամության:

It's not only Innocent, who I told you about

Պատճառը միայն անմեղ մարդիկ չեն, որոնց մասին պատմում էի ձեզ

in Zimbabwe, but defenders all over the world

Զիմբաբվեի հուշերից, այլև աշխարհով մեկ սփռված պաշտպանները,

who are looking for these pieces.

որոնք փնտրում են այս խնդրի լուծումը:

We have a program called JusticeMakers,

Մենք «JusticeMakers» («Արդարություն կերտողները») անունով մի ծրագիր ունենք

and we realized there are people that are

և հասկացել ենք, որ գոյություն ունեն համարձակ մարդիկ, ովքեր

courageous and want to do things, but

ուզում են օգնել, բայց

how can we support them?

ինչպե՞ս կարող ենք մենք աջակցել նրանց:

So it's an online contest where it's only

Սա առցանց մրցույթ է, որի մրցանակային ֆոնդը

five thousand dollars if you come up with

ընդամենը հինգ հազար դոլար է.

and innovative way of implementing justice.

Հաղթողը պետք է կարողանա «արդարություն կերտել» որևէ նորարարական մոտեցմամբ:

And there are 30 JusticeMakers

Ամբողջ աշխարհում մոտ 30 «ԱրդարությունԿերտողներ» կան

throughout the world, from Sri Lanka

Շրի Լանկայից,

to Swaziland to the DRC, who with

Սվազիլենդից ընդհուպ մինչև Կոնգոյի Դեմոկրատական հանրապետություն, որոնք

five thousand dollars do amazing things,

հինգ հազար դոլարով հրաշքներ են գործում`

through SMS programs,

SMS ծրագրերի,

through paralegal programs,

իրավաբանական խորհրդատուների

through whatever they can do.

և այն ամենի միջոցով, ինչով կարող են:

And it's not only these JusticeMakers,

Այդ մարդկանց շարքերում միայն «արդարության կերտողները» չեն,

but people we courageously see

այլև մարդիկ, որոնց քաջ գործերի ականատեսն ենք.

figure out who their networks are

մարդիկ ովքեր ստեղծում են համագործակցության ցանցեր

and how they can move it forward.

ու փորձում են գործը առաջ տանել:

So in China, for instance, great laws

Չինաստանում, օրինակ, ստեղծվել են հիանալի օրենքներ,

came out where it says police cannot

համաձայն որոնց ոստիկանները չեն կարող

torture people or they will be punished.

տանջանքների ու խոշտանգումների ենթարկել մարդկանց, այլապես կպատժվեն:

And I was sitting side by side with one of our

Նստած էի մեր համարձակ

very courageous lawyers, and said,

իրավաբաններից մեկի կողքին ու ասացի.

"How can we get this out? How can we

«Ինչպես կարելի է սա պարզել, որտեղից կարող ենք

make sure that this is implemented?

իմանալ`արդյոք սա գործում է:

This is fantastic." And he said to me,

Հրաշալի բան է:» Նա հարցրեց.

"Well, do you have money?" And I said,

«Փող ունես» պատասխանեցի`

"No." And he said, "That's okay,

ոչ, և նա ասաց. «Լավ ոչինչ,

we can still figure it out."

մի բան կմտածենք»:

And on December 4, he organized

Եվ դեկտեմբերի 4-ին նա կազմակերպեց

three thousand members

և Երիտասարդական կոմունիստական լիգայի

of the Youth Communist League,

3000 անդամներ

from 14 of the top law schools,

14 ամենահեղինակավոր իրավաբանական դպրոցներից

who organized themselves, developed

ինքնուրույն համախմբվեցին,

posters with the new laws, and went

նոր օրենքներով պաստառներ կազմեցին և շարժվեցին

to the police stations and began what he says

դեպի ոստիկանական տեղամասեր ու սկսեցին, ինչպես նա է ասում,

is a non-violent legal revolution

ոչ բռնի իրավական հեղափոխությունը`

to protect citizen rights.

ուղղված քաղաքացիների իրավունքների պաշտպանությանը:

So I talked about the fact that we need

Ես նշեցի այն փաստը, որ մեզ անհրաժեշտ է

to train and support defenders.

վերապատրաստել և աջակցել պաշտպաններին:

We need to systematically implement

Անհրաժեշտ է սիստեմատիկ կերպով կիրառել

early access to counsel.

հնարավորինս արագ իրավաբանին դիմելու գործընթացը:

But the third and most important thing is that

Իսկ երրորդ և ամենակարևոր հանգամանքը այն է,

we make a commitment to this.

որ այս ամենը իրականացնելու պատրաստակամություն ցուցաբերենք:

And people often say to me, "You know,

Մարդիկ հաճախ ինձ ասում են. «Գիտեք,

this is great, but it's wildly idealistic.

սա հիանալի է, բայց չափազանց իդեալիստական է:

Never going to happen."

Երբեք իրականություն չի դառնա»:

And the reason that I think that

Այս խոսքերը

those words are interesting is because

հետաքրքիր են, որովհետև

those were the same kinds of words

դրանք նման են այն բառերին,

that were used for people who decided

որոնք ասվում էին այն մարդկանց, ովքեր որոշել էին

they would end slavery, or end apartheid.

վերջ դնել ստրկությանը կամ ապարտեիդին` ռասսայական խտրականությանը:

It began with a small group of people

Այս ամենը սկսել էին մարդկանց փոքր խմբեր,

who decided they would commit.

որոնք որոշել էին գործել:

Now, there's one of our favorite poems

Ահա, մեր պաշտպանների ամենասիրած քառատողը,

from the defenders, which they share

որը նրանք հաճախ ասում են

from each other, is:

միմյանց.

"Take courage friends, the road is often long,

«Համարձակությու՛ն հավաքեք ընկերներ, ճանապարհը երկար է,

the path is never clear,

խոչընդոտները` անխուսափելի,

and the stakes are very high,

ռիսկի գործոնը մեծ է,

but deep down, you are not alone."

բայց հոգու խորքում իմացե՛ք` դուք միայնակ չեք:»

And I believe that if we can come together

Հավատում եմ, որ եթե մենք միավորվենք

as a world community to support not only

որպես համաշխարհային հանրություն` աջակցելու ոչ միայն

defenders, but also everyone in the system

պաշտպաններին այլև այս համակարգի յուրաքանչյուր մարդու,

who is looking towards it,

ով դրա կարիքն ունի,

we can end torture as an investigative tool.

ապա մենք կարող ենք վերջ դնել խոշտանգումներին` որպես հետաքննության մեթոդի կիրառմանը:

I end always, because I'm sure the questions are --

Միշտ ավարտում եմ այս խոսքերով, որովհետև վստահ եմ ձեզ մոտ էլ հարցեր կլինեն,

and I'd be happy to talk to you

և ես ցանկացած պահի ուրախ կլինեմ խոսել ձեզ հետ.

at any point -- "But what can I really do?"

«Բայց ի՞նչ կարող եմ ես անել»:

Well, I would say this. First of all,

Կասեմ հետևյալը. առաջինը`

you know what you can do. But second of all,

դուք գիտեք,թե ինչ կարող եք անել: Երկրորդն էլ,

I would leave you with the story of Vishna,

կպատմեն ձեզ Վիշնայի պատմությունը,

who actually was my inspiration

ով ինձ ոգեշնչեց

for starting International Bridges to Justice.

հիմնադրել International Bridges to Justice կազմակերպությունը:

Vishna was a 4-year-old boy when I met him

Երբ հանդիպեցի Վիշնային, նա 4 տարեկան մի տղա էր,

who was born in a Cambodian prison

ով ծնվել էր Կամբոջայի բանտերից մեկում`

in Kandal Province. But because he was

Կանդալ նահանգում: Քանի որ նա ծնվել էր բանտում,

born in the prison, everybody loved him,

բոլորը սիրում էին նրան,

including the guards, so he was the only one

այդ թվում և պահակները, և նա միակն էր,

who was allowed to come

ում թույլ էին տալիս

in and out of the bars.

ելումուտ անել բանտախցից:

So, you know, there's bars. And by the time

Դե պատկերացրեք, ահա ձեզ բանտախցի ճաղերը:

that Vishna was getting bigger,

Վիշնայի մեծանալուն պես

which means what gets bigger? Your head gets bigger.

է՞լ ինչն էր մեծանում: Նրա գլուխն էր մեծանում:

So he would come to the first bar,

Նա գալիս էր առաջին շարքի ճաղերի մոտ,

the second bar and then the third bar,

հետո երկրորդ, երրորդ,

and then really slowly move his head

իսկ այնուհետև շատ դանդաղ անցկացնում էր գլուխը

so he could fit through, and come back,

և վերադառնալիս ճիշտ հակառակն էր անում`

third, second, first. And he would

երրորդ, երկրորդ, առաջին:

grab my pinkie, because what he wanted

Կբռներ ճկույթս, որովհետեև ամեր օր

to do every day is he wanted to go visit.

ուզում էր գնալ այցելության:

You know, he never quite made it to

Գիտեք, այդպես էլ երբեք չկարողացավ բոլորին այցելել,

all of them every day, but he wanted to visit

սակայն ուզում էր այցի գնալ

all 156 prisoners. And I would lift him,

բոլոր 156 բանտարկյալներին էլ : Ես գրկում էի նրան,

and he would put his fingers through.

և նա իր մատները ճաղերից այն կողմ էր անցկացնում:

Or if they were dark cells, it was like iron

Իսկ եթե բանտախցում մութ էր լինում (նման բանտախցերը ծածկված էին ծալքավոր երկաթյա թիթեղով),

corrugated, and he would put his fingers through.

նա միևնույն է մատները ճաղերից ներս էր անցկացնում:

And most of the prisoners said that he was

Բանտարկյալներից շատերը ասում էին, որ Վիշնան

their greatest joy and their sunshine, and they

իրենց ամենամեծ ուրախությունն ու արևն էր,

looked forward to him. And I was like,

որին անհամբեր սպասում էին: Իսկ ես մտածում էի.

here's Vishna. He's a 4-year-old boy.

Ահա փոքրիկ Վիշնան: Նա ընդամենը 4 տարեկան մի տղա է:

He was born in a prison with almost nothing,

Նա ծնվել է բանտում`չունենալով գրեթե ոչինչ,

no material goods, but he had a sense of

ոչ մի նյութական բան, բայց ունի իր սեփական

his own heroic journey, which I believe

հերոսական ճանապարհորդության զգացումը, որը կարծում եմ

we are all born into. He said,

բոլորս էլ ի ծնե ունենք:

"Probably I can't do everything.

Նա ասաց. «Միգուցե, ամեն ինչ չկարողանամ անել,

But I'm one. I can do something.

բայց ես մեկն եմ բոլորից, ինչ-որ բան, այնումենայնիվ, կարող եմ անել:

And I will do the one thing that I can do."

Եվ կանեմ այն մի բանը, ինչը կարող եմ»:

So I thank you for having the prophetic

Շնորհակալ եմ, որ ունեք մարգարեական երևակայություն`

imagination to imagine the shaping

պատկերացնելու նոր աշխարհի ձևավորումը

of a new world with us together,

մեզ հետ միասին

and invite you into this journey with us.

և «հրավիրելու» ինքներդ ձեզ` ` մասնակցելու այս ճանապարհորդությանը մեզ հետ միասին:

Thank you.

Շնորհակալություն

(Applause)

(Ծափահարություն)

Thank you.

Շնորհակալություն

(Applause)

(Ծափահարություն)

Thank you.

Շնորհակալություն

(Applause)

(Ծափահարություն)