Why do we, like, hesitate when we, um, speak? - Lorenzo García-Amaya

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Hoàng Trung Lê

For as long as we’ve had language, some people have tried to control it.

Từ khi ngôn ngữ xuất hiện, một số người đã tìm cách kiểm soát nó.

And some of the most frequent targets of this communication regulation

Và một trong những trường hợp thường thấy nhất trong điều chỉnh ngôn ngữ

are the ums, ers, and likes that pepper our conversations.

là các từ “ừm”, “ờ” và “như là” rải rác trong các cuộc hội thoại.

Ancient Greek and Latin texts warned against speaking with hesitation,

Văn bản của người Hy Lạp và La-tinh cổ đại đã cảnh báo tránh giao tiếp đứt quãng,

modern schools have tried to ban the offending terms,

trường học ngày nay cũng cố ngăn cấm việc vi phạm quy tắc này,

and renowned linguist Noam Chomsky dismissed these expressions as “errors”

nhà ngôn ngữ học nổi tiếng Noam Chomsky gạt bỏ lối diễn đạt này như những “lỗi”

irrelevant to language.

không liên quan đến ngôn ngữ.

Historically, these speech components had been lumped

Về mặt lịch sử, các “thành tố ngôn từ” này được gom

into the broader bucket of “disfluencies”—

vào một nhóm khái niệm “sự không lưu loát”.

linguistic fillers which distract from useful speech.

Những câu nói hữu ích bị các “phụ từ ngôn ngữ” này đánh lạc hướng.

However, none of this controversy has made these so-called disfluencies less common.

Dù vậy thì những tranh luận này cũng không làm sự thiếu trôi chảy giảm đi.

They continue to occur roughly 2 to 3 times per minute in natural speech.

Chúng tiếp tục xuất hiện với tần suất 2 - 3 lần một phút trong cuộc trò chuyện.

And different versions of them can be found in almost every language,

Và các biến thể khác xuất hiện trong hầu hết mọi ngôn ngữ.

including sign language.

bao gồm cả ngôn ngữ ký hiệu.

So are ums and uhs just a habit we can’t break?

Liệu rằng “ừm” và “ờ” đơn thuần chỉ là thói quen khó bỏ?

Or is there more to them than meets the ear?

Hay chúng có ý nghĩa gì đó hơn là chỉ giao tiếp?

To answer this question, it helps to compare these speech components

Để trả lời câu hỏi này, sẽ rất hữu ích khi so sánh các “thành tố lời nói” này

to other words we use in everyday life.

với các từ ngữ thông thông dụng khác.

While a written word might have multiple definitions,

Trong khi một từ được viết ra có thể mang nhiều định nghĩa,

we can usually determine its intended meaning through context.

nhưng chúng ta thường xác định ý nghĩa của nó dựa trên ngữ cảnh.

In speech however, a word can take on additional layers of meaning.

Tuy nhiên trong lời nói, một từ có thể có nhiều tầng nghĩa bổ sung

Tone of voice, the relationship between speakers,

Tông giọng, mối quan hệ giữa người nói và người nghe,

and expectations of where a conversation will go

và cả mong muốn về đích đến của cuộc trò chuyện

can imbue even words that seem like filler with vital information.

có thể thấm đẫm những từ tưởng chừng chỉ là tiếng đệm với thông tin quan trọng.

This is where “um” and “uh” come in.

Đây là lúc những từ “ờ” và “ừm” nhảy vào.

Or “eh” and “ehm,” “tutoa” and “öö,” “eto” and “ano.”

Hoặc “eh” và “ehm,” “tutoa” và “öö,” “eto” và “ano.”

Linguists call these filled pauses, which are a kind of hesitation phenomenon.

Các nhà ngôn ngữ học gọi nó là khoảng dừng có đệm, hiện tượng ngập ngừng.

And these seemingly insignificant interruptions

Và những sự gián đoạn tưởng chừng vụn vặt này

are actually quite meaningful in spoken communication.

thật ra khá có ý nghĩa trong giao tiếp bằng lời nói.

For example, while a silent pause might be interpreted

Ví dụ, một khoảng ngừng có thể được xem là

as a sign for others to start speaking,

dấu hiện để người khác bắt đầu nói,

a filled pause can signal that you’re not finished yet.

khoảng dừng có đệm có thể báo hiệu việc bạn chưa nói xong.

Hesitation phenomena can buy time for your speech to catch up with your thoughts,

Hiện tượng ngập ngừng này có thể câu giờ để lời nói có thể bắt kịp với suy nghĩ

or to fish out the right word for a situation.

hoặc để dò tìm từ ngữ phù hợp với tình huống.

And they don’t just benefit the speaker—

Chúng không chỉ mang lại lợi ích cho người nói

a filled pause lets your listeners know an important word is on the way.

mà còn báo hiệu cho người nghe rằng bạn sắp nói gì đó rất quan trọng.

Linguists have even found that people are more likely

Các nhà ngôn ngữ học còn tìm ra rằng người ta có xu hướng

to remember a word if it comes after a hesitation.

dễ nhớ một từ hơn nếu nó được nói sau sự ngập ngừng.

Hesitation phenomena aren’t the only parts of speech

Hiện tượng ngập ngừng không phải phần duy nhất của tiếng nói

that take on new meaning during dialogue.

giúp mang đến ý nghĩa mới cho cuộc hội thoại.

Words and phrases such as “like,” “well” or “you know”

Và những cụm từ như “như là”, “thì” hoặc “bạn biết đó“,

function as discourse markers,

có chức năng như từ nối trong giao tiếp,

ignoring their literal meaning to convey something about the sentence

bỏ qua nghĩa đen của nó để truyền tải điều gì đó

in which they appear.

trong câu mà chúng xuất hiện.

Discourse markers direct the flow of conversation,

Những từ nối này giúp định hướng mạch hội thoại,

and some studies suggest that conscientious speakers

và một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng những người nói chu đáo

use more of these phrases to ensure everyone is being heard and understood.

dùng nhiều hơn những từ này để đảm bảo mọi người đều được lắng nghe và thấu hiểu.

For example, starting a sentence with “Look...”

Ví dụ, việc bắt đầu câu với “Nhìn này...”

can indicate your attitude and help you gauge the listener’s agreement.

có thể biểu hiện thái độ của bạn và giúp đo độ đồng thuận của người nghe.

“I mean” can signal that you’re about to elaborate on something.

“Ý tôi là...” biểu thị rằng bạn chuẩn bị phân tích thêm điều gì đó

And the dreaded “like” can perform many functions,

và từ đáng sợ như “như là” có thể có nhiều chức năng

such as establishing a loose connection between thoughts,

như là thiết lập kết nối lỏng lẻo giữa những suy nghĩ

or introducing someone else's words or actions.

hay giới thiệu lời nói và hành động của một ai đó.

These markers give people a real-time view into your thought process

Từ đánh dấu giúp người nghe có cái nhìn song song với quá trình suy nghĩ của bạn

and help listeners follow, interpret, and predict what you’re trying to say.

và giúp người nghe theo dõi, phân tích và dự đoán điều bạn muốn nói.

Discourse markers and hesitation phenomena

Từ nối trong giao tiếp và hiện tượng ngập ngừng

aren’t just useful for understanding language—

không chỉ hữu ích trong quá trình thấu hiểu ngôn ngữ

they help us learn it too.

mà còn giúp chúng ta học ngôn ngữ.

In 2011, a study showed toddlers common and uncommon objects

Vào năm 2011, một nghiên cứu cho những em bé đang bập bẹ

xem các vật thường thấy và xa lạ cùng bản ghi âm về một trong các vật đó.

alongside a recording referring to one of the items.

When a later recording asked them to identify the uncommon object,

Khi đoạn ghi âm sau yêu cầu các bé xác định những vật dụng xa lạ,

toddlers performed better if that instruction contained a filled pause.

các bé biểu hiện tốt hơn khi lời hướng dẫn có chứa những khoảng dừng có đệm.

This may mean that filled pauses cue toddlers to expect novel words,

Điều này chứng minh khoảng dừng có đệm biểu thị cho các bé về những từ mới

and help them connect new words to new objects.

và giúp bé liên kết từ mới với sự vật mới.

For adolescents and adults learning a second language,

Đối với trẻ vị thành niên và người lớn đang học ngôn ngữ thứ hai,

filled pauses smooth out awkward early conversations.

khoảng dừng có đệm này giúp cuộc trò chuyện gượng gạo trôi chảy hơn.

And once they’re more confident,

Và một khi đã trở nên tự tin hơn,

the second-language learner can signal their newfound fluency

người học ngôn ngữ thứ hai có thể thể hiện sự trôi chảy vừa chớm

by using the appropriate hesitation phenomenon.

bằng cách ngập ngừng cho phù hợp.

Because, contrary to popular belief,

Bởi vì, trái với quan niệm thông thường,

the use of filled pauses doesn't decrease with mastery of a language.

việc dùng những khoảng dừng có đệm không hề giảm khi khả năng ngôn ngữ tăng.

Just because hesitation phenomena and discourse markers

Chỉ bởi vì hiện tượng ngập ngừng và từ nối trong giao tiếp

are a natural part of communication doesn’t mean they’re always appropriate.

là một phần tự nhiên của giao tiếp, không có nghĩa là chúng luôn luôn phù hợp.

Outside of writing dialogue, they serve no purpose in most formal writing.

Ngoài việc viết thoại, nó không hữu dụng trong phần lớn văn viết trang trọng.

And in some contexts, the stigma these social cues carry

Và trong một số ngữ cảnh, sự tiêu cực mà các tín hiệu giao tiếp này mang đến

can work against the speaker.

có thể gây bất lợi cho người nói.

But in most conversations, these seemingly senseless sounds

Nhưng trong phần lớn các cuộc trò chuyện, những âm thanh tưởng chừng vô dụng này

can convey a world of meaning.

có thể truyền tải hàng ngàn ý nghĩa.