Bart Weetjens: How I taught rats to sniff out land mines

Μετάφραση: Katia Demirtzoglou Επιμέλεια: Leonidas Argyros

I'm here today to share with you

Είμαι εδώ σήμερα για να μοιραστώ μαζί σας

an extraordinary journey -

ένα ιδιαίτερο ταξίδι --

extraordinarily rewarding journey, actually -

εξαιρετικά ανταποδοτικό ταξίδι, πραγματικά

which brought me into

που με έφερε στο να

training rats

εκπαιδεύω ποντίκια

to save human lives

για να σώζουν ανθρώπινες ζωές

by detecting landmines

με το να εντοπίζουν τις νάρκες

and tuberculosis.

και τη φυματίωση.

As a child, I had two passions.

Σαν παιδί, είχα δύο πάθη.

One was a passion for rodents.

Ένα ήταν το πάθος για τα τρωκτικά.

I had all kinds of rats,

Είχα όλων των ειδών αρουραίους,

mice, hamsters,

ποντίκια, χαμστεράκια,

gerbils, squirrels.

γκέρμπιλς, σκιουράκια.

You name it, I bred it, and I sold them to pet shops.

Ονομάστε το, το μεγάλωσα, και τα πουλούσα σε μαγαζιά με ζώα.

(Laughter)

(Γέλια)

I also had a passion for Africa.

Είχα επίσης ένα πάθος για την Αφρική.

Growing up in a multicultural environment,

Μεγαλώνοντας σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον,

we had African students in the house,

είχαμε Αφρικανούς μαθητές στο σπίτι,

and I learned about their stories,

και μάθαινα τις ιστορίες τους,

so different backgrounds,

[τόσο] διαφορετικά υπόβαθρα,

dependency on imported know-how,

εξάρτηση σε εισαγώμενη γνώση,

goods, services,

αγαθά, υπηρεσίες,

exuberant cultural diversity.

εκπληκτική πολιτισμική διαφορετικότητα.

Africa was truly fascinating for me.

Η Αφρική ήταν αληθινά σαγηνευτική για εμένα.

I became an industrial engineer,

Έγινα μηχανικός βιομηχανίας --

engineer in product development,

μηχανικός στην ανάπτυξη προϊόντων --

and I focused on appropriate detection technologies,

και επικεντρώθηκα σε κατάλληλες τεχνολογίες ανίχνευσης,

actually the first appropriate technologies

πραγματικά τις πρώτες, πρώτες κατάλληλες τεχνολογίες

for developing countries.

για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

I started working in the industry,

Ξεκίνησα να δουλεύω στη βιομηχανία,

but I wasn't really happy to contribute

αλλά δεν ήμουν πραγματικά χαρούμενος να συμβάλλω

to a material consumer society

σε μια υλιστική καταναλωτική κοινωνία

in a linear, extracting

μ' ένα γραμμικό, εξαγωγικό

and manufacturing mode.

και κατασκευαστικό τρόπο.

I quit my job to focus on the real world problem:

Παραιτήθηκα από τη δουλειά μου και συγκεντρώθηκα σ' ένα πραγματικό προβλήμα του κόσμου:

landmines.

τις νάρκες.

We're talking '95 now.

Μιλάμε τώρα για το '95.

Princess Diana is announcing on TV

Η Πριγκίπισσα Νταϊάνα ανακοινώνει στην τηλεόραση

that landmines form a structural barrier

ότι οι νάρκες αποτελούν ένα τροχοπέδη

to any development, which is really true.

σε κάθε ανάπτυξη, πράγμα που είναι πραγματικά αλήθεια.

As long as these devices are there,

Όσο αυτές οι συσκευές είναι εκεί,

or there is suspicion of landmines,

ή υπάρχει υποψία για νάρκες,

you can't really enter into the land.

δεν μπορείς πραγματικά να μπεις στη γή.

Actually, there was an appeal worldwide

Στην πραγματικότητα, υπήρξε μια παγκόσμια έκκληση

for new detectors

για νέους ανιχνευτές

sustainable in the environments

σε βιώσιμο περιβάλλον

where they're needed to produce,

όπου μπορούσαν να παραχθούν,

which is mainly in the developing world.

που είναι κυρίως στον Αναπτυσσόμενο Κόσμο.

We chose rats.

Διαλέξαμε τα ποντίκια.

Why would you choose rats?

Γιατί να επιλέξεις τα ποντίκια;

Because, aren't they vermin?

Διότι, δεν είναι επιβλαβή;

Well, actually rats are,

Πάντως, πραγματικά τα ποντίκια είναι --

in contrary to what most people think about them,

σε αντίθεση με αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι για αυτά --

rats are highly sociable creatures.

τα ποντίκια είναι πολύ κοινωνικά όντα.

And actually, our product -- what you see here.

Και πραγματικά, το προϊόν μας -- αυτό που θα δείτε εδώ.

There's a target somewhere here.

Να ένας στόχος κάπου εδώ.

You see an operator, a trained African

Βλέπετε ένα χειριστή, ένας εκπαιδευμένος Αφρικανός

with his rats in front

με τα ποντίκια του μπροστά

who actually are left and right.

που είναι δεξιά και αριστερά.

There, the animal finds a mine.

Να εδώ το ζώο βρίσκει μια νάρκη.

It scratches on the soil.

Ξύνει το έδαφος.

And the animal comes back for a food reward.

Και το ζώο έρχεται πίσω για μια επιβράβευση με φαγητό.

Very, very simple.

Πολύ, πολύ απλό.

Very sustainable in this environment.

Πολύ βιώσιμο για το περιβάλλον.

Here, the animal gets its food reward.

Να εδώ το ζώο παίρνει την επιβράβευση φαγητού του.

And that's how it works.

Και έτσι δουλεύει.

Very, very simple.

Πολύ, πολύ απλά.

Now why would you use rats?

Τώρα γιατί να χρησιμοποιήσετε ποντίκια;

Rats have been used since the '50s last century,

Τα ποντίκια έχουν χρησιμοποιηθεί από το '50 του τελευταίου αιώνα

in all kinds of experiments.

σε όλα τα είδη πειραμάτων.

Rats have more genetic material

Τα ποντίκια έχουν περισσότερο γενετικό υλικό

allocated to olfaction

ταυτοποιημένο με την όσφρηση

than any other mammal species.

από οποιοδήποτε άλλο είδος θηλαστικού.

They're extremely sensitive to smell.

Είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στη μυρωδιά.

Moreover, they have the mechanisms to map all these smells

Επιπλέον, έχουν το μηχανισμό για να χαρτογραφούν αυτές τις μυρωδιές

and to communicate about it.

και να τις επικοινωνούν.

Now how do we communicate with rats?

Πώς επικοινωνούμε με τα ποντίκια;

Well don't talk rat,

Πάντως δεν ποντικομιλάμε,

but we have a clicker,

αλλά έχουμε ένα κλίκερ,

a standard method for animal training,

μια τυποποιημένη μέθοδο για την εκπαίδευση των ζώων,

which you see there.

που βλέπετε εδώ.

A clicker, which makes a particular sound

Ένα κλικερ, που κάνει ένα ειδικό θόρυβο

with which you can reinforce particular behaviors.

με τον οποίο μπορείτε να ενισχύσετε συγκεκριμένες συμπεριφορές.

First of all, we associate the click sound with a food reward,

Πρώτον, συνδέουμε τον ήχο κλικ με μια επιβράβευση φαγητού,

which is smashed banana and peanuts together in a syringe.

που είναι λιωμένη μπανάνα και φυστίκια μαζί σε μια σήριγγα.

Once the animal knows click, food,

Με το που το ζώο γνωρίζει κλικ, φαγητό,

click, food, click, food --

κλικ, φαγητό, κλικ, φαγητό --

so click is food --

άρα κλικ είναι φαγητό --

we bring it in a cage with a hole,

το φέρνουμε σ' ένα κλουβί με μια τρύπα,

and actually the animal learns

και πραγματικά το ζώο μαθαίνει

to stick the nose in the hole

να βάζει τη μύτη στην τρύπα

under which a target scent is placed,

κάτω από την οποία έχει τοποθετηθεί ένα άρωμα στόχος,

and to do that for five seconds --

και να το κάνει αυτό για 5 δευτερόλεπτα --

five seconds, which is long for a rat.

πέντε δευτερόλεπτα, που είναι αρκετά για ένα ποντίκι.

Once the animal knows this, we make the task a bit more difficult.

Με το που το ζώο ξέρει αυτό, δυσκολεύουμε το αντικείμενο.

It learns how to find the target smell

Μαθαίνει πώς να βρίσκει τη μυρωδιά στόχο

in a cage with several holes, up to 10 holes.

σ' ένα κουτί με πολλές τρύπες, έως 10 τρύπες.

Then the animal learns

Τότε το ζώο μαθαίνει

to walk on a leash in the open

να περπατάει στα ανοιχτά με λουρί

and find targets.

και να βρίσκει στόχους.

In the next step, animals learn

Στο επόμενο βήμα, το ζώο μαθαίνει

to find real mines in real minefields.

να βρίσκει πραγματικές νάρκες σ' ένα αληθινό ναρκοπέδιο.

They are tested and accredited

Κάνουν τεστ και πιστοποιούνται

according to International Mine Action Standards,

με βάση τα διεθνή πρότυπα δράσης για τις νάρκες,

just like dogs have to pass a test.

ακριβώς όπως τα σκυλιά πρέπει να περάσουν μια δοκιμασία.

This consists of 400 square meters.

Αυτή συνίσταται σε 400 τετραγωνικά μέτρα.

There's a number of mines

Υπάρχει ένας αριθμός ναρκών

placed blindly,

τοποθετημένων στην τύχη.

and the team of trainer and their rat

Και η ομάδα του εκπαιδευτή με το ποντίκι του

have to find all the targets.

πρέπει να βρουν τους στόχους.

If the animal does that, it gets a license

Αν το ζώο το κάνει αυτό, παίρνει μια άδεια

as an accredited animal

για να γίνει πιστοποιημένο ζώο

to be operational in the field --

να είναι λειτουργικό στο πεδίο --

just like dogs, by the way.

ακριβώς όπως τα σκυλιά, κατά τον ίδιο τρόπο.

Maybe one slight difference:

Ίσως μια μικρή διαφορά:

we can train rats at a fifth of the price

μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τα ποντίκια στο ένα πέμπτο της τιμής

of training the mining dog.

της εκπαίδευσης ενός σκύλου ανιχνευτή ναρκών.

This is our team in Mozambique:

Αυτή είναι η ομάδα μας στη Μοζαμβίκη.

one Tanzanian trainer,

Ένας Τανζανός εκπαιδευτής,

who transfers the skills

που μεταδίδει τα προσόντα

to these three Mozambican fellows.

σε αυτούς τους τρεις Μοζαμβικανούς φίλους.

And you should see the pride in the eyes of these people.

Και βλέπετε την τιμή στα μάτια αυτών των τριών ανθρώπων.

They have a skill,

Έχουν ένα προσόν,

which makes them much less dependent

που τους κάνει πολύ λιγότερο εξαρτώμενους

on foreign aid.

στην ξένη βοήθεια.

Moreover, this small team

Επιπλέον, αυτή η μικρή ομάδα

together with, of course, you need the heavy vehicles

μαζί με, φυσικά, χρειάζεστε τα βαρέα οχήματα

and the manual de-miners to follow-up.

και τους χειρωνακτικούς εκσκαφείς να ακολουθήσουν.

But with this small investment in a rat capacity,

Αλλά με αυτή τη μικρή επένδυση σε δύναμη ποντικιών,

we have demonstrated in Mozambique

αποδείξαμε στη Μοζαμβίκη

that we can reduce the cost-price per square meter

ότι μπορούμε να μειώσουμε την τιμή κόστους στο τετραγωνικό μέτρο

up to 60 percent

έως και 60 τις εκατό.

of what is currently normal --

από αυτή που είναι τώρα φυσιολογική --

two dollars per square meter, we do it at $1.18,

δύο δολάριο το τετραγωνικό μέτρο, το κάνουμε με 1.18,

and we can still bring that price down.

και ακόμα μπορούμε να κατεβάσουμε την τιμή.

Question of scale.

Θέμα κλίμακας.

If you can bring in more rats,

Αν φέρετε περισσότερα ποντίκια,

we can actually make the output even bigger.

μπορούμε να μεγιστοποιήσουμε το αποτέλεσμα.

We have a demonstration site in Mozambique.

Έχουμε ένα χώρο επίδειξης στη Μοζαμβίκη.

Eleven African governments

Έντεκα αφρικανικές κυβερνήσεις

have seen that they can become less dependent

είδαν ότι μπορούν να γίνουν λιγότερο εξαρτώμενοι

by using this technology.

χρησιμοποιώντας αυτήν την τεχνολογία.

They have signed the pact for peace

Υπέγραψαν τη συμφωνία ειρήνης

and treaty in the Great Lakes region,

και συνθήκη στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών.

and they endorse hero rats

Και ανέθεσαν σε ποντίκια ήρωες

to clear their common borders of landmines.

να καθαρίσουν τα κοινά σύνορα τους από τις νάρκες.

But let me bring you to a very different problem.

Αλλά αφήστε με να σας θέσω ένα πολύ διαφορετικό πρόβλημα.

And there's about 6,000 people last year

Καθώς υπάρχουν 6,000 άνθρωποι τον περασμένο χρόνο

that walked on a landmine,

που περπάτησαν σ' ένα ναρκοπέδιο,

but worldwide last year,

αλλά παγκόσμια τον τελευταίο χρόνο,

almost 1.9 million died from tuberculosis

περίπου 1.9 εκατομμύρια πεθαίνουν από φυματίωση

as a first cause of infection.

ως πρώτη αιτία μόλυνσης.

Especially in Africa

Ειδικά στην Αφρική

where T.B. and HIV are strongly linked,

όπου η φυματίωση και το HIV συνδέονται στενά,

there is a huge common problem.

υπάρχει ένα τεράστιο κοινό πρόβλημα.

Microscopy, the standard WHO procedure,

Μικροσκόπια, η κύρια διαδικασία διάγνωσης,

reaches from 40 to 60 percent reliability.

έφτασαν σε αξιοπιστία από 40 έως 60 τις εκατό.

In Tanzania -- the numbers don't lie --

Στην Τανζανία -- τα νούμερα δε λένε ψέματα --

45 percent of people -- T.B. patients --

45 τις εκατό των ανθρώπων -- ασθενείς φυματίωσης --

get diagnosed with T.B. before they die.

διαγνώστηκαν με φυματίωση πριν πεθάνουν.

It means that, if you have T.B.,

Σημαίνει ότι, αν έχεις φυματίωση,

you have more chance that you won't be detected,

έχεις περισσότερες πιθανότητες να μην εντοπιστεί,

but will just die from T.B. secondary infections and so on.

αλλά απλά να πεθάνεις από δευτερεύοντες μολύνσεις κ.τ.λ.

And if, however,

Και αν, παρόλα αυτά,

you are detected very early, diagnosed early,

εντοπιστείς πολύ νωρίς, γίνει διάγνωση νωρίς,

treatment can start,

η θεραπεία μπορεί να αρχίσει.

and even in HIV-positives, it makes sense.

Και ακόμα και σε περιπτώσεις HIV, έχει νόημα.

You can actually cure T.B.,

Μπορείς πραγματικά να γιατρέψεις τη φυματίωση,

even in HIV-positives.

ακόμα και σε φορείς HIV.

So in our common language, Dutch,

Επομένως στην κοινή μας γλώσσα, τα Ολλανδικά,

the name for T.B.

το όνομα της φυματίωσης

is "tering,"

είναι τέρινγκ,

which, etymologically,

που, ετυμολογικά,

refers to the smell of tar.

αναφέρεται στη μυρωδιά της πίσσας.

Already the old Chinese

Ήδη οι αρχαίοι Κινέζοι

and the Greek, Hippocrates,

και οι Έλληνες, ο Ιπποκράτης,

have actually published,

είχαν πραγματικά δημοσιεύσει,

documented, that T.B. can be diagnosed

καταγράψει, ότι η φυματίωση μπορεί να διαγνωστεί

based on the volatiles

με βάση τα αιωρούμενα

exuding from patients.

παράγοντα από τους ασθενείς.

So what we did is we collected some samples --

Άρα αυτό που κάναμε είναι να μαζέψουμε μερικά δείγματα --

just as a way of testing --

απλά σαν τρόπο δοκιμής --

from hospitals,

από νοσοκομεία,

trained rats on them

εκπαιδεύσαμε ποντίκια πάνω τους

and see if this works,

και να δούμε αν δουλεύει,

and wonder, well,

και να αναρωτηθούμε, καλά,

we can reach 89 percent sensitivity,

μπορούμε να φτάσουμε 89 τις εκατό ευαισθησία,

86 percent specificity

86 τις εκατό

using multiple rats in a row.

χρησιμοποιώντας πολλά ποντίκια στη σειρά.

This is how it works,

Έτσι δουλεύει.

and really, this is a generic technology.

Και αλήθεια, αυτή είναι γενική τεχνολογία.

We're talking now explosives, tuberculosis,

Μιλάμε τώρα εκρηκτικά, φυματίωση,

but can you imagine,

αλλά μπορείτε να φανταστείτε,

you can actually put anything under there.

μπορείς να βάλεις οτιδήποτε κάτω από εκεί.

So how does it work?

Άρα πώς δουλεύει;

You have a cassette with 10 samples.

Έχετε ένα συρτάρι με 10 δείγματα.

You put these 10 samples at once in the cage.

Βάζετε αυτά τα 10 δείγματα με τη μία σ' ένα κλουβί.

An animal only needs two hundredths of a second

Ένα ζώο χρειάζετε μόνο δύο εκατοστά του δευτερολέπτου

to discriminate the scent, so it goes extremely fast.

για να διακρίνει τη μυρωδιά, άρα πηγαίνει πολύ γρήγορα.

Here it's already at the third sample.

Είναι ήδη στο τρίτο δείγμα.

This is a positive sample.

Αυτό είναι ένα θετικό δείγμα.

It gets a click sound and comes for the food reward.

Ακούει τον ήχο του κλικ και έρχεται για την ανταμοιβή του σε τροφή.

And by doing so, very fast,

Και κάνοντας αυτό, τόσο γρήγορα,

we can have like a second-line opinion

μπορούμε να έχουμε μια δεύτερη γραμμή γνώμης

to see which patients are positive,

για να δούμε ποιοι ασθενείς είναι θετικοί,

which are negative.

ποιοι είναι αρνητικοί.

Just as an indication,

Απλά μια ένδειξη,

whereas a microscopist can process

όταν ένας μικροβιολόγος μπορεί να επεξεργαστεί

40 samples in a day,

40 δείγματα την ημέρα,

a rat can process

ένα ποντίκι μπορεί να επεξεργαστεί

the same amount of samples

τον ίδιο αριθμό δειγμάτων

in seven minutes only.

σε μόλις εφτά λεπτά.

A cage like this --

Ένα κλουβί σαν και αυτό --

(Applause)

(Χειροκρότημα)

A cage like this -- provided that you have rats,

Ένα κλουβί σαν αυτό -- με δεδομένο ότι έχεις ποντίκια,

and we have now currently

και τώρα έχουμε

25 tuberculosis rats --

25 ποντίκια φυματίωσης --

a cage like this, operating throughout the day,

ένα κλουβί σαν και αυτό, λειτουργώντας την ημέρα,

can process 1,680 samples.

μπορεί να επεξεργαστεί 1680 δείγματα.

Can you imagine the potential offspring applications --

Μπορείτε να φανταστείτε το δυναμικό άνθησης των εφαρμογών --

environmental detection

περιβαλλοντική ανίχνευση

of pollutants in soils,

μόλυνσης στο έδαφος,

customs applications,

εφαρμογές στα τελωνεία,

detection of illicit goods in containers and so on.

ανίχνευση παράνομων αγαθών σε φορτηγά και τα λοιπά.

But let's stick first to tuberculosis.

Αλλά ας μείνουμε πρώτα στη φυματίωση.

I just want to briefly highlight,

Θέλω σύντομα να τονίσω,

the blue rods

οι μπλέ γραμμές

are the scores of microscopy only

είναι το σκορ μόνο του μικροσκόπιου

at the five clinics in Dar es Salaam

στις πέντε κλινικές στο Νταρ ες Σαλάαμ

on a population of 500,000 people,

σε ένα πληθυσμό 500,000 ανθρώπων,

where 15,000 reported to get a test done.

όπου 15,000 παρουσιάστηκαν για να κάνουν το τεστ.

Microscopy for 1,800 patients.

Μικροσκόπιο για 1,800 ασθενείς.

And by just presenting the samples once more to the rats

Και απλά παρουσιάζοντας τα δείγματα ακόμη μια φορά στα ποντίκια

and looping those results back,

και τροφοδοτώντας πίσω αυτά τα αποτελέσματα,

we were able to increase case detection rates

μπορέσαμε να αυξήσουμε τα ποσοστά ανίχνευσης των περιπτώσεων

by over 30 percent.

κατά 30 τις εκατό.

Throughout last year,

Μέσα στον τελευταίο χρόνο,

we've been -- depending on which intervals you take --

έχουμε -- εξαρτάται από ποια διαστήματα παίρνετε --

we've been consistently

έχουμε συστηματικά

increasing case detection rates

αυξήσει τα ποσοστά ανίχνευσης περιστατικών

in five hospitals in Dar es Salaam

σε πέντε νοσοκομεία στο Νταρ ες Σαλαάμ

between 30 and 40 percent.

μεταξύ 30 και 40 τις εκατό.

So this is really considerable.

Άρα αυτό είναι πραγματικά σημαντικό.

Knowing that a missed patient by microscopy

Ξέροντας ότι ένας ασθενής που θα ξέφευγε στο μικροσκόπιο

infects up to 15 people,

μολύνει έως και 15 ανθρώπους --

healthy people, per year,

υγιείς ανθρώπους -- το χρόνο,

you can be sure

μπορείς να είσαι σίγουρος

that we have saved lots of lives.

ότι σώσαμε πολλές ζωές.

At least our hero rats have saved lots of lives.

Τουλάχιστον τα ηρωϊκά μας ποντίκια έχουν σώσει πολλές ζωές.

The way forward for us

Η εξέλιξη για εμάς

is now to standardize this technology.

είναι να τυποποιήσουμε την τεχνολογία.

And there are simple things

Και αυτά είναι απλά πράγματα

like, for instance, we have a small laser in the sniffer hole

όπως για παράδειγμα, έχουμε ένα μικρό λέιζερ μέσα στην τρύπα που μυρίζει

where the animal has to stick for five seconds.

όπου το ζώο πρέπει να μείνει για πέντε δευτερόλεπτα.

So, to standardize this.

Άρα, αυτό να το τυποποιήσουμε.

Also, to standardize the pellets,

Επίσης να τυποποιήσουμε τα χάπια,

the food rewards,

την ανταμοιβή τροφής,

and to semi-automate this

και να το ημιαυτοματοποιήσουμε αυτό

in order to replicate this on a much larger scale

με τέτοιο τρόπο ώστε να το επαναλάβουμε σε μεγαλύτερη κλίμακα

and affect the lives of many more people.

και να επηρεάσουμε τις ζωές πολύ περισσότερων ανθρώπων.

To conclude, there are also other applications at the horizon.

Για να κλείσω, υπάρχουν και άλλες εφαρμογές στον ορίζοντα.

Here is a first prototype

Να ένα πρωτότυπο

of our camera rat,

του ποντικιού μας κάμερα,

which is a rat with a rat backpack

που είναι ένα ποντίκι με ένα σάκο στην πλάτη

with a camera that can go under rubble

με μια κάμερα που μπορεί να πάει κάτω στα χαλάσματα

to detect for victims

να βρει θύματα

after earthquake and so on.

μετά από ένα σεισμό κ.τ.λ.

This is in a prototype stage.

Αυτό είναι σε στάδιο πρωτοτύπου.

We don't have a working system here yet.

Δεν έχουμε ένα σύστημα που δουλεύει εδώ ακόμα.

To conclude, I would actually like to say,

Για να κλείσω, θα ήθελα πραγματικά να πώ,

you may think this is about rats, these projects,

μπορεί να νομίζετε ότι αυτό αφορά τα ποντίκια, αυτά τα έργα,

but in the end it is about people.

αλλά στο τέλος είναι για τους ανθρώπους.

It is about empowering vulnerable communities

Είναι η ενδυνάμωση ευαίσθητων κοινοτήτων

to tackle difficult, expensive

να αντιμετωπίσουν δύσκολα, ακριβά

and dangerous humanitarian detection tasks,

και επικίνδυνα ανθρωπιστικά θέματα ανίχνευσης,

and doing that with a local resource,

και να το κάνουν αυτό με τοπικά μέσα --

plenty available.

άφθονα διαθέσιμα.

So something completely different

Άρα κάτι τελείως διαφορετικό

is to keep on challenging your perception

είναι να συνεχίζετε να προκαλείτε την αντίληψή σας

about the resources surrounding you,

σχετικά με τις πηγές γύρω σας,

whether they are environmental,

είτε είναι περιβαλλοντικές,

technological, animal, or human.

τεχνολογικές, ζωϊκές ή ανθρώπινες.

And to respectfully harmonize with them

Και με σεβασμό να εναρμονιστούμε με αυτές

in order to foster a sustainable world.

έτσι ώστε να εκκολάψουν βιώσιμο έργο.

Thank you very much.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)