Diébédo Francis Kéré: How to build with clay... and community

Diebedo Francis Kere: Xây dựng bằng đất sét... và cộng đồng

Translator: Truong Tran Reviewer: nguyen hieu

I would like to show you how

Tôi muốn nói cho các bạn biết

architecture has helped

kiến trúc đã giúp

to change the life of my community

thay đổi cuộc sống cộng đồng của tôi

and has opened opportunities to hope.

và mở ra những cơ hội để hy vọng như thế nào.

I am a native of Burkina Faso.

Tôi là một thổ dân Burkina Faso

According to the World Bank, Burkina Faso

Theo Ngân hàng Thế giới, Burkina Faso

is one of the poorest countries in the world,

là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới,

but what does it look like

nhưng việc lớn lên tại một nơi như vậy

to grow up in a place like that?

sẽ giống như thế nào?

I am an example of that.

Tôi là một ví dụ trong trường hợp này.

I was born in a little village called Gando.

Tôi sinh ra trong một ngôi làng nhỏ tên Gando.

In Gando, there was no electricity,

Ở Gando, không có điện,

no access to clean drinking water, and no school.

không có sự tiếp cận với nguồn nước sạch, và không có trường học.

But my father wanted me

Nhưng bố tôi muốn tôi

to learn how to read and write.

học đọc và viết.

For this reason, I had to leave my family

Vì lý do này, tôi đã phải rời xa gia đình

when I was seven and to stay in a city

khi tôi lên 7 và sống ở một thành phố

far away from my village

cách xa làng tôi

with no contact with my family.

mà không có liên lạc gì với gia đình cả.

In this place I sat

Ở nơi đó tôi được ngồi học

in a class like that

trong một lớp học như thế

with more than 150 other kids,

với hơn 150 đứa trẻ khác,

and for six years.

và trong suốt 6 năm.

In this time, it just happened to me to come to school

Thời điểm đó, tôi đến trường

to realize that my classmate died.

và thấy bạn học của mình đã chết.

Today, not so much has changed.

Hiện tại, cũng không có nhiều thay đổi lắm.

There is still no electricity in my village.

Làng tôi vẫn không có điện.

People still are dying in Burkina Faso,

Mọi người vẫn chết dần chết mòn ở Burkina Faso,

and access to clean drinking water

và việc tiếp cận với nước sạch

is still a big problem.

vẫn là một vấn đề lớn.

I had luck. I was lucky, because this is a fact of life

Tôi đã may mắn. Tôi may mắn, vì đây là thực tế cuộc sống

when you grow up in a place like that.

khi tôi lớn lên ở một nơi như thế.

But I was lucky.

Nhưng quả là tôi đã may mắn.

I had a scholarship.

Tôi nhận được học bổng.

I could go to Germany to study.

Tôi có thể tới Đức để du học.

So now, I suppose,

Vì thế mà tôi tin là

I don't need to explain to you how great a privilege

tôi không cần phải giải thích với các bạn rằng việc đứng trước các bạn ngày hôm nay

it is for me to be standing before you today.

là một đặc ân to lớn như thế nào đối với tôi.

From Gando, my home village in Burkina Faso,

Từ Gando, làng tôi ở Burkina Faso,

to Berlin in Germany to become an architect

đến Berlin, Đức để trở thành một kiến trúc sư

is a big, big step.

là một bước tiến lớn, rất lớn.

But what to do with this privilege?

Nhưng phải làm gì với đặc ân này đây?

Since I was a student, I wanted to open up

Ngay khi còn là một sinh viên, tôi đã muốn mở ra

better opportunities to other kids in Gando.

những cơ hội tốt hơn cho trẻ em ở Gando.

I just wanted to use my skills and build a school.

Tôi chỉ muốn dùng kỹ năng của mình để xây một ngôi trường.

But how do you do it when you're still a student

Nhưng làm sao làm được khi bạn chỉ là một sinh viên

and you don't have money?

và không có tiền?

Oh yes, I started to make drawings

Ồ vâng, tôi đã bắt đầu thiết kế

and asked for money.

và gây quỹ.

Fundraising was not an easy task.

Việc gây quỹ không phải là nhiệm vụ dễ dàng

I even asked my classmates

Thậm chí tôi còn kêu gọi cả bạn học của mình

to spend less money on coffee and cigarettes,

tiêu ít tiền hơn cho cà phê và thuốc lá,

but to sponsor my school project.

để tài trợ cho dự án xây trường học của tôi.

In real wonder, two years later,

Thật kỳ diệu, 2 năm sau,

I was able to collect 50,000 U.S. dollars.

tôi đã có được 50.000 đô la.

When I came home to Gando

Khi tôi trở về quê nhà ở Gando

to bring the good news,

để báo tin vui,

my people were over the moon,

dân làng rất đỗi vui mừng,

but when they realized

nhưng rồi khi họ nhận ra

that I was planning to use clay,

rằng tôi định dùng đất sét,

they were shocked.

họ đã rất ngạc nhiên.

"A clay building is not able to stand a rainy season,

"Một ngôi nhà bằng đất sét không thể đứng vững qua nổi một mùa mưa,

and Francis wants us to use it and build a school.

vậy mà Francis lại muốn chúng ta dùng đất sét để xây trường học.

Is this the reason why he spent so much time

Đây có phải là lý do cậu ấy tiêu tốn rất nhiều thời gian

in Europe studying

du học tại châu Âu

instead of working in the field with us?"

thay vì làm việc với chúng ta ngoài đồng ruộng?"

My people build all the time with clay,

Người dân làng tôi dùng đất sét để xây dựng mọi công trình

but they don't see any innovation with mud.

nhưng họ lại không tìm thấy bất kỳ sự cải tiến nào với bùn.

So I had to convince everybody.

Vì thế tôi phải thuyết phục họ.

I started to speak with the community,

Tôi bắt đầu nói chuyện với mọi người,

and I could convince everybody,

và tôi đã thuyết phục họ

and we could start to work.

và chúng tôi bắt đầu làm việc.

And the women, the men,

Phụ nữ, đàn ông,

everybody from the village,

cả dân làng,

was part of this building process.

đều tham gia vào quá trình xây dựng.

I was allowed to use even traditional techniques.

Tôi được cho phép sử dụng các kỹ thuật truyền thống.

So clay floor for example,

Ví dụ với nền nhà bằng đất sét

the young men come and stand like that, beating,

những nam thanh niên đến và đứng như thế này, nện chày

hours for hours,

hàng tiếng đồng hồ,

and then their mothers came,

và rồi những người mẹ đến,

and they are beating in this position,

và họ tiếp tục nện trong tư thế như thế này,

for hours, giving water and beating.

hàng giờ, đổ nước và nện xuống.

And then the polishers come.

Và sau đó là những người đánh bóng tới.

They start polishing it with a stone for hours.

Họ bắt đầu đánh bóng nền nhà với một viên đá trong hàng giờ.

And then you have this result,

Và bạn nhận được kết quả thế này đây,

very fine, like a baby bottom.

rất mịn, như mông em bé vậy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

It's not photoshopped. (Laughter)

Hình ảnh không chỉnh sửa photoshop. (Tiếng cười)

This is the school, built with the community.

Đây là ngôi trường, được xây dựng bởi cả cộng đồng.

The walls are totally made out

Những bức tường hoàn toàn được dựng lên

of compressed clay blocks from Gando.

bởi những khối đất sét ép ở Gando.

The roof structure is made

Kết cấu mái nhà được làm

with cheap steel bars

từ những thanh thép giá rẻ

normally hiding inside concrete.

ẩn bên trong khối bê tông như bình thường.

And the classroom, the ceiling is made

Bên trong lớp học, trần nhà được tạo

out of both of them used together.

từ cả 2 thứ trên với nhau.

In this school, there was a simple idea:

Trong ngôi trường này, có một ý tưởng đơn giản:

to create comfort in a classroom.

đó là tạo ra sự thoải mái trong lớp học.

Don't forget, it can be 45 degrees in Burkina Faso,

Đừng quên là nhiệt độ có thể lên tới 45 độ C ở Burkina Faso,

so with simple ventilation,

bằng sự thông gió đơn giản,

I wanted to make the classroom

tôi muốn tạo những lớp học

good for teaching and learning.

tốt cho cả việc dạy và học.

And this is the project today,

Và đây là hình ảnh dự án ngày nay,

12 years old, still in best condition.

12 năm tuổi, vẫn trong tình trạng tốt nhất.

And the kids, they love it.

Và những đứa trẻ, chúng yêu ngôi trường này.

And for me and my community,

Với tôi và cộng đồng của tôi,

this project was a huge success.

dự án này là một thành công to lớn.

It has opened up opportunities

Nó mở ra cơ hội

to do more projects in Gando.

để thực hiện nhiều dự án hơn ở Gando.

So I could do a lot of projects,

Vì thế tôi đã làm được rất nhiều dự án,

and here I am going to share with you

và sau đây tôi sẽ chia sẻ với các bạn

only three of them.

chỉ 3 trong số chúng.

The first one is the school extension, of course.

Đầu tiên là việc mở rộng ngôi trường, tất nhiên.

How do you explain drawings and engineering

Làm thế nào để giải thích những bản vẽ và kỹ thuật

to people who are neither able to read nor write?

với những người không biết đọc và viết?

I started to build a prototype like that.

Tôi bắt đầu với việc xây dựng hình mẫu như thế này.

The innovation was to build a clay vault.

Việc cải tiến là xây dựng một mái vòm bằng đất sét

So then, I jumped on the top like that,

Vì thế, tôi đã nhảy lên trên đỉnh vòm như thế này,

with my team, and it works.

với đội của tôi, và mái vòm vẫn làm việc.

The community is looking. It still works.

Cả cộng đồng theo dõi. Nó vẫn hiệu quả.

So we can build. (Laughter)

Vậy chúng tôi có thể xây. (Tiếng cười)

And we kept building, and that is the result.

Rồi chúng tôi tiếp tục xây dựng, và đây là thành quả.

The kids are happy, and they love it.

Bọn trẻ rất vui sướng, và chúng thích nó.

The community is very proud. We made it.

Cộng đồng rất tự hào. Chúng tôi đã thành công.

And even animals, like these donkeys,

Ngay cả những con vật, như những chú lừa này,

love our buildings.

cũng thích các công trình của chúng tôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

The next project is the library in Gando.

Dự án tiếp theo là thư viện ở Gando.

And see now, we tried to introduce

Như các bạn thấy đấy, chúng tôi cố gắng đưa

different ideas in our buildings,

những ý tưởng khác biệt vào các công trình của chúng tôi,

but we often don't have so much material.

nhưng chúng tôi thường không có nhiều nguyên liệu.

Something we have in Gando are clay pots.

Ở Gando chúng tôi có những hũ đất sét.

We wanted to use them to create openings.

Chúng tôi muốn sử dụng chúng để tạo những lỗ mở.

So we just bring them like you can see

Các bạn có thể thấy chúng tôi mang chúng tới

to the building site.

công trường xây dựng.

we start cutting them,

Chúng tôi bắt đầu cắt những cái hũ ra,

and then we place them on top of the roof

và rồi đặt chúng trên đỉnh mái nhà nhà

before we pour the concrete,

trước khi đổ bê tông,

and you have this result.

và bạn có kết quả như thế này.

The openings are letting the hot air out

Những lỗ thoáng giúp đẩy khí nóng ra ngoài

and light in.

và đem ánh sáng vào.

Very simple.

Rất đơn giản.

My most recent project in Gando

Dự án gần đây nhất của tôi tại Gando

is a high school project.

là một ngôi trường trung học.

I would like to share with you this.

Tôi muốn chia sẻ nó với các bạn.

The innovation in this project

Sáng kiến trong dự án này

is to cast mud like you cast concrete.

là đúc bùn giống như đổ bê tông vậy.

How do you cast mud?

Làm thế nào để đúc bùn?

We start making a lot of mortars, like you can see,

Chúng tôi bắt đầu làm rất nhiều vữa, như các bạn có thể thấy,

and when everything is ready,

và khi mọi thứ sẵn sàng,

when you know what is the best recipe

khi bạn biết công thức tốt nhất là gì

and the best form,

và hình dạng hoàn hảo nhất là gì,

you start working with the community.

bạn bắt tay làm việc cùng cộng đồng.

And sometimes I can leave.

Và thỉnh thoảng tôi có thể đi.

They will do it themselves.

Mọi người có thể tự làm.

I came to speak to you like that.

Tôi tới đây để nói chuyện với các bạn như thế này.

Another factor in Gando is rain.

Một yếu tố khác ở Gando là mưa.

When the rains come,

Khi những cơn mưa tới,

we hurry up to protect our fragile walls

chúng tôi khẩn trương bảo vệ những bức tường yếu ớt

against the rain.

chống lại nước mưa.

Don't confound with Christo and Jeanne-Claude.

Đừng nhầm lẫn với tác phẩm của Christo và Jeanne-Claude.

It is simply how we protect our walls.

Chỉ đơn giản là chúng tôi bảo vệ những bức tường của mình.

(Laughter)

(Tiếng cười)

The rain in Burkina comes very fast,

Những cơn mưa ở Burkina tới rất nhanh,

and after that, you have floods

và sau đó, là ngập lụt

everywhere in the country.

ở khắp nơi trên đất nước.

But for us, the rain is good.

Thế nhưng, với chúng tôi thì mưa lại rất có lợi.

It brings sand and gravel to the river

Nó mang cát và sỏi tới sông

we need to use to build.

thứ mà chúng tôi cần để xây dựng.

We just wait for the rain to go.

Chúng tôi chỉ phải đợi cho cơn mưa qua đi.

We take the sand, we mix it with clay,

Chúng tôi lấy cát, trộn với đất sét,

and we keep building.

và tiếp tục xây dựng.

That is it.

Chỉ có vậy.

The Gando project was always connected to training the people,

Dự án ở Gando luôn gắn liền với việc đào tạo con người,

because I just wanted, one day

bởi vì tôi chỉ mong muốn, một ngày

when I fall down and die,

khi tôi qua đời,

that at least one person from Gando

ít nhất có 1 người Gando

keeps doing this work.

tiếp tục làm công việc này.

But you will be surprised. I'm still alive.

Nhưng các bạn sẽ phải rất ngạc nhiên, rằng tôi vẫn còn sống.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And my people now can use their skills

Và bây giờ, dân làng tôi có thể sử dụng các kỹ năng của họ

to earn money themselves.

để kiếm tiền cho mình.

Usually, for a young man from Gando to earn money,

Bình thường, với một thanh niên trẻ ở Gando nếu muốn kiếm tiền,

you have to leave the country

anh ta phải rời khỏi quê hương

to the city, sometimes leave the country

đến thành phố, thỉnh thoảng có thể bỏ quê hương

and some never come back,

mà không bao giờ quay trở lại,

making the community weaker.

khiến cho cộng đồng trở nên yếu hơn.

But now they can stay in the country

Nhưng giờ họ có thể ở lại

and work on different building sites

và làm việc ở những công trình xây dựng khác

and earn money to feed their family.

và kiếm tiền nuôi sống gia đình.

There's a new quality in this work.

Có một đặc trưng mới trong công việc này.

Yes, you know it.

Vâng, các bạn biết đấy.

I have won a lot of awards through this work.

Tôi đã giành rất nhiều giải thưởng với công việc này.

For sure, it has opened opportunities.

Chắc chắn rằng điều này đã mở ra những cơ hội.

I have become myself known.

Tôi trở lên hiểu bản thân mình.

But the reason why I do what I do

Lý do tại sao tôi làm những việc tôi làm

is my community.

chính là vì cộng đồng mình.

When I was a kid,

Khi tôi còn nhỏ,

I was going to school,

đi học,

I was coming back every holiday to Gando.

trở về Gando mỗi kỳ nghỉ.

By the end of every holidays,

Cuối mỗi kỳ nghỉ,

I had to say goodbye to the community,

tôi phải tạm biệt cộng đồng,

going from one compound to another one.

đi từ nhà này tới nhà khác.

All women in Gando will open their clothes like that

Tất cả những phụ nữ ở Gando sẽ kéo áo của họ như thế này

and give me the last penny.

và đưa cho tôi hết số tiền họ có.

In my culture, this is a symbol of deep affection.

Trong văn hóa chúng tôi, đây là một biểu tượng của tình yêu thương sâu sắc

As a seven-year-old guy, I was impressed.

Lúc còn là cậu bé 7 tuổi, tôi đã rất ấn tượng.

I just asked my mother one day,

Một ngày tôi hỏi mẹ tôi,

"Why do all these women love me so much?"

"Tại sao tất cả những người phụ nữ này lại yêu quý con đến vậy?"

(Laughter)

(Tiếng cười)

She just answered,

Bà trả lời,

"They are contributing to pay for your education

"Họ đang đóng góp để chi trả cho việc học của con đấy

hoping that you will be successful

hy vọng rằng con sẽ thành công

and one day come back and help

và một ngày nào đó trở lại và giúp

improve the quality of life of the community."

cải thiện chất lượng cuộc sống của cả cộng đồng."

I hope now that I was able to make my community proud

Giờ đây tôi hy vọng rằng mình đã có thể khiến cho cộng đồng cảm thấy tự hào

through this work,

qua công việc này,

and I hope I was able to prove you the power

và tôi hy vọng tôi đã có thể chứng tỏ cho các bạn thấy sức mạnh

of community,

của cộng đồng,

and to show you that architecture

và cho các bạn biết rằng kiến trúc

can be inspiring for communities

có thể khiến cho các cộng đồng

to shape their own future.

tạo nên tương lai của chính họ.

Merci beaucoup. (Applause)

Cảm ơn rất nhiều. (Tiếng vỗ tay)

Thank you. Thank you. Thank you. Thank you.

Cảm ơn. Cảm ơn. Cảm ơn. Cảm ơn.

Thank you. Thank you. (Applause)

Cảm ơn. Cảm ơn. (Tiếng vỗ tay)