Why should you read "One Hundred Years of Solitude"? - Francisco Díez-Buzo

Tłumaczenie: Liliana Maciejewska Korekta: Rysia Wand

One day in 1965, while driving to Acapulco for a vacation with his family,

Pewnego dnia w roku 1965

podczas drogi do Acapulco na rodzinne wakacje

Colombian journalist Gabriel García Márquez abruptly turned his car around,

kolumbijski dziennikarz Gabriel García Márquez

raptownie zawrócił, poprosił żonę

asked his wife to take care of the family’s finances for the coming months,

o zajęcie się rodzinnymi finansami przez następne miesiące

and returned home.

i powrócił do domu.

The beginning of a new book had suddenly come to him:

Nagle objawił mu się początek nowej książki:

“Many years later, as he faced the firing squad,

"Wiele lat później, stojąc naprzeciw plutonu egzekucyjnego,

Colonel Aureliano Buendía was to remember that distant afternoon

pułkownik Aureliano Buendía miał przypomnieć sobie

to dalekie popołudnie, kiedy ojciec zabrał go z sobą

when his father took him to discover ice.”

do obozu Cyganów, żeby mu pokazać lód".

Over the next eighteen months,

Podczas kolejnych 18 miesięcy

those words would blossom into One Hundred Years of Solitude.

słowa te miały rozkwitnąć w "Sto lat samotności",

A novel that would go on to bring Latin American literature

powieść, która miała zapewnić literaturze iberoamerykańskiej

to the forefront of the global imagination,

czołową pozycję w światowej wyobraźni,

earning García Márquez the 1982 Nobel Prize for Literature.

przynosząc Márquezowi w roku 1982 nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

What makes One Hundred Years of Solitude so remarkable?

Co czyni "Sto lat samotności" powieścią tak wyjątkową?

The novel chronicles the fortunes and misfortunes

Powieść dokumentuje dolę i niedolę

of the Buendía family over seven generations.

rodziny Buendíów przez siedem pokoleń.

With its lush, detailed sentences,

Ze swoimi bujnymi, szczegółowymi zdaniami,

large cast of characters,

szerokim spektrum bohaterów

and tangled narrative,

i zaplątaną narracją

One Hundred Years of Solitude is not an easy book to read.

"Sto lat samotności" nie jest łatwą lekturą.

But it’s a deeply rewarding one,

Przynosi jednak głęboką satysfakcję

with an epic assortment of intense romances,

epicką różnorodnością namiętnych romansów,

civil war,

wojny domowej,

political intrigue,

politycznych intryg,

globe-trotting adventurers,

globtroterskich przygód

and more characters named Aureliano than you’d think possible.

i niewiarygodną liczbą postaci o imieniu Aureliano.

Yet this is no mere historical drama.

Jednak to nie jest zwyczajny dramat historyczny.

One Hundred Years of Solitude is one of the most famous examples

"Sto lat samotości" jest jednym z najsłynniejszych przykładów

of a literary genre known as magical realism.

gatunku znanego jako realizm magiczny.

Here, supernatural events or abilities

Nadprzyrodzone zdarzenia lub umiejętności

are described in a realistic and matter-of-fact tone,

są tutaj opisane realistycznie i rzeczowo,

while the real events of human life and history

podczas gdy realne zdarzenia z życia ludzi i historii

reveal themselves to be full of fantastical absurdity.

okazują się być pełne fantastycznej absurdalności.

Surreal phenomena within the fictional village of Macondo

Surrealistyczne zjawiska w fikcyjnym mieście Macondo

intertwine seamlessly with events taking place in the real country of Colombia.

płynnie przenikają się ze zdarzeniami mającymi miejsce w prawdziwej Kolumbii.

The settlement begins in a mythical state of isolation,

Osada powstaje w stanie mitycznej izolacji,

but is gradually exposed to the outside world,

jednak stopniowo następuje jej otwarcie na świat zewnętrzny,

facing multiple calamities along the way.

z wieloma katastrofami po drodze.

As years pass, characters grow old and die,

Z upływem lat postacie starzeją się i umierają,

only to return as ghosts,

by powracać jako duchy

or to be seemingly reincarnated in the next generation.

albo niejako odrodzić się w następnym pokoleniu.

When the American fruit company comes to town,

Wraz z przybyciem do miasta Kompanii Bananowej

so does a romantic mechanic who is always followed by yellow butterflies.

pojawia się romantyczny mechanik, za którym zawsze podążają żółte motyle.

A young woman up and floats away.

Młoda kobieta wniebowstępuje.

Although the novel moves forward through subsequent generations,

Choć powieść postępuje wraz z następnymi pokoleniami,

time moves in an almost cyclical manner.

czas biegnie niemal cyklicznie.

Many characters have similar names and features to their forebears,

Wielu bohaterów dziedziczy imiona i cechy charakteru swoich przodków,

whose mistakes they often repeat.

a często też powtarza ich błędy.

Strange prophecies and visits from mysterious gypsies

Dziwne przepowiednie oraz wizyty tajemniczych Cyganów

give way to the skirmishes and firing squads of repeated civil wars.

prowadzą do krwawych potyczek

i plutonów egzekucyjnych powracających wojen domowych.

An American fruit company opens a plantation near the village

Otwarcie niedaleko miasta plantacji Kompanii Bananowej

and ends up massacring thousands of striking workers,

kończy się masakrą tysięcy strajkujących pracowników,

mirroring the real-life ‘Banana Massacre’ of 1928.

co odzwierciedla autentyczną Bananową Masakrę z 1928 roku.

Combined with the novel’s magical realism,

W połączeniu z magicznym realizmem powieści sprawia to,

this produces a sense of history as a downward spiral

że historia może być postrzegana jako równia pochyła,

the characters seem powerless to escape.

z której postacie nie mogą uciec.

Beneath the magic is a story about the pattern of Colombian

Pod magią ukryty jest bieg kolumbijskiej

and Latin American history from colonial times onward.

oraz latynoamerykańskiej historii od czasów kolonialnych.

This is a history that the author experienced firsthand.

To historia, której autor doświadczył osobiście.

Gabriel García Márquez grew up in a Colombia torn apart by civil conflict

Gabriel García Márquez dorastał w Kolumbii rozdartej cywilnym konfliktem

between its Conservative and Liberal political parties.

między konserwatywnymi i liberalnymi partiami politycznymi.

He also lived in an autocratic Mexico

Mieszkał także w autokratycznym Meksyku

and covered the 1958 Venezuelan coup d’état as a journalist.

i jako dziennikarz relacjonował zamach stanu w Wenezueli w roku 1958.

But perhaps his biggest influences were his maternal grandparents.

Jednak prawdopodobnie największy wpływ wywarli na nim dziadkowie ze strony matki.

Nicolás Ricardo Márquez was a decorated veteran of the Thousand Days War

Nicolás Ricardo Márquez był odznaczonym weteranem Wojny Tysiąca Dni,

whose accounts of the rebellion against Colombia's conservative government

którego opowieści o rebelii przeciw konserwatywnemu rządowi Kolumbii

led Gabriel García Márquez to a socialist outlook.

przekonały Gabriela Garcíę Marqueza do poglądów socjalistycznych.

Meanwhile, Doña Tranquilina Iguarán Cotes’ omnipresent superstition

W międzyczasie wszechobecna zabobonność Doñii Tranquiliny Iguarán Cotes

became the foundation of One Hundred Years of Solitude’s style.

stała się podstawą stylu "Stu lat samotności".

Their small house in Aracataca where the author spent his childhood

Niewielki dom w Aracatacie, gdzie autor spędził dzieciństwo,

formed the main inspiration for Macondo.

był główną inspiracją dla Macondo.

With One Hundred Years of Solitude,

"Sto lat samotności"

Gabriel García Márquez found a unique way

pozwoliło Garcíi Marquezowi znaleźć wyjątkowy sposób

to capture the unique history of Latin America.

na uchwycenie wyjątkowej historii Ameryki Łacińskiej.

He was able to depict the strange reality of living in a post-colonial society,

Potrafił zobrazować dziwną rzeczywistość życia w postkolonialnym społeczeństwie

forced to relive the tragedies of the past.

pod przymusem ciągłego przeżywania tragedii przeszłości.

In spite of all this fatalism, the novel still holds hope.

Pomimo całego fatalizmu, powieść wciąż podtrzymuje nadzieję.

At his Nobel Lecture,

Podczas wykładu z okazji otrzymania Nobla

García Marquez reflected on Latin America’s long history

García Marquez wspomniał długą historię Ameryki Łacińskiej

of civil strife and rampant iniquity.

pogrążonej w rozruchach społecznych i powszechnej nieprawości.

Yet he ended the speech by affirming the possibility of building a better world,

Na zakończenie podkreślił szansę budowania lepszego świata,

to quote, “where no one will be able to decide for others how they die,

"gdzie nikt nie będzie mógł decydować za innych, jak umrzeć,

where love will prove true

gdzie miłość okaże się prawdziwa,

and happiness be possible,

a szczęście będzie możliwe

and where the races condemned to one hundred years of solitude

i gdzie rasy skazane na sto lat samotności

will have, at last and forever, a second chance on earth."

ostatecznie i nieodwołalnie dostaną drugą szansę na ziemi".