Which voting system is the best? - Alex Gendler

Translator: Daban Q. Jaff Reviewer: Razaw S. Bor

Imagine we want to build a new space port

بیهێنە بەرچاوت کە دەمانەوێت دەروازەیەکی نوێی بۆشایی ئاسمان دروست بکەین

at one of four recently settled Martian bases,

لە یەکێک لە چوار بنکە تازە دامەزراوەکانی مەریخ،

and are holding a vote to determine its location.

و دەنگدان ئەنجام دەدەن بۆ دیاریکردنی شوێنەکەی.

Of the hundred colonists on Mars, 42 live on West Base, 26 on North Base,

لە سەد دانیشتووی مەریخ، 42 کەس لە بنکەی ڕۆژئاوا دەژین، 26 کەس لە بنکەی باکوور،

15 on South Base, and 17 on East Base.

١٥ لە بنکەی باشوور، و ١٧ لە بنکەی ڕۆژهەڵات.

For our purposes, let’s assume that everyone prefers the space port

بۆ مەبەستەکانمان، با گریمانە بکەین کە هەمووان دەرچەی بۆشایی ئاسمانیان پێ باشترە

to be as close to their base as possible, and will vote accordingly.

لە بنکەکەیان نزیک بێت، و بەو پێیە دەنگ دەدەن.

What is the fairest way to conduct that vote?

دادپەروەرترین ڕێگە بۆ ئەنجامدانی ئه و دەنگدانە چییە؟

The most straightforward solution would be to just let each individual

ئاسانترین چارەسەر ئەوە دەبێت کە تەنها ڕێگە بە هەر تاکێک بدەین

cast a single ballot, and choose the location with the most votes.

یەک دەنگ بدات، و ئەو شوێنەی زۆرترین دەنگی هێنا هەلبژێردرێت.

This is known as plurality voting, or "first past the post."

ئەمەش بە دەنگدانی فرەیی ناسراوە، یان “یەکەم پۆستی تێپەڕیو.”

In this case, West Base wins easily,

لەم حاڵەتەدا بنکەی رۆژئاو ا بە ئاسانی سەردەکەوێت،

since it has more residents than any other.

بەو پێیەی دانیشتوانی لە هەموو شتێکی تر زیاترە.

And yet, most colonists would consider this the worst result,

و لەگەڵ ئەوەشدا، زۆربەی دانیشتوانەکان ئەمە بە خراپترین ئەنجام دەبینن،

given how far it is from everyone else.

بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە شوێنەکە لە هەموو بنکەکانیتر دوورە.

So is plurality vote really the fairest method?

بۆیە، ئایا دەنگی زۆرینە دادپەروەرترین؟

What if we tried a system like instant runoff voting,

ئەی ئەگەر سیستەمێک تاقی بکەینەوە وەک دەنگدانی خێرای خولی دووەم،

which accounts for the full range of people’s preferences

کە تەواوی مەودای یارییەکە لە وەستی خەڵکەکە لەبەرچاو بگرێت

rather than just their top choices?

نەک تەنها هەڵبژاردە سەرەکییەکانیان؟

Here’s how it would work.

بەم جۆرەیە<

First, voters rank each of the options from 1 to 4,

یەکەم: دەنگدەران ڕێزبەندی بۆ هەریەک لە بژاردەکان لە ١ تا ٤ دەکەن،

و ئێمە بەراورد دەکەین لە هەڵبژاردە سەرەکییەکانیان.

and we compare their top picks.

South receives the fewest votes for first place, so it’s eliminated.

باشوور کەمترین دەنگ وەردەگرێت بۆ پلەی یەکەم، بۆیە دووردەخرێتەوە.

Its 15 votes get allocated to those voters’ second choice—

15 دەنگەکەی تەرخان دەکرێت بۆ هەڵبژاردەی دووەمی ئەو دەنگدەرانە—

East Base— giving it a total of 32.

بنکەی ڕۆژهەڵات- کە کۆی گشتی ٣٢ کەسی پێدەبەخشێت.

We then compare top preferences and cut the last place option again.

ئێمە دیسان بەراوردی هەڵبژاردەی دڵخواز دەکەین و هەڵبژاردەی دۆڕاو دووردەخەینەوە.

This time North Base is eliminated.

ئەمجارەیان بنکەی باکوور دووردەخرێتەوە.

Its residents’ second choice would’ve been South Base,

هەڵبژاردەی دووەمی دەنگدەران بنکەی باشوور دەبوو،

but since that’s already gone, the votes go to their third choice.

بەڵام بەو پێیەی ئەوە پێشتر نەماوە، دەنگەکان دەچنە سەر هەڵبژاردەی سێیەمی خۆیان.

That gives East 58 votes over West’s 42, making it the winner.

بەمەش ڕۆژهەڵات ٥٨ دەنگ بە بەراورد بە ٤٢ ی ڕۆژهەڵات. دەیکاتە براوە.

But this doesn’t seem fair either.

بەڵام ئەمەش پێناچێت دادپەروەرانە بێت.

Not only did East start out in second-to-last place,

ڕۆژهەڵات نەک هەر لە پلەی دووەم بۆ کۆتا بوو،

but a majority ranked it among their two least preferred options.

بەڵام زۆرینە هەڵیانبژاردبوو وەک دوو بژاردەی کەمترین پەسەندکراویان.

Instead of using rankings, we could try voting in multiple rounds,

لەبری ئەوەی ڕیزبەندی بەکاربهێنین، دەتوانین دەنگدان لە چەندین خولدا تاقیبکەینەوە،

with the top two winners proceeding to a separate runoff.

کە دوو براوەی سەرەکی بەردەوام دەبن تا قۆناغی رووبەرووبوونەوەی یەکتر.

Normally, this would mean West and North winning the first round,

بە شێوەیەکی ئاسایی ئەمە بە مانایی ئەوە دێت ڕۆژئاوا و باکوور بردنەوەی قۆناغی یەکەم دەبن،

and North winning the second.

و باکوور براوەی قۆناغی دووەم دەبێت.

But the residents of East Base realize

بەڵام دانیشتوانی بنکەی ڕۆژهەڵات درک بەوە دەکەن

that while they don’t have the votes to win,

لە کاتێکدا کە ئەوان دەنگی پێویستیان بۆ بردنەوە نییە،

they can still skew the results in their favor.

هێشتا دەتوانن ئەنجامەکان لە بەرژەوەندیان ئاراستە بکەن.

In the first round, they vote for South Base instead of their own,

لە خولی یەکەمدا دەنگ دەدەن بۆ بنکەی باشوور لەبری بنکەی خۆیان،

successfully keeping North from advancing.

بە سەرکەوتوویی ڕێگە لە پێشکەوتنی باکوور دەگرن.

Thanks to this "tactical voting" by East Base residents,

سوپاس بۆ ئەم “دەنگدانە تاکتیکییە“ی دانیشتوانی بنکەی ڕۆژهەڵات،

South wins the second round easily, despite being the least populated.

باشور بە ئاسانی قۆناغی دووەم دەباتەوە، سەرەڕای ئەوەی کەمترین دانیشتووانی تێدایە.

Can a system be called fair and good if it incentivizes lying

ئایا دەکرێت سیستەمێک دادپەروەر و باش ئەگەر هاندەر بێت بۆ درۆکردن

about your preferences?

سەبارەت بە ئارەزووەکانت؟

Maybe what we need to do is let voters express a preference

ڕەنگە ئەوەی پێویست بێت ئەوەیە کە دەنگدەران ئازادانە دەنگبدەن

in every possible head-to-head matchup.

لە هەموو رووبەروو بوونەیەکدا.

This is known as the Condorcet method.

ئەمەش بە شێوازی کۆندۆرسێت ناسراوە.

Consider one matchup: West versus North.

یەک یاریکردن لەبەرچاو بگرن: ڕۆژئاوا بەرامبەر باکوور.

All 100 colonists vote on their preference between the two.

هەر ١٠٠ دەنگدەرەکە دەنگ بە ئارەزووی خۆیان دەدەن لە نێوان ئەو دووانەدا.

So that's West's 42 versus the 58 from North, South, and East,

کەواتە ئەوە ٤٢ ی ڕۆژئاوا بەرامبەر ٥٨ ی باکوور و باشوور و ڕۆژهەڵاتە،

who would all prefer North.

کە هەموویان باکووریان پێ باشترە.

Now do the same for the other five matchups.

ئێستاش هەمان شت بکە بۆ پێنج یارییەکەی تر.

The victor will be whichever base wins the most times.

براوە هەر بنکەیەک بێت زۆرترین جار سەردەکەوێت.

Here, North wins three and South wins two.

لێرەدا، باکوور سێ سەرکەوتن و باشوور دوو بردنەوە بەدەست دەهێنێنن.

These are indeed the two most central locations,

بەڕاستی ئەمانە ئەو دووانە شوێنە ناوەندییەکانن،

and North has the advantage of not being anyone’s least preferred choice.

و باکوور تایبەتمەندی ئەوەی هەیە کە ناخوازراوترین هەڵبژاردەی هیج کەسێک نییە.

So does that make the Condorcet method an ideal voting system in general?

ئایا ئەوەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە شێوازی کۆندۆرسێت باشترین سیستەمی دەنگدان بێت بە گشتی؟

Not necessarily.

مەرج نییە.

Consider an election with three candidates.

بیر لە هەڵبژاردنێک بکەرەوە کە سێ کاندید خۆییان هەڵبژاردووە.

If voters prefer A over B, and B over C, but prefer C over A,

ئەگەر دەنگدەران ئەی لە ب، و ب لە س پێ باشتر بێت، بەڵام س بە باشتر دەزانن لە ئەی،

this method fails to select a winner.

ئەم شێوازە شکست دەهێنێت لە دەستینیشان کردنی براوەیەک.

Over the decades, researchers and statisticians have come up with

بەدرێژایی دەیان ساڵ، توێژەران و ئامارناسان هاتونەتە پێشەوە و

dozens of intricate ways of conducting and counting votes,

دەیان ڕێگەی ئاڵۆز لە بەڕێوەبردن و ژماردنەوەی دەنگەکان،

and some have even been put into practice.

و هەندێکیشیان تەنانەت خراینە بواری جێبەجێکردنەوەش.

But whichever one you choose,

بەڵام هەر کامیان هەڵبژێریت،

it's possible to imagine it delivering an unfair result.

دەکرێت ئەنجامێکی نادادپەروەرانە بهێنرێتە بەرچاو.

It turns out that our intuitive concept of fairness

دەردەکەوێت کە چەمکی بنەڕەتی دادپەروەری

actually contains a number of assumptions that may contradict each other.

لە ڕاستیدا کۆمەڵێک گریمانە لەخۆدەگرێت کە ڕەنگە دژیەکبن.

It doesn’t seem fair for some voters to have more influence than others.

پێناچێت بۆ هەندێک لە دەنگدەران دادپەروەرانە بێت کە هەندێک لە دەنگدەران کاریگەری زیاتریان هەبێت.

But nor does it seem fair to simply ignore minority preferences,

هەروەها پشتگوێخستنی خواستنی کەمینەکانیش پێناچێت بە ئاسانی دادپەروەرانە بێت،

or encourage people to game the system.

یان هاندانی خەڵک بۆ یاریکردن بە سیستەمەکە.

In fact, mathematical proofs have shown that for any election

لە ڕاستیدا بەڵگەی بیرکاری نیشانیان داوە کە بۆ هەر هەڵبژاردنێک

with more than two options,

کە لە دوو بژاردە زیاتر بێت،

it’s impossible to design a voting system that doesn’t violate

مەحاڵە سیستەمی دەنگدان دابڕێژرێت کە پێشێلکاری ناکات

at least some theoretically desirable criteria.

لانیکەم لە هەندێک لە پێوەرە خوازراوەکان لە ڕووی تیۆریەوە.

So while we often think of democracy as a simple matter of counting votes,

کەواتە لە کاتێکدا زۆرجار بیر لە دیموکراسی دەکەینەوە وەک شتێکی سادەی ژماردنەوەی دەنگەکان،

it’s also worth considering who benefits from the different ways of counting them.

گرنگە بیر لە براوەی شێوازە جیاوازەکانی ژماردنی دەنگەکانیش بکەینەوە.