Why do animals form swarms? - Maria R. D'Orsogna

321,073 views ・ 2017-12-18

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Rysia Wand
00:08
When desert locusts are well fed, they're solitary creatures.
0
8114
3781
Najedzone szarańcze pustynne to samotniki.
00:11
But when food becomes scarce,
1
11895
1661
Jednak gdy jedzenia nie wystarcza,
00:13
hungry, desperate locusts crowd onto small patches of land
2
13556
3708
głodne i zdesperowane szarańcze zbierają się na małych skrawkach ziemi,
00:17
where they can still find something to eat.
3
17264
2661
gdzie jest jeszcze coś do jedzenia.
00:19
Contact between different locusts' hind legs set off a slew of reactions
4
19925
4729
Kontakt z tylnymi odnóżami innych osobników wywołuje mnóstwo reakcji,
00:24
that change their appearance and behavior.
5
24654
3179
które zmieniają ich wygląd i zachowanie.
00:27
Now, instead of shunning their peers, they seek each other out.
6
27833
3877
Teraz zamiast się unikać, szukają siebie nawzajem.
00:31
The locusts eventually start marching and then fly away in large numbers
7
31710
4005
Szarańcze zaczynają iść, a potem odlatują w dużych grupach
00:35
seeking a better habitat.
8
35715
2071
w poszukiwaniu lepszego siedliska.
00:37
These gigantic swarms can host millions of insects
9
37786
2799
Gigantyczne roje mogą składać się z milionów insektów,
00:40
and travel thousands of miles,
10
40585
1949
przemierzać tysiące mil,
00:42
devastating vegetation and crops.
11
42534
2731
niszcząc roślinność i plony.
00:45
They stay close to each other, but not too close,
12
45265
2900
Są blisko siebie, ale nie za blisko,
00:48
or they might get eaten by their hungry neighbors.
13
48165
4139
bo mogą paść ofiarą głodnego sąsiada.
00:52
When many individual organisms, like locusts,
14
52304
3101
Gdy wiele osobników takich jak szarańcze,
00:55
bacteria,
15
55405
880
bakterie,
00:56
anchovies,
16
56285
971
sardele,
00:57
or bats,
17
57256
972
czy nietoperze
00:58
come together and move as one coordinated entity,
18
58228
3187
zbiera się i przemieszcza jako jedna, skoordynowana całość,
01:01
that's a swarm.
19
61415
2313
nazywamy to rojem.
01:03
From a handful of birds to billions of insects,
20
63728
2929
Od kilku ptaków po miliardy insektów,
01:06
swarms can be almost any size.
21
66657
2880
roje mogą być różnej wielkości.
01:09
But what they have in common is that there's no leader.
22
69537
2890
Łączy je to, że nie ma w nich przywódcy.
01:12
Members of the swarm interact only with their nearest neighbors
23
72427
3580
Członkowie roju komunikują się tylko z najbliższymi sąsiadami,
01:16
or through indirect cues.
24
76007
2361
lub poprzez sygnały pośrednie.
01:18
Each individual follows simple rules:
25
78368
2640
Każdy z osobna postępuje według kilku prostych zasad.
01:21
Travel in the same direction as those around you,
26
81008
2420
Porusza się w tym samym kierunku, co wszyscy wokół,
01:23
stay close,
27
83428
1010
trzyma się blisko
01:24
and avoid collisions.
28
84438
2660
i unika kolizji.
01:27
There are many benefits to traveling in a group like this.
29
87098
3278
Poruszanie się w takiej grupie wiąże się z wieloma korzyściami.
01:30
Small prey may fool predators by assembling into a swarm
30
90376
3413
Małe osobniki, zbierając się w roje, mogą oszukać drapieżniki,
01:33
that looks like a much bigger organism.
31
93789
2698
udając znacznie większe organizmy.
01:36
And congregating in a large group
32
96487
1672
Zbieranie się w duże grupy
01:38
reduces the chance that any single individual will be captured.
33
98159
3991
zmniejsza ryzyko schwytania pojedynczych osobników.
01:42
Moving in the same direction as your neighbors
34
102150
2209
Poruszanie się w tym samym kierunku, co sąsiedzi,
01:44
saves energy by sharing the effort of fighting wind or water resistance.
35
104359
5309
pozwala oszczędzić energię rozkładając opór wiatru lub wody.
01:49
It may even be easier to find a mate in a swarm.
36
109668
3521
Być może łatwiej znaleźć partnera w roju.
01:53
Swarming can also allow groups of animals
37
113189
2050
Tworzenie rojów pozwala grupom zwierząt
01:55
to accomplish tasks they couldn't do individually.
38
115239
3550
osiągać cele niemożliwe dla pojedynczych osobników.
01:58
When hundreds or millions or organisms follow the same simple rules,
39
118789
3721
Gdy setki lub miliony organizmów kierują się prostymi zasadami,
02:02
sophisticated behavior called swarm intelligence may arise.
40
122510
5260
może zajść wyrafinowane zjawisko zwane inteligencją roju.
02:07
A single ant can't do much on its own,
41
127770
2358
Pojedyncza mrówka sama niewiele osiągnie,
02:10
but an ant colony can solve complex problems,
42
130128
3191
ale kolonia mrówek może rozwiązywać złożone problemy,
02:13
like building a nest
43
133319
1482
takie jak zbudowanie mrowiska,,
02:14
and finding the shortest path to a food source.
44
134801
3750
czy znajdywanie najkrótszej drogi do pokarmu.
02:18
But sometimes, things can go wrong.
45
138551
2958
Czasem coś może pójść źle.
02:21
In a crowd, diseases spread more easily,
46
141509
3261
W tłumie choroby szybko się roznoszą
02:24
and some swarming organisms may start eating each other if food is scarce.
47
144770
5520
a w razie głodu niektóre organizmy zaczynają jeść towarzyszy.
02:30
Even some of the benefits of swarms, like more efficient navigation,
48
150290
3280
Niektóre zalety rojów, takie jak sprawna nawigacja,
02:33
can have catastrophic consequences.
49
153570
3113
mogą doprowadzić do katastrof.
02:36
Army ants are one example.
50
156683
1788
Mrówki bojowe są takim przykładem.
02:38
They lay down chemicals called pheromones
51
158471
2512
Pozostawiają za sobą feromony,
02:40
which signal their neighbors to follow the trail.
52
160983
3260
za którymi podążają inne mrówki.
02:44
This is good if the head of the group is marching towards a food source.
53
164243
3409
Wszystko jest dobrze, gdy grupa zmierza w kierunku pożywienia.
02:47
But occasionally the ants in the front can veer off course.
54
167652
4262
Czasem jednak mrówki na przodzie mogą zboczyć z kursu.
02:51
The whole swarm can get caught in a loop following the pheromone trail
55
171914
3819
Podążając śladami feromonów, cały rój może zatoczyć pętlę
02:55
until they die of exhaustion.
56
175733
2984
i maszerować aż umrze z wyczerpania.
02:58
Humans are notoriously individualistic, though social, animals.
57
178717
4816
Ludzie są indywidualistycznymi, choć społecznymi zwierzętami.
03:03
But is there anything we can learn from collective swarm-based organization?
58
183533
4482
Czy możemy się czegoś nauczyć od organizacji opartej na rojach?
03:08
When it comes to technology, the answer is definitely yes.
59
188015
4469
Jeśli chodzi o technikę, odpowiedź to definitywne tak.
03:12
Bats can teach drones how to navigate confined spaces without colliding,
60
192484
4389
Nietoperze mogą nauczyć drony bezkolizyjnej nawigacji,
03:16
fish can help design software for safer driving,
61
196873
4160
ryby mogą pomóc oprogramowaniu wspomagającemu bezpieczną jazdę,
03:21
and insects are inspiring robot teams that can assist search and rescue missions.
62
201033
6570
a insekty inspirują zespoły robotów służących do akcji ratunkowych.
03:27
For swarms of humans, it's perhaps more complicated
63
207603
2891
W rojach ludzkich to nieco bardziej skomplikowane
03:30
and depends on the motives and leadership.
64
210494
2644
i uzależnione od motywów i przywództwa.
03:33
Swarm behavior in human populations can sometimes manifest as a destructive mob.
65
213138
5202
Roje ludzkie mogą czasem być niszczycielskim motłochem.
03:38
But collective action can also produce a crowd-sourced scientific breakthrough
66
218340
5233
Ale działania zbiorowe mogą również przynieść przełom naukowy,
03:43
an artistic expression,
67
223573
1545
być artystycznym środkiem wyrazu
03:45
or a peaceful global revolution.
68
225118
3301
lub przynieść globalną, pokojową rewolucję.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7