Why do our bodies age? - Monica Menesini

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma

In 1997, a French woman named Jeanne Calment

၁၉၉၇ ခုနှစ်မှာ ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာ ၁၂၂ နှစ်နဲ့ ၁၆၄ ရက်ကြာပြီးတဲ့နောက်

passed away after 122 years and 164 days on this Earth,

ပြင်သစ်အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ Jeanne Calment ကွယ်လွန်သွားပြီး

making her the oldest known person in history.

သမိုင်းမှာ လူသိတဲ့ အသက်အကြီးဆုံးပုဂ္ဂိုလ် ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

Her age was so astounding

သူ့ အရွယ်က အံ့အားသင့်စရာ ဖြစ်ခဲ့တော့

that a millionaire pledged $1 million to anyone who could break her record.

သန်းကြွယ်သူဌေး တစ်ယောက်က သူ့စံချိန်ကို ချိုးနိုင်သူကို ဒေါ်လာ ၁ သန်းကတိပေးခဲ့တယ်။

But in reality, living to this age or beyond

ဒါပေမဲ့ တကယ်တော့ ဒီအရွယ် ဒါမှမဟုတ် ဒီထက်ကျော်လွန်ပြီး အသက်ရှင်နေတာက

is a feat that very few, maybe even no humans,

မရှိသလောက် ဒါမှမဟုတ် ဘယ်လူသားမှတောင်

are likely to accomplish.

မပြီးမြောက်နိုင်တဲ့ အောင်မြင်မှုတစ်ခုပါ။

Human bodies just aren't built for extreme aging.

လူ့ကိုယ်ခန္ဓာတွေကို အလွန်အမင်း အိုမင်းတာ အတွက် တည်ဆောက်ထားတာ မဟုတ်ဘူး။

Our capacity is set at about 90 years.

ကျွန်မတို့ရဲ့ အစွမ်းကို နှစ် ၉၀ လောက်မှာ သတ်မှတ်ထားတာပါ။

But what does aging really mean

ဒါပေမဲ့ အိုမင်းတာက တကယ် ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ၊

and how does it counteract the body's efforts to stay alive?

ဒါက အသက်ဆက်ရှင်ဖို့ ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ အားထုတ်မှုတွေကို ဘယ်လို ချေဖျက်ပစ်သလဲ။

We know intuitively what it means to age.

အသက်အရွယ်အတွက် ဘာကို ဆိုလိုတာကို အလိုလို သိကြပါတယ်။

For some, it means growing up,

အချို့အတွက်တော့ ကြီးပြင်းလာတာကို ဆိုလိုတာပါ။

while for others, it's growing old.

အခြားသူများအတွက်တော့ အိုမင်းလာတာပါ။

Yet finding a strict scientific definition of aging is a challenge.

ဒါပေမဲ့ အိုမင်းတာရဲ့ တိကျတဲ့ သိပ္ပံဆိုင်ရာ ဖွင့်ဆိုချက်ကို ရှာတာက စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုပါ။

What we can say is that aging occurs when intrinsic processes

ပြောနိုင်တာက ပင်ကိုဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ နေရောင်နဲ့ လေ၊ရေနဲ့ အစာတွေထဲက

and interactions with the environment, like sunlight,

အဆိပ်အတောက်တွေလို ဝန်းကျင်နဲ့ အပြန်အလှန် ဆက်သွယ်မှုတွေက

and toxins in the air, water, and our diets,

ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ မော်လီကျူးတွေနဲ့

cause changes in the structure

ဆဲလ်တွေရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ လုပ်ဆောင်ပုံကို

and function of the body's molecules and cells.

ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်စေတဲ့အခါ၊ အိုမင်းတာ ဖြစ်ပေါ်တာပါ။

Those changes in turn drive their decline,

ဒီအပြောင်းအလဲတွေက တစ်ဖန် ကျဆင်းသွားပြီး

and subsequently, the failure of the whole organism.

နောက်ပိုင်းမှာ ဇီဝရုပ်တစ်ခုလုံးရဲ့ ပျက်ယွင်းမှုကို ဖြစ်စေတယ်။

The exact mechanisms of aging are poorly understood.

အိုမင်းတာရဲ့ တိကျတဲ့ ယန္တရားတွေကို ကောင်းကောာင် နားမလည်ကြဘူး။

But recently, scientists have identified nine physiological traits,

ဒါပေမဲ့၊ မကြာမီက ဗီဇ ပြောင်းလဲမှုတွေကနေ အဓိက ကဏ္ဍကနေ ပါဝင်တဲ့ ဆဲလ်တစ်ခုရဲ့

ranging from genetic changes

ပြန်လည်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းထဲက

to alterations in a cell's regenerative ability

ပြောင်းလဲမှုတွေအထိ၊ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ စရိုက် ၉ ခု ကို

that play a central role.

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဖော်ထုတ်ခဲ့တယ်။

Firstly, as the years pass, our bodies accumulate genetic damage

ပထမဆုံး၊ နှစ်တွေကုန်လွန်လာတာနဲ့၊ ကိုယ်ခန္ဓာတွေဟာ DNA ဒဏ်ရာတွေရဲ့

in the form of DNA lesions.

ပုံစံနဲ့ ဗီဇ ပျက်စီးမှုက စုပုံလာတယ်။

These occur naturally when the body's DNA replicates,

ဒါက ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ DNA ကပုံတူပွားတဲ့အခါ၊ သဘာဝအလျောက် ဖြစ်ပေါ်ပြီး

but also in non-dividing cells.

ကွဲပြားမှုမနေတဲ့ ဆဲလ်တွေမှာရောပါ။

Organelles called mitochondria are especially prone to this damage.

Mitochondria လို့ခေါ်တဲ့ ကလာပ်စည်းတွေဟာ အထူးသဖြင့် ဒီပျက်စီးမှု ဖြစ်လေ့ရှိတာပါ။

Mitochondria produce adenosine triphosphate,

Mitochondria က ဆဲလ် ဖြစ်စဉ် အားလုံးအတွက် အဓိက စွမ်းအင်

အရင်းအမြစ်ဖြစ်တဲ့

or ATP,

the main energy source for all cellular processes,

adenosine triphosphate ဒါမှမဟုတ် ATP ကို ထုတ်လုပ်တာအပြင်၊

plus mitochondria regulate many different cell activities

မတူညီတဲ့ ဆဲလ် လှုပ်ရှားမှု များစွာကို ထိန်းညှိပေးပြီး

and play an important role in programmed cell death.

ပရိုဂရမ်ချထားတဲ့ ဆဲလ် သေဆုံးမှုမှာ အရေးပါတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခုကနေ ပါဝင်တယ်။

If mitochondrial function declines,

Mitochondria လုပ်ဆောင်မှု ကျဆင်းသွားရင်၊

then cells and, later on, whole organs, deteriorate, too.

ဆဲလ်တွေနဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ အင်္ဂါတွေအားလုံးလည်း ယိုယွင်းသွားတယ်။

Other changes are known to occur in the expression patterns of genes,

ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ တစ်ရှူးတွေနဲ့ ဆဲလ်တွေကို ထိခိုက်စေတဲ့ ဗီဇဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုလို့

also known as epigenetic alterations,

လည်းသိကြတဲ့ ဗီဇတွေရဲ့ ဖော်ပြချက် ပုံစံတွေမှာ

that affect the body's tissues and cells.

တခြားအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်ပေါ်လာတယ်လို့ သိရတယ်။

Genes silenced or expressed only at low levels in newborns

မွေးကင်းစတွေမှာ အဆင့်နိမ်တဲ့ ငြိမ်သက် ဒါမှမဟုတ် ဖော်ပြတဲ့ ဗီဇတွေက

become prominent in older people,

သက်ကြီးရွယ်အိုတွေမှာ ထင်ရှားလာကာ

leading to the development of degenerative diseases,

အိုမင်းတာကို အရှိန်မြှင့်ပေးတဲ့ အယ်လ်ဇိုင်းမားလို

like Alzheimer's, which accelerate aging.

ပိုဆိုးလာတဲ့ ရောဂါတွေကို တိုးတက်လာစေတယ်။

Even if we could avoid all these harmful genetic alterations,

အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ဒီဗီဇပြောင်းလဲမှု အားလုံးကို ရှောင်နိုင်ရင်တောင်၊

not even our own cells could save us.

ကိုယ်ပိုင်ဆဲလ်တွေကတောင် ကျွန်မတို့ကို မကယ်တင်နိုင်ဘူး။

The fact remains that cellular regeneration,

အိုမင်းလာတာအမျှ သက်ရှိတွေရဲ့ ဒီအရင်းခံ၊

the very stuff of life,

ဆဲလ် ပြန်လည်ရှင်သန်မှု

declines as we age.

ကျဆင်းတယ်ဆိုတာက ရှိနေဆဲပါ။

The DNA in our cells is packaged within chromosomes,

ဆဲလ်တွေထဲက DNA ကို ခရိုမိုဆုမ်းအတွင်းမှာ စုစည်းထားတယ်။

each of which has two protective regions at the extremities called telomeres.

တစ်ခုစီမှာ telomeres လို့ခေါ်တဲ့ အစွန်းတွေ မှာ အကာအကွယ်ပေးတဲ့ နယ်မြေနှစ်ခုရှိတယ်။

Those shorten every time cells replicate.

ဒါတွေက ဆဲလ်တွေ ပုံတူပွားတိုင်း တိုလာတယ်။

When telomeres become too short,

telomere တွေက တိုလွန်းလာတဲ့အခါ၊

cells stop replicating and die,

ဆဲလ်တွေက ပုံတူပွားတာကို ရပ်တန့်ပြီး သေဆုံးသွားတယ်၊

slowing the body's ability to renew itself.

ဒါက ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ ၎င်းဘာသာ အသစ်လဲနိုင်စွမ်းကို နှေးကွေးစေတာပါ။

With age, cells increasingly grow senescent, too,

အိုမင်းလာတာနဲ့အတူ၊ ဆဲလ်တွေကလည်း အိုမင်းမှု ပိုပြီးတိုးလာတယ်။

a process that halts the cell cycle in times of risk,

ကင်ဆာဆဲလ်တွေ ပွားလာတဲ့အခါလိုမျိုး၊ အန္တရာယ်ရှိချိန်တွေမှာ

like when cancer cells are proliferating.

ဆဲလ်သံသရာကို ရပ်တန့်စေတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါ။

But the response also kicks in more as we age,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ အိုမင်းလာတာနဲ့ ထပ်ဝင်လာတဲ့ တုံ့ပြန်မှုက

halting cell growth and cutting short their ability to replicate.

ဆဲလ်ကြီးထွားမှုကို ရပ်တန့်စေကာ ပုံတူပွားနိုင်စွမ်းကို လျော့နည်းစေတာပါ။

Aging also involves stem cells that reside in many tissues

အိုမင်းတာမှာ တစ်ရှူးများစွာမှာ တည်ရှိပြီး အခြားဆဲလ်တွေကို

and have the property of dividing without limits to replenish other cells.

ဖြည့်တင်းဖို့ အကန့်အသတ်မဲ့ ခွဲဝေပေးနိုင်စွမ်းရှိတာလည်းပါဝင်တယ်။

As we get older, stem cells decrease in number

အသက်ကြီးလာတာနဲ့အမျှ၊ ပင်မ ဆဲလ်တွေက အရေအတွက် လျော့လာပြီး

and tend to lose their regenerative potential,

ပြန်လည်ဖြစ်ပေါ် နိုင်တဲ့ အလားအလာ နည်းလာတတ်တယ်၊

affecting tissue renewal and maintenance of our organs original functions.

အင်္ဂါတွေရဲ့ မူလလုပ်ဆောင်မှုတွေရဲ့ တစ်ရှူး သစ်ဖြစ်မှုနဲ့ ထိန်းသိမ်းမှုကိုထိခိုက်တာပါ။

Other changes revolve around cells' ability to function properly.

အခြားပြောင်းလဲမှုတွေက ဆဲလ်တွေရဲ့ကောင်းစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို ဗဟိုပြုတယ်။

As they age, they stop being able to do quality control on proteins,

ဒါတွေ အိုမင်းလာတာနဲ့၊ ပရိုတင်းတွေအပေါ် အရည်အသွေးထိန်းချုပ်မှုကို မလုပ်နိုင်တော့ဘဲ

causing the accumulation of damaged and potentially toxic nutrients,

ပျက်စီးပြီး အဆိပ်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေ စုပုံလာစေပြီး

leading to excessive metabolic activity that could be fatal for them.

ဒါတွေအတွက် အသက်သေစေနိုင်တဲ့ လွန်ကဲတဲ့ ဇီဝတွင်းဖြစ်ပျက်မှုကို ဖြစ်စေတယ်။

Intercellular communication also slows,

နောက်ဆုံး ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို

ultimately undermining the body's functional ability.

လျော့ပါးစေတဲ့ ဆဲလ်တွေကြားက ဆက်သွယ်မှုကလည်း နှေးလာတယ်။

အိုမင်းတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်မတို့ နားမလည်သေးတာတွေ အများကြီးပါ။

There's a lot we don't yet understand about aging.

Ultimately, does longer life as we know it come down to diet,

နောက်ဆုံးမှာ အသက်ရှည်တာမှာ သိထားတဲ့အတိုင်း၊ အစားအစာ၊

exercise,

လေ့ကျင့်ခန်း၊

medicine,

ဆေးဝါး ဒါမှမဟုတ်

or something else?

တခြားအရာတစ်ခုခု ပါဝင်နေတာလား။

Will future technologies, like cell-repairing nanobots,

ဆဲလ်ပြုပြင်ရေး နာနိုဘော့တွေ ဒါမှမဟုတ် ဗီဇကုထုံးလို အနာဂတ်

or gene therapy,

နည်းပညာတွေက နှစ်တွေကို

artificially extend our years?

သဘာဝအတိုင်းမဟုတ်ဘဲ တိုးပေးမှာလား။

And do we want to live longer than we already do?

ကျွန်မတို့ ရှိနေပြီးသားထက် အသက်ပိုရှည်ရှည် နေချင်တာလား။

Starting with 122 years as inspiration,

စေ့ဆော်မှုအဖြစ် ၁၂၂ နှစ်နဲ့ စလိုက်တာနဲ့အတူ၊

there's no telling where our curiosity might take us.

စူးစမ်းလိုစိတ်က ဘယ်ကို ခေါ်သွားနိုင်တာကို မပြောနိုင်ဘူးလေ။