Carina Morillo: To understand autism, don't look away (with English subtitles) | TED

61,984 views ・ 2017-07-12

TED


Mesedez, egin klik bikoitza beheko ingelesezko azpitituluetan bideoa erreproduzitzeko.

Translator: Alex Pérez Reviewer: Jone Aliri Lazcano
00:13
"Look at me!"
0
13098
1379
Begira nazazu!
00:16
That phrase turned me into an eye-contact coach.
1
16496
4625
Hitz honekin bihurtu nintzen begiraden entrenatzaile.
00:22
I'm the mother of Ivan; he's 15 years old.
2
22615
2944
Ivan-en ama naiz, 15 urte dituena.
00:26
Ivan has autism,
3
26339
1944
Ivan-ek autismoa du, ez du hitzik egiten
00:28
he doesn't speak,
4
28307
1545
00:29
and he communicates through an iPad,
5
29876
1990
eta iPad baten bitartez komunikatzen da,
00:31
where his whole universe of words exists in images.
6
31890
3872
non bere hitzen unibertsoa irudietan dagoen.
00:37
He was diagnosed when he was two and a half.
7
37767
4542
Diagnosia bi urte eta erdi zituenean jaso genuen,
00:43
I still remember that day painfully.
8
43527
4013
eta gaur egun oraindik, min handiz gogoratzen dut momentu hura.
00:49
My husband and I felt really lost;
9
49299
2733
Senarrak eta biok oso galduta ikusten genuen gure burua.
00:53
we didn't know where to begin.
10
53309
2178
Ez genekien nondik hasi.
00:56
There was no internet,
11
56760
2425
Ez zegoen Internetik gaur egun bezala,
00:59
you couldn't Google information,
12
59209
2430
ezin zen Google-en informaziorik bilatu,
01:02
so we made those first steps
13
62525
1977
eta beraz lehen urrats haiek,
01:05
out of sheer intuition.
14
65439
2126
intuizio hutsa izan ziren.
01:09
Ivan would not maintain eye contact,
15
69669
2090
Ivan-ek ez zuen begirada eusten,
01:12
he had lost the words that he did know,
16
72831
2249
esan ohi zituen hitzak galdu zituen,
01:16
and he didn't respond to his name or to anything we asked him,
17
76104
3977
ez zion bere izenari erantzuten
ezta eska geniezaiokeen edozerri ere,
01:20
as if words were noise.
18
80889
2287
hitzak zaratak izango balira bezala zen.
01:25
The only way I could know
19
85287
3908
Nik neukan modu bakarra
zer gertatzen zitzaion jakiteko,
01:29
what was going on with him,
20
89837
1618
01:32
what he felt,
21
92123
1499
sentitzen zuena,
01:34
was looking him in the eye.
22
94157
1859
begietara begiratzea zen.
01:37
But that bridge was broken.
23
97629
2153
Baina zubi hori puskatua zegoen.
01:42
How could I teach him about life?
24
102441
2431
Nola erakutsi bizitza Ivan-i?
01:47
When I did things he liked, he would look at me,
25
107339
3908
Gustuko zituen gauzak egiten nituenean,
orduan bai, begiratzen zidan;
01:51
and we were connected.
26
111271
1534
eta elkarrekin geunden.
01:53
So I dedicated myself to working with him on those things,
27
113705
3568
Hortaz, horretan jarraitu nuen,
01:57
so we would have more and more eye-contact moments.
28
117297
4329
gero eta begirada une gehiago egon zitezen.
02:03
We would spend hours and hours playing tag with his older sister, Alexia,
29
123110
6521
Orduak ematen genituen "orbanera jolasten",
bere arreba nagusiarekin, Alexia,
02:10
and when we said: "I caught you!"
30
130322
2617
eta "Ai! Arrapatu zaitut!" txanda horietan
02:14
he would look around for us,
31
134006
1694
begiradarekin bilatzen zigun,
02:16
and at that moment, I could feel he was alive.
32
136790
4739
eta nik, une horretan, bizirik zegoela sentitzen nuen.
02:24
We also hold a record for hours spent in a swimming pool.
33
144908
4927
Baita ere, igerilekuan emandako orduen errekorra daukagu.
Ivanek beti izan zuen urarekiko izugarrizko grina.
02:31
Ivan always had a passion for water.
34
151002
3356
02:35
I remember when he was two and a half,
35
155654
2857
Gogoratzen naiz bi urte eta erdi zituela,
02:39
on a rainy winter day,
36
159581
3300
eta neguko egun euritsu batean,
02:42
I was taking him to an indoor pool,
37
162905
2476
igerileku estali batera neraman,
02:45
because even on rainy days we'd go swimming.
38
165405
2650
egun horietan ere ez bait genion joateari uzten.
02:49
We were on the highway, and I took the wrong exit.
39
169643
3688
Autobidean zehar gindoazen,
eta irteeraz nahastu nintzen.
Eta bertan negarrez hasi zen, atsekabe handiz, geratu gabe
02:54
He burst into tears and cried inconsolably, nonstop,
40
174115
3942
02:58
until I turned back.
41
178081
1520
bide egokia berrartu nuen arte
03:00
Only then did he calm down.
42
180356
1622
eta orduan, baretu zen.
03:03
How was it possible that a two and a half year old
43
183348
3696
Nola liteke posible,
bi urte eta erdirekin ez erantzutea bere izenari,
03:07
didn't respond to his own name,
44
187068
1807
03:09
yet in the middle of the rain and fog, where I couldn't see anything,
45
189671
4124
baina euri eta laino hartan, ni ezer ikusteko gai ez nintzen hartan,
03:13
he knew the exact route?
46
193819
4306
bera bidea ezagutzeko gai izatea?
03:20
That's when I realized that Ivan had an exceptional visual memory,
47
200886
3440
Orduan konturatu nintzen Ivan-ek izugarrizko ikus-oroimena zuela,
03:25
and that that would be my way in.
48
205362
3400
eta hori izango zela nire sarrera.
03:29
So I started taking pictures of everything,
49
209647
2370
Beraz guztiari argazkiak ateratzen hasi nintzen,
03:32
and teaching him what life was like,
50
212688
2146
eta horrela bizitza erakusten,
03:34
showing it to him, picture by picture.
51
214858
3590
argazkiak erakutsiz, bata bestaren ondoren.
03:39
Even now, it's the way Ivan communicates
52
219578
4698
Eta egun oraindik, modu honen bitartez azaltzen digu Ivan-ek
03:44
what he wants,
53
224300
1362
nahi duena, behar duena,
03:46
what he needs
54
226131
1279
03:48
and also what he feels.
55
228212
2390
eta, baita sentitzen duena ere.
03:53
But it wasn't just Ivan's eye contact that mattered.
56
233843
3199
Baina ez zegoen solik Ivan-en begiradan.
03:58
Everyone else's did, too.
57
238752
1964
Beste guztien begiradan ere bazegoen.
04:02
How could I make people see not only his autism,
58
242555
3990
Nola lortu bere autismoari soilik ez begiratzea,
04:06
but see him the person
59
246569
1396
baizik eta berari ere begiratzea,
04:09
and everything he can give;
60
249132
1669
eman dezakeen guztiarekin?
04:12
everything he can do;
61
252136
1746
Egin dezakeen guztiarekin?
04:15
the things he likes and doesn't like,
62
255207
2638
Gustuko dituen gauzekin, gustuko ez dituenekin,
04:17
just like any one of us?
63
257869
1840
gutako edonorri bezala.
04:21
But for that, I also had to give of myself.
64
261131
3070
Baina horretarako, nik ere nire aldetik jarri behar nuen.
04:25
I had to have the strength to let him go,
65
265614
2047
Bera askatzera animatu behar nintzen.
04:28
which was extremely difficult.
66
268716
2059
Eta izugarri kostatzen zitzaidan.
04:33
Ivan was 11 years old,
67
273117
1470
Ivan-ek 11 urte zituen,
04:35
and he went for treatment in a neighborhood near our house.
68
275575
3690
eta tratamendua etxetik oso gertu egiten zuen, beste auzo batean.
04:40
One afternoon, while I was waiting for him,
69
280613
3431
Eta arratsalde batean, denbora pasa nengoen, itxaroten nuen bitartean,
04:44
I went into a greengrocer,
70
284683
1336
barazki-dendan sartu nintzen
04:46
a typical neighborhood store with a little bit of everything.
71
286043
3269
auzoetako ohiko barazki dendan, non denetarik duten.
04:50
While doing the shopping,
72
290248
1552
Erosten nengoen bitartean,
04:51
I started talking to Jose, the owner.
73
291824
3210
Jose, jabearekin hizketan hasi nintzen.
04:56
I told him about Ivan,
74
296762
1383
Ivan-ek autismoa zuela esan nion,
04:58
that he had autism,
75
298877
1356
05:01
and that I wanted him to learn to walk down the street by himself,
76
301257
4268
eta kalean zehar bakarrik ibiltzen ikas zezala nahi nuela,
05:05
without anyone holding his hand.
77
305549
2100
inork eskutik heldu gabe.
05:08
So I decided to ask Jose if Thursdays around 2pm,
78
308695
3666
Eta hau galdetzera adoretu nintzen,
ea ostegunetan, arratsaldeko ordubietan,
05:13
Ivan could come and help him arrange the water bottles on the shelves,
79
313329
3749
Ivan joan ote zitekeen ur botil apalak txukuntzera,
gauzak antolatzea gustuko zuelako,
05:17
because he loved to organize things.
80
317102
2315
05:19
And as a reward, he could buy some chocolate cookies,
81
319441
3766
eta saritzat, txokolatezko gailetatxo batzuk erostea,
05:23
which were his favorite.
82
323231
1746
bere gailetatxo gustukoenak.
05:27
He said "yes" right away.
83
327663
1500
Segituan baietz esan zidan.
05:30
So that's how it went for a year:
84
330635
3242
Eta horrela urte batean zehar,
05:33
Ivan would go to Jose's greengrocer,
85
333901
2290
Ivan, Jose-ren dendara joaten zen,
05:37
help him arrange the shelves of water bottles
86
337132
3444
ur botilen apalak antolatzen laguntzen zion,
etiketak guztiz lerrokatuta gelditzen zirelarik
05:40
with the labels perfectly lined up on the same side,
87
340600
5263
milimetrikoki alde berdinerantz.
05:45
and he would leave happy with his chocolate cookies.
88
345887
3607
Eta pozik joaten zen
bere txokolatezko gailetatxoekin.
05:55
Jose is not an expert in autism.
89
355874
2420
Jose ez da autismoan aditua.
06:01
There is no need to be an expert
90
361111
2811
Ez da beharrezkoa ezertan aditua izatea,
06:05
nor do anything heroic to include someone.
91
365032
3788
ezta izugarrizko ekintzak egitea beste norbait sartzeko.
06:11
We just need to be there --
92
371904
1996
Soilik, bertan egon behar gara--
(Txaloak)
06:14
(Applause)
93
374335
1572
06:22
(Applause ends)
94
382762
1572
06:25
Really, no heroic deed --
95
385557
1517
Horrela da, ez da izugarrizko ekintzarik.
06:28
we simply need to be close.
96
388797
2292
Soilik gertu egon behar gara.
06:33
And if we are afraid of something
97
393768
1676
Eta zerbaitek beldurtzen bagaitu,
06:36
or we don't understand something,
98
396331
2184
edo ez badugu ulertzen, galdetu dezagun;
06:38
we need to ask.
99
398539
1249
jakingura izan dezagun,
06:41
Let's be curious
100
401002
1680
06:44
but never indifferent.
101
404182
3160
baina ez gaitezen axolagabeak izan.
06:50
Let's have the courage to look each other in the eye,
102
410037
3550
Begietara begiratzeko adorea izan dezagun,
06:56
because by looking,
103
416206
2102
zeren eta gure begiradarekin,
06:58
we can open a whole world to someone else.
104
418332
3073
beste mundu bat ireki diezaiokegulako beste norbaiti.
07:02
(Applause)
105
422962
2398
(Txaloak)
07:05
(Cheers)
106
425384
2324
(Txaloak)
Webgune honi buruz

Gune honek ingelesa ikasteko erabilgarriak diren YouTube bideoak aurkeztuko dizkizu. Mundu osoko goi mailako irakasleek emandako ingeleseko ikasgaiak ikusiko dituzu. Egin klik bikoitza bideo-orri bakoitzean bistaratzen diren ingelesezko azpitituluetan, hortik bideoa erreproduzitzeko. Azpitituluak bideoaren erreprodukzioarekin sinkronizatuta mugitzen dira. Iruzkin edo eskaerarik baduzu, jar zaitez gurekin harremanetan harremanetarako formulario hau erabiliz.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7