What makes a hero? - Matthew Winkler

Co czyni bohatera? - Matthew Winkler

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Dorota Porwisz

What do Harry Potter,

Co Harry Potter,

Katniss Everdeen, and Frodo

Katniss Everdeen,

i Frodo

all have in common with the heroes of ancient myths?

mają wspólnego z bohaterami starożytnych mitów?

(Roar)

What if I told you they are all variants of the same hero?

Może są wariantami tego samego bohatera?

Do you believe that?

Wierzycie w to?

Joseph Campbell did.

Joseph Campbell wierzył.

He studied myths from all over the world and published a book called

Studiował mity z całego świata

i opublikował książkę pod tytułem

"The Hero with a Thousand Faces,"

"Bohater o tysiącu twarzach",

retelling dozens of stories

opowiadając dziesiątki historii

and explaining how each represents the mono-myth,

i tłumacząc, jak każda z nich reprezentuje monomit,

or Hero's Journey.

czyli wędrówkę bohatera.

So, what is the "hero's journey"?

Co to jest "wędrówka bohatera"?

Think of it as a cycle.

Wyobraźcie ją sobie jako cykl.

The journey begins and ends in a hero's ordinary world,

Wędrówka zaczyna się i kończy w zwyczajnym świecie bohatera,

but the quest passes through an unfamiliar, special world.

ale wyprawa prowadzi przez nieznany, szczególny świat.

Along the way, there are some key events.

Po drodze mają miejsce kluczowe wydarzenia.

Think about your favorite book or movie.

Pomyślcie o ulubionej książce lub filmie.

Does it follow this pattern?

Czy podlega temu schematowi?

Status quo, that's where we start.

Status quo, oto gdzie zaczniemy.

1:00: Wezwanie do przygody.

1:00: Call to Adventure.

The hero receives a mysterious message.

Bohater otrzymuje tajemniczą wiadomość.

An invitation, a challenge?

Zaproszenie?

Wyzwanie?

2:00: Assistance

2:00: Wsparcie..

The hero needs some help, probably from someone older, wiser.

Bohater potrzebuje pomocy,

może od kogoś starszego, mądrzejszego.

3:00: Departure

3:00: Start.

The hero crosses the threshold from his normal, safe home,

Bohater zostawia normalny, bezpieczny dom,

and enters the special world and adventure.

i wkracza do szczególnego świata i przygody.

We're not in Kansas anymore.

Nie jesteśmy już w Kansas.

4:00: Trials

4:00: Próby.

Being a hero is hard work:

Bycie bohaterem jest ciężką pracą:

our hero solves a riddle,

nasz bohater rozwiązuje zagadki,

slays a monster,

zabija potwora,

escapes from a trap.

wydostaje się z pułapki.

5:00: Approach

5:00 Podejście.

It's time to face the biggest ordeal, the hero's worst fear.

Najwyższy czas stawić czoło najcięższej próbie,

najgorszym obawom bohatera.

(Roar)

6:00: Crisis

6:00: Kryzys.

This is the hero's darkest hour.

To najczarniejsza godzina bohatera.

He faces death and possibly even dies,

Stawia czoła śmierci i może nawet umiera

only to be reborn.

tylko po to, by narodzić się na nowo.

7:00: Treasure

7:00: Skarb.

(Roar)

As a result, the hero claims some treasure,

W rezultacie bohater rości sobie prawo do skarbu,

special recognition, or power.

szczególnego uznania lub mocy.

8:00: Result

8:00: Rezultat.

This can vary between stories.

Ten może być różny w opowieściach.

Do the monsters bow down before the hero,

Czy potwory uginają się przed bohaterem,

or do they chase him as he flees from the special world?

czy ścigają go, kiedy ucieka z tego szczególnego świata?

9:00: Return

9:00: Powrót.

After all that adventure, the hero returns to his ordinary world.

Po przygodzie bohater wraca do zwykłego świata.

10:00: New Life

10:00: Nowe życie.

This quest has changed the hero; he has outgrown his old life.

Wyprawa zmieniła bohatera;

przerasta on swoje stare życie.

11:00: Resolution

11:00 Rozwiązanie.

All the tangled plot lines get straightened out.

Wszystkie poplątane wątki rozwiązują się.

12:00: Status Quo,

12:00: Status Quo,

but upgraded to a new level.

ale podniesione do nowego poziomu.

Nothing is quite the same once you are a hero.

Nic nie jest takie samo dla bohatera.

Many popular books and movies

Wiele popularnych książek i filmów

follow this ancient formula pretty closely.

dość ściśle podlega tej antycznej formule.

But let's see how well "The Hunger Games" fits the hero's journey template.

"Igrzyska śmierci" też pasują do szablonu podróży bohatera.

When does Katniss Everdeen hear her call to adventure

Kiedy Katniss Everdeen słyszy wezwanie do przygody,

które wprawia akcję w ruch?

that gets the story moving?

When her sister's name is called from the lottery.

Kiedy imię jej siostry pada na loterii.

How about assistance?

A co ze Wsparciem?

Is anyone going to help her on her adventure?

Czy ktoś zamierza pomóc jej w przygodzie?

Haymitch.

Haymitch.

What about departure?

A co z Odejściem?

Does she leave her ordinary world?

Czy opuszcza swój zwykły świat?

She gets on a train to the capital.

Wsiada do pociągu do stolicy.

OK, so you get the idea.

Wiecie, o co chodzi.

What do you have in common with Harry Potter,

Co łączy was

z Harrym Potterem,

Katniss Everdeen, and Frodo?

Katniss Everdeen,

i Frodo?

Well, you're human, just like them.

Jesteście ludźmi, tak jak oni.

The Hero's Journey myth exists in all human cultures

Mit wędrówki bohatera istnieje we wszystkich kulturach

and keeps getting updated,

i jest wciąż aktualny,

because we humans reflect on our world

bo zastanawiamy się nad naszym światem,

through symbolic stories of our own lives.

poprzez symboliczne historie naszego własnego życia.

You leave your comfort zone,

Opuszczasz sferę komfortu

have an experience that transforms you,

doświadczasz przeżyć, które cię odmieniają,

and then you recover and do it again.

a następnie odzyskujesz siły i robisz to znowu.

You don't literally slay dragons or fight Voldemort,

Nie zabijasz smoków ani nie walczysz z Voldemortem,

but you face problems just as scary.

ale stawiasz czoła równie strasznym problemom.

Joseph Campbell said,

Joseph Campbell powiedział:

"In the cave you fear to enter lies the treasure you seek."

"W jaskini, do której boisz się wejść, leży skarb, którego szukasz".

What is the symbolic cave you fear to enter?

Czym jest ta symboliczna jaskinia, do której boisz się wejść?

Auditions for the school play?

Przesłuchanie do roli w szkolnym przedstawieniu?

Baseball tryouts?

Test sprawności w baseballu?

Love?

Miłość?

Watch for this formula in books, movies, and TV shows you come across.

Szukajcie tego wzorca w książkach, filmach i telewizji.

You will certainly see it again.

Na pewno znów go zobaczycie.

But also be sensitive to it in your own life.

Bądźcie wrażliwi na to we własnym życiu.

Listen for your call to adventure.

Posłuchajcie wezwania do przygody.

Accept the challenge.

Zaakceptujcie to wyzwanie.

Conquer your fear and claim the treasure you seek.

Pokonajcie strach

i odbierzcie pożądany skarb.

And then,

A potem

do it all over again.

zróbcie to wszystko jeszcze raz.