Which voting system is the best? - Alex Gendler

Translator: Dinh Lieu Vu Reviewer: Ly Nguyễn

Imagine we want to build a new space port

Hãy tưởng tượng chúng ta muốn xây dựng

at one of four recently settled Martian bases,

một cảng không gian mới tại một trong bốn căn cứ định cư trên sao Hỏa

and are holding a vote to determine its location.

và đang tổ chức một cuộc bỏ phiếu để chọn vị trí để đặt cảng.

Of the hundred colonists on Mars, 42 live on West Base, 26 on North Base,

Trong số 100 người khai phá trên sao Hỏa, 42 người ở phía Tây, 26 người ở phía Bắc,

15 on South Base, and 17 on East Base.

phía Nam 15 người và 17 người ở phía Đông.

For our purposes, let’s assume that everyone prefers the space port

Và mọi người, ai cũng muốn cảng không gian được đặt

to be as close to their base as possible, and will vote accordingly.

gần với khu ở của mình nhất có thể, nên sẽ dựa vào đó để bỏ phiếu cho phù hợp.

What is the fairest way to conduct that vote?

Vậy làm thế nào để đưa ra lựa chọn công bằng nhất?

The most straightforward solution would be to just let each individual

Giải pháp đơn giản nhất là chỉ để mỗi cá nhân

cast a single ballot, and choose the location with the most votes.

bỏ một lá phiếu và chọn ra vị trí có nhiều phiếu bầu nhất.

This is known as plurality voting, or "first past the post."

Đó là biểu quyết đa số, hay còn gọi là “Đầu phiếu đa số tương đối.”

In this case, West Base wins easily,

Trong trường hợp này, cư dân phía Tây sẽ dễ dàng thắng cuộc,

since it has more residents than any other.

vì có đông thành viên nhất.

And yet, most colonists would consider this the worst result,

Tuy nhiên, hầu hết mọi người sẽ coi đây là kết quả tồi tệ nhất,

given how far it is from everyone else.

vì nó không công bằng với họ.

So is plurality vote really the fairest method?

Vậy phương thức bỏ phiếu đa số có thực sự công bằng?

What if we tried a system like instant runoff voting,

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta thử một hệ thống bỏ phiếu bổ sung tức thì,

which accounts for the full range of people’s preferences

cách này sẽ giải quyết đầy đủ mong muốn của mọi người

rather than just their top choices?

dựa vào số đông?

Here’s how it would work.

Và đây là cách nó đó vận hành.

First, voters rank each of the options from 1 to 4,

Đầu tiên, người ta sẽ xếp hạng các lựa chọn từ 1 tới 4,

và so sánh và lấy ra lựa chọn đứng đầu.

and we compare their top picks.

South receives the fewest votes for first place, so it’s eliminated.

Ở vòng đầu tiên khu phía Nam nhận được ít phiếu bầu nhất nên bị loại.

Its 15 votes get allocated to those voters’ second choice—

15 người của khu này sẽ được chỉ định bầu lại --

East Base— giving it a total of 32.

với khu phía Đông – tổng cộng là 32 phiếu bầu.

We then compare top preferences and cut the last place option again.

Và ta lại tiếp tục so sánh để bình chọn.

This time North Base is eliminated.

Lần này là tới khu phía Bắc bị loại.

Its residents’ second choice would’ve been South Base,

Cư dân ở đây lại tiếp tục bầu lại cho khu phía Nam,

but since that’s already gone, the votes go to their third choice.

nhưng vì phía Nam đã bị loại, nên họ sẽ bầu lại lần thứ ba.

That gives East 58 votes over West’s 42, making it the winner.

Điều đó khiến phía Đông có 58 phiếu và chiến thắng so với 42 phiếu của phía Tây.

But this doesn’t seem fair either.

Nhưng điều này dường như chưa công bằng.

Not only did East start out in second-to-last place,

Khu phía đông East không chỉ đi từ vị trí áp chót về vị trí dẫn đầu,

but a majority ranked it among their two least preferred options.

mà còn dẫn đầu cả về số lựa chọn ít được yêu thích nhất.

Instead of using rankings, we could try voting in multiple rounds,

Thay vì xếp thứ hạng, ta có thể thử bỏ phiếu trong nhiều vòng,

with the top two winners proceeding to a separate runoff.

với hai vị trí dẫn đầu sẽ tiến tới một vòng riêng.

Normally, this would mean West and North winning the first round,

Theo lẽ thường, khu phía Tây và phía Bắc sẽ thắng ở vòng đầu, và khu phía Bắc

and North winning the second.

sẽ chiến thắng ở vòng hai.

But the residents of East Base realize

Nhưng cư dân ở khu phía Đông nhận thấy rằng

that while they don’t have the votes to win,

khi mà họ không đủ phiếu để thắng,

they can still skew the results in their favor.

họ vẫn có thể bóp méo kết quả nghiêng về phía họ.

In the first round, they vote for South Base instead of their own,

Ở vòng đầu, họ bỏ phiếu cho khu phía Nam thay vì bỏ phiếu cho mình,

successfully keeping North from advancing.

để ngăn chặn khu phía Bắc có lợi thế.

Thanks to this "tactical voting" by East Base residents,

Nhờ “chiến thuật bỏ phiếu” này của cư dân phía Đông,

South wins the second round easily, despite being the least populated.

dù có ít cư dân nhất nhưng khu phía Nam đã dễ dàng vượt qua vòng.

Can a system be called fair and good if it incentivizes lying

Hệ thống bầu cử có thể coi là công bằng và hợp lý không nếu nó hướng ta nói dối

about your preferences?

về lựa chọn của mình?

Maybe what we need to do is let voters express a preference

Có lẽ điều mà chúng ta cần làm là để các cử tri bày tỏ sự lựa chọn

in every possible head-to-head matchup.

trong mọi cuộc tranh đấu diễn ra trực tiếp.

This is known as the Condorcet method.

Đây gọi là phương pháp Condorcet.

Consider one matchup: West versus North.

Nhìn vào cuộc cạnh tranh giữa khu phía Tây và khu phía bắc.

All 100 colonists vote on their preference between the two.

Tất cả 100 người khai hoang bỏ phiếu cho cả hai khu.

So that's West's 42 versus the 58 from North, South, and East,

Vậy nên, khu phía Tây có 42 phiếu so với 58 phiếu từ 3 khu phía Bắc, Nam và Đông,

who would all prefer North.

thì lợi thế sẽ nghiêng về khu phía Bắc.

Now do the same for the other five matchups.

Giờ ta so sánh với 5 cuộc cạnh tranh khác.

The victor will be whichever base wins the most times.

Những người chiến thắng sẽ là căn cứ thắng nhiều lần nhất.

Here, North wins three and South wins two.

Với, khu phía Bắc thắng 3 lần và khu Nam thắng 2 lần.

These are indeed the two most central locations,

Cả hai đều thực sự là những vị trí trung tâm,

and North has the advantage of not being anyone’s least preferred choice.

và khu phía Bắc có lợi thế về sự lựa chọn ít ưu tiên của bất kì ai.

So does that make the Condorcet method an ideal voting system in general?

Vậy có phải chăng phương pháp Condorcet là hệ thống bỏ phiếu lý tưởng nói chung?

Not necessarily.

Không hẳn vậy.

Consider an election with three candidates.

Xem xét việc lựa chọn giữa 3 ứng viên.

If voters prefer A over B, and B over C, but prefer C over A,

Nếu các cử tri nghiêng về A hơn B, và B hơn C, và nghiêng về C hơn A,

this method fails to select a winner.

thì sẽ là thất bại nếu phương pháp này để lựa chọn.

Over the decades, researchers and statisticians have come up with

Trong nhiều thập kỷ, các nhà nghiên cứu và thống kê đã đi tới

dozens of intricate ways of conducting and counting votes,

hàng chục cách thức phức tạp để tiến hành và kiểm phiếu,

and some have even been put into practice.

và một số cách thậm chí đã được đưa vào thực tế.

But whichever one you choose,

Nhưng dù cách nào,

it's possible to imagine it delivering an unfair result.

thì ta có thể thấy nó khó đem lại một kết quả công bằng.

It turns out that our intuitive concept of fairness

Hóa ra khái niệm trực giác về sự công bằng đó của chúng ta

actually contains a number of assumptions that may contradict each other.

lại thực sự chứa đựng những nhận định mà có thể mâu thuẫn lẫn nhau.

It doesn’t seem fair for some voters to have more influence than others.

Nó dường như không công bằng với một số cử tri có ảnh hưởng hơn các cử tri khác.

But nor does it seem fair to simply ignore minority preferences,

Nhưng sẽ không công bằng nếu chỉ đơn giản bỏ qua lựa chọn thiểu số,

or encourage people to game the system.

hay khuyến nghị mọi người sử dụng mánh khóe.

In fact, mathematical proofs have shown that for any election

Trên thực tế, các chứng minh toán học đã chỉ ra trong bất kì cuộc bình bầu nào

with more than two options,

mà có nhiều hơn hai lựa chọn,

it’s impossible to design a voting system that doesn’t violate

sẽ là bất khả thi để thiết kế một hệ thống mà về lý thuyết không vi phạm

at least some theoretically desirable criteria.

ít nhất vài tiêu chí mong muốn.

So while we often think of democracy as a simple matter of counting votes,

Vậy trong khi chúng ta thường nghĩ về nền dân chủ

chỉ đơn giản là việc kiểm phiếu,

it’s also worth considering who benefits from the different ways of counting them.

thì cũng nên xem xét ai được lợi từ những cách đếm phiếu khác nhau.