A better way to talk about love | Mandy Len Catron

312,283 views ・ 2017-01-27

TED


Двойчы пстрыкніце па англійскіх субтытрах ніжэй, каб прайграць відэа.

00:00
Translator: Leslie Gauthier Reviewer: Camille Martínez
0
0
7000
Translator: Анна Любецкая Reviewer: Hanna Karnei
00:12
OK, so today I want to talk about how we talk about love.
1
12553
4300
Cёння я хачу пагаварыць аб тым, як мы размаўляем пра каханне.
00:17
And specifically,
2
17237
1150
Дакладней кажучы,
00:18
I want to talk about what's wrong with how we talk about love.
3
18411
3435
я хачу пагаварыць аб тым, што ня так ў тым, як мы гаворым аб каханні.
Верагодна, большасць з нас некалькі разоў закохвалася
00:22
Most of us will probably fall in love a few times
4
22673
3407
на працягу нашага жыцця.
00:26
over the course of our lives,
5
26104
1465
00:27
and in the English language, this metaphor, falling,
6
27593
4210
У ангельскай мове гэта метафара, "падзенне" [falling],
00:31
is really the main way that we talk about that experience.
7
31827
3014
насамрэч ўжываецца найчасцей, калі мы гаворым пра гэты вопыт.
00:35
I don't know about you,
8
35592
1151
Я не ведаю наконт вас,
00:36
but when I conceptualize this metaphor,
9
36767
1927
але калі я ўяўляю гэту метафару,
00:38
what I picture is straight out of a cartoon --
10
38718
2878
то бачу сцэну з мультфільма --
00:42
like there's a man,
11
42076
1296
як быццам вось чалавек,
00:43
he's walking down the sidewalk,
12
43396
1717
ён ідзе па ходніку,
00:45
without realizing it, he crosses over an open manhole,
13
45137
3112
не заўважаючы, ён даходзіць да адчыненага люку
00:48
and he just plummets into the sewer below.
14
48273
3661
і імкліва падае ў каналізацыю.
00:51
And I picture it this way because falling is not jumping.
15
51958
4080
І я ўяўляю гэта менавіта так, бо ўпасці -- гэта не ўскочыць.
00:56
Falling is accidental,
16
56769
2032
Падзенне -- раптоўнае
00:58
it's uncontrollable.
17
58825
1902
і некантралюемае.
01:00
It's something that happens to us without our consent.
18
60751
3525
Гэта штосьці, што адбываецца з намі без нашага дазволу.
01:04
And this --
19
64300
1193
У асноўным мы так гаворым пра пачатак новых адносін.
01:05
this is the main way we talk about starting a new relationship.
20
65517
3567
01:10
I am a writer and I'm also an English teacher,
21
70336
3767
Я пісьменніца і таксама настаўніца ангельскай мовы, што значыць,
01:14
which means I think about words for a living.
22
74127
2285
разважаючы пра словы, я зарабляю на жыццё.
01:16
You could say that I get paid to argue that the language we use matters,
23
76436
4150
Можна сказаць,
што мне плацяць за аргументацыю таго, што наша мова важная,
01:20
and I would like to argue that many of the metaphors we use
24
80610
4200
і мне хацелася б падкрэсліць, што шмат метафар, якія мы ўжываем,
01:24
to talk about love --
25
84834
1567
каб гаварыць аб каханні --
01:26
maybe even most of them --
26
86425
1823
мабыць нават большая частка з іх --
01:28
are a problem.
27
88272
1401
маюць праблему.
01:30
So, in love, we fall.
28
90700
1893
Такім чынам, у каханне, мы падаем.
01:33
We're struck.
29
93766
1465
Нас збіваюць.
01:35
We are crushed.
30
95255
1396
Нас расціскаюць.
01:37
We swoon.
31
97331
1370
Мы падаем у прытомнасць.
01:39
We burn with passion.
32
99186
1797
Мы згараем ад запалу.
01:41
Love makes us crazy,
33
101738
1977
Каханне робіць нас вар'ятамі,
01:43
and it makes us sick.
34
103739
1564
і яно робіць нас хворымі.
01:45
Our hearts ache,
35
105796
1360
Нашы сэрцы баляць
01:47
and then they break.
36
107180
2006
і затым разбіваюцца.
01:50
So our metaphors equate the experience of loving someone
37
110226
3144
Такім чынам, нашы метафары прыраўноўваюць закаханасць ў кагосьці
01:53
to extreme violence or illness.
38
113394
2653
да надзвычанага гвалту ці хваробы.
01:56
(Laughter)
39
116071
2085
(Смех)
01:59
They do.
40
119101
1151
Менавіта так.
02:00
And they position us as the victims
41
120276
1983
І яны пазіцыянуюць нас як ахвяр
02:02
of unforeseen and totally unavoidable circumstances.
42
122283
3359
непрадбачных і непазбежных абставін.
02:06
My favorite one of these is "smitten,"
43
126547
2723
Маё любімае з іх гэта "smitten",
02:09
which is the past participle of the word "smite."
44
129294
2854
што з'яуляецца мінулай формай слова "smite".
02:12
And if you look this word up in the dictionary --
45
132172
3068
І калі вы паглядзіце значэнне гэтага слова ў слоўніку --
02:15
(Laughter)
46
135264
1024
(Смех)
02:16
you will see that it can be defined as both "grievous affliction,"
47
136312
4518
вы ўбачыце, што яно азначае і "жудаснае няшчасце",
02:20
and, "to be very much in love."
48
140854
2851
і "быць моцна закаханым".
02:25
I tend to associate the word "smite" with a very particular context,
49
145716
3344
Як правіла, я асацыюю слова "smite" з вельмі асаблівым кантэкстам,
02:29
which is the Old Testament.
50
149084
1564
са Старым Запаветам.
02:31
In the Book of Exodus alone, there are 16 references to smiting,
51
151560
4748
Толькі ў адной Кнізе Выхаду ёсць 16 спасыланняў на слова "паражэнне",
02:36
which is the word that the Bible uses for the vengeance of an angry God.
52
156332
3773
якое ў Бібліі выкарыстоўваецца для помсты раззлаванага Бога.
02:40
(Laughter)
53
160129
1721
(Смех)
02:41
Here we are using the same word to talk about love
54
161874
2705
Мы ўжываем тое ж слова, каб гаварыць пра каханне,
02:44
that we use to explain a plague of locusts.
55
164603
2426
якім тлумачым нашэсце саранчы.
02:47
(Laughter)
56
167053
1028
(Смех)
02:48
Right?
57
168105
1256
Правільна?
02:49
So, how did this happen?
58
169385
2092
Дык як гэта так здарылася?
02:51
How have we come to associate love with great pain and suffering?
59
171501
3991
Як мы дайшлі да асацыяцыі кахання з вялікім болем і пакутай?
02:55
And why do we talk about this ostensibly good experience
60
175516
3989
І чаму мы гаворым пра гэты нібыта добры вопыт,
02:59
as if we are victims?
61
179529
2104
як быццам мы ахвяры?
03:02
These are difficult questions,
62
182556
1691
Гэта цяжкія пытанні,
03:04
but I have some theories.
63
184271
1646
але у мяне ёсць некалькі тэорый.
03:05
And to think this through,
64
185941
1239
І каб высветліць гэта,
03:07
I want to focus on one metaphor in particular,
65
187204
2628
я хачу сфакусавацца на адной канкрэтнай метафары,
03:09
which is the idea of love as madness.
66
189856
2171
якая ўвасабляе каханне як вар'яцтва.
03:13
When I first started researching romantic love,
67
193088
2707
Калі я ўпершыню пачала вывучаць рамантычнае каханне,
03:15
I found these madness metaphors everywhere.
68
195819
2761
я сустракала гэтыя метафары пра вар'яцтва паўсюль.
03:18
The history of Western culture
69
198604
2103
У гісторыі Заходняй культуры багата моваў,
03:20
is full of language that equates love to mental illness.
70
200731
3937
якія прыраўноўваюць каханне да псіхічнай хваробы.
03:25
These are just a few examples.
71
205440
1927
Вось некалькі прыкладаў.
03:27
William Shakespeare:
72
207391
1343
Уільям Шэкспір:
03:28
"Love is merely a madness,"
73
208758
1433
"Каханне -- гэта ўсяго толькі вар'яцтва "
03:30
from "As You Like It."
74
210215
1317
з "Як вам гэта спадабаецца".
03:32
Friedrich Nietzsche:
75
212092
1257
Фрыдрых Ніцшэ:
03:33
"There is always some madness in love."
76
213373
2503
"У каханні заўсёды ёсць трошкі вар'яцтва".
03:36
"Got me looking, got me looking so crazy in love -- "
77
216559
2866
"Паглядзі на мяне, паглядзі, настолькі звар'яцела ад кахання" --
03:39
(Laughter)
78
219449
2069
(Смех)
03:41
from the great philosopher, Beyoncé Knowles.
79
221542
2598
цытата вялікага філосафа Бейонсе Ноулз.
03:44
(Laughter)
80
224164
1461
(Смех)
03:47
I fell in love for the first time when I was 20,
81
227083
2834
Упершыню я закахалася ў 20 год,
03:49
and it was a pretty turbulent relationship right from the start.
82
229941
3179
і гэта былі дастаткова неспакойныя адносіны з самага пачатку.
03:53
And it was long distance for the first couple of years,
83
233459
3205
Гэта былі адносіны на адлегласці першыя некалькі год,
03:56
so for me that meant very high highs and very low lows.
84
236688
4596
таму для мяне гэта значыла вельмі высокія ўзлёты і нізкія падзенні.
04:01
I can remember one moment in particular.
85
241794
2204
Асабліва я памятаю адзін момант.
04:04
I was sitting on a bed in a hostel in South America,
86
244580
3345
Я сядзела на ложку ў хостэле ў Паўднёвай Амерыцы,
04:07
and I was watching the person I love walk out the door.
87
247949
3696
і я назірала, як мой каханы выходзіць за дзверы.
04:12
And it was late,
88
252151
1613
Было позна,
04:13
it was nearly midnight,
89
253788
1260
была амаль поўнач,
04:15
we'd gotten into an argument over dinner,
90
255072
1977
мы пасварыліся за вячэрай,
04:17
and when we got back to our room,
91
257073
1949
і калі мы вярнуліся ў наш пакой,
04:19
he threw his things in the bag and stormed out.
92
259046
2725
ён пакідаў свае рэчы ў торбу і выляцеў прэч.
04:23
While I can no longer remember what that argument was about,
93
263141
3259
Хоць я ўжо не памятаю нагоды гэтай спрэчкі,
04:26
I very clearly remember how I felt watching him leave.
94
266424
4055
я вельмі выразна памятаю, як назірала яго сыход.
04:31
I was 22, it was my first time in the developing world,
95
271122
3545
Мне было 22, гэта была мая першая вандроўка ў краіну, што развіваецца
04:35
and I was totally alone.
96
275424
2255
і я была зусім адна.
04:38
I had another week until my flight home,
97
278412
3367
Заставаўся тыдзень да майго адлёту дадому,
04:41
and I knew the name of the town that I was in,
98
281803
2368
я ведала імя горада, ў якім знаходзілася,
04:44
and the name of the city that I needed to get to to fly out,
99
284195
3583
і імя горада, ў які мне патрэбна было трапіць, каб выляцець,
04:47
but I had no idea how to get around.
100
287802
3256
але я не мела паняцця, як арыентавацца навокал.
04:51
I had no guidebook and very little money,
101
291842
3177
У мяне не было кішэннага даведніка і вельмі мала грошай,
04:55
and I spoke no Spanish.
102
295043
1770
і я не ведала гішпанскай.
04:57
Someone more adventurous than me
103
297547
2097
Хтосьці больш смелы за мяне
04:59
might have seen this as a moment of opportunity,
104
299668
2430
мог расцаніць гэта як момант магчымасці,
05:02
but I just froze.
105
302122
1830
але я застыла.
05:04
I just sat there.
106
304406
1817
Я проста сядзела там,
05:06
And then I burst into tears.
107
306738
2043
а потым расплакалася.
05:09
But despite my panic,
108
309357
2371
Але нягледзячы на маю паніку,
05:11
some small voice in my head thought,
109
311752
2570
нейкі маленькі голас ў маёй галаве падумаў:
05:14
"Wow. That was dramatic.
110
314346
2337
"Ваў. Гэта было драматычна.
05:16
I must really be doing this love thing right."
111
316707
2699
Я сапраўды кахаю належным чынам".
05:19
(Laughter)
112
319430
1788
(Смех)
05:21
Because some part of me wanted to feel miserable in love.
113
321242
4520
Бо некаторая частка мяне жадала адчуваць сябе смутнай у каханні.
05:26
And it sounds so strange to me now, but at 22,
114
326226
3440
Цяпер гэта гучыць для мяне так дзіўна, але ў 22 гады,
05:29
I longed to have dramatic experiences,
115
329690
3145
я імкнулася мець драматычныя вопыты.
05:32
and in that moment, I was irrational and furious and devastated,
116
332859
5198
У той момант я была безразважнай, раззлаванай ды спустошанай,
05:38
and weirdly enough,
117
338081
1224
і гэта дастаткова дзіўна,
05:39
I thought that this somehow legitimized the feelings I had
118
339329
3376
але я думала, што гэта неяк пацвярджае мае пачуцці да
05:42
for the guy who had just left me.
119
342729
1839
хлопца, які толькі што мяне пакінуў.
05:46
I think on some level I wanted to feel a little bit crazy,
120
346163
4363
Я думаю, на пэўным узроўні я жадала быць трошкі звар'яцелай,
05:50
because I thought that that was how love worked.
121
350550
3532
бо я думала, менавіта так каханне і працуе.
05:55
This really should not be surprising,
122
355141
1807
Гэта сапраўды не павінна быць дзіўным,
05:56
considering that according to Wikipedia,
123
356972
2454
прыймаючы да ўвагі, што на Вікіпедыі
05:59
there are eight films,
124
359450
2273
існуе 8 фільмаў,
06:01
14 songs,
125
361747
1997
14 песен,
06:03
two albums and one novel with the title "Crazy Love."
126
363768
3197
два альбомы і адзін раман з назвай "Вар'яцкае каханне".
06:07
About half an hour later, he came back to our room.
127
367837
3126
Праз паўтары гадзіны ён вярнуўся ў наш пакой.
06:10
We made up.
128
370987
1151
Мы памірыліся.
Мы правялі яшчэ адзін збольшага шчаслівы тыдзень,
06:12
We spent another mostly happy week traveling together.
129
372162
2817
вандруючы разам.
Потым, калі я вярнулася дадому,
06:15
And then, when I got home,
130
375003
1432
06:16
I thought, "That was so terrible and so great.
131
376459
4984
я падумала: "Гэта было так жахліва і так выдатна.
06:21
This must be a real romance."
132
381989
1715
Гэта і ёсць сапраўдны раман".
06:25
I expected my first love to feel like madness,
133
385006
2700
Я чакала, што маё першае каханне будзе падобна да вар'яцтва,
06:27
and of course, it met that expectation very well.
134
387730
3780
і вядома, маё чаканне выдатна спраўдзілася.
06:31
But loving someone like that --
135
391941
1691
Але кахаць кагосьці такім чынам --
06:33
as if my entire well-being depended on him loving me back --
136
393656
4095
як быццам мой дабрабыт цалкам залежаў ад узаемнасці кахання --
06:37
was not very good for me
137
397775
2093
не было вельмі добра для мяне
06:39
or for him.
138
399892
1150
ці для яго.
06:41
But I suspect this experience of love is not that unusual.
139
401850
3701
Але я мяркую, што гэты тып кахання не вельмі незвычайны.
06:46
Most of us do feel a bit mad in the early stages of romantic love.
140
406026
4211
Большасць з нас адчувае сябе трохі звар'яцелымі на ранняй стадыі закахання.
06:50
In fact, there is research to confirm that this is somewhat normal,
141
410815
3816
На самой справе, ёсць даследаванне, якое сцвярджае, што гэта нармальна,
06:55
because, neurochemically speaking,
142
415280
1886
таму што, нейрахімія даказвае,
06:57
romantic love and mental illness are not that easily distinguished.
143
417190
4562
закаханне і псіхічны разлад не так лёгка адрозніць.
07:03
This is true.
144
423046
1151
Гэта сапраўды так.
07:04
This study from 1999 used blood tests
145
424221
4559
Гэтае даследаванне 1999 года выкарыстоўвае аналізы крыві,
07:08
to confirm that the serotonin levels of the newly in love
146
428804
3094
каб пацвердзіць, што ўзровень сератаніна пры закаханасці
07:11
very closely resembled the serotonin levels
147
431922
2797
вельмі падобны да ўзроўня сератаніна
07:14
of people who had been diagnosed with obsessive-compulsive disorder.
148
434743
3305
ў людзей з дыягназам "абсесіўна-кампульсіўны разлад".
07:18
(Laughter)
149
438072
1008
(Смех)
07:19
Yes, and low levels of serotonin
150
439104
2697
Так, і ўзровень сератаніна
07:21
are also associated with seasonal affective disorder
151
441825
3602
таксама звязаны з сіндромам сезоннага афектыўнага разладу
07:25
and depression.
152
445451
1280
і дэпрэсіяй.
07:27
So there is some evidence
153
447687
2260
Такім чынам, ёсць некалькі доказаў,
07:29
that love is associated with changes to our moods and our behaviors.
154
449971
4348
што каханне цесна звязана са зменамі нашага настрою і паводзін.
07:34
And there are other studies to confirm
155
454343
4007
І іншыя даследаванні пацвярджаюць,
07:38
that most relationships begin this way.
156
458374
3690
што большасць адносінаў пачынаюцца такім чынам.
07:42
Researchers believe that the low levels of serotonin
157
462660
4163
Даследчыкі сцвярджаюць, што нізкі ўзровень сератаніна
07:46
is correlated with obsessive thinking about the object of love,
158
466847
4035
ўзаемазвязаны з апантаным мысленнем пра аб'ект кахання,
07:50
which is like this feeling that someone has set up camp in your brain.
159
470906
4058
што нагадвае пачуццё, як быццам хтосьці пасяліўся ў тваёй галаве.
07:54
And most of us feel this way when we first fall in love.
160
474988
2931
І большасць з нас адчувае сябе так, калі ўпершыню закохваецца.
07:57
But the good news is, it doesn't always last that long --
161
477943
3126
Але ёсць і добря навіны -- гэта не заўсёды цягнецца доўга,
08:01
usually from a few months to a couple of years.
162
481093
3173
звычайна ад некалькіх месяцаў да некалькіх гадоў.
08:05
When I got back from my trip to South America,
163
485352
2808
Калі я вярнулася са свайго падарожжа ў Паўднёвую Амерыку,
08:08
I spent a lot of time alone in my room,
164
488184
3577
я правяла шмат часу адна ў маім пакоі,
08:11
checking my email,
165
491785
1340
правяраючы маю паштовую скрыню,
08:13
desperate to hear from the guy I loved.
166
493149
2363
у роспачы жадаючы атрымаць навіны ад майго каханага.
08:16
I decided that if my friends could not understand my grievous affliction,
167
496545
5348
Я вырашыла, што калі мае сябры не могуць зразумець маё пакутлівае гора,
08:21
then I did not need their friendship.
168
501917
1949
мне непатрэбна іх сяброўства.
08:23
So I stopped hanging out with most of them.
169
503890
2083
Таму я перастала сустракацца з большасцю з іх.
08:26
And it was probably the most unhappy year of my life.
170
506387
4194
І гэта быў, напэўна, самы нешчаслівы год ў маім жыцці.
08:31
But I think I felt like it was my job to be miserable,
171
511086
4114
Але я думаю, я адчувала, што быць няшчаснай -- гэта мая праца,
08:35
because if I could be miserable,
172
515849
1792
бо калі б я была няшчаснай,
08:37
then I would prove how much I loved him.
173
517665
2667
тады я б змагла даказаць, як моцна я яго кахала.
08:40
And if I could prove it,
174
520356
1885
І калі я змагла б даказаць гэта,
08:42
then we would have to end up together eventually.
175
522265
2954
тады мы б у рэшце рэшт засталіся разам.
08:46
This is the real madness,
176
526050
2088
Гэта і ёсць сапраўднае вар'яцтва,
08:48
because there is no cosmic rule
177
528162
2395
бо не існуе ўніверсальнага правіла,
08:50
that says that great suffering equals great reward,
178
530581
3362
якое сцвярджае, што вялікая пакута вядзе да вялікай узнагароды.
08:54
but we talk about love as if this is true.
179
534478
3904
Але мы гаворым пра каханне, як быццам бы гэта праўда.
08:59
Our experiences of love are both biological and cultural.
180
539463
3676
Наш вопыт кахання і біялагічны, і культурны.
09:03
Our biology tells us that love is good
181
543774
2459
Наша біялогія кажа, што каханне -- гэта добра,
09:06
by activating these reward circuits in our brain,
182
546257
3154
актывізуючы кругазварот узнагародаў у нашым мазгу,
09:09
and it tells us that love is painful when, after a fight or a breakup,
183
549435
4620
і яна гаворыць, што каханне балючае, калі, пасля спрэчкі ці раставання,
09:14
that neurochemical reward is withdrawn.
184
554079
2610
нейрахімічная ўзнагарода адымаецца.
09:17
And in fact -- and maybe you've heard this --
185
557155
2442
Насамрэч -- напэўна, вы чулі аб гэтым --
09:19
neurochemically speaking,
186
559621
1844
кажучы аб нейрахіміі,
09:21
going through a breakup is a lot like going through cocaine withdrawal,
187
561489
3434
перажываць растанне падобна да ўстрымання ад какаіна,
09:25
which I find reassuring.
188
565675
1636
што я знаходжу суцяшальным.
09:27
(Laughter)
189
567335
1150
(Смех)
09:29
And then our culture uses language
190
569066
2832
Тады наша культура выкарыстоўвае мову,
09:31
to shape and reinforce these ideas about love.
191
571922
2781
каб фармуляваць і адпавядаць гэтым ідэям пра каханне.
09:34
In this case, we're talking about metaphors about pain
192
574727
2624
У гэтым выпадку мы гаворым аб метафарах болю,
09:37
and addiction and madness.
193
577375
1515
залежнасці і вар'яцтва.
09:39
It's kind of an interesting feedback loop.
194
579826
2444
Гэта даволі цікавы бумеранг зваротнай сувязі.
09:42
Love is powerful and at times painful,
195
582294
3517
Каханне магутнае і часам балючае,
09:45
and we express this in our words and stories,
196
585835
2765
і мы паказваем гэта праз нашыя словы і гісторыі.
09:49
but then our words and stories prime us
197
589182
2498
Але затым нашыя словы і гісторыі падрыхтоўваюць нас
09:51
to expect love to be powerful and painful.
198
591704
3462
да чакання моцнага і балючага кахання.
09:55
What's interesting to me is that all of this happens
199
595955
3173
Цікава, што гэта ўсё адбываецца
09:59
in a culture that values lifelong monogamy.
200
599152
2723
ў культуры, якая шануе пажыццёвую манагамію.
10:02
It seems like we want it both ways:
201
602658
2061
Быццам мы жадаем адначасова
10:04
we want love to feel like madness,
202
604743
2351
і вар'яцкага кахання,
10:07
and we want it to last an entire lifetime.
203
607718
3146
і мы хочам, каб яно доўжылася ўсё жыццё.
10:11
That sounds terrible.
204
611561
1563
Гэта гучыць жудасна.
10:13
(Laughter)
205
613148
1529
(Смех)
10:15
To reconcile this,
206
615853
1596
Каб гэта ўладкаваць,
10:17
we need to either change our culture or change our expectations.
207
617473
5025
нам патрэбна ці змяніць нашу культуру, ці змяніць нашыя чаканні.
10:23
So, imagine if we were all less passive in love.
208
623408
3593
Уявіце, што мы ўсе былі б менш пасіўнымі ў каханні.
10:27
If we were more assertive, more open-minded, more generous
209
627642
4146
Калі б мы былі больш ўпэўненымі, больш адкрытымі да новага, больш шчодрымі.
10:31
and instead of falling in love,
210
631812
3301
Тады б замест таго, каб падаць ў каханне,
10:35
we stepped into love.
211
635137
2225
мы б ў яго ўступалі.
10:38
I know that this is asking a lot,
212
638223
1929
Я ведаю, што гэта патрабуе шмат чаго,
10:40
but I'm not actually the first person to suggest this.
213
640176
3474
але я не першы чалавек, які прапаноўвае гэта.
10:45
In their book, "Metaphors We Live By,"
214
645012
2509
У кнізе "Метафары, якімі мы жывем"
10:47
linguists Mark Johnson and George Lakoff suggest a really interesting solution
215
647545
5114
лінгвісты Марк Джонсан і Джордж Лэйкаф прапануюць цікавае рашэнне
10:52
to this dilemma,
216
652683
1218
гэтай дылемы:
10:54
which is to change our metaphors.
217
654491
2416
трэба змяняць нашыя метафары.
10:57
They argue that metaphors really do shape the way we experience the world,
218
657795
4417
Яны сцвярджаюць,
што метафары сапраўды фармулююць нашае ўспрыманне свету,
11:03
and that they can even act as a guide for future actions,
219
663071
3498
і нават могуць дзейнічаць як кіраўнікі нашых будучых спраў,
11:06
like self-fulfilling prophecies.
220
666593
1888
як прароцтвы, якія спраўджваюцца.
11:09
Johnson and Lakoff suggest a new metaphor for love:
221
669489
3556
Джонсан і Лэйкаф прапануюць новую метафару для кахання:
11:13
love as a collaborative work of art.
222
673977
2114
Каханне як сумесны твор мастацтва.
11:16
I really like this way of thinking about love.
223
676872
3050
Мне вельмі падабаецца гэты спосаб разважання аб каханні.
11:21
Linguists talk about metaphors as having entailments,
224
681028
3522
Лінгвісты кажуць, што метафары прытрымліваюцца логікі,
11:24
which is essentially a way of considering all the implications of,
225
684574
3796
што, па сутнасці, і ёсць спосаб разглядання ўсіх падтэкстаў,
11:28
or ideas contained within, a given metaphor.
226
688394
2932
ці ідэй, якія ўтрымліваюцца ў метафары.
11:31
And Johnson and Lakoff talk about everything
227
691350
2909
Джонсан і Лэйкаф кажуць аб усім,
11:34
that collaborating on a work of art entails:
228
694283
2152
што супрацоўніцтва над творам мастацтва
11:36
effort, compromise, patience, shared goals.
229
696976
4155
прадугледжвае: высілкі, кампраміс, цярпенне, агульныя мэты.
11:41
These ideas align nicely with our cultural investment
230
701655
3830
Гэтыя ідэі добра адпавядаюць нашаму культурнаму ўкладанню
11:45
in long-term romantic commitment,
231
705509
2073
ў доўгатэрміновыя рамантычныя адносіны,
11:47
but they also work well for other kinds of relationships --
232
707606
3611
але яны таксама добра працуюць і ў іншых тыпах адносін --
11:52
short-term, casual, polyamorous, non-monogamous, asexual --
233
712020
5656
кароткачасовых, выпадковых, свабодных, неманагамных, бясполых --
11:57
because this metaphor brings much more complex ideas
234
717700
3885
бо гэтыя метафары прыносяць нашмат больш складаныя ідэі
12:01
to the experience of loving someone.
235
721609
2040
у вопыт кахання кагосьці.
12:04
So if love is a collaborative work of art,
236
724670
4394
Такім чынам, калі каханне -- гэта сумесны твор мастацтва
12:09
then love is an aesthetic experience.
237
729088
3412
тады каханне -- гэта эстэтычны вопыт.
12:13
Love is unpredictable,
238
733524
1895
Каханне непрадказальнае,
12:16
love is creative,
239
736153
2024
каханне крэатыўнае,
12:18
love requires communication and discipline,
240
738898
4133
каханне патрабуе супрацоўніцтва і дысцыпліны,
12:23
it is frustrating and emotionally demanding.
241
743055
3189
расчароўвае і вымагае эмацыйных высілкаў.
12:26
And love involves both joy and pain.
242
746677
3350
І каханне складаецца з асалоды і болю.
12:30
Ultimately, each experience of love is different.
243
750742
3619
Зрэшты рэшт, кожны вопыт кахання розны.
12:35
When I was younger,
244
755759
1627
Калі я была маладзейшай,
12:37
it never occurred to me that I was allowed to demand more from love,
245
757410
4668
то ніколі не задумвалася,
што мне было дазволена патрабаваць ад кахання больш,
12:42
that I didn't have to just accept whatever love offered.
246
762102
3693
што можна было не прымаць ўсё, што прапаноўвала каханне.
12:46
When 14-year-old Juliet first meets --
247
766775
3329
Калі чатырнаццацігадовая Джульета ўпершыню сустрэла --
12:50
or, when 14-year-old Juliet cannot be with Romeo,
248
770128
3925
ці калі чатырнаццацігадовая Джульета не магла быць без Рамэа,
12:54
whom she has met four days ago,
249
774077
2637
з якім яна пазнаёмілася чатыры дні таму,
12:56
she does not feel disappointed or angsty.
250
776738
3810
яна не была расчаравана ці ўсхвалявана.
13:01
Where is she?
251
781022
1357
Дзе яна?
13:02
She wants to die.
252
782403
1294
Яна хоча памерці.
13:04
Right?
253
784236
1151
Так?
13:05
And just as a refresher, at this point in the play,
254
785411
2469
І як напамін, у дадзены момант п'есы,
13:07
act three of five,
255
787904
1308
дзеянне трэцяе з пяці,
13:09
Romeo is not dead.
256
789236
1821
Рамэа не памірае.
13:11
He's alive,
257
791641
1340
Ён жывы,
13:13
he's healthy,
258
793005
1388
ён здаровы,
13:14
he's just been banished from the city.
259
794417
2194
яго проста выгналі з гораду.
13:17
I understand that 16th-century Verona is unlike contemporary North America,
260
797853
6001
Я разумею, што Верона 16-га стагоддзя непадобная на сучасную Паўночную Амерыку,
13:23
and yet when I first read this play,
261
803878
2978
але калі я ў першыню прачытала гэту п'есу,
13:26
also at age 14,
262
806880
2393
таксама ў 14 гадоў,
13:29
Juliet's suffering made sense to me.
263
809297
2683
пакута Джульеты мела сэнс для мяне.
13:33
Reframing love as something I get to create with someone I admire,
264
813295
5357
Пераасэнсаваць каханне як нешта, што я ствараю з тым, кім захапляюся,
13:38
rather than something that just happens to me
265
818676
2444
а не тое, што проста здараецца са мной
13:41
without my control or consent,
266
821144
2522
без майго кантроля ці згоды,
13:43
is empowering.
267
823690
1605
гэта надае ўнутраную сілу.
13:45
It's still hard.
268
825779
1618
Але гэта ўсё яшчэ цяжка.
13:47
Love still feels totally maddening and crushing some days,
269
827421
5532
Каханне па-ранейшаму часам абсалютна безразважнае і знішчальнае,
13:52
and when I feel really frustrated,
270
832977
2115
і калі я адчуваю сябе засмучанай,
13:55
I have to remind myself:
271
835116
1330
я павінна нагадваць сабе:
13:56
my job in this relationship is to talk to my partner
272
836995
3344
мая задача ў гэтых адносінах -- размаўляць з маім партнёрам
14:00
about what I want to make together.
273
840363
2051
аб тым, што я хачу зрабіць разам.
14:03
This isn't easy, either.
274
843923
2334
Гэта таксама нялёгка.
14:06
But it's just so much better than the alternative,
275
846756
3447
Але гэта нашмат лепш, чым другі варыянт,
14:10
which is that thing that feels like madness.
276
850672
2777
у якім каханне -- вар'яцтва.
14:14
This version of love is not about winning or losing someone's affection.
277
854839
5357
Гэта версія кахання не аб прыцягненні ці страце нечай увагі.
14:20
Instead, it requires that you trust your partner
278
860761
3598
Замест гэтага, яна патрабуе даверу свайму партнёру
14:24
and talk about things when trusting feels difficult,
279
864383
3074
і абмяркоўвання сітуацыі, калі давяраць становіцца цяжка,
14:27
which sounds so simple,
280
867481
2446
што гучыць вельмі проста,
14:29
but is actually a kind of revolutionary, radical act.
281
869951
4496
але, на самой справе, рэвалюцыйнае радыкальнае дзеянне.
14:35
This is because you get to stop thinking about yourself
282
875062
3264
Бо табе патрэбна перастаць думаць пра сябе
14:39
and what you're gaining or losing in your relationship,
283
879230
3141
і твае набыткі ці страты ў гэтых адносінах,
14:42
and you get to start thinking about what you have to offer.
284
882395
3397
і пачаць думаць, што ты можаш прапанаваць.
14:46
This version of love allows us to say things like,
285
886811
3405
Такая версія кахання дазваляе нам казаць рэчы, такія як:
14:50
"Hey, we're not very good collaborators. Maybe this isn't for us."
286
890240
4830
"Эй, мы не вельмі добрыя супрацоўнікі. Мабыць гэта не для нас".
14:55
Or, "That relationship was shorter than I had planned,
287
895733
3861
Або, "Гэтыя адносіны былі карацей, чым я планавала,
14:59
but it was still kind of beautiful."
288
899618
2172
але ўсё ж такі гэта было цудоўна".
15:02
The beautiful thing about the collaborative work of art
289
902836
2790
Супольны твор мастацтва добры тым,
15:05
is that it will not paint or draw or sculpt itself.
290
905650
2891
што ён не намалюе ці не злепіць сябе сам.
15:09
This version of love allows us to decide what it looks like.
291
909098
3911
Такая версія кахання дазваляе нам вырашаць, як яно будзе выглядаць.
15:13
Thank you.
292
913033
1151
Дзякуй.
15:14
(Applause)
293
914208
2023
(Апладысменты)
Аб гэтым сайце

Гэты сайт пазнаёміць вас з відэа YouTube, якія карысныя для вывучэння англійскай мовы. Вы ўбачыце ўрокі англійскай мовы, якія вядуць высакакласныя выкладчыкі з усяго свету. Двойчы пстрыкніце англійскія субтытры, якія адлюстроўваюцца на кожнай старонцы відэа, каб прайграць відэа адтуль. Субтытры пракручваюцца сінхранізавана з прайграваннем відэа. Калі ў вас ёсць якія-небудзь каментарыі або пажаданні, звяжыцеся з намі, выкарыстоўваючы гэтую кантактную форму.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7