Can the economy grow forever?

Çeviri: Gul Karlidag Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

Let’s say you discover a magical gold coin that doubles every 25 years.

Diyelim ki, her 25 yılda ikiye katlanan bir sihirli altın para buldunuz.

75 years later, you’d only have eight coins.

75 yıl sonra sadece 8 adet bozuk paranız olur.

But 1,000 years later, you’d have over a trillion.

Fakat 1,000 yıl sonra 1 trilyonu aşkın paraya sahip olursunuz.

And in just 4,600 years, your gold coins would outweigh the observable universe.

Ve sadece 4,600 yıl sonunda, bozukluklarınız gözlemlenebilir evrenden

daha da ağır gelir.

This periodic doubling is an example of exponential growth,

Bu periyodik büyüme, üstel büyümenin bir örneğidir.

and while we’re not in any danger of discovering a real-life golden goose-coin,

Ve biz gerçek hayatta altın yumurtlayan kaz bulma tehlikemiz olmadığı halde

something almost as consequential has been growing like this

bunun kadar önemli bir şey son 200 yıldır bu şekilde büyüyor:

for the past 200 or so years: the global economy.

Küresel Ekonomi

Many economists think that an eternally growing economy

Çoğu ekonomiste göre daima büyüyen ekonomi

is necessary to keep improving people’s lives,

insanların hayatını geliştirmeye devam etmek için gereklidir

and that if the global economy stops growing,

ve eğer küresel ekonomi büyümeyi bırakırsa

people would fight more over the fixed amount of value that exists,

insanlar yeni değerler yaratmak yerine

rather than working to generate new value.

var olan sabit değer miktarı üzerine savaşırdı.

That raises the question:

Bu şu soruyu ortaya çıkarıyor:

is infinite growth possible on a finite planet?

sınırlı gezegende sınırsız büyüme mümkün müdür?

We measure economic growth by tracking the total financial value

Biz ekonomik büyümeyi bir ülkenin ya da dünyanın pazarda

of everything a country (or the world) produces and sells on the market.

ürettiği ve sattığı toplam finansal değerleri takip ederek hesaplarız.

These products can help us meet basic needs

Bu ürünler bizim basit ihtiyaçlarımızın karşılanmasını

or improve our individual and collective quality of life.

yada kişisel ve sosyal hayat kalitemizin gelişmesine yardımcı olur.

But they also, crucially, take resources to invent, build, or maintain.

Ayrıca icat etmek, inşa etmek, sürdürmek için önemli ölçüde kaynak tüketirler.

For example, this smartphone.

Örneğin, akıllı telefonlar.

It’s valuable in part because it contains aluminum, gallium, and silicon,

Parçaları değerlidir çünkü alüminyum, galyum ve silikon içerirler.

all of which took energy and resources to mine, purify, and turn into a phone.

Çıkarmak, işlemek ve telefona dönüştürmek için enerji ve kaynak gereklidir.

It’s also valuable because of all the effort that went

Ayrıca değerlidir çünkü bütün çaba

into designing the hardware and writing the software.

donanımı dizayn etmeye ve yazılım yazmaya harcanmıştır.

And it’s also valuable because a guy in a black turtleneck got up on stage

Ayrıca değerlidir çünkü siyah balıkçı yakalı bir adam size öyle demiştir.

and told you it was.

So how do we grow the total financial value of all things?

Peki her şeyin toplam finansal değerini nasıl büyütürüz?

One way is to make more things.

Yollardan biri, daha fazla şey yapmaktır.

Another way is to invent new things.

Diğer yol ise yeni şeyler icat etmektir.

However you do it, growing the economy requires resources and energy.

Ne yaparsan yap, ekonomik büyüme kaynak ve enerji gerektirir.

And eventually, won’t we just run out?

Eninde sonunda tükenmeyecek mi?

To answer this question, let's consider what goes into the economy

Bu soruya cevap vermek için önce ekonomiye neyin girdiği

and what comes out of it:

ve neyin çıktığını hesaplayalım.

its inputs are labor, capital— which you can think of as money—

Girdi iş gücü, sermaye, bunu para olarak düşünebiliriz

and natural resources, like water or energy.

ve su ve enerji gibi doğal kaynaklar.

Its output is value.

Çıktı ise değerdir.

Over the past 200 years, economies have gotten exponentially more efficient

Son 200 yılda, ekonomi değer üretme konusunda katlanarak

at producing value.

daha verimli hale geldi.

If we, as a species, are able to keep upgrading our economies

Biz tür olarak ekonomiyi geliştirmeye devam edebilirsek

so that they get ever-more efficient,

yani daha verimli hale getirirsek

we could theoretically pump out more and more value using the same—

teorik olarak aynı, hatta daha hırslı olursak

or, let’s be really ambitious here— fewer resources.

daha az kaynakla daha fazla değer ortaya çıkarırız.

So, how do we do that?

Peki bunu nasıl yaparız?

How do we increase efficiency?

Verimliliği nasıl nasıl arttırırız?

With new technologies.

Yeni teknolojilerle.

This is where we hit a snag.

İşte burada çıkmaza giriyoruz.

New tech, in addition to making things more efficient,

Bir şeyleri daha verimli yapmak için yeni bir teknoloji,

can also generate new demand, which ends up using more resources.

yeni talepler ve sonunda daha fazla kaynak kullanımına neden olur.

We’re actually not in imminent danger of running out of most resources.

Aslında, kaynakların tükenmesi gibi olası bir tehlike içinde değiliz.

But we have a much bigger and more immediate problem:

Ama daha büyük ve daha acil problemlerimiz var.

the global economy, and in particular those of rich countries,

Küresel ekonomi ve özellikle zengin ülkeler

is driving climate change and destroying valuable natural environments

ilkim değişikliğini yönlendiriyor ve hepimizin bel bağladığı

on which all of us depend—

toprağı, ormanları, su ürünlerini ve diğer sayamayacağımız kaynaklar gibi

soil, forests, fisheries, and countless other resources

medeniyeti ayakta tutan değerli doğal ortamları yok ediyor.

that help keep our civilization running.

So, what should we do?

Peki, ne yapılmalı?

This is where economists disagree.

İşte ekonomistlerin aynı fikirde olmadığı yer burası.

Most economists think that new ideas will be able to fix most of these problems.

Çoğu ekonomist yeni fikirlerin çoğu problemi çözebileceğini düşünüyor.

They argue that,

İddialarına göre;

in the same way that exponentially increasing resource and energy use

Katlanarak artan kaynak ve enerji kullanımı aynı şekilde ekonominin

have fueled exponential economic growth,

katlanarak büyümesini sağlamıştır.

human ingenuity has also increased exponentially,

Ve insan zekası da katlanarak artmıştır.

and will rise to meet these challenges in ways that we simply can't predict.

Basitçe tahmin edemediğimiz şekillerde zorlukları karşılamak için gelişecektir.

For example, between 2000 and 2014,

Örneğin, 2000 ve 2014 yılları arasında,

Germany grew their GDP by 16%, while cutting CO2 emissions by 12%.

Almanyanın GSYH’sı, CO2 emisyonunu %12 azaltmasına rağmen %16 artmıştır.

That’s impressive, but it’s not cutting emissions fast enough

Bu etkileyici bir şey ama 1.5 derecelik ısınmayı limitleyecek kadar

to limit warming to 1.5 degrees Celsius.

hızlı bir şekilde emisyonu kesmez.

For this reason and others,

Bu ve diğer nedenlerden dolayı, bazı ekonomistler

some economists think the solution is to reengineer our economies completely.

çözümün, ekonomileri tamamen yeniden planlayıp düzenlemek olduğunu düşünüyor.

They make the case that what we should really be doing is weaning ourselves

Gerçekten yapmamız gereken şeyin kendimizi

from the addiction to growth and shifting to a post-growth economy.

büyüme ve değişme bağımlılığından kurtulup büyüme sonrası ekonomiye geçiş yapmalıyız.

What would that look like?

Peki bu nasıl görünürdü?

A post-growth economy wouldn’t assume that the economy should grow;

Büyüme sonrası ekonomisi, ekonominin büyümesi gerektiği benimsemez

instead, it would require us to focus on improving what we really need—

onun yerine ihtiyaç duyduğumuzun gelişmesine odaklanmayı talep eder.

things like renewable energy, healthcare, and public transportation.

Yenilebilir enerji, sağlık hizmetleri ve toplu taşıma gibi.

To do that, post-growth economists suggest that rich countries

Bunu yapmak için, büyüme sonrası ekonomistleri, zengin ülkelerde

geçinmeye yetecek ücret, zenginliği ve gelir eşitsizliğini azaltma

should do things like guarantee living wages,

kamusal hizmete evrensel ulaşımı sağlama, sağlık hizmetleri gibi

reduce wealth and income inequality,

and ensure universal access to public services, like healthcare.

şeyler yapmalarını önermektedir.

In such an economy, people would be theoretically less dependent on their jobs

Böyle bir ekonomide, teorik olarak insanlar sağlık hizmetleri elde etmek için

to earn their living or get healthcare,

işlerine daha az bağımlı olurlar

ve bu nedenle, daha az üretimin gerekli olduğu düşünülen şeylerin

so it might be more feasible to scale down production

of things deemed less necessary.

ölçeğini küçültmek daha uygun olabilir.

But this raises other questions: who gets to define what’s necessary?

Ama başka bir soru meydana getirir: Neyin gerekli olduğunu kim tanımlayacak?

How would we resolve the inevitable disagreements?

Kaçınılmaz anlaşmayı nasıl çözeriz?

Could we really do away with entire industries?

Tüm endüstrileri gerçekten ortadan kaldırabilir miyiz?

The “we’ll come up with new ideas to solve these problems” approach

”Bu sorunla baş etmek için yeni fikirlerle geleceğiz” yaklaşımı,

can seem as realistic as, well, a magical gold coin.

sihirli altın para kadar gerçekçidir.

And the “we have to fundamentally change our economies” approach

Ve “biz ekonomiyi temelden değiştirmek zorundayız” yaklaşımı da

can seem politically daunting, particularly in rich countries.

özellikle zengin ülkelerde politik olarak göz korkutucu olabilir.

One way or another, we have to find a way to benefit everyone

Gezegenimizle ilgilenirken bir yandan da herkesin yararına bir yol bulmalıyız.

while also taking care of our planet.