How did they build the Great Pyramid of Giza? - Soraya Field Fiorio

Translator: Mai Tran Reviewer: Ngoc Nguyen

As soon as Pharaoh Khufu ascended the throne circa 2575 BCE,

Năm 2575 Trước Công Nguyên, khi Pharaoh Khufu vừa lên ngôi

work on his eternal resting place began.

thì việc xây nơi an nghỉ vĩnh hằng cho ông cũng bắt đầu.

The structure’s architect, Hemiunu,

Kiến trúc sư của công trình, Hemiunu,

determined he would need 20 years to finish the royal tomb.

xác định cần 20 năm để xây xong lăng mộ hoàng gia này.

But what he could not predict was that this monument would remain

Nhưng ông không ngờ lăng mộ này lại trở thành

the world’s tallest manmade structure for over 3,800 years.

công trình kiến trúc cao nhất thế giới do con người tạo ra

trong hơn 3.800 năm qua.

To construct the Great Pyramid,

Để xây dựng Đại Kim tự tháp,

Hemiunu would need to dig a 6-and-a-half-kilometer canal,

Hemiunu phải đào một con kênh dài 6.5 ki-lô-mét,

quarry enormous amounts of limestone and granite,

khai thác lượng lớn đá vôi và đá hoa cương,

and use kilometers of rope to pull stones into place.

và sử dụng hàng ki-lô-mét dây thừng để kéo đá vào đúng vị trí.

Today, there are still vigorous debates about the exact methods

Ngày nay, còn nhiều cuộc tranh cãi gay gắt quanh phương pháp xây dựng chính xác

the Egyptians employed.

người Ai Cập đã dùng.

But we do know that first Hemiunu needed a construction site.

Tuy nhiên, ta biết, đầu tiên, Hemiunu cần địa điểm xây dựng.

The Egyptians spoke of death as going west like the setting sun,

Người Ai Cập mô tả cái chết

là hành trình đi về hướng Tây như mặt trời lặn,

and the Nile’s west bank had a plateau of bedrock

vừa khéo bờ tây sông Nin có một cao nguyên đá

that could support the pyramid better than shifting sand.

có thể chịu lực, nâng đỡ kim tự tháp tốt hơn cát.

In a brilliant timesaving move,

Để rút ngắn thời gian,

masons carved the plateau itself to look like the stones

thợ xây đục đẽo cao nguyên để giống với đá

used for the rest of the pyramid.

dùng để xây kim tự tháp.

With this level foundation in place, construction could begin.

Hoàn thành phần móng, công trình đã có thể khởi công.

The project called for a staggering 25,000 workers,

Dự án cần một lượng lớn: 25.000 nhân công,

but fortunately, Hemiunu had an established labor supply.

may thay, trước đó, Hemiunu đã có nguồn cung cấp lao động.

Egyptians were required to perform manual labor for the government

Dân Ai Cập được nhà nước gọi đi lao động quanh năm,

throughout the year,

and citizens from across the country came to contribute.

nên người dân khắp nước tham gia trình diện.

Workers performed a wide range of tasks,

Công việc được phân chia rất đa dạng,

from crafting tools and clothes to administrative work

từ chế tạo công cụ, may quần áo, quản lý,

to back-breaking manual labor.

cho đến những việc nặng nhọc còng lưng mỏi gối.

But contrary to popular belief, these workers were not enslaved people.

Nhưng trái với quan niệm thông thường, họ không phải là nô lệ.

In fact, these citizens were housed and fed with rations

Trên thực tế, họ được cấp nơi ăn chỗ ngủ

better than the average Egyptian could afford.

trên mức sống trung bình của dân Ai Cập.

To complete the project in 20 years,

Để hoàn tất dự án trong 20 năm,

one block of stone would need to be quarried, transported,

mỗi 3 phút, cần khai thác một khối đá, vận chuyển, rồi kéo đến vị trí,

and pushed into place every 3 minutes,

365 days a year.

làm liên tục 365 ngày một năm.

Workers averaged 10-hour days, hauling limestone from two different quarries.

Thợ làm việc trung bình 10 giờ/ngày, vận chuyển đá vôi từ hai mỏ đá khác nhau.

One was close to the site,

Một mỏ gần công trường,

but its fossil-lined yellow stone was deemed suitable

tuy nhiên, những khối đá vàng cứng chắc thẳng thướm ở đây

chỉ hợp xây phần trong kim tự tháp.

only for the pyramid’s interior.

Stones for the outside were hauled from roughly 13 kilometers away,

Các khối mặt ngoài được vận chuyển từ một mỏ khác cách 13 ki-lô-mét,

using 9-meter long sleds made from giant cedar trunks.

bằng xe trượt dài 9 mét làm từ thân cây tuyết tùng khổng lồ.

When mined from the ground,

Khai thác từ lòng đất,

limestone is soft and splits easily into straight lines.

đá vôi mềm và dễ nứt,

But after air exposure it hardens,

nhưng sau khi tiếp xúc với không khí, nó trở nên cứng hơn,

requiring wooden mallets and copper chisels to shape.

cần dùng búa gỗ và đục đồng để tạo hình.

The pyramid used over 2 million stones, each weighing up to 80 tons.

Kim tự tháp dùng hơn hai triệu khối đá, khối nặng nhất lên đến 80 tấn.

And there was no room for error in how they were shaped.

Khi tạo hình không được có bất kì sai sót nào,

Even the smallest inaccuracy at the bottom of the pyramid could result

dù sai sót nhỏ nhất ở đáy kim tự tháp cũng có thể gây ra

in a catastrophic failure at the top.

thảm họa đổ sụp ở phần đỉnh.

Researchers know where the materials used to build the pyramids came from

Các nhà nghiên cứu biết nguồn gốc vật liệu dùng xây kim tự tháp

and how they were transported,

cũng như cách vận chuyển,

but the actual construction process remains mysterious.

tuy nhiên, quá trình xây dựng vẫn còn là điều bí ẩn cho tới ngày nay.

Most experts agree that limestone ramps were used to move the stones into place,

Hầu hết các chuyên gia cho rằng

dốc nghiêng được dùng để chuyển đá vào vị trí,

but there are many theories on the number of ramps and their locations.

tuy nhiên, lại có nhiều giả thuyết về số dốc và vị trí đặt.

And the pyramid’s exterior is just half the story.

Mặt ngoài kim tự tháp chỉ mới là nửa đầu câu chuyện.

Since death could come for the pharaoh at any time,

Vì cái chết có thể đến với Pharaoh bất kỳ lúc nào,

Hemiunu always needed an accessible burial chamber at the ready,

Hemiunu cần phòng an táng luôn sẵn sàng để chôn cất.

so three separate burial chambers were built during construction.

Ba phòng an táng tách biệt được xây trong quá trình thi công.

The last of these, known as the King’s Chamber,

Phòng an táng cuối cùng gọi là Phòng an táng Pharaoh,

is a spacious granite room with a soaring ceiling,

là một gian phòng rộng, làm bằng đá hoa cương có trần nhà cao vút

located at the heart of the pyramid.

đặt tại tâm kim tự tháp,

it lay on top of an 8.5-meter high passageway called the Grand Gallery,

nằm tại đỉnh hành lang cao 8,5 mét gọi là Con đường lớn,

which may have been used as an ancient freight elevator

có thể từng được sử dụng như thang máy vận chuyển đồ thời cổ đại

to move granite up the pyramid’s interior.

đưa đá hoa cương lên trên.

Granite was used for all the pyramid’s support beams.

Tất cả dầm đỡ kim tự tháp đều được làm bằng đá hoa cương,

Much stronger than limestone, but extremely difficult to shape,

vì nó cứng hơn đá vôi nhiều, nhưng cũng cực kỳ khó tạo hình.

workers used dolerite rocks as hammers to slowly quarry the stone.

Thợ mỏ phải dùng búa làm bằng đá lửa để khai thác.

To ensure the granite beams would be ready when he needed them,

Để đảm bảo khi cần là có dầm đá hoa cương,

Hemiunu dispatched 500 workers in the project’s first year

từ năm đầu của dự án, Hemiunu đã phái 500 thợ đi khai thác,

so that the material would be ready 12 years later.

để 12 năm sau, có đủ vật liệu để dùng.

Five stories of granite sit atop the King’s Chamber,

Năm lớp đá hoa cương được đặt trên nóc Phòng an táng Pharaoh,

preventing the pyramid from collapsing in on itself.

để ngăn kim tự tháp không tự sụp.

Once complete, the entire structure was encased with white limestone,

Hoàn tất, kim tự tháp được phết bằng đá vôi trắng,

polished with sand and stone until it gleamed.

dùng cát và đá đánh bóng cho tới khi sáng bóng.

Finally, a capstone was placed on top.

Cuối cùng, đỉnh kim tự tháp được đặt lên.

Covered with electrum and glimmering like gold,

Do được tráng bằng hợp kim vàng bạc sáng lấp lánh ánh vàng,

this peak shined like a second sun over all of Egypt.

nên đỉnh tỏa sáng như mặt trời thứ hai,

chiếu rọi toàn Ai Cập.

This video was made possible with support from Marriott Hotels.

Đoạn phim được thực hiện với sự hỗ trợ của chuỗi khách sạn Marriott.

With over 590 hotels and resorts across the globe,

Với hơn 590 khách sạn và khu nghỉ dưỡng trên toàn cầu,

Marriott Hotels celebrates the curiosity that propels us to travel.

khách sạn Marriott đề cao sự tò mò, động lực khiến ta đi du lịch

Check out some of the exciting ways TED-Ed and Marriott are working together

Hãy cùng khám phá các cách phối hợp thú vị của TED-Ed và Marriott,

and book your next journey at Marriott Hotels.

và đặt ngay chuyến đi kế tiếp của bạn tại khách sạn Marriott.