Which voting system is the best? - Alex Gendler

1,249,184 views ・ 2020-06-11

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Adel Kuzulu Gözden geçirme: Can Boysan
00:06
Imagine we want to build a new space port
0
6817
2800
Yakın zamanda, yerleşik dört Mars üssünden birinde
00:09
at one of four recently settled Martian bases,
1
9617
3583
yeni bir uzay limanı inşa etmek istediğimizi
00:13
and are holding a vote to determine its location.
2
13200
3450
ve yerini belirlemek için oy kullandığımızı düşünün.
00:16
Of the hundred colonists on Mars, 42 live on West Base, 26 on North Base,
3
16650
6832
Mars'taki 100 sömürgecinin 42'si Batı üssünde, 26'sı Kuzey üssünde,
00:23
15 on South Base, and 17 on East Base.
4
23482
4770
15'i Güney ve 17'si Doğu üssünde yaşıyor.
00:28
For our purposes, let’s assume that everyone prefers the space port
5
28252
4090
Amaçlarımız için herkesin uzay limanının üslerine
00:32
to be as close to their base as possible, and will vote accordingly.
6
32342
4813
olabildiğince yakın olmasını tercih ettiğini
ve buna göre oy vereceğini varsayalım.
00:37
What is the fairest way to conduct that vote?
7
37155
3290
Bu oylamayı yapmanın en adil yolu ne?
00:40
The most straightforward solution would be to just let each individual
8
40445
3955
En basit çözüm, her bireyin tek bir oylama yapmasına izin vermek
00:44
cast a single ballot, and choose the location with the most votes.
9
44400
4350
ve en çok oyu alan yeri seçmek olacak.
00:48
This is known as plurality voting, or "first past the post."
10
48750
5369
Bu, "oy çokluğu sistemi" veya çoğul oylama olarak bilinir.
00:54
In this case, West Base wins easily,
11
54119
3060
Bu durumda, Batı üssü kolayca kazanır
00:57
since it has more residents than any other.
12
57179
2612
çünkü diğerlerinden daha fazla sakini var.
00:59
And yet, most colonists would consider this the worst result,
13
59791
4240
Yine de, çoğu sömürgeci, diğer herkesten ne kadar uzakta olursa olsun,
01:04
given how far it is from everyone else.
14
64031
3014
bunu en kötü sonuç olarak kabul eder.
01:07
So is plurality vote really the fairest method?
15
67045
5054
Peki çoğulluk oyu gerçekten en adil yöntem mi?
01:12
What if we tried a system like instant runoff voting,
16
72099
3840
Ya anlık akış oylama gibi,
01:15
which accounts for the full range of people’s preferences
17
75939
3326
sadece en iyi seçimleri yerine,
tüm insanların tercihlerini açıklayan bir sistem denediysek?
01:19
rather than just their top choices?
18
79265
2326
01:21
Here’s how it would work.
19
81591
1540
Şu şekilde olur:
01:23
First, voters rank each of the options from 1 to 4,
20
83131
3870
ilk olarak, seçmenler seçeneklerin her birini 1'den 4'e kadar sıralar
01:27
and we compare their top picks.
21
87001
2650
ve ilk seçimlerini karşılaştırırız.
01:29
South receives the fewest votes for first place, so it’s eliminated.
22
89651
4697
Güney, birincilik için en az oyu aldı, bu yüzden elendi.
01:34
Its 15 votes get allocated to those voters’ second choice—
23
94348
5368
15 oy bu seçmenlerin ikinci tercihi olan Doğu üssüne dağıtılıyor
01:39
East Base— giving it a total of 32.
24
99716
3950
ve toplamda 32 puan veriliyor.
01:43
We then compare top preferences and cut the last place option again.
25
103666
5511
Sonra en çok oy alanları karşılaştırır ve en az alanı tekrar eleriz.
01:49
This time North Base is eliminated.
26
109177
2180
Bu sefer Kuzey üssü elendi.
01:51
Its residents’ second choice would’ve been South Base,
27
111357
3569
Sakinlerin ikinci tercihi Güney üssü olacaktı
01:54
but since that’s already gone, the votes go to their third choice.
28
114926
4264
ancak zaten elendiğinden dolayı, oylar üçüncü tercihlerine gidiyor.
01:59
That gives East 58 votes over West’s 42, making it the winner.
29
119190
6200
Bu, Batı'nın 42 oyuna karşılık Doğu'ya 58 oy vererek onu kazanan yapar.
02:05
But this doesn’t seem fair either.
30
125390
2700
Ancak bu da adil görünmüyor.
02:08
Not only did East start out in second-to-last place,
31
128090
3716
Doğu, sondan ikinci olarak başlamakla kalmadı,
02:11
but a majority ranked it among their two least preferred options.
32
131806
4474
ayrıca çoğunluk onu en az tercih ettikleri iki seçenek arasında sıraladı.
02:16
Instead of using rankings, we could try voting in multiple rounds,
33
136280
4587
Sıralamaları kullanmak yerine,
02:20
with the top two winners proceeding to a separate runoff.
34
140867
4190
birden fazla turda oy kullanmayı deneyebiliriz.
02:25
Normally, this would mean West and North winning the first round,
35
145057
4063
Normalde bu, Batı ve Kuzey'in ilk turu
ve Kuzey'in ikinci turu kazanması anlamına gelir.
02:29
and North winning the second.
36
149120
1728
02:30
But the residents of East Base realize
37
150848
2661
Ancak Doğu üssü sakinleri,
02:33
that while they don’t have the votes to win,
38
153509
2520
kazanacak oyları olmasa da,
02:36
they can still skew the results in their favor.
39
156029
3340
sonuçları yine de lehine çevirebileceklerini fark ediyorlar.
02:39
In the first round, they vote for South Base instead of their own,
40
159369
3920
İlk turda, kendi yerine Güney Üsse oy vererek
02:43
successfully keeping North from advancing.
41
163289
3010
Kuzey'i başarılı bir şekilde ilerlemekten alıkoyuyorlar.
02:46
Thanks to this "tactical voting" by East Base residents,
42
166299
3760
Doğu Üssü sakinlerinin bu "taktiksel oylaması" sayesinde
02:50
South wins the second round easily, despite being the least populated.
43
170059
5118
Güney, en az nüfuslu olmasına rağmen kolayca ikinci raundu kazandı.
02:55
Can a system be called fair and good if it incentivizes lying
44
175177
4585
Bir sistem, tercihleriniz hakkında sizi yalan söylemeye teşvik ederse
02:59
about your preferences?
45
179762
1950
adil ve iyi olarak adlandırılabilir mi?
03:01
Maybe what we need to do is let voters express a preference
46
181712
3799
Belki de yapmamız gereken, seçmenlerin olası olan
03:05
in every possible head-to-head matchup.
47
185511
3165
her kafa kafaya eşleşmede bir tercih ifade etmelerine izin vermek.
03:08
This is known as the Condorcet method.
48
188676
2995
Bu, Condorcet yöntemi olarak bilinir.
03:11
Consider one matchup: West versus North.
49
191671
3532
Bir eşleşmeyi düşünün: Batı ve Kuzey.
03:15
All 100 colonists vote on their preference between the two.
50
195203
3510
100 sömürgecinin tümü, ikisi arasındaki tercihlerine oy veriyor.
03:18
So that's West's 42 versus the 58 from North, South, and East,
51
198713
4803
Batı'nın 42'sine karşı
Kuzey, Güney ve Doğu'dan, Kuzey'i tercih eden sayısı 58.
03:23
who would all prefer North.
52
203516
2215
03:25
Now do the same for the other five matchups.
53
205731
3335
Diğer beş eşleştirme için de aynısını yapın.
03:29
The victor will be whichever base wins the most times.
54
209066
3595
Zafer en çok kez kazanan üssün olacak.
03:32
Here, North wins three and South wins two.
55
212661
3961
Burada Kuzey üç, Güney iki kere kazanıyor.
03:36
These are indeed the two most central locations,
56
216622
3460
Bunlar aslında en merkezi iki konum
03:40
and North has the advantage of not being anyone’s least preferred choice.
57
220082
5577
ve Kuzey, kimsenin en az tercih edilen seçeneği olmama avantajına sahip.
03:45
So does that make the Condorcet method an ideal voting system in general?
58
225659
5187
Peki bu, Condorcet yöntemini genel olarak ideal oylama sistemi haline getiriyor mu?
03:50
Not necessarily.
59
230846
2330
Bu şart değil.
03:53
Consider an election with three candidates.
60
233176
2701
Üç adayla bir seçim yapmayı düşünün.
03:55
If voters prefer A over B, and B over C, but prefer C over A,
61
235877
5664
Seçmenler A'yı B'ye, B'yi C'ye ancak C'yi de A'ya tercih ederlerse
04:01
this method fails to select a winner.
62
241541
2610
bu yöntem bir kazanan seçemez.
04:04
Over the decades, researchers and statisticians have come up with
63
244151
3876
On yıllar boyunca, araştırmacılar ve istatistikçiler oylama yapmak
04:08
dozens of intricate ways of conducting and counting votes,
64
248027
4030
ve oy saymak için düzinelerce karmaşık yol buldular
04:12
and some have even been put into practice.
65
252057
2783
ve hatta bazıları uygulamaya da konuldu.
04:14
But whichever one you choose,
66
254840
1897
Hangisini seçerseniz seçin,
04:16
it's possible to imagine it delivering an unfair result.
67
256737
4771
haksız bir sonuç verdiğini düşünmek mümkün.
04:21
It turns out that our intuitive concept of fairness
68
261508
3620
Sezgisel adalet kavramımızın aslında birbiriyle çelişebilecek
04:25
actually contains a number of assumptions that may contradict each other.
69
265128
4462
birtakım varsayımlar içerdiği ortaya çıkıyor.
04:29
It doesn’t seem fair for some voters to have more influence than others.
70
269590
4320
Bazı seçmenlerin diğerlerinden daha fazla etkisi olması adil görünmüyor.
04:33
But nor does it seem fair to simply ignore minority preferences,
71
273910
4343
Ancak azınlık tercihlerini görmezden gelmek
04:38
or encourage people to game the system.
72
278253
3166
ya da insanları sistemi oynamaya teşvik etmek de adil görünmüyor.
04:41
In fact, mathematical proofs have shown that for any election
73
281419
4034
Aslında, matematiksel kanıtlar,
ikiden fazla seçeneğe sahip olan herhangi bir seçim için
04:45
with more than two options,
74
285453
1790
04:47
it’s impossible to design a voting system that doesn’t violate
75
287243
3780
en azından teorik olarak istenen bazı kriterleri ihlal etmeyen
04:51
at least some theoretically desirable criteria.
76
291023
4490
bir oylama sistemi tasarlamanın imkansız olduğunu göstermiştir.
04:55
So while we often think of democracy as a simple matter of counting votes,
77
295513
4517
Dolayısıyla, demokrasiyi oyları saymanın basit bir konusu olarak düşünürken,
05:00
it’s also worth considering who benefits from the different ways of counting them.
78
300030
5433
onları saymanın farklı yollarından kimin yararlandığını da düşünmek gerekir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7