The myth behind the Chinese zodiac - Megan Campisi and Pen-Pen Chen

Çin Burçları Ardındaki Mit - Megan Campisi ve Pen-Pen Chen

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

What's your sign?

Burcunuz ne?

In Western astrology,

Batı astrolojisinde bu,

it's a constellation determined by when your birthday falls in the calendar.

doğum gününüz haritaya düştüğü anda belirlenen bir takım yıldızıdır.

But according to the Chinese zodiac, or shēngxiào,

Fakat Çin burçlarına göre veya shēngxiào'ya göre, bu size ait

it's your shǔxiàng, meaning the animal assigned to your birth year.

bir shǔxiàng, yani doğum yılınıza atfedilen bir hayvan.

And of the many myths explaining these animal signs and their arrangement,

Bu hayvan sembollerini ve düzenlerini açıklayan mitler arasında

the most enduring one is that of the Great Race.

en uzun süre devam edeni, Büyük Irk'a ait mittir.

As the story goes, Yù Dì, or Jade Emperor, Ruler of the Heavens,

Hikâye şöyle; Yù Dì ya da Yeşim İmparator, Cennetlerin Yöneticisi,

wanted to devise a way to measure time, so he organized a race.

zamanı ölçmek için bir yol bulmak istedi.

The first twelve animals to make it across the river

Nehri geçmeyi başaran ilk on iki hayvan,

would earn a spot on the zodiac calendar in the order they arrived.

varış sıralarına göre burç takviminde bir yer kazanacaklardı.

The rat rose with the sun to get an early start,

Fare erken başlamak için güneş doğar doğmaz uyandı,

but on the way to the river,

fakat nehir yolunda

he met the horse, the tiger, and the ox.

at, kaplan ve öküzle karşılaştı.

Because the rat was small and couldn't swim very well,

Fare küçük olduğu ve iyi yüzemediği için,

he asked the bigger animals for help.

büyük hayvanlardan yardım istedi.

While the tiger and horse refused,

Kaplan ve at kabul etmezken,

the kind-hearted ox agreed to carry the rat across.

iyi kalpli öküz, fareyi karşıya geçirmeyi kabul etti.

Yet, just as they were about to reach the other side,

Ancak diğer tarafa ulaşmak üzerelerken,

the rat jumped off the ox's head and secured first place.

fare öküzün kafasından atladı ve ilk sırayı aldı.

The ox came in second,

Öküz ikinci oldu ve

with the powerful tiger right behind him.

ardından güçlü kaplan geldi.

The rabbit, too small to battle the current,

Akımı atlatamayacak kadar küçük olan tavşan,

nimbly hopped across stones and logs to come in fourth.

taşlar ve kütükler üzerinden hızlıca zıplayarak dördüncü oldu.

Next came the dragon, who could have flown directly across,

Daha sonra karşıya doğrudan uçabilecek olmasına rağmen

but stopped to help some creatures she had encountered on the way.

karşılaştığı hayvanlara yardım etmek için duran ejderha geldi.

After her came the horse, galloping across the river.

Sonrasında nehirde dörtnala koşan at geldi.

But just as she got across, the snake slithered by.

Fakat tam karşıya geçtiğinde, yılan sürünerek geldi.

The startled horse reared back, letting the snake sneak into sixth place.

Bundan korkan at şaha kalktı ve yılanın altıncı olmasına izin verdi.

The Jade Emperor looked out at the river

Yeşim İmparator nehre baktı

and spotted the sheep, the monkey, and the rooster all atop a raft,

ve koyun, maymun ve horozun bir sal üzerinde, otların arasından

working together to push it through the weeds.

geçmesi için salı ittiklerini gördü.

When they made it across,

Karşıya geçtiklerinde üçlü,

the trio agreed to give eighth place to the sheep,

en çok mücadele eden ve en uyumlu olan

who had been the most comforting and harmonious of them,

koyuna sekizinciliği verme konusunda anlaştılar,

followed by the monkey and the rooster.

ardından maymun ve horoz geldi.

Next came the dog, scrambling onto the shore.

Daha sonra köpek kıyıya sürüklenerek geldi.

He was a great swimmer,

İyi bir yüzücüydü,

but frolicked in the water for so long that he only managed to come in eleventh.

fakat suda o kadar oyalandı ki ancak on birinci olabildi.

The final spot was claimed by the pig,

Son sırayı ise, acıkan ve

who had gotten hungry and stopped to eat and nap

yemek yemek için duran ve karşıya geçmeden önce

before finally waddling across the finish line.

biraz uyuyan domuz aldı.

And so, each year is associated with one of the animals in this order,

Böylece bu sıralamayla, her yıl bir hayvan ile bağdaştırıldı,

with the cycle starting over every 60 years.

her 60 yılda bir de bu döngü yeniden başladı.

Why 60 and not twelve?

Neden 12 değil de 60?

Well, the traditional Chinese calendar is made up of two overlapping systems.

Geleneksel Çin takvimi, örtüşen iki sistemden oluşur.

The animals of the zodiac are associated with what's called

Burç hayvanları, On İki Dünyevi Dal ya da shí'èrzhī adı

the Twelve Earthly Branches, or shí'èrzhī.

verilen şeyle bağdaştırılmaktadır.

Another system, the Ten Heavenly Stems, or tiāngān,

Diğer sistem, On İlahi Dal ya da tiāngān,

is linked with the five classical elements

beş klasik elementle bağdaştırılmıştır;

of metal, xīn,

metal, xīn,

wood, mù,

tahta, mù,

water, shuǐ,

su, shuǐ,

fire, huǒ,

ateş, huǒ

and earth, tǔ.

ve dünya, tǔ.

Each element is assigned yīn or yáng,

Her element on yıllık bir döngü oluştururken,

creating a ten-year cycle.

yīn veya yáng'a ayrılmıştır.

When the twelve animals of the Earthly Branches

Dünyevi Dallar'ın on iki hayvanı bu beş elementle

are matched with the five elements

ve İlahi Dallar'ın yīn veya yáng'ı ile

plus the yīn or the yáng of the Heavenly Stems,

eşleştirildiğinde, altmışlık döngü ya da gānzhī olarak

it creates 60 years of different combinations,

bilinen, farklı 60 yıllık

known as a sexagenary cycle, or gānzhī.

kombinasyonlar üretir.

So someone born in 1980 would have the sign of yáng metal monkey,

1980 yılında doğan birisinin burcu yáng metal maymun iken,

while someone born in 2007 would be yīn fire pig.

2007 yılında doğan birisinin burcu yīn ateş domuzdur.

In fact, you can also have an inner animal based on your birth month,

Aslında doğduğunuz aya göre ayrıca içsel bir hayvanınız, doğduğunuz

a true animal based on your birth date,

yıla göre doğru bir hayvanınız ve doğduğunuz saate göre de gizli

and a secret animal based on your birth hour.

bir hayvanınız da olabilir.

It was the great race that supposedly determined

Söylenene göre Çin burçlarında hangi hayvanların

which animals were enshrined in the Chinese zodiac,

kutsal olacağını büyük ırk belirlemiştir, fakat bu sistem

but as the system spread through Asia,

Asya'ya yayıldığı zaman diğer kültürler

other cultures made changes to reflect their communities.

kendi topluluklarını yansıtmak için değişiklikler yapmıştır.

So if you consult the Vietnamese zodiac,

Yani, Vietnam burçlarına bakarsanız

you may discover that you're a cat, not a rabbit,

bir tavşan değil de, kedi olduğunuzu keşfedebilirsiniz ve

and if you're in Thailand,

Tayland'daysanız,

a mythical snake called a Naga replaces the dragon.

ejderhanın yerini Naga adlı efsanevi bir yılan alacaktır.

So whether or not you place stock in what the zodiac says

Yani, burcun bir birey olarak hakkınızda söylediği

about you as an individual,

şeyin yerine ne koyarsanız koyun,

it certainly reveals much about the culture it comes from.

oluştuğu kültür hakkında çok şey ifade ediyor olacaktır.