Which voting system is the best? - Alex Gendler

Translator: Rastbêjê Çalî Reviewer: Daban Q. Jaff

Imagine we want to build a new space port

wêna bikin ku em dixwazin bendergehekê valagehî ( fezayî) yê nû ava bikin

at one of four recently settled Martian bases,

li yek ji çar bingehên martî, yên ku nû bicîh bûne,

and are holding a vote to determine its location.

û em ji bo diyarkirina cihê wê dengdanê dikin,

Of the hundred colonists on Mars, 42 live on West Base, 26 on North Base,

ji sed dagîrkerên li merîxê, 42 li bingehê rojava, 26 li bingehê bakûr,

15 on South Base, and 17 on East Base.

15 li bingehê başûr, û 17 li bingehê rojhilatê,

For our purposes, let’s assume that everyone prefers the space port

ji bo meremên me, em pêdvî bikin ku her kes benderê valagehê bibijêre

to be as close to their base as possible, and will vote accordingly.

ku gengaz be nêzîkî bingehê wan bin, û wê li gorî wê deng bidin.

What is the fairest way to conduct that vote?

awayê herî dadperwer ji bo pêkanîna wê dengdanê çi ye?

The most straightforward solution would be to just let each individual

çareseriya herî rasterast wê tenê ew be ku bila her kesek be

cast a single ballot, and choose the location with the most votes.

sindoqekê bavêjin, û cihê ku herî zêde deng digire hilbijêrin.

This is known as plurality voting, or "first past the post."

ev wekî dengdana pirjimariyê tê zanîn, an êkem posta paşîn,

In this case, West Base wins easily,

di vê rewşê da, bingehê rojava bi hêsanî bi ser dikeve,

since it has more residents than any other.

ji ber ku ji yên din zêdetir niştecihên wê hene.

And yet, most colonists would consider this the worst result,

û hê jî, piranîya dagirkeran wê vî encamê xirab li berçav bigrin.

given how far it is from everyone else.

tê dayîn ku ew ji her kesê din çiqas dûr e.

So is plurality vote really the fairest method?

ji ber vê yekê gelo bi rastî dengên pirjimariyê rêya herî dadperwere?

What if we tried a system like instant runoff voting,

heke em pergalek mîna dengdana tavilê ya tavilê ezmûn bikin,

which accounts for the full range of people’s preferences

ku bi tevahî hevyazên mirovan di hijmêre,

rather than just their top choices?

ne tenê ji hilbijartinên wan ên jorîn?

Here’s how it would work.

li vir ew ê çawa bi xebite.

First, voters rank each of the options from 1 to 4,

destpêkê, hilbijêr her yek ji vebijarkan ji 1-ê heya 4-an rêz dikin,

and we compare their top picks.

û em hilbijartinên wan ên jorîn didin ber hev.

South receives the fewest votes for first place, so it’s eliminated.

başûr ji bo pileya yekem herî kêm deng digire, ji ber vê yekê di hête hilwişandin.

Its 15 votes get allocated to those voters’ second choice—

ev 15 dengin ji bo hilbijartina duyemîn a wan hilbijêran di hête veqetandin-

East Base— giving it a total of 32.

bingehê rojhilatê, bi tevahî 32-an dide wê.

We then compare top preferences and cut the last place option again.

paşî em hevyazên jorîn didin ber hev û dîsa vebijarka cihê paşîn qut dikin.

This time North Base is eliminated.

vê carê bingehê bakur di hête rakirin.

Its residents’ second choice would’ve been South Base,

hilbijartina duyemîn a nîştecîhên wê dê bingehê başûr bûya,

but since that’s already gone, the votes go to their third choice.

lê ji ber ku ew ji xwe çû, deng diçin hilbijartina wan a sêyemîn.

That gives East 58 votes over West’s 42, making it the winner.

ku 58 dengan dide rojhilat li ser 42-ên rojava, wê serkeftî dike.

But this doesn’t seem fair either.

lê ev jî dadmend xuya nake.

Not only did East start out in second-to-last place,

ne tenê rojhilat di cihê duyemîn-dawiyê de dest pê kir,

but a majority ranked it among their two least preferred options.

lê piraniyek ew di nav du vebijarkên xwe yên herî kêm bijarte de rêz kir,

Instead of using rankings, we could try voting in multiple rounds,

li şûna bi karanîna rêzikan, em dikarin di pir geran de dengdanê ezmûn bikin,

with the top two winners proceeding to a separate runoff.

bi du serkeftiyên jorîn re derbasî pêş birkek cuda dibin.

Normally, this would mean West and North winning the first round,

bara pitir, ev tê vê wateyê ku rojava û bakur tûra êkê bi dest dixin,

and North winning the second.

û bakur ya dûyê qezenc kirin.

But the residents of East Base realize

lê nîştecihên bingehê rojhilatê tê gihiştin

that while they don’t have the votes to win,

demê ku dengên wan nebin ji bo serkeftinê

they can still skew the results in their favor.

ew hîn jî dikarin encaman di berjewendiya xwe de bişkînin.

In the first round, they vote for South Base instead of their own,

di tûra êkê da, ew li şûna xwe dengê xwe didin başur,

successfully keeping North from advancing.

bi awayekê serkeftî bakûr ji pêşveçûnê dûr dixe.

Thanks to this "tactical voting" by East Base residents,

bi saya vê dengdana taktîkî ya niştecihên bingehê rojhilatê,

South wins the second round easily, despite being the least populated.

başûr tûra dûyê bi hêsanî qezenc dike, digel ku nifûsa herî kêm e jî.

Can a system be called fair and good if it incentivizes lying

gelu dibe ji pergalekê re dadperwer û baş bê gotin heke ew hanî derewkirinê bide,

about your preferences?

li ser hevyazên xwe?

Maybe what we need to do is let voters express a preference

dibe ku ya ku divê em bikin ev e ku bila hilbijêr hevyaza xwe diyar bikin

in every possible head-to-head matchup.

di her pêk hînanek gengaz de serî-bi-serî ( rûbirûbûn)

This is known as the Condorcet method.

ev wekî rêbaza kondorsêtê tê zanîn.

Consider one matchup: West versus North.

pêşbirkekê li berçav bigrin: rojava li hevber bakûr.

All 100 colonists vote on their preference between the two.

her 100 dagîrker li ser hevyaza xwe ya di navbera her duyan de deng didin.

So that's West's 42 versus the 58 from North, South, and East,

anku ev ya rojava ye 42 li hevber 58 ya li bakûr, başûr û rojhilat,

who would all prefer North.

kî dê bakûr hemî yê hevyaz bike.

Now do the same for the other five matchups.

niha heman tişt ji bo pênc pêkanînên din jî bikin.

The victor will be whichever base wins the most times.

yê ku bingehê wî herî zêde bi ser bikeve wê bibe serkeftî.

Here, North wins three and South wins two.

li vir, bakûr sê ya û başûr du yan qezenc dike

These are indeed the two most central locations,

bi rastî ev du deverên herî navendî ne,

and North has the advantage of not being anyone’s least preferred choice.

û bakûr xwediyê sûd ê ye ku ne kesek e ku herî kêm hilbijartinek ê hevyaz dike.

So does that make the Condorcet method an ideal voting system in general?

ji ber vê yekê gelo ew rêbaza kondorsêt ê bi gelemeperî dike pergalek dengdana nimûneyî?

Not necessarily.

pêdvî nake.

Consider an election with three candidates.

hilbijartinek bi sê berjengan li berçav bigrin.

If voters prefer A over B, and B over C, but prefer C over A,

heke hilbijêr A-yê ji B-yê, û B-yê ji C-yê hevyaz bikin, lê C-yê ji A-yê re hevyaz bikin,

this method fails to select a winner.

ev rê têkçû ku serkeftî hilbijêre.

Over the decades, researchers and statisticians have come up with

di deh salan de, lêkoler û hijmarzan derketin

dozens of intricate ways of conducting and counting votes,

bi dehan awayên tevlihevên meşandin û hijmartina dengan,

and some have even been put into practice.

û heta hindek jî xistine nav rahênan an,

But whichever one you choose,

lê hûn ê kîjan hilbijêrin,

it's possible to imagine it delivering an unfair result.

gengaz e ku meriv wêna bike ku ew encamek ne dadperwer derxîne.

It turns out that our intuitive concept of fairness

der dikeve holê ku têgeha me ya pêjinîdar a dadperweriyê

actually contains a number of assumptions that may contradict each other.

bi rastî çend pêşbînî hene ku dibe ku dijberî hev bin.

It doesn’t seem fair for some voters to have more influence than others.

ji bo hin hilbijêran dadperwer xuya nake ku ji yên din bêtir xwedî bandor bin.

But nor does it seem fair to simply ignore minority preferences,

lê ne jî rast xuya dike ku meriv tenê hevyazên hindikahiyan paşguh bike,

or encourage people to game the system.

an mirovan teşwîq bikin ku bi pergalê re bi lîzin.

In fact, mathematical proofs have shown that for any election

di rastiyê de, ezmûnên bîrkariyê ji bo her hilbijartinê ew diyar kirine

with more than two options,

bi du vebijarkan re,

it’s impossible to design a voting system that doesn’t violate

ne pêkane ku meriv pergalek a dengdanê ya ku binpê nake sêwiran bike

at least some theoretically desirable criteria.

qe nebe hindek pîvanên dîtnekî yên balkêş.

So while we often think of democracy as a simple matter of counting votes,

ji ber vê yekê gelek caran demê em demokrasiyê wekî mijarek a hêsan a jimartin a dengan difikrin,

it’s also worth considering who benefits from the different ways of counting them.

her wiha hêja ye ku meriv ji awayên cuda yên hijmartin a wan sûd werbigire.