David Deutsch: A new way to explain explanation

دیوید دویچ: راه جدیدی برای ارائه یک جواب قانع کننده

Translator: zahra soleimanian Reviewer: mahmood rokni

I'm sure that,

مطمئنم که طی صدها هزار سالی که گونه بشر وجود داره،

throughout the 100,000-odd years of our species' existence

مطمئنم که طی صدها هزار سالی که گونه بشر وجود داره،

and even before,

حتی قبل از آن، اجداد ما به آسمان شب نگاه میکردند،

our ancestors looked up at the night sky and wondered what stars are --

حتی قبل از آن، اجداد ما به آسمان شب نگاه میکردند،

و در شگفت بودند که ستاره ها چيیند؟

wondering, therefore,

تعجب میکردند که چطور آنچه را دیده اند، توسط چیزهای دیده نشده توضیح دهند.

تجب میکردند که چطور آنچه را دیده اند، توسط چیزهای دیده نشده توضیح دهند.

how to explain what they saw

in terms of things unseen.

تجب میکردند که چطور آنچه را دیده اند، توسط چیزهای دیده نشده توضیح دهند.

خوب بیشتر مردم بطور معمول،همانند امروز فقط در حد سرگرمی به این مسائل توجه میکنند.

OK, so, most people only wondered that occasionally, like today,

خوب بیشتر مردم بطور معمول،همانند امروز فقط در حد سرگرمی به این مسائل توجه میکردند.

in breaks from whatever normally preoccupied them.

خوب بیشتر مردم بطور معمول،همانند امروز فقط در حد سرگرمی به این مسائل توجه میکردند.

خوب بیشتر مردم بطور معمول،همانند امروز فقط در حد سرگرمی به این مسائل توجه میکردند.

But what normally preoccupied them also involved yearning to know.

ولی آنچه که برایشان سرگرم کننده بود،گاهی رشک آنها را نیز بر می انگیخت.

ولی آنچه که برایشان سرگرم کننده بود،گاهی رشک آنها را نیز بر می انگیخت.

They wished they knew

آنها آرزو داشتند که بدانند چطور از فساد مواد غذاییشون جلوگیری کنند.

how to prevent their food supply from sometimes failing,

آنها آرزو داشتند که بدانند چطور از فساد مواد غذاییشون جلوگیری کنند.

آنها آرزو داشتند که بدانند چطور از فساد مواد غذاییشون جلوگیری کنند.

and how they could rest when they were tired

و اینکه چطور استراحت کنند، بدون اینکه بی غذا بمونند،

without risking starvation,

و اینکه چطور استراحت کنند، بدون اینکه بی غذا بمونند،

be warmer, cooler, safer,

گرم تر،سردتر،امنتر،یا با درد کمتر زندگی کنند.

in less pain.

گرم تر،سردتر،امنتر،یا با درد کمتر زندگی کنند.

I bet those prehistoric cave artists would have loved to know

من شرط میبندم اون هنرمندان غارنشین ماقبل تاریخ دوست میداشتن بدونن چطور آسونتر نقاشی کنن.

من شرط میبندم اون هنرمندان غارنشین ماقبل تاریخ دوست میداشتن بدونن چطور آسونتر نقاشی کنن.

how to draw better.

من شرط میبندم اون هنرمندان غارنشین ماقبل تاریخ دوست میداشتن بدونن چطور آسونتر نقاشی کنن.

در هر حالتی در زندگیشون، مانند ما، آرزوی پیشرفت داشتن.

(Laughter)

In every aspect of their lives,

they wished for progress, just as we do.

در هر حالتی در زندگیشون، مانند ما، آرزوی پیشرفت داشتن.

But they failed, almost completely, to make any.

ولی تقریبا هیچ کاری نکردن.نمیدونستند چطوری .

They didn't know how to.

ولی تقریبا هیچ کاری نکردن.نمیدونستند چطوری.

Discoveries like fire happened so rarely

کشفیاتی مثل آتش چنان کم بود که میشه گفت تقریبا هیچ پیشرفتی صورت نگرفت.

کشفیاتی مثل آتش چنان کم بود که میشه گفت تقریبا هیچ پیشرفتی صورت نگرفت.

that, from an individual's point of view,

the world never improved.

کشفیاتی مثل آتش چنان کم بود که میشه گفت تقریبا هیچ پیشرفتی صورت نگرفت.

Nothing new was learned.

هیچ چیزجدیدی یاد گرفته نشد.

The first clue to the origin of starlight

اولین سر نخها در باره منشا نور ستارگان بتازگی یعنی 1899بدست اومده:رادیو اکتیو.

happened as recently as 1899:

اولین سر نخها در باره منشا نور ستارگان بتازگی یعنی 1899بدست اومده:رادیو اکتیو.

radioactivity.

And within 40 years,

در عرض 40 سال، فیزیکدانان همه توضیحات را یافتند،

physicists discovered the whole explanation,

در عرض 40 سال، فیزیکدانان همه توضیحات را یافتند،

expressed, as usual, in elegant symbols.

و مثل همیشه، با سمبلهای زیبایی بیان کردند.

But never mind the symbols.

ولی سمبلها زیاد مهم نیستند.

Think how many discoveries they represent.

فقط فکر کنین تو این چند دهه چقدر کشفیات کردن.

فقط فکر کنید چقدر کشفیات تا حالاکردن.

Nuclei and nuclear reactions, of course.

علوم هسته ای و واکنشهای هسته ای.

But isotopes,

ایزوتوپها، اجزای الکتریسته، ضد ماده،نوترینوها،

particles of electricity,

antimatter,

ایزوتوپها، اجزای الکتریسته، ضد ماده،نوترینوها،

neutrinos,

ایزوتوپها، اجزای الکتریسته، ضد ماده،نوترینوها،

the conversion of mass to energy -- that's E=mc2 --

فرمول تبدیل جرم به انرژی -- E=mc^2--

gamma rays,

تابش گاما،

transmutation.

تبدیل مواد.

That ancient dream that had always eluded the alchemists

رویای باستانی که همه شیمیدانها بدنبال اون بودند

was achieved through these same theories

با این تئوریهایی که نور ستارگان رو توضیح میداد بحقیقت پیوستند

that explained starlight and other ancient mysteries

با این تئوریهایی که نور ستارگان رو توضیح میداد بحقیقت پیوستند

بهمراه رازهای تاریخی یا پدیده های پییشبینی نشده.

and new, unexpected phenomena.

بهمراه رازهای تاریخی یا پدیده های پییشبینی نشده.

That all that, discovered in 40 years,

کشف اینهمه چیز در عرض 40سال، در دهها هزار سال اخیر اتفاق نیفتاده است،

had not been in the previous hundred thousand

کشف اینهمه چیز در عرض 40سال، در دهها هزار سال اخیر اتفاق نیفتاده است،

was not for lack of thinking

این بخاطر کم فکر کردن در مورد ستارگان یا حل مشکلاتشان نبود.

about stars and all those other urgent problems they had.

این بخاطر کم فکر کردن در مورد ستارگان یا حل مشکلاتشان نبود.

اونا حتی به جوابهایی مثل افسانه ها هم رسیدند،

They even arrived at answers, such as myths,

اونا حتی به جوابهایی مثل افسانه ها هم رسیدند،

that dominated their lives,

که در زندگیشون حکم فرما بود، در حالیکه حتی جزئی از واقعیت هم نبود.

yet bore almost no resemblance to the truth.

که در زندگیشون حکم فرما بود، در حالیکه حتی جزئی از واقعیت هم نبود.

که در زندگیشون حکم فرما بود، در حالیکه حتی جزئی از واقعیت هم نبود.

The tragedy of that protracted stagnation

فکر میکنم تراژدی این رکود طولانی، هنوز هم شناخته نشده.

isn't sufficiently recognized, I think.

فکر میکنم تراژدی این رکود طولانی، هنوز هم شناخته نشده.

These were people with brains of essentially the same design

اینها بشری با اندازه مغز بشر امروزی بودند که همه این چیزای جدید رو کشف کرده اند.

اینها بشری با اندازه مغز بشر امروزی بودند که همه این چیزای جدید رو کشف کرده اند.

that eventually did discover all those things.

اینها بشری با اندازه مغز بشر امروزی بودند که همه این چیزای جدید رو کشف کرده اند.

But that ability to make progress

ولی این توانایی پیشرفت تقریبا بدون استفاده موند، تا زمانیکه اون اتفاق انقلابی ایجاد کرد،

remained almost unused,

ولی این توانایی پیشرفت تقریبا بدون استفاده موند، تا زمانیکه اون اتفاق انقلابی ایجاد کرد،

until the event that revolutionized the human condition

ولی این توانایی پیشرفت تقریبا بدون استفاده موند، تا زمانیکه اون اتفاق انقلابی ایجاد کرد،

ولی این توانایی پیشرفت تقریبا بدون استفاده موند، تا زمانیکه اون اتفاق انقلابی ایجاد کرد،

ولی این توانایی پیشرفت تقریبا بدون استفاده موند، تا زمانیکه اون اتفاق انقلابی ایجاد کرد،

and changed the universe.

Or so we should hope,

یا دست کم امیدواریم که اینطور باشه.

because that event was the scientific revolution,

چون اون اتفاق یه انقلاب علمی بود، چرا که از اون به بعد

چون اون اتفاق یه انقلاب علمی بود، چرا که از اون به بعد

ever since which our knowledge of the physical world

چون اون اتفاق یه انقلاب علمی بود، چرا که از اون به بعد

دانش ما راجع به جهان مادی و نحوه تطبیق آن دانش با آرزوهامون شدیدا رشد داشته است.

and of how to adapt it to our wishes

دانش ما راجع به جهان مادی و نحوه تطبیق آن دانش با آرزوهامون شدیدا رشد داشته است.

has been growing relentlessly.

دانش ما راجع به جهان مادی و نحوه تطبیق آن دانش با آرزوهامون شدیدا رشد داشته است.

Now, what had changed?

این تغییر به واقع چه بود؟

What were people now doing for the first time

آدمها چه کاری رو برای اولین بار انجام داده بودن

that made that difference between stagnation

که چنین تغییر بزرگی بین آن رکود طولانی و این کشفیات وسیع صورت میگرفت؟

که چنین تغییر بزرگی بین آن رکود طولانی و این کشفیات وسیع صورت میگرفت؟

and rapid, open-ended discovery?

که چنین تغییر بزرگی بین آن رکود طولانی و این کشفیات وسیع صورت میگرفت؟

How to make that difference

چگونگی این تغییر، یک واقعیت بزرگه، که دانستن آن امکانپذیره.

is surely the most important universal truth

چگونگی این تغییر، یک واقعیت بزرگه، که دانستن آن امکانپذیره.

that it's possible to know.

چگونگی این تغییر، یک واقعیت بزرگه، که دانستن آن امکانپذیره.

And worryingly, there's no consensus about what it is.

متاسفانه یک اجماع نظر در این باره وجود نداره.

So, I'll tell you.

من براتون میگم،‌ولی قبلش لازمه کمی به زمان گذشته برگردیم.

(Laughter)

من براتون میگم،‌ولی یقبش لازمه کمی به زمان گذشته برگردیم.

But I'll have to backtrack a little first.

Before the scientific revolution,

قبل از این انقلاب علمی، باور آنها بر این بود که همه آنچه که دانستنی هست رو میددونند،

they believed that everything important, knowable,

قبل از این انقلاب علمی، باور آنها بر این بود که همه آنچه که دانستنی هست رو میددونند،

was already known,

قبل از این انقلاب علمی، باور آنها بر این بود که همه آنچه که دانستنی هست رو میددونند،

enshrined in ancient writings, institutions

اونچه که در اسناد تاریخی امروزی موجوده،

and in some genuinely useful rules of thumb --

که در بهترین حالت یه سری قوانین بدوی میباشند --

which were, however, entrenched as dogmas,

گرچه پر از تعصبات و خرافات بودند.

along with many falsehoods.

گرچه پر از تعصبات و خرافات بودند.

So, they believed that knowledge came from authorities

پس آنها باور داشتند که دانش برخاسته از قدرت است، بهمین دلیل خیلی کم میدونستند.

that actually knew very little.

پس آنها باور داشتند که دانش برخاسته از قدرت است، بهمین دلیل خیلی کم میدونستند.

And therefore,

بنابراین پیشرفت به این بستگی داره که بتونی قدرت مردان همه چیز دان،

progress depended on learning how to reject

بنابراین پیشرفت به این بسگی داره که بتونی قدرت مردان همه چیز دان،

the authority of learned men, the priests, traditions and rulers,

بنابراین پیشرفت به این بسگی داره که بتونی قدرت مردان همه چیز دان،

کشیشها، سنت و فرمانروایان رو پس بزنی.

which is why the scientific revolution had to have a wider context:

به همین دلیله که انقلاب علمی باید متن وسیعتری داشته باشه:

به همین دلیله که انقلاب علمی باید متن وسیعتری داشته باشه:

the Enlightenment, a revolution in how people sought knowledge,

باید روشنگرانه باشه، به مردم چگونگی کسب دانش رو بدون تکیه به قدرتمندان بیاموزه.

باید روشنگرانه باشه، به مردم چگونگی کسب دانش رو بدون تکیه به قدرتمندان بیاموزه.

trying not to rely on authority.

باید روشنگرانه باشه، به مردم چگونگی کسب دانش رو بدون تکیه به قدرتمندان بیاموزه.

"Take no one's word for it."

«به حرف دیگران اهمیتی نده.»

But that can't be what made the difference.

ولی این انچه که باعث تفاوت شده نیست.

Authorities had been rejected before, many times.

با قدرتها بارها مقابله شده، و این به ندرت باعث یک انقلاب علمی شده.

And that rarely, if ever,

با قدرتها بارها مقابله شده، و این به ندرت باعث یک انقلاب علمی شده.

با قدرتها بارها مقابله شده، و این به ندرت باعث یک انقلاب علمی شده.

caused anything like the scientific revolution.

At the time, what they thought distinguished science

اون موقع، فکر میکردند علوم ، یه ایده رادیکال درباره چیزهای دیده نشده اند، که بهش تجربه گرایی میگفتند.

اون موقع، فکر میکردند علوم ، یه ایده رادیکال درباره چیزهای دیده نشده اند، که بهش تجربه گرایی میگفتند.

was a radical idea about things unseen,

اون موقع، فکر میکردند علوم ، یه ایده رادیکال درباره چیزهای دیده نشده اند، که بهش تجربه گرایی میگفتند.

known as empiricism --

اون موقع، فکر میکردند علوم ، یه ایده رادیکال درباره چیزهای دیده نشده اند، که بهش تجربه گرایی میگفتند.

all knowledge derives from the senses.

همه علوم از حواس سرچشمه میگیرند.

Well, we've seen that that can't be true.

خوب، ما میدونیم که این نمیتونه درست باشه.

It did help by promoting observation and experiment.

مشاهدات و تجربیات کمک کرده اند.

مشاهدات و تجربیات کمک کرده اند.

But, from the outset,

ولی از ابتدا، واضح بود که این کاملا غلطه.

it was obvious that there was something horribly wrong with it.

ولی از ابتدا، واضح بود که این کاملا غلطه.

Knowledge comes from the senses?

دانش از احساس سرچشمه میگیره. ولی به چه زبانی؟ قطعا به زبان ریاضی نیست،

In what language?

دانش از احساس سرچشمه میگیره. ولی به چه زبانی؟ قطعا به زبان ریاضی نیست،

Certainly not the language of mathematics, in which, Galileo rightly said,

گالیله چه درست گفت: کتاب طبيعت نوشته شده است.

the book of nature is written.

گالیله چه درست گفت: کتاب طبيعت نوشته شده است.

Look at the world.

به دنیا نگاه کنید، هیچ معادله ریاضی را حک شده بر روی کوهها نمیبینید.

You don't see equations carved on the mountainsides.

به دنیا نگاه کنید، هیچ معادله ریاضی را حک شده بر روی کوهها نمیبینید.

If you did, it would be because people had carved them.

اگه دیدین،بدونید آدمها اونو نوشتن.

اگه دیدین،بدونید آدمها اونو نوشتن.

By the way, why don't we do that?

راستی ما چرا این کار رو نمیکنیم؟ مگه چه اشکال داره؟

(Laughter)

What's wrong with us?

راستی ما چرا این کار رو نمیکنیم؟ مگه چه اشکال داره؟

(Laughter)

(خنده)

Empiricism is inadequate

تجربه گرایی کافی نیست، چون تئوریهای علمی دیدنی ها رو بوسیله نادیدنیها توضیح میده.

because, well, scientific theories explain the seen in terms of the unseen.

تجربه گرایی کافی نیست، چون تئوریهای علمی دیدنی ها رو بوسیله نادیدنیها توضیح میده.

تجربه گرایی کافی نیست، چون تئوریهای علمی دیدنی ها رو بوسیله نادیدنیها توضیح میده.

And the unseen, you have to admit,

و باید گفت که نادیدنی ها از طریق احساس منتقل نمی شوند.

doesn't come to us through the senses.

و باید گفت که نادیدنی ها از طریق احساس منتقل نمی شوند.

We don't see those nuclear reactions in stars.

بطور مثال ما واکنشهای هسته ای درون ستاره ای را نمیبینیم.

We don't see the origin of species.

ما سرچشمه گونه های موجودات را نمیبینم.

We don't see the curvature of space-time,

ما انحنای فضا-زمان را نمیبینیم، جهانهای دیگر را نمیبینیم.

and other universes.

ما انحنای فضا-زمان را نمیبینیم، جهانهای دیگر را نمیبینیم.

But we know about those things.

ولی همه اینها رو میدونیم. چطور؟

How?

ولی همه اینها رو میدونیم. چطور؟

Well, the classic empiricist answer is induction --

خوب یه جواب کلاسیک تجربه گرا به اون، روش القايی هست.

the unseen resembles the seen.

ندیده ها شبیه دیده ها هستند.

But it doesn't.

ولی اینطور نیست.

You know what the clinching evidence was that space-time is curved?

میدونید دلیل قاطع برای خمیدگی فضا-زمان، چی بود؟

میدونید دلیل قاطع برای خمیدگی فضا-زمان، چی بود؟

It was a photograph -- not of space-time,

یک عکس بود، نه از فضاـ زمان بلکه از یه خورشید گرفتگی،

but of an eclipse, with a dot there rather than there.

با یه لکه که بجای اینکه اینجا باشه یه کم اونور تر بود .

And the evidence for evolution?

و شاهدی برای فرگشت؟

Some rocks and some finches.

مقداری صخره و یا پرنده.

And parallel universes?

و جهان موازی؟ دوباره یه سری لکه اینجا بجای اونجا روی صفحه نمایش.

Again: dots there rather than there, on a screen.

و جهان موازی؟ دوباره یه سری لکه اینجا بجای اونجا روی صفحه نمایش.

What we see in all these cases

آنچه در همه موارد بالا مشخصه، اینه که هیچ یک به واقعیت شباهت نداره

bears no resemblance to the reality that we conclude is responsible --

آنچه در همه موارد بالا مشخصه، اینه که هیچ یک به واقعیت شباهت نداره

واقعیتی که ما ازش نتیجه می گیریم --

فقط یک زنجیره متصل از دلایل تئوری و تفسیرها اونها رو بهم وصل میکنه.

only a long chain of theoretical reasoning and interpretation connects them.

فقط یک زنجیره متصل از دلایل تئوری و تفسیرها اونها رو بهم وصل میکنه.

خلقت گراها الان میگن: آها!

"Ah!" say creationists.

"So you admit it's all interpretation.

"پس تو هم تایید میکنی اینا همش تفسیره.

No one's ever seen evolution.

هیچکی تابحال فرگشت رو ندیده، ما صخره ها رو میبینیم.

We see rocks.

هیچکی تابحال فرگشت رو ندیده، ما صخره ها رو میبینیم.

You have your interpretation. We have ours.

شما تفسیر خودتونو دارین ما هم تفسیر خودمون.

Yours comes from guesswork; ours, from the Bible."

مال شما از حدسیات میاد، مال ما از انجیل.

مال شما از حدسیات میاد، مال ما از انجیل.

But what creationist and empiricists both ignore

اما آنچه خلقت گرا وتجربه گرا هردو ازش چشم پوشی میکنن،اینه که در اینصورت باید گفت،

is that, in that sense,

اما آنچه خلقت گرا وتجربه گرا هردو ازش چشم پوشی میکنن،اینه که در اینصورت باید گفت،

no one's ever seen a Bible either,

هيچیک از ما حتی انجیل رو هم نمیبینیم، اونچه ما میبینیم نور است، که اونو هم درک نمیکنیم.

that the eye only detects light, which we don't perceive.

هيچیک از ما حتی انجیل رو هم نمیبینیم، اونچه ما میبینیم نور است، که اونو هم درک نمیکنیم.

Brains only detect nerve impulses.

مغز فقط ایمپالس های اعصاب رو دریافت میکنه.

And they don't perceive even those as what they really are,

حتی مغز هم درکی از چگونگی آنچه دریافت میکنه نداره، فقط یه سری جرقه های الکتریکی اند .

namely electrical crackles.

حتی مغز هم درکی از چگونگی آنچه دریافت میکنه نداره، فقط یه سری جرقه های الکتریکی اند .

پس ما درک کاملی از حقیقت نداریم.

So we perceive nothing as what it really is.

Our connection to reality is never just perception.

پس ما درک کاملی از حقیقت نداریم.

پس ما درک کاملی از حقیقت نداریم.

It's always, as Karl Popper put it,

ما فقط همونطور کهKarl Popper میگه یه مغازه تئوری فروشی داریم.

theory-laden.

ما فقط همونطور کهKarl Popper میگه یه مغازه تئوری فروشی داریم.

Scientific knowledge isn't derived from anything.

دانش مبتنی بر علم از جایی سرچشمه نگرفته. حدسیاتی اند که توسط ناظرها تست شده اند.

Like all knowledge, it's conjectural, guesswork,

دانش مبتنی بر علم از جایی سرچشمه نگرفته. حدسیاتی اند که توسط ناظرها تست شده اند.

tested by observation,

دانش مبتنی بر علم از جایی سرچشمه نگرفته. حدسیاتی اند که توسط ناظرها تست شده اند.

not derived from it.

دانش مبتنی بر علم از جایی سرچشمه نگرفته. حدسیاتی اند که توسط ناظر ها تست شده اند.

So, were testable conjectures the great innovation

بنابراین آیا حدسهای قابل آزمایش دروازه زندان هوشمندان را گشود؟

that opened the intellectual prison gates?

بنابراین آیا حدسهای قابل آزمایش دروازه زندان هوشمندان را گشود؟

No, contrary to what's usually said, testability is common

نه. بخلاف آنچه که معمولا گفته میشود، ویژگی آزمایش پذیری درافسانه ها و هرگونه تفکرغیرمنطقی مشترک است.

نه. بخلاف آنچه که معمولا گفته میشود، ویژگی آزمایش پذیری درافسانه ها و هرگونه تفکرغیرمنطقی مشترک است.

in myths and all sorts of other irrational modes of thinking.

نه. بخلاف آنچه که معمولا گفته میشود، ویژگی آزمایش پذیری درافسانه ها و هرگونه تفکرغیرمنطقی مشترک است.

Any crank claiming the sun will go out next Tuesday

هر کسی ادعا کنه سه شنبه بعدی خورشید ناپدید میشه، یه پیشگویی قابل امتحان انجام داده.

has got a testable prediction.

هر کسی ادعا کنه سه شنبه بعدی خورشید ناپدید میشه، یه پیشگویی قابل امتحان انجام داده.

Consider the ancient Greek myth explaining seasons.

افسانه قدیمی یونان درباره فصلها رو درنظر بگیرید.

افسانه قدیمی یونان درباره فصلها رو درنظر بگیرید.

Hades, god of the underworld,

Hadesخدای دنیای پایین، Persephoneخدای بهار رو به گروگان میگیره.

Hadesخدای دنیای پایین، Persephoneخدای بهار رو به گروگان میگیره.

kidnaps Persephone, the goddess of spring,

and negotiates a forced marriage contract, requiring her to return regularly,

و پیشنهاد یک ازدواج تحمیلی به اون میده. از اون میخواد که پیاپی بیادش و به اون اجازه میده که بره.

و پیشنهاد یک ازدواج تحمیلی به اون میده. از اون میخواد که پیاپی بیادش و به اون اجازه میده که بره.

and lets her go.

And each year,

و هر سال برمیگرده، چون تلسم شده.

she is magically compelled to return.

و هر سال برمیگرده، چون تلسم شده.

And her mother, Demeter,

و مادرشDemeterخدای زمین، غمناک شده و همه جا رو سرد و خشک میکنه.

goddess of the earth,

و مادرشDemeterخدای زمین، غمناک شده و همه جا رو سرد و خشک میکنه.

is sad, and makes it cold and barren.

و مادرش خدای زمین، غمناک شده و همه جا رو سرد و خشک میکنه.

That myth is testable.

این افسانه آزمایش پذیره.

If winter is caused by Demeter's sadness,

اگه زمستان با غمناک شدنDemeter بوجود میاد،

then it must happen everywhere on earth simultaneously.

پس باید سراسر زمین رو همزمان در بر بگیره.

So if the ancient Greeks had only known

اگه یونانیها میدونستند که استرالیا درگرمترین حالته هنگامی که Demeterدرغمناکترین موقعیته،

that Australia is at its warmest when Demeter is at her saddest ...

اگه یونانیها میدونستند که استرالیا درگرمترین حالته هنگامی که Demeterدرغمناکترین موقعیته،

(Laughter)

they'd have known that their theory is false.

اونوقت میدونستند که تئوریشون غلطه.

(Laughter)

مشکل این افسانه چه بود، با اینهمه فکر؟ و این تفاوت از کجا میاد؟

So, what was wrong with that myth

and with all prescientific thinking?

مشکل این افسانه چه بود، با اینهمه فکر؟ و این تفاوت از کجا میاد؟

And what, then, made that momentous difference?

مشکل این افسانه چه بود، با اینهمه فکر؟ و این تفاوت از کجا میاد؟

I think there's one thing you have to care about

فکر میکنم یه چیزی هست که شما باید بهش اهمیت بدین.

این دلالت بر آزمایش پذیری، روشنگری و همه اینها داره.

and that implies testability, the scientific method,

این دلالت بر آزمایش پذیری، روشنگری و همه اینها داره.

the Enlightenment and everything.

این دلالت بر آزمایش پذیری، روشنگری و همه اینها داره.

And here's the crucial thing:

قسمت سختش اینجاست.یه چیزی مثل یه نقص در یه داستان.

there is such a thing as a defect in a story.

قسمت سختش اینجاست.یه چیزی مثل یه نقص در یه داستان.

I don't just mean a logical defect.

منظورم یه نقص منطقی نیست. منظورم بد توضیح دادن است.

I mean a bad explanation.

What does that mean?

این یعنی چی؟ خوب،توضیح یعنی تاکید روی آنچه که دیده نشده ولی آنجاست

Well, an explanation is an assertion about what's there, unseen,

این یعنی چی؟ خوب،توضیح یعنی تاکید روی آنچه که دیده نشده ولی آنجاست

that accounts for what's seen;

با کمک مشاهدات و آنچه دیده شده.

because the explanatory role of Persephone's marriage contract

چرا که بازی ازدواجPersephoneبه همون اندازه خوب،توسط اشخاص دیگر میتونست اجرا بشه.

چرا که بازی ازدواجPersephoneبه همون اندازه خوب،توسط اشخاص دیگر میتونست اجرا بشه.

could be played equally well

چرا که بازی ازدواجPersephoneبه همون اندازه خوب،توسط اشخاص دیگر میتونست اجرا بشه.

by infinitely many other ad hoc entities.

چرا که بازی ازدواجPersephoneبه همون اندازه خوب،توسط اشخاص دیگر میتونست اجرا بشه.

چرا که بازی ازدواجPersephoneبه همون اندازه خوب،توسط اشخاص دیگر میتونست اجرا بشه.

Why a marriage contract and not any other reason

چرا ازدواج و نه توجیه دیگری برای یک عمل سالیانه؟

for regular annual action?

چرا ازدواج و نه توجیه دیگری برای یک عمل سالیانه؟

Here's one: Persephone wasn't released.

مثلا میتونست اینجوری بگه؛Persephone آزاد نشد، او فرار کرد

She escaped, and returns every spring to take revenge on Hades,

مثلا میتونست اینجوری بگه؛Persephone آزاد نشد، او فرار کرد

و هر سال برای انتقام ازHades برمیگشت.

with her spring powers.

و هر سال برای انتقام ازHades برمیگشت.

She cools his domain with spring air,

او قلمرو اش را با نسیم بهاری خنک میکند و زمین را آمآده تابستان مینماید.

venting heat up to the surface, creating summer.

او قلمرو اش را با نسیم بهاری خنک میکند و زمین را آمآده تابستان مینماید.

That accounts for the same phenomena as the original myth.

این افسانه به اندازه افسانه اصلی قابل فهم است.به یک اندازه آزمایش پذیرند.

It's equally testable.

این افسانه به اندازه افسانه اصلی قابل فهم است.به یک اندازه آزمایش پذیرند.

Yet what it asserts about reality is, in many ways, the opposite.

ولی برای اثبات واقعیتش کاملا برعکس عمل میکند.

ولی برای اثبات واقعیتش کاملا برعکس عمل میکند.

And that's possible

و این ممکنه چون جزئیات افسانه اصلی در ارتباط با فصول نیست، مگر از طريق خود افسانه.

because the details of the original myth are unrelated to seasons,

و این ممکنه چون جزئیات افسانه اصلی در ارتباط با فصول نیست، مگر از طريق خود افسانه.

و این ممکنه چون جزئیات افسانه اصلی در ارتباط با فصول نیست، مگر از طريق خود افسانه.

except via the myth itself.

و این ممکنه چون جزئیات افسانه اصلی در ارتباط با فصول نیست، مگر از طريق خود افسانه.

This easy variability

این تغییر پذیری آسان نشانه بد بودن توضیحات است.

is the sign of a bad explanation,

این تغییر پذیری آسان نشانه بد بودن توضیحات است.

because, without a functional reason

چرا که بدون دلیل ترجیح دادن یکی به دیگری غیر منطقی به نظر میرسه.

to prefer one of countless variants,

چرا که بدون دلیل ترجیح دادن یکی به دیگری غیر منطقی به نظر میرسه.

advocating one of them in preference to the others

چرا که بدون دلیل ترجیح دادن یکی به دیگری غیر منطقی به نظر میرسه.

is irrational.

چرا که بدون دلیل ترجیح دادن یکی به دیگری غیر منطقی به نظر میرسه.

So, for the essence of what makes the difference to enable progress,

پس برای بیان وقایع، دنبال توضیحی باشید که هم قانع کننده باشه وهم پدیده رو بخوبی شرح بده.

پس برای بیان وقایع، دنبال توضیحی باشید که هم قانع کننده باشه وهم پدیده رو بخوبی شرح بده.

seek good explanations,

پس برای بیان وقایع، دنبال توضیحی باشید که هم قانع کننده باشه وهم پدیده رو بخوبی شرح بده.

the ones that can't be easily varied,

پس برای بیان وقایع، دنبال توضیحی باشید که هم قانع کننده باشه وهم پدیده رو بخوبی شرح بده.

while still explaining the phenomena.

پس برای بیان وقایع، دنبال توضیحی باشید که هم قانع کننده باشه وهم پدیده رو بخوبی شرح بده.

Now our current explanation of seasons

حالا بهترین توضیح ما در مورد فصول اینه که محور زمین به اینصورت مایل هست

is that the Earth's axis is tilted like that,

حالا بهترین توضیح ما در مورد فصول اینه که محور زمین به اینصورت مایل هست

so each hemisphere tilts towards the sun for half the year,

بطوریکه هر نیمکره نیمی از سال به سمت خورشید مایل هست و در نیمه دوم سال ازش دوره.

and away for the other half.

بطوریکه هر نیمکره نیمی از سال به سمت خورشید مایل هست و در نیمه دوم سال ازش دوره.

[Not to scale!]

اینو هم بزاریم بهتره.

Better put that up.

(Laughter)

(خنده)

That's a good explanation:

این یه توضیح خوبه که براحتی نمیشه تغییرش داد.چون هر بخشش معنی و کاربرد داره.

hard to vary,

because every detail plays a functional role.

این یه توضیح خوبه که براحتی نمیشه تغییرش داد.چون هر بخشش معنی و کاربرد داره.

For instance, we know, independently of seasons,

مثلا ما بطور مستقل میدونیم که سطوح مایل به تابش شعاعی کمتر از سطح عمود گرم میشه.

that surfaces tilted away from radiant heat are heated less,

مثلا ما بطور مستقل میدونیم که سطوح مایل به تابش شعاعی کمتر از سطح عمود گرم میشه.

مثلا ما بطور مستقل میدونیم که سطوح مایل به تابش شعاعی کمتر از سطح عمود گرم میشه.

and that a spinning sphere, in space,

و اینکه یک کره،گردان در فضا، حول یک نقطه میچرخد.

points in a constant direction.

و اینکه یک کره،گردان در فضا، حول یک نقطه میچرخد.

And the tilt also explains

و مایل بودن محور زمین، فاصله خورشید از زمین در زمانهای مختلف سال را نشان میدهد.

the sun's angle of elevation at different times of year,

و مایل بودن محور زمین، فاصله خورشید از زمین در زمانهای مختلف سال را نشان میدهد.

and predicts that the seasons will be out of phase in the two hemispheres.

و همچنین نشان میدهد که فصول در دو نیمکره با هم متفاوت خواهند بود.

و همچنین نشان میدهد که فصول در دو نیمکره با هم متفاوت خواهند بود.

If they'd been observed in phase,

اگر فصول در دو نیمکره همسان بودند تئوری خدشه دار میشد.

the theory would have been refuted.

اگر فصول در دو نیمکره همسان بودند تئوری خدشه دار میشد.

But now, the fact that it's also a good explanation, hard to vary,

وحال این حقیقت که تئوری ما بخوبی وقایع را توضیح میدهد، اونو تبدیل به یه تئوری قدرتمند میکنه.

وحال این حقیقت که تئوری ما بخوبی وقایع را توضیح میدهد، اونو تبدیل به یه تئوری قدرتمند میکنه.

makes the crucial difference.

If the ancient Greeks had found out about seasons in Australia,

اگه یونانیان باستان از استرالیا خبر داشتند میتونستند براحتی افسانشون رو در اون راستا تغییر بدن.

اگه یونانیان باستان از استرالیا خبر داشتند میتونستند براحتی افسانشون رو در اون راستا تغییر بدن.

they could have easily varied their myth to predict that.

اگه یونانیان باستان از استرالیا خبر داشتند میتونستند براحتی افسانشون رو در اون راستا تغییر بدن.

اگه یونانیان باستان از استرالیا خبر داشتند میتونستند براحتی افسانشون رو در اون راستا تغییر بدن.

For instance, when Demeter's upset,

مثلاوقتیDemeter غمگین میشه، حرارت رو از خودش به نیمکره دیگه میفرسته، که تابستون رو میاره.

she banishes heat from her vicinity into the other hemisphere,

مثلاوقتیDemeter غمگین میشه، حرارت رو از خودش به نیمکره دیگه میفرسته، که تابستون رو میاره.

مثلاوقتیDemeter غمگین میشه، حرارت رو از خودش به نیمکره دیگه میفرسته، که تابستون رو میاره.

where it makes summer.

So, being proved wrong by observation

بنابرین از اونجا که ناظرها خلافش رو دیدن و اومدن تئوری رو تغییرش دادن،

and changing their theory accordingly

بنابرین از اونجا که ناظرها خلافش رو دیدن و اومدن تئوری رو تغییرش دادن،

still wouldn't have got the ancient Greeks one jot closer to understanding seasons,

هنوز یونانیان باستان نتونستن مفهوم فصلها رو درک کنن چون توضیحشون بد بود، براحتی قابل تغییر!

هنوز یونانیان باستان نتونستن مفهوم فصلها رو درک کنن چون توضیحشون بد بود، براحتی قابل تغییر!

because their explanation was bad -- easy to vary.

هنوز یونانیان باستان نتونستن مفهوم فصلها رو درک کنن چون توضیحشون بد بود، براحتی قابل تغییر!

And it's only when an explanation is good

فقط وقتی یه تئوری خوب باشه ارزش داره که امتحان بشه.

that it even matters whether it's testable.

فقط وقتی یه تئوری خوب باشه ارزش داره که امتحان بشه.

اگر تئوری محور مایل رد شده بود، طرفدارانش جایی برای فرار نداشتن.

If the axis-tilt theory had been refuted,

its defenders would have had nowhere to go.

اگر تئوری محور مایل رد شده بود، طرفدارانش جایی برای فرار نداشتن.

No easily implemented change

به این راحتی نمیشه این مایل بودن رو طوری تغییر داد که در هر دو نیمکره یک فصل باشه.

could make that tilt cause the same seasons in both hemispheres.

به این راحتی نمیشه این مایل بودن رو طوری تغییر داد که در هر دو نیمکره یک فصل باشه.

به این راحتی نمیشه این مایل بودن رو طوری تغییر داد که در هر دو نیمکره یک فصل باشه.

The search for hard-to-vary explanations is the origin of all progress.

دستیابی به توضیحاتی که براحتی قابل تغییر نیستن هدف هر تحقیق علمیه.

دستیابی به توضیحاتی که براحتی قابل تغییر نیستن هدف هر تحقیق علمیه.

It's the basic regulating principle of the Enlightenment.

این یه اصل بنیادی در راه روشنگری هست.

این یه اصل بنیادی در راه روشنگری هست.

So, in science, two false approaches blight progress.

بنابرین در مباحث علمی رسیدن به دو جواب متضاد باعث غلط شمردن روند تحقیق میشه.

One's well-known: untestable theories.

یه چیز هست که ارزش داره؛ تئوری قابل فهم!

But the more important one is explanationless theories.

و مهم تر از اون تئوریهای محض هستند که هنوز اثبات نشدند.

Whenever you're told that some existing statistical trend will continue

هر وقت بشما بگن فلان چیز وجود داره ولی نگن دلیلش چیه، این یه خرافاته.

but you aren't given a hard-to-vary account of what causes that trend,

هر وقت بشما گفته بگن فلان چیز وجود داره ولی نگن دلیلش چیه، این یه خرافاته.

هر وقت بشما گفته بگن فلان چیز وجود داره ولی نگن دلیلش چیه، این یه خرافاته.

you're being told a wizard did it.

هر وقت بشما گفته بگن فلان چیز وجود داره ولی نگن دلیلش چیه، این یه خرافاته.

When you are told that carrots have human rights

اگه بشما گفته بشه که هویجها حقوق بشر(!) شاملشون میشه چون نیمی از ژنهای ما رو دارن--

because they share half our genes,

اگه بشما گفته بشه که هویجها حقوق بشر(!) شاملشون میشه چون نیمی از ژنهای ما رو دارن--

but not how gene percentages confer rights -- wizard.

ولی بیان نکنند که نسبت درصد با حقوق چیه--خرافاته.

When someone announces that the nature-nurture debate

وقتی یه عده میگن که مناظره سیاسی یه چیز ذاتی هست،

has been settled

چراکه شواهدی وجود داره که درصدی از عقاید سیاسی ما موروثی اند،

because there's evidence that a given percentage of our political opinions

چراکه شواهدی وجود داره که درصدی از عقاید سیاسی ما موروثی اند،

چراکه شواهدی وجود داره که درصدی از عقاید سیاسی ما موروثی اند،

are genetically inherited,

but they don't explain how genes cause opinions,

ولی توضیح نمی دند که ژن چطوری عقیده رو انتقال میده، در واقع چیزی رو به اثبات نرسودند.

they've settled nothing.

ولی توضیح نمی دند که ژن چطوری عقیده رو انتقال میده، در واقع چیزی رو به اثبات نرسودند.

They're saying that our opinions are caused by wizards,

اونا میگن که عقاید ما بر پایه خرافاته، که احتمالا در مورد خودشون صادقه.

اونا میگن که عقاید ما بر پایه خرافاته، که احتمالا در مورد خودشون صادقه.

and presumably, so are their own.

(Laughter)

That the truth consists of hard-to-vary assertions about reality

اینکه حقیقت، شامل بیانیه های غیرقابل تغییر درباره واقعیاته، مهمترین اصل در دنیای مادیه.

اینکه حقیقت، شامل بیانیه های غیرقابل تغییر درباره واقعیاته، مهمترین اصل در دنیای مادیه.

is the most important fact about the physical world.

اینکه حقیقت، شامل بیانیه های غیرقابل تغییر درباره واقعیاته، مهمترین اصل در دنیای مادیه.

اینکه حقیقت، شامل بیانیه های غیرقابل تغییر درباره واقعیاته، مهمترین اصل در دنیای مادیه.

It's a fact that is itself unseen,

این یه اصله که ذاتا هنوز مشاهده نشده، گرچه قابل تغییر هم نیست. سپاس از شما.

yet impossible to vary.

این یه اصله که ذاتا هنوز مشاهده نشده، گرچه قابل تغییر هم نیست. سپاس از شما.

Thank you.

(Applause)

(تشویق)