Which voting system is the best? - Alex Gendler

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Imagine we want to build a new space port

မကြာခင်က အခြေချတဲ့ အင်္ဂါဂြိုဟ် အခြေစိုက်စခန်း လေးခုထဲက

at one of four recently settled Martian bases,

တစ်ခုမှာ အာကာသ ဆိပ်ကမ်းသစ်တစ်ခု ဆောက်ချင်ပြီး ၎င်းရဲ့ တည်နေရာကို

and are holding a vote to determine its location.

မဲပေးပြီး အတည်ပြချင်တယ်လို့ စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါ။

Of the hundred colonists on Mars, 42 live on West Base, 26 on North Base,

အင်္ဂါဂြိုဟ်ပေါ်က အခြေချသူ ၁၀၀ အနက် ၄၂ ဦးဟာ West Base ၂၆ ဦးက North Base

15 on South Base, and 17 on East Base.

၁၅ ဦးက South Base ၁၇ ဦးက East Base းမှာ နေကြတယ်။

For our purposes, let’s assume that everyone prefers the space port

ရည်ရွယ်ချက်တွေအတွက် လူတိုင်းဟ၊ ဆိပ်ကမ်းကို သူတို့အိမ်နဲ့

to be as close to their base as possible, and will vote accordingly.

အနီးဆုံးမှာရှိစေချင်တယ်လို့ ဆိုပါစို့။

What is the fairest way to conduct that vote?

မဲပေးဖို့ အမျှတဆုံးနည်းလမ်းက ဘာလဲ။

The most straightforward solution would be to just let each individual

အဖြောင့်မတ်ဆုံး ဖြေရှင်းနည်းကတော့ တစ်ဦးချင်းစီကို လျှို့ဝှက်မဲပေးစေပြီး

cast a single ballot, and choose the location with the most votes.

မဲအများဆုံးရတဲ့ တည်နေရာကို ရွေးချယ်တာပါ။

This is known as plurality voting, or "first past the post."

ဒါကို အများ မဲပေးခြင်း" (သို့) "မဲများသူ အနိုင်" လို့ သိကြတယ်။

In this case, West Base wins easily,

ဒီဖြစ်ရပ်မှာ West Base က အလွယ်တကူ နိုင်သွားတယ်။

since it has more residents than any other.

၎င်းက အခြားနေရာတိုင်းထက် နေထိုင်သူ ပိုများတာကြောင့်ပါ။

And yet, most colonists would consider this the worst result,

ဒါပေမဲ့ အခြေချနေထိုင်သူ အများစုက အခြားလူတိုင်းနဲ့ ဝေးကွာနေတာကြောင့်

given how far it is from everyone else.

ဒါဟာ အဆိုးဆုံးရလဒ်လို့ တွေးမိကြမယ်။

So is plurality vote really the fairest method?

ဒီတော့ အများ မဲပေးခြင်းက အမျှတဆုံး စနစ်ဆိုတာ တကယ်လား။

What if we tried a system like instant runoff voting,

ချက်ချင်း မဲအရေအတွက် တူတာလို စနစ်စတစ်ခုကို စမ်းကြည့်ရင်ရော။

which accounts for the full range of people’s preferences

ဒါက လူတွေရဲ့ ထိပ်ဆုံး ရွေးချယ်မှုထက် သူတို့ရဲ့ ပိုနှစ်သက်မှုတွေရဲ့

rather than just their top choices?

ပြည့်ဝတဲ့ အပိုင်းအခြားကို ထည့်တွက်တာပါ။

Here’s how it would work.

အလုပ်လုပ်မယ့်ပုံက ဒီလိုပါ။

First, voters rank each of the options from 1 to 4,

ပထမ မဲပေးသူတွေက ၁ မှ ၄ အထိ ရွေးပိုင်ခွင့်တစ်ခုစီကို စဉ်လိုက်ပြီး

and we compare their top picks.

သူတို့ရဲ့ ထိပ်တန်း ရွေးတာတွေကို ယှဉ်ကြည့်တယ်။

South receives the fewest votes for first place, so it’s eliminated.

South က ပထမအကြိမ်မှာ အနည်းဆုံး မဲရတော့ ၎င်းကို ဖယ်လိုက်တယ်။

Its 15 votes get allocated to those voters’ second choice—

၎င်းရဲ့ ၁၅ မဲက မဲပေးသူတွေရဲ့ ဒုတိယ ရွေးချယ်မှု East Base ဆီ ခွဲဝေပေးလိုက်တယ်။

East Base— giving it a total of 32.

စုစုပေါင်း ၃၂ မဲကို ပေးလိုက်တာပါ။

We then compare top preferences and cut the last place option again.

ဒီနောက် ထိပ်တန်း ပိုနှစ်သက်တာတွေကို ယှဉ်ကာ နောက်ဆုံး ရွေးချယ်မှုကို ထပိ ဖြတ်ပစ်တယ်။

This time North Base is eliminated.

ဒီတစ်ကြိမ် North Base ကို ပယ်လိုက်တယ်။

Its residents’ second choice would’ve been South Base,

၎င်းမှာ နေထိုင်သူတွေရဲ့ ဒုတိယ ရွေးချယ်မှုက South Base ဖြစ်လိမ့်မယ်ဆိုပေမဲ့

but since that’s already gone, the votes go to their third choice.

ဒါက မရှိတော့ဘူးဆိုတော့ မဲတွေက တတိယ ရွေးချယ်မှုဆီ ရောက်သွားမယ်။

That gives East 58 votes over West’s 42, making it the winner.

ဒါက West ရဲ့ ၄၂ မဲ အပေါ်မှာ East ကို ၅၈ မဲပေးပြီး ၎င်းကို အနိင်ရသူဖြစ်စေတယ်။

But this doesn’t seem fair either.

ဒါပေမဲ့ ဒါကလည်း မျှတမှု ရှိပုံမရဘူး။

Not only did East start out in second-to-last place,

East ဟာ နောက်ဆုံး ဒုတိယနေရာမှာ စခဲ့တာတင်မက

but a majority ranked it among their two least preferred options.

အများစုက အနည်းဆုံး ပိုကြိုက်တဲ့ ရွေးချယ်မှုထဲမှာ အဆင့်ပေးခဲ့တာပါ။

Instead of using rankings, we could try voting in multiple rounds,

အဆင့်သတ်မှတ်ချက်တွေ သုံးတာအစား အဆင့်စုံမှာ မဲပေးတာကို စမ်းကြည့်နိုင်တယ်။

with the top two winners proceeding to a separate runoff.

ထိပ်ဆုံး အနိုင်ရတဲ့ နှစ်ခုကို သီးခြား အမှတ်တူ ပြိုင်ပွဲတစ်ခုဆီ လုပ်ဆောင်ရင်းပါ။

Normally, this would mean West and North winning the first round,

ပုံမှန်အားဖြင့် ဒါက ပထမ အဆင့်မှာ West နဲ့ North က အနိုင်ရမှာဖြစ်ပြီး

and North winning the second.

ဒုတိယအဆင့်မှာ North ရ အနိုင်ရမှာပါ။

But the residents of East Base realize

ဒါပေမဲ့ East Base ရဲ့ နေထိုင်သူတွေ သဘောပေါက်တာက

that while they don’t have the votes to win,

အနိုင်ရဖို့ မဲတွေ သူတို့ မရပေမဲ့

they can still skew the results in their favor.

သူတို့ကြိုက်တဲ့ဘက်မှာ ရလဒ်တွေကို မဲတင်းပေးနိုင် သေးတယ်ဆိုတာပါ။

In the first round, they vote for South Base instead of their own,

ပထမအဆင့်မှာ သူ့တို့ကိုယ်ပိုင် အစား South Base ကို မဲပေးတယ်။

successfully keeping North from advancing.

North ကို အဆင့်တက်ခြင်းကနေ အောင်မြင်စွာ တားဆီးတာပါ။

Thanks to this "tactical voting" by East Base residents,

East Base နေထိုင်သူတွေရဲ့ ဒီ"ဗျူဟာကျတဲ့ မဲပေးခြင်း" ကြောင့်

South wins the second round easily, despite being the least populated.

South ဟာ လူအနည်းဆုံးဖြစ်ပေမဲ့ ဒုတိယ အဆင့်မှာ အလွယ်တကူ နိုင်သွားတယ်။

Can a system be called fair and good if it incentivizes lying

သင့်ရဲ့ ပိုနှစ်သက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး လိမ်ညာတာကို မက်လုံးပေးတယ်ဆိုရင်

about your preferences?

ဒီစနစ်ဟာ မျှတ၊ကောင်းမွန်တယ် ဆိုနိုင်လား။

Maybe what we need to do is let voters express a preference

ဖြစ်နိုင်ခြေက ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်ဖို့လိုတာက မဲပေးသူတွေကို ဖြစ်နိုင်တဲ့

in every possible head-to-head matchup.

ထိပ်တိုက် ယှဉ်ပြိုင်ပွဲတိုင်းမှာ ပိုနှစ်သက်မှုတစ်ခု ဖော်ပြစေတာပါ။

This is known as the Condorcet method.

ဒါကို Condorcet နည်းလို့ သိကြပါတယ်။

Consider one matchup: West versus North.

West နဲ့ North ယှဉ်ပြိုင်ပွဲ တစ်ခုကို စဉ်းစားကြည့်ပါ။

All 100 colonists vote on their preference between the two.

အခြေချသူ ၁၀၀ လုံးဟာ နှစ်ခုကြားက သူတို့ ပိုနှစ်သက်တာကို မဲပေးတယ်။

So that's West's 42 versus the 58 from North, South, and East,

ဒီတော့ West က ၄၂ မဲ၊ North မှ ၅၈ မဲ၊ South နဲ့ East အားလုံးက North ကို

who would all prefer North.

ပိုကြိုက်ကြမယ့်သူတွေပေါ့။

Now do the same for the other five matchups.

ကဲ အခြားပြိုင်ပွဲ ငါးပွဲအတွက် အလားတူ ပြုလုပ်ပါ။

The victor will be whichever base wins the most times.

မဲပေးသူဟာ ဘယ်အခြေစိုက်စခန်းက ဖြစ်ဖြစ် အက​ြိမ်အများစု နိုင်မှာပါ။

Here, North wins three and South wins two.

ဒီမှာတော့ North က သုံးပွဲနိုင် South က နှစ်ပွဲနိုင်တယ်။

These are indeed the two most central locations,

တကယ်တော့ ဒါတွေက ဗဟိုအကျဆုံး နေရာနှစ်ခုဖြစ်ပြီး

and North has the advantage of not being anyone’s least preferred choice.

North ဟာ လူတိုင်းပိုနှစ်သက်တဲ့ ရွေးချယ်မှု အနည်းဆုံး ဖြစ်မနေတဲ့ အသာစီးရမှုရှိတယ်။

So does that make the Condorcet method an ideal voting system in general?

ဒီတော့ ယေဘုယျအနေနဲ့ Condorcet နည်းက စံပြ မဲပေးစနစ်တစ်ခုလား။

Not necessarily.

သေချာပေါက်တော့ မဟုတ်ပါ။

Consider an election with three candidates.

ကိုယ်စားလှယ်လောင်း သုံးဦးပါတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို တွေးပါ။။

If voters prefer A over B, and B over C, but prefer C over A,

သင်ဟာ B ထက် A ကို၊ C ထက် B ကို၊ A ထက် C ကို ပိုကြိုက်ရင်

this method fails to select a winner.

ဒီနည်းက နိုင်သူကို ရွေးဖို့ ပျက်ကွက်စေတယ်။

Over the decades, researchers and statisticians have come up with

ဆယ်စုနှစ်တွေချီက သုတေသီတွေနဲ့ စာရင်းအင်း ပညာရှင်တွေ ရလာတာက

dozens of intricate ways of conducting and counting votes,

မဲတွေကို စီမံ၊ ရေတွက်ခြင်းရဲ့ ဒါဇင်ချီတဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ နည်းလမ်းတွေဖြစ်ပြီး

and some have even been put into practice.

တချို့ကို လက်တွေ့တောင် အသုံးပြုကြပါတယ်။

But whichever one you choose,

ဒါပေမဲ့ ဘယ်ဟာကို သင်ရွေးရွေး

it's possible to imagine it delivering an unfair result.

မမျှတတဲ့ ရလဒ်တစ်ခု ပို့ပေးနေတာကို စိတ်ကူးကြည့်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

It turns out that our intuitive concept of fairness

ဖြစ်သွားတာက မျှတမှုရဲ့ ဗီဇသိ အယူအဆဟာ

actually contains a number of assumptions that may contradict each other.

တကယ်ကျတော့ အချင်းချင်း ဝိရောဓိဖြစ်တဲ့ ယူဆချက် အမြောက်အမြား ပါဝင်နိုင်တယ်။

It doesn’t seem fair for some voters to have more influence than others.

အခြားသူတွေထက် ပိုဩဇာရှိတဲ့ မဲပေးသူတွေအတွက် မျှတပုံမရတာပါ။

But nor does it seem fair to simply ignore minority preferences,

ဒါပေမဲ့ လူနည်းစု ပိုနှစ်သက်တာတွေကို မသိကျိုးကျွန်ပြုရုံက မျှတပုံမရသလို

or encourage people to game the system.

လူတွေကို ဒီစနစ်ကို ကစားဖို့ အားမပေးဘူး။

In fact, mathematical proofs have shown that for any election

တကယ်ကျတော့ သင်္ချာဆိုင်ရာ သက်သေတွေက ပြသတာက ရွေးချယ်မှု နှစ်ခုထက်ပိုတဲ့

with more than two options,

ရွေးကောက်ပွဲတိုင်းအတွက်

it’s impossible to design a voting system that doesn’t violate

ချိုးဖောက်မှုမရှိတဲ့ မဲပေးစနစ်ကို ပုံစံထုတ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတာပါ။

at least some theoretically desirable criteria.

အနည်းဆုံး သဘောတရားအရ လိုလားအပ်တဲ့ မှတ်ကျောက်တစ်ခုပါ။

So while we often think of democracy as a simple matter of counting votes,

ဒီတော့ ဒီမိုကရေစီကို မဲရေတွက်တဲ့ ရိုးစင်း တဲ့ ကိစ္စတစ်ခုအဖြစ် မကြာခဏ တွေးတတ်ပေမဲ့

it’s also worth considering who benefits from the different ways of counting them.

မဲတွေကို မတူတဲ့နည်းတွေနဲ့ ရေတွက်ခြင်းမှ အကျိုးရှိသူတွေကိုလည်း စဉ်းစားထိုက်ပါတယ်။