How can you change someone's mind? (hint: facts aren't always enough) - Hugo Mercier

Translator: Besiana Zekaj Reviewer: Helena Bedalli

Three people are at a dinner party.

3 veta janë në një festë.

Paul, who’s married, is looking at Linda.

Paul i cili është i martuar, po shikonte Lindën.

Meanwhile, Linda is looking at John, who’s not married.

Në ndërkohë, Linda po shikonte John, që nuk i martuar.

Is someone who’s married looking at someone who’s not married?

A po e shikon dikush që është i martuar dikë që nuk është i martuar?

Take a moment to think about it.

Mendojeni pak.

Most people answer that there’s not enough information to tell.

Shumica thonë se nuk kanë informata të mjaftueshme për tu përgjigjur.

And most people are wrong.

Dhe shumica e njerëzve gabojnë.

Linda must be either married or not married—there are no other options.

Linda duhet të jetë e martuar ose jo e martuar- nuk ka ndonjë opsion tjetër.

So in either scenario, someone married is looking at someone who’s not married.

Në cdo rast, dikush që është i martuar po e shikon dikë që nuk është i martuar.

When presented with the explanation, most people change their minds

Kur iu ofrohet një sqarim, shumica e njerëzve ndryshojnë mendimin,

and accept the correct answer,

dhe pranojnë përgjigjen e saktë,

despite being very confident in their first responses.

edhe pse janë shumë të bindur në bindjet e tyre.

Now let’s look at another case.

Të shohim një rast tjetër.

A 2005 study by Brendan Nyhan and Jason Reifler

Një hulumtim i bërë në vitin 2005 nga Brendan Nyhan dhe Jason Reifler

examined American attitudes regarding the justifications for the Iraq War.

ka studiuar sjelljet e amerikanëve ndaj motiveve të luftës në Irak.

Researchers presented participants with a news article

Hulumtuesit prezantuan një hulumtim

that showed no weapons of mass destruction had been found.

që tregonte se nuk ishin gjetur armë të shkatërrimit në masë.

Yet many participants not only continued to believe that WMDs had been found,

Por shumë pjesëmarres jo vetem qe vazhduan te besonin se ishin gjetur keto armë,

but they even became more convinced of their original views.

por kjo i forcoi bindjen te opinioni i tyre fillestar.

So why do arguments change people’s minds in some cases and backfire in others?

Pse disa argumente ndryshojnë mendimet e njerëzve dhe të tjerat bëjnë të kundërten?

Arguments are more convincing when they rest on a good knowledge of the audience,

Argumentet janë më bindëse kur bazohen ne dicka te mirenjohur nga audienca,

taking into account what the audience believes,

duke konsideruar idetë që audienca ka

who they trust,

edhe vlerat ,

and what they value.

në të cilat audienca beson.

Mathematical and logical arguments like the dinner party brainteaser work

Argumentet matematike dhe logjike në festën që folëm më parë funksionojnë gjithmonë

because even when people reach different conclusions,

sepse edhe pse njerëzit arrijnë në përfundime të ndryshme,

they’re starting from the same set of shared beliefs.

ata fillojnë nga besimet e njejta.

In 1931, a young, unknown mathematician named Kurt Gödel presented a proof

Në vitin 1931, një matematikan i ri i panjohur që quhej Kurt Gödel tregoi prova

that a logically complete system of mathematics was impossible.

qe nje sistem matematik komplet logjik ishte i pamundur.

Despite upending decades of work by brilliant mathematicians

Edhe pse ishin bërë shumë vite punë nga matematikanët e njohur

like Bertrand Russell and David Hilbert,

si Bertrand Russell dhe David Hilbert,

the proof was accepted

dëshmia ishte pranuar,

because it relied on axioms that everyone in the field already agreed on.

sepse bazohej në aksiomat e pranuara nga te gjithe expertet e kesaj fushe.

Of course, many disagreements involve different beliefs

Sigurisht, shumica e mospajtimeve ndodhin sepse njerëzit kanë besime të ndryshme

that can’t simply be reconciled through logic.

që nuk mund të sqarohen në menyre logjike.

When these beliefs involve outside information,

Kur këto besime përfshijnë informata nga jashtë,

the issue often comes down to what sources and authorities people trust.

problemi reduktohet gjithnje ne burimet dhe autoritetet qe njerëzit besojnë.

One study asked people to estimate several statistics

Në një studim iu kërkua njerëzve të vlerësojnë statistika të ndryshme

related to the scope of climate change.

lidhur me ngrohjen globale.

Participants were asked questions,

Pjesëmarrësve iu ishin bërë disa pyetje,

such as “how many of the years between 1995 and 2006

si "sa nga vitet midis 1995 deri në 2006

were one of the hottest 12 years since 1850?”

jane nga vitet më të nxehta që nga viti 1850?"

After providing their answers,

Pasi ata dhanë përgjigjet, atyre iu ishin treguar rezultatet

they were presented with data from the Intergovernmental Panel on Climate Change,

e studimit të Panelit Nderkombëtar për Ndryshimet Klimatike,

in this case showing that the answer was 11 of the 12 years.

duke iu treguar përgjigjen e saktë që ishte 11 nga 12 vite.

Being provided with these reliable statistics from a trusted official source

Kur iu prezantuan statistikat reale nga një burim i besueshëm

made people more likely to accept the reality that the earth is warming.

shumë njerëz pranuan realitetin se Toka po ngrohej.

Finally, for disagreements that can’t be definitively settled

Përfundimisht shumë njerëz mund të mos pajtohen

with statistics or evidence,

me provat e studimeve,

making a convincing argument

duke dëshmuar se argumentat do të bindin audiencën

may depend on engaging the audience’s values.

nëse ne njohim vlerat e tyre.

For example, researchers have conducted a number of studies

P.sh., hulumtuesit kanë bërë shumë studime

where they’ve asked people of different political backgrounds

ku kishin pyetur njerëz me bindje të ndryshme politike

to rank their values.

të rendisin vlerat e tyre.

Liberals in these studies, on average, rank fairness—

Liberalët në këto studime si vlerë mesatare kishin drejtesinë---

here meaning whether everyone is treated in the same way—above loyalty.

ku ata mendonin se cdokush duhet të trajtohet në mënyrë të njejtë.

In later studies, researchers attempted to convince liberals

Në studimet e mëvonshme, hulumtuesit provuan të bindin liberalët

to support military spending with a variety of arguments.

që të mbështesin shpenzimet e ushtrisë me argumenta të ndryshëm.

Arguments based on fairness—

Argumentet e bazuar në drejtësi---

like that the military provides employment

si p.sh. punësimi i njerëzve në ushtri mundëson

and education to people from disadvantaged backgrounds—

punë dhe edukim të njerëzve nga shtresat e ulta të shoqerisë---

were more convincing than arguments based on loyalty—

ishin më bindëse sesa argumentat bazuar në besnikërinë---

such as that the military unifies a nation.

p.sh. sesi ushtria na bashkon si komb.

These three elements—

Këto tri elemete---

beliefs, trusted sources, and values—

të ideve, besimit, dhe vlerave---

may seem like a simple formula for finding agreement and consensus.

mund të duket si formule e thjeshtë për të gjetur marrëveshje apo konsensus.

The problem is that our initial inclination is to think of arguments

Problemi ynë është se inklinimi ynë i parë është të përkrahim argumentat

that rely on our own beliefs, trusted sources, and values.

që bazohen në idetë tona, burime të besueshme dhe vlerat tona.

And even when we don’t,

Dhe është shumë e vështirë

it can be challenging to correctly identify what’s held dear

të pajtohemi me idetë e njerëzve

by people who don’t already agree with us.

që kanë ide të ndryshme nga ne.

The best way to find out is simply to talk to them.

Mënyra më e mirë është që të flasim hapur me njerëz të tillë.

In the course of discussion,

Gjatë diskutimit,

you’ll be exposed to counter-arguments and rebuttals.

do të shohësh argumenta nga këndvështrime te tjera dhe kundërshtime.

These can help you make your own arguments and reasoning more convincing

Këto do tu ndihmojnë argumentave tuaj dhe do bëjnë arsyetimin më të bindshëm

and sometimes, you may even end up being the one changing your mind.

dhe ti ndoshta to përfundosh duke ndërruar mendim.