Why do animals form swarms? - Maria R. D'Orsogna

321,215 views ・ 2017-12-18

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Bengi Subaşı Gözden geçirme: Ozay Ozaydin
00:08
When desert locusts are well fed, they're solitary creatures.
0
8114
3781
Sudan çekirgeleri, iyi beslendiklerinde yalnız yaşayan varlıklardır.
00:11
But when food becomes scarce,
1
11895
1661
Ama yiyecek azalınca,
00:13
hungry, desperate locusts crowd onto small patches of land
2
13556
3708
aç ve çaresiz çekirgeler yiyecek bir şeyler bulabildikleri
00:17
where they can still find something to eat.
3
17264
2661
küçük toprak parçalarında toplanırlar.
00:19
Contact between different locusts' hind legs set off a slew of reactions
4
19925
4729
İki çekirgenin arka bacaklarındaki temas, görünüş ve davranışlarını değiştiren
00:24
that change their appearance and behavior.
5
24654
3179
çok sayıda reaksiyona yol açar.
00:27
Now, instead of shunning their peers, they seek each other out.
6
27833
3877
Artık türlerinden sakınmaktansa, birbirlerini aramaya başlarlar.
00:31
The locusts eventually start marching and then fly away in large numbers
7
31710
4005
Zamanla çekirgeler daha iyi bir çevre için büyük gruplar halinde ilerlemeye
00:35
seeking a better habitat.
8
35715
2071
ve uçmaya başlarlar.
00:37
These gigantic swarms can host millions of insects
9
37786
2799
Bu devasa sürüler, milyonlarca böcekten oluşabilir
00:40
and travel thousands of miles,
10
40585
1949
ve binlerce kilometre dolaşarak,
00:42
devastating vegetation and crops.
11
42534
2731
ekinleri ve bitki örtüsünü harap edebilirler.
00:45
They stay close to each other, but not too close,
12
45265
2900
Birbirlerine yakın kalırlar ama çokta yakın değil,
00:48
or they might get eaten by their hungry neighbors.
13
48165
4139
yoksa aç komşuları tarafından yenilebilirler.
00:52
When many individual organisms, like locusts,
14
52304
3101
Çekirgeler gibi birçok tekil organizma yani;
00:55
bacteria,
15
55405
880
bakteriler,
00:56
anchovies,
16
56285
971
hamsiler,
00:57
or bats,
17
57256
972
ya da yarasalar
00:58
come together and move as one coordinated entity,
18
58228
3187
bir araya gelip bir bütün gibi koordineli hareket ederse
01:01
that's a swarm.
19
61415
2313
buna sürü denir.
01:03
From a handful of birds to billions of insects,
20
63728
2929
Bir avuç kuştan milyarlarca böceğe kadar
01:06
swarms can be almost any size.
21
66657
2880
sürüler her boyutta olabilir.
01:09
But what they have in common is that there's no leader.
22
69537
2890
Ama ortak noktaları ise bir liderin olmamasıdır.
01:12
Members of the swarm interact only with their nearest neighbors
23
72427
3580
Sürünün üyeleri ya en yakın komşularıyla ya da işaretler ile
01:16
or through indirect cues.
24
76007
2361
etkileşimde bulunurlar.
01:18
Each individual follows simple rules:
25
78368
2640
Her biri basit kuralları takip eder:
01:21
Travel in the same direction as those around you,
26
81008
2420
Etrafındakilerle aynı yönde ilerle,
01:23
stay close,
27
83428
1010
yakın dur
01:24
and avoid collisions.
28
84438
2660
ve çarpışmalardan kaçın.
01:27
There are many benefits to traveling in a group like this.
29
87098
3278
Böyle bir grupta ilerlemenin bir sürü faydası vardır.
01:30
Small prey may fool predators by assembling into a swarm
30
90376
3413
Küçük avlar, daha büyük bir organizma gibi gözüken bir sürü oluşturarak
01:33
that looks like a much bigger organism.
31
93789
2698
yırtıcı hayvanları kandırabilirler.
01:36
And congregating in a large group
32
96487
1672
Ve büyük bir sürüde toplanmak,
01:38
reduces the chance that any single individual will be captured.
33
98159
3991
aralarından bir tanesinin yakalanma şansını düşürür.
01:42
Moving in the same direction as your neighbors
34
102150
2209
Grupla aynı yönde ilerlerken,
01:44
saves energy by sharing the effort of fighting wind or water resistance.
35
104359
5309
rüzgar ya da su direncine beraber karşı konulduğu için enerjiyi tasarrufu sağlar.
01:49
It may even be easier to find a mate in a swarm.
36
109668
3521
Sürüde bir eş bulmak bile daha kolay olabilir.
01:53
Swarming can also allow groups of animals
37
113189
2050
Sürü oluşturma aynı zamanda canlıların
01:55
to accomplish tasks they couldn't do individually.
38
115239
3550
tek başına yapamayacakları şeyleri yapmalarını sağlar.
01:58
When hundreds or millions or organisms follow the same simple rules,
39
118789
3721
Yüzlerce ya da milyonlarca organizma aynı kuralları takip ettiğinde,
02:02
sophisticated behavior called swarm intelligence may arise.
40
122510
5260
sürü zekası denilen gelişmiş bir davranış ortaya çıkabilir.
02:07
A single ant can't do much on its own,
41
127770
2358
Bir karınca tek başına çok bir şey yapamaz
02:10
but an ant colony can solve complex problems,
42
130128
3191
ama bir karınca kolonisi karmaşık problemleri çözebilir;
02:13
like building a nest
43
133319
1482
yuva yapmak
02:14
and finding the shortest path to a food source.
44
134801
3750
ya da yemek kaynağına en kısa yolu bulmak gibi.
02:18
But sometimes, things can go wrong.
45
138551
2958
Ama bazen işler ters gidebilir.
02:21
In a crowd, diseases spread more easily,
46
141509
3261
Topluluk içinde hastalıklar daha kolay yayılır
02:24
and some swarming organisms may start eating each other if food is scarce.
47
144770
5520
ve bazı organizmalar yemek azsa birbirlerini yemeye başlayabilirler.
02:30
Even some of the benefits of swarms, like more efficient navigation,
48
150290
3280
Sürünün daha verimli gezinme gibi faydalarının bile
02:33
can have catastrophic consequences.
49
153570
3113
feci sonuçları olabilir.
02:36
Army ants are one example.
50
156683
1788
Ordu karıncaları buna bir örnektir.
02:38
They lay down chemicals called pheromones
51
158471
2512
Komşularına izi takip etmelerini gösteren
02:40
which signal their neighbors to follow the trail.
52
160983
3260
feromon adlı kimyasal maddeyi yere bırakırlar.
02:44
This is good if the head of the group is marching towards a food source.
53
164243
3409
Eğer grubun başı yemek kaynağına gidiyorsa bu iyi bir şeydir.
02:47
But occasionally the ants in the front can veer off course.
54
167652
4262
Ama bazen öndeki karıncalar yön değiştirebilirler.
02:51
The whole swarm can get caught in a loop following the pheromone trail
55
171914
3819
Tüm sürü feromon izini takip edip yorgunluktan ölene kadar
02:55
until they die of exhaustion.
56
175733
2984
bir döngüye girebilir.
02:58
Humans are notoriously individualistic, though social, animals.
57
178717
4816
Herkesin bildiği gibi, insanlar sosyal olsalar bile bireysel varlıklardır.
03:03
But is there anything we can learn from collective swarm-based organization?
58
183533
4482
Peki sürü gibi kolektif organizasyonlardan öğrenecek bir şeyimiz var mı?
03:08
When it comes to technology, the answer is definitely yes.
59
188015
4469
Konu teknolojiye gelirse, cevap kesinlikle evet.
03:12
Bats can teach drones how to navigate confined spaces without colliding,
60
192484
4389
Yarasalar, drone’lara sınırlı alanlarda çarpmadan nasıl gidileceğini öğretebilir;
03:16
fish can help design software for safer driving,
61
196873
4160
balıklar daha güvenli araba sürmek için yazalım tasarlamaya yardım edebilir
03:21
and insects are inspiring robot teams that can assist search and rescue missions.
62
201033
6570
ve böcekler, arama ve kurtarma ekiplerine yardım edebilecek robotlara ilham olurlar.
03:27
For swarms of humans, it's perhaps more complicated
63
207603
2891
Belki de insan sürüleri için durum daha karmaşıktır
03:30
and depends on the motives and leadership.
64
210494
2644
ve içgüdüler ile liderliğe bağlı olabilir.
03:33
Swarm behavior in human populations can sometimes manifest as a destructive mob.
65
213138
5202
İnsan nüfusunda sürü davranışı bazen yıkıcı bir topluluk olarak görülebilir.
03:38
But collective action can also produce a crowd-sourced scientific breakthrough
66
218340
5233
Ama kolektif eylem aynı zamanda kitle kaynaklı bir bilimsel buluşa,
03:43
an artistic expression,
67
223573
1545
sanatsal anlatıma
03:45
or a peaceful global revolution.
68
225118
3301
ya da barışçıl evrensel bir devrime yol açabilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7