Diébédo Francis Kéré: How to build with clay... and community

Μετάφραση: Evan Papanikolaou Επιμέλεια: Chryssa Takahashi

I would like to show you how

Θα ήθελα να σας δείξω πώς

architecture has helped

η αρχιτεκτονική έχει βοηθήσει

to change the life of my community

να αλλάξει ο τρόπος ζωής στην κοινότητά μου

and has opened opportunities to hope.

και έχει ανοίξει ευκαιρίες στην ελπίδα.

I am a native of Burkina Faso.

Είμαι από την Μπουρκίνα Φάσο.

According to the World Bank, Burkina Faso

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Μπουρκίνα Φάσο

is one of the poorest countries in the world,

είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου,

but what does it look like

αλλά πώς είναι

to grow up in a place like that?

να μεγαλώνεις σε ένα μέρος σαν αυτό;

I am an example of that.

Είμαι ένα τέτοιο παράδειγμα.

I was born in a little village called Gando.

Γεννήθηκα σε ένα μικρό χωριό που ονομάζεται Γκάντο.

In Gando, there was no electricity,

Στο Γκάντο, δεν είχε ηλεκτρικό,

no access to clean drinking water, and no school.

ούτε πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, ούτε σχολείο.

But my father wanted me

Αλλά ο πατέρας μου ήθελε

to learn how to read and write.

να μάθω να διαβάζω και να γράφω.

For this reason, I had to leave my family

Γι' αυτό το λόγο, έπρεπε να αφήσω την οικογένειά μου

when I was seven and to stay in a city

όταν ήμουν επτά και να μείνω στην πόλη,

far away from my village

πολύ μακριά από το χωριό μου,

with no contact with my family.

χωρίς επικοινωνία με την οικογένειά μου.

In this place I sat

Σε αυτό το μέρος έκατσα,

in a class like that

σε μια τάξη σαν αυτή,

with more than 150 other kids,

με περισσότερα από 150 άλλα παιδιά,

and for six years.

και για έξι χρόνια.

In this time, it just happened to me to come to school

Εκείνο τον καιρό, μου συνέβη να πηγαίνω στο σχολείο

to realize that my classmate died.

για να συνειδητοποισώ ότι όλο και κάποιος συμμαθητής μου είχε πεθάνει.

Today, not so much has changed.

Σήμερα, δεν έχουν αλλάξει πολλά.

There is still no electricity in my village.

Ακόμα δεν έχει ηλεκτρικό στο χωριό μου.

People still are dying in Burkina Faso,

Άνθρωποι ακόμα πεθαίνουν στην Μπουρκίνα Φάσο,

and access to clean drinking water

και η πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό

is still a big problem.

είναι ακόμα ένα σοβαρό πρόβλημα.

I had luck. I was lucky, because this is a fact of life

Είχα τύχη. Ήμουν τυχερός, γιατί αυτά είναι τα δεδομένα στη ζωή

when you grow up in a place like that.

όταν μεγαλώνεις σ' ένα μέρος σαν αυτό.

But I was lucky.

Αλλά ήμουν τυχερός.

I had a scholarship.

Πήρα μια υποτροφία.

I could go to Germany to study.

Μπορούσα να πάω στη Γερμανία να σπουδάσω.

So now, I suppose,

Οπότε τώρα, υποτίθεται,

I don't need to explain to you how great a privilege

δεν χρειάζεται να σας εξηγήσω πόσο μεγάλο προνόμοιο

it is for me to be standing before you today.

είναι για εμένα να στέκομαι ενώπιον σας σήμερα.

From Gando, my home village in Burkina Faso,

Από το Γκάντο, το χωριό μου στη Μπουρκίνα Φάσο,

to Berlin in Germany to become an architect

στο Βερολίνο στη Γερμανία για να γίνω αρχιτέκτονας

is a big, big step.

είναι ένα μεγάλο, μεγάλο βήμα.

But what to do with this privilege?

Αλλά τι να κάνεις με ένα τέτοιο το προνόμοιο;

Since I was a student, I wanted to open up

Από τότε που ήμουν φοιτητής, ήθελα να δημιουργήσω

better opportunities to other kids in Gando.

καλύτερες ευκαιρίες για τα άλλα παιδιά του Γκάντο.

I just wanted to use my skills and build a school.

Ήθελα να χρησιμοποιήσω τις ικανότητές μου για να χτίσω ένα σχολείο.

But how do you do it when you're still a student

Μα πώς να το κάνεις αυτό όταν είσαι ακόμα φοιτητής

and you don't have money?

και δεν έχεις λεφτά;

Oh yes, I started to make drawings

Ω, ναι, άρχισα να κάνω σχέδια

and asked for money.

και ζήτησα χρήματα.

Fundraising was not an easy task.

Η συγκέντρωση κεφαλάιου δεν είναι εύκολο πράγμα.

I even asked my classmates

Ζήτησα ακόμα και από τον συμφοιτητή μου

to spend less money on coffee and cigarettes,

να ξοδεύει λιγότερα χρήματα για καφέδες και τσιγάρα,

but to sponsor my school project.

ώστε να χορηγήσει το σχολικό πρότζεκτ μου.

In real wonder, two years later,

Πραγματικό θαύμα, δύο χρόνια αργότερα,

I was able to collect 50,000 U.S. dollars.

είχα καταφέρει να μαζέψω 50.000 δολλάρια ΗΠΑ.

When I came home to Gando

Όταν γύρισα σπίτι στο Γκάντο

to bring the good news,

να φέρω τα καλά νέα,

my people were over the moon,

οι άνθρωποί μου ήταν τρισευτυχισμένοι,

but when they realized

αλλά όταν συνειδητοποίησαν

that I was planning to use clay,

ότι σκόπευα να χρησιμοποιήσω πηλό,

they were shocked.

σοκαρίστηκαν.

"A clay building is not able to stand a rainy season,

«Ένα κτίριο από πηλό δεν μπορεί να αντέξει την εποχή των βροχών,

and Francis wants us to use it and build a school.

και ο Φράνσις θέλει να τον χρησιμοποιήσει για να χτίσει ένα σχολείο.

Is this the reason why he spent so much time

Αυτός είναι ο λόγος που ξόδεψε τόσο χρόνο

in Europe studying

στην Ευρώπη να σπουδάσει

instead of working in the field with us?"

αντί να δουεύει στα χωράφια μαζί μας;»

My people build all the time with clay,

Οι δικοί μου άνθρωποι πάντα έχτιζαν με πηλό,

but they don't see any innovation with mud.

αλλά δεν βλέπουν καμία καινοτομία με τη λάσπη.

So I had to convince everybody.

Οπότε έπρεπε να τους πείσω όλους.

I started to speak with the community,

Άρχισα να μιλάω με την κοινότητα,

and I could convince everybody,

και μπορούσα να τους πείσω όλους,

and we could start to work.

και μπορούσαμε να αρχίσουμε να δουλεύουμε.

And the women, the men,

Και οι γυναίκες και οι άντρες,

everybody from the village,

όλοι από το χωριό

was part of this building process.

ήταν μέρος της κατασκευαστικής διαδικασίας.

I was allowed to use even traditional techniques.

Μου επιτράπηκε να χρησιμοποιήσω ακόμα και κάποιες παραδοσιακές τεχνικές.

So clay floor for example,

Οπότε, το πάτωμα από πηλό για παράδειγμα,

the young men come and stand like that, beating,

οι νέοι άντρες έρχονται και στέκονται έτσι, χτυπώντας,

hours for hours,

για ώρες και ώρες,

and then their mothers came,

και ύστερα έρχονται οι μητέρες τους,

and they are beating in this position,

και χτυπάνε σε αυτή την θέση,

for hours, giving water and beating.

για ώρες, ρίχνοντας νερό και χτυπώντας.

And then the polishers come.

Και ύστερα έρχονται οι λουστραδόροι.

They start polishing it with a stone for hours.

Αρχίζουν να το λουστράρουν με πέτρες για ώρες.

And then you have this result,

Και ύστερα έχεις αυτό το αποτέλεσμα,

very fine, like a baby bottom.

πολύ φίνο, σαν πισινός μωρού.

(Laughter)

(Γέλια)

It's not photoshopped. (Laughter)

Δεν είναι επεξεργασμένη η φωτογραφία. (Γέλια)

This is the school, built with the community.

Αυτό είναι το σχολείο, κτισμένο με την κοινότητα.

The walls are totally made out

Οι τοίχοι είναι εξ' ολοκλήρου κατασκευασμένοι

of compressed clay blocks from Gando.

από συμπιεσμένα τούβλα πηλού από το Γκάντο.

The roof structure is made

Η κατασκευή της στέγης έγινε

with cheap steel bars

με φθηνές ράβδους χάλυβα,

normally hiding inside concrete.

συνήθως καλύπτονται μέσα στο τσιμέντο.

And the classroom, the ceiling is made

Και στην αίθουσα, το ταβάνι έγινε

out of both of them used together.

από αυτά τα δύο μαζί.

In this school, there was a simple idea:

Σε αυτό το σχολείο, υπήρχε μια απλή ιδέα:

to create comfort in a classroom.

να δημιουργήσουμε άνεση στην τάξη.

Don't forget, it can be 45 degrees in Burkina Faso,

Μην ξεχνάτε, μπορεί να φτάσει τους 45 ºC στην Μπουρκίνα Φάσο,

so with simple ventilation,

οπότε με απλό αερισμό,

I wanted to make the classroom

ήθελα να κάνω την τάξη

good for teaching and learning.

καλή για διδασκαλία και μάθηση.

And this is the project today,

Και αυτό είναι το πρότζεκτ σήμερα,

12 years old, still in best condition.

12 χρονών, ακόμα στην καλύτερη κατάσταση.

And the kids, they love it.

Και τα παιδιά, το αγαπούν.

And for me and my community,

Και για εμένα και την κοινότητά μου,

this project was a huge success.

αυτό το πρότζεκτ ήταν μια τεράστια επιτυχία.

It has opened up opportunities

Άνοιξε ευκαιρίες

to do more projects in Gando.

ώστε να γίνουν και άλλα πρότζεκτ στο Γκάντο.

So I could do a lot of projects,

Οπότε μπορούσα να κάνω πολλά πρότζεκτ,

and here I am going to share with you

και εδώ είμαι και πρόκειται να μοιραστώ μαζί σας

only three of them.

μόνο τρία από αυτά.

The first one is the school extension, of course.

Το πρώτο είναι φυσικά η επέκταση του σχολείου.

How do you explain drawings and engineering

Πώς εξηγείς τον σχεδιασμό και την μηχανική

to people who are neither able to read nor write?

σε ανθρώπους που δεν είναι ικανοί να διαβάσουν και να γράψουν;

I started to build a prototype like that.

Άρχισα να χτίζω ένα πρωτότυπο κάπως έτσι.

The innovation was to build a clay vault.

Η καινοτομία ήταν να χτίσουμε έναν πήλινο θόλο.

So then, I jumped on the top like that,

Οπότε τότε, πήδηξα στην κορυφή κάπως έτσι,

with my team, and it works.

με την ομάδα μου, και λειτούργησε.

The community is looking. It still works.

Η κοινότητα κοιτάζει. Ακόμα λειτουργεί.

So we can build. (Laughter)

Οπότε μπορούμε να χτίσουμε. (Γέλια)

And we kept building, and that is the result.

Και συνεχίσαμε να χτίζουμε, και αυτό είναι το αποτέλεσμα.

The kids are happy, and they love it.

Τα παιδιά είναι χαρούμενα, και το αγαπούν.

The community is very proud. We made it.

Η κοινότητα είναι πολύ περήφανη. Τα καταφέραμε.

And even animals, like these donkeys,

Και ακόμα και τα ζώα μας, όπως αυτοί οι γάιδαροι,

love our buildings.

αγαπούν τα κτίρια μας.

(Laughter)

(Γέλια)

The next project is the library in Gando.

Το επόμενο πρότζεκτ είναι η βιβλιοθήκη στο Γκάντο.

And see now, we tried to introduce

Και δείτε τώρα, προσπαθούμε να εισαγάγουμε

different ideas in our buildings,

διαφορετικές ιδέες στα κτίρια μας,

but we often don't have so much material.

αλλά συνήθως δεν έχουμε αρκετά υλικά.

Something we have in Gando are clay pots.

Κάτι που έχουμε στο Γκάντο είναι πήλινα.

We wanted to use them to create openings.

Θέλαμε να τα χρησιμοποίησουμε για να δημιουργήσουμε ανοίγματα.

So we just bring them like you can see

Οπότε, τα φέραμε, όπως μπορείτε να δείτε

to the building site.

στο εργοτάξιο.

we start cutting them,

Αρχίσαμε να τα κόβουμε,

and then we place them on top of the roof

και μετά τα τοποθετήσαμε στην κορυφή της στέγης

before we pour the concrete,

πριν ρίξουμε τσιμέντο,

and you have this result.

και έχουμε αυτά τα αποτελέσματα.

The openings are letting the hot air out

Τα ανοίγματα βγάζουν έξω τον ζεστό αέρα

and light in.

και βάζουν το φως μέσα.

Very simple.

Πολύ απλό.

My most recent project in Gando

Το πιο πρόσφατο πρότζεκτ μου στο Γκάντο

is a high school project.

είναι ένα γυμνάσιο.

I would like to share with you this.

Θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας αυτό.

The innovation in this project

Η καινοτομία σε αυτό το πρότζεκτ

is to cast mud like you cast concrete.

είναι να ρίχνεις τη λάσπη όπως θα έριχνες το τσιμέντο.

How do you cast mud?

Πώς ρίχνεις τη λάσπη;

We start making a lot of mortars, like you can see,

Αρχίσαμε να φτιάχνουμε πολλά γουδιά, όπως μπορείτε να δείτε,

and when everything is ready,

και όταν όλα είναι έτοιμα,

when you know what is the best recipe

όταν ξέρεις ποια είναι η καλύτερη συνταγή

and the best form,

και η καλύτερη φόρμα,

you start working with the community.

αρχίζεις να δουλεύεις με την κοινότητα.

And sometimes I can leave.

Και μερικές φορές μπορώ να φύγω.

They will do it themselves.

Θα το κάνουν μόνοι τους.

I came to speak to you like that.

Έτσι ήρθα να σας μιλήσω.

Another factor in Gando is rain.

Ένας άλλος παράγοντας στο Γκάντο είναι η βροχή.

When the rains come,

Όταν έρχονται οι βροχές,

we hurry up to protect our fragile walls

βιαζόμαστε να προστατεύσουμε τον εύθραυστο τοίχο μας

against the rain.

από τη βροχή.

Don't confound with Christo and Jeanne-Claude.

Μην μπερδευτείτε με τον Κρίστο και τον Ζαν-Κλοντ.

It is simply how we protect our walls.

Απλά έτσι προστατεύουμε τους τοίχους μας.

(Laughter)

(Γέλια)

The rain in Burkina comes very fast,

Η βροχή στην Μπουρκίνα έρχεται πολύ γρήγορα,

and after that, you have floods

και μετά έχεις πλημμύρες

everywhere in the country.

παντού στη χώρα.

But for us, the rain is good.

Αλλά για εμάς η βροχή είναι καλή.

It brings sand and gravel to the river

Φέρνει άμμο και χαλίκι στο ποτάμι

we need to use to build.

που τα χρειαζόμαστε για να χτίσουμε.

We just wait for the rain to go.

Απλά περιμένουμε τη βροχή να φύγει.

We take the sand, we mix it with clay,

Παίρνουμε την άμμο, την ανακατεύουμε με τον πηλό,

and we keep building.

και συνεχίζουμε να χτίζουμε.

That is it.

Αυτό είναι.

The Gando project was always connected to training the people,

Το πρότζεκτ του Γκάντο ήταν πάντα συνδεδεμένο με την εκπαίδευση των ανθρώπων

because I just wanted, one day

γιατί απλά ήθελα, μια μέρα

when I fall down and die,

όταν πέσω κάτω και πεθάνω,

that at least one person from Gando

τουλάχιστον ένα άτομο από το Γκάντο

keeps doing this work.

να συνεχίσει να κάνει αυτή τη δουλειά.

But you will be surprised. I'm still alive.

Αλλά θα εκπλαγείτε. Είμαι ακόμα ζωντανός.

(Laughter)

(Γέλια)

And my people now can use their skills

Οι άνθρωποι μου μπορούν τώρα να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες τους

to earn money themselves.

για να κερδίζουν χρήματα για τους ίδιους.

Usually, for a young man from Gando to earn money,

Συνήθως, ένας νέος άνθρωπος από το Γκάντο για να κερδίζει λεφτά

you have to leave the country

πρέπει να φύγει από την επαρχία

to the city, sometimes leave the country

στην πόλη, και καμιά φορά να αφήσει και τη χώρα

and some never come back,

και κάποιοι δεν γυρίζουν πίσω,

making the community weaker.

κάνοντας την κοινότητα πιο αδύναμη.

But now they can stay in the country

Αλλά τώρα μπορούν να ζήσουν στη χώρα

and work on different building sites

και να δουλεύουν σε διαφορετικά εργοτάξια

and earn money to feed their family.

και να κερδίζουν λεφτά για να ταϊζουν την οικογένειά τους.

There's a new quality in this work.

Υπάρχει καινούργια ποιότητα σ' αυτήν τη δουλειά.

Yes, you know it.

Ναι, το ξέρετε.

I have won a lot of awards through this work.

Έχω κερδίσει πολλά βραβεία από αυτήν τη δουλειά.

For sure, it has opened opportunities.

Σίγουρα αυτό άνοιξε ευκαιρίες.

I have become myself known.

Έγινα ο εαυτός μου τώρα.

But the reason why I do what I do

Αλλά ο λόγος που το κάνω αυτό

is my community.

είναι η κοινότητα μου.

When I was a kid,

Όταν ήμουν παιδί,

I was going to school,

πήγαινα σχολείο,

I was coming back every holiday to Gando.

επέστρεφα στο Γκάντο σε όλες τις διακοπές.

By the end of every holidays,

Στο τέλος κάθε διακοπών,

I had to say goodbye to the community,

έπρεπε να πω αντίο στην κοινότητα,

going from one compound to another one.

πηγαίνοντας από μία περίβολο στην άλλη.

All women in Gando will open their clothes like that

Όλες οι γυναίκες στο Γκάντο άνοιγαν τα ρούχα τους έτσι

and give me the last penny.

και μου έδιναν το τελευταίο τους σεντ.

In my culture, this is a symbol of deep affection.

Στην κουλτούρα μου, αυτό είναι σύμβολο μεγάλης στοργής.

As a seven-year-old guy, I was impressed.

Σαν εφτάχρονο αγόρι, εντυπωσιάστηκα.

I just asked my mother one day,

Ρώτησα τη μητέρα μου μια μέρα,

"Why do all these women love me so much?"

«Γιατί όλες αυτές οι γυναίκες με αγαπούν τόσο πολύ;»

(Laughter)

(Γέλια)

She just answered,

Απλώς απάντησε,

"They are contributing to pay for your education

«Συνεισφέρουν στην πληρωμή των διδάκτρων σου

hoping that you will be successful

ελπίζοντας πώς θα γίνεις πετυχημένος

and one day come back and help

και μια μέρα θα επιστρέψεις και θα βοηθήσεις

improve the quality of life of the community."

να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής της κοινότητας».

I hope now that I was able to make my community proud

Ελπίζω τώρα πως κατάφερα να κάνω περήφανη την κοινότητά μου

through this work,

μέσα από αυτήν τη δουλειά,

and I hope I was able to prove you the power

και ελπίζω πως κατάφερα να σας αποδείξω τη δύναμη

of community,

της κοινότητας,

and to show you that architecture

και να σας δείξω πως η αρχιτεκτονική

can be inspiring for communities

μπορεί να εμπνεύσει τις κοινότητες

to shape their own future.

να διαμορφώσουν το δικό τους μέλλον.

Merci beaucoup. (Applause)

Ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα)

Thank you. Thank you. Thank you. Thank you.

Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ.

Thank you. Thank you. (Applause)

Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)