Why do our bodies age? - Monica Menesini

Neden yaşlanıyoruz? - Monica Menesini

Çeviri: Aysu Uslu Gözden geçirme: Sancak Gülgen

In 1997, a French woman named Jeanne Calment

1997 yılında Jeanne Calment adındaki Fransız bir kadın

passed away after 122 years and 164 days on this Earth,

tarih boyunca en uzun yaşamış insan unvanını alarak

making her the oldest known person in history.

122 yıl 164 günün ardından dünyaya gözlerini yumdu.

Her age was so astounding

Yaşı öylesine hayrete düşürücüydü ki

that a millionaire pledged $1 million to anyone who could break her record.

bir milyoner, bu rekoru kırabilene 1 milyon dolar vadetti.

But in reality, living to this age or beyond

Ama aslına bakılırsa bu yaşa dek yaşamak

is a feat that very few, maybe even no humans,

çok az kişinin gerçekleştirebileceği belki de hiç kimsenin ulaşamayacağı

are likely to accomplish.

bir başarı.

Human bodies just aren't built for extreme aging.

İnsan vücudu yapısal olarak aşırı yaşlanmaya uygun değildir.

Our capacity is set at about 90 years.

Ortalama 90 yıllık bir ömrümüz var.

But what does aging really mean

Peki yaşlanma aslında neyi ifade ediyor

and how does it counteract the body's efforts to stay alive?

ve vücudun yaşamak için sarf ettiği efora ne şekilde karşılık veriyor?

We know intuitively what it means to age.

İçgüdüsel olarak yaşlanmanın ne demek olduğunu biliyoruz.

For some, it means growing up,

Bu kavram kimimiz için büyümeyi ifade ederken,

while for others, it's growing old.

kimimiz içinse ihtiyarlamak.

Yet finding a strict scientific definition of aging is a challenge.

Yine de yaşlanmanın bilimsel olarak net bir tanımını yapmak çok zor.

What we can say is that aging occurs when intrinsic processes

Şunu diyebiliriz ki; içsel süreçler ve güneş ışığı ile

and interactions with the environment, like sunlight,

havadaki, sudaki, besinlerimizdeki toksinler gibi çevrelerle etkileşimler

and toxins in the air, water, and our diets,

vücudun hücre ve moleküllerinin yapısında ve fonksiyonlarında değişikliklere

cause changes in the structure

sebep olduğunda

and function of the body's molecules and cells.

yaşlanma gerçekleşir.

Those changes in turn drive their decline,

Buna karşın bu değişiklikler hücre ve moleküllerin azalmasına,

and subsequently, the failure of the whole organism.

ardından da tüm organizmanın zayıflamasına yol açar.

The exact mechanisms of aging are poorly understood.

Yaşlanma süreci hâlâ tam olarak anlaşılmış değil.

But recently, scientists have identified nine physiological traits,

Fakat geçtiğimiz günlerde bilim adamları kalıtımsal değişikliklerden

ranging from genetic changes

merkezi bir rol oynayan hücrelerin yenilenme

to alterations in a cell's regenerative ability

özelliklerindeki değişikliklere uzanan

that play a central role.

dokuz fizyolojik özellik saptadılar.

Firstly, as the years pass, our bodies accumulate genetic damage

Öncelikle, yıllar geçtikçe vücudumuzda da DNA lezyonları hâlinde

in the form of DNA lesions.

kalıtsal hasarlar birikiyor.

These occur naturally when the body's DNA replicates,

Bölünmeyen hücrelerde bile DNA eşleşmesi gerçekleştiğinde

but also in non-dividing cells.

bu durum kendiliğinden görülüyor.

Organelles called mitochondria are especially prone to this damage.

Mitokondri adındaki organeller bu hasara özellikle dayanıksızlar.

Mitochondria produce adenosine triphosphate,

Mitokondri hücresel süreç boyunca esas enerji kaynağı olan

adenosine triphosphate (ATP)'yi üretiyor,

or ATP,

the main energy source for all cellular processes,

aynı zamanda da birçok hücre aktivitelerini de düzenliyor

plus mitochondria regulate many different cell activities

ve programlı hücre ölümünde de

and play an important role in programmed cell death.

önemli bir rol oynamış oluyor.

If mitochondrial function declines,

Mitokondriyal fonksiyonlarda azalma olduğunda

then cells and, later on, whole organs, deteriorate, too.

önce hücreler sonra tüm organlar bozuluyor.

Other changes are known to occur in the expression patterns of genes,

Diğer değişikliklerin vücudun doku ve hücrelerini etkileyen,

also known as epigenetic alterations,

epigenetik değişimler olarak da tanınan,

that affect the body's tissues and cells.

gen ekspresyonu paternlerinde gerçekleştiği biliniyor.

Genes silenced or expressed only at low levels in newborns

Yeni doğan bebeklerde aktif olmayan

become prominent in older people,

ya da daha düşük bir düzeyde olan genler daha büyük bireylerde

leading to the development of degenerative diseases,

öne çıkarak yaşlanmayı hızlandıran Alzheimer gibi

like Alzheimer's, which accelerate aging.

dejeneretif hastalıkların gelişimine yol açıyor.

Even if we could avoid all these harmful genetic alterations,

Tüm bu kalıtsal değişimlerden korunabilsek de

not even our own cells could save us.

kendi hücrelerimiz bile bizi kurtaramıyor.

The fact remains that cellular regeneration,

Çünkü yaşamın temeli olan

the very stuff of life,

hücresel yenilenme

declines as we age.

biz yaşlandıkça azalıyor.

The DNA in our cells is packaged within chromosomes,

Hücrelerimizdeki DNA, her biri telomer adı verilen

each of which has two protective regions at the extremities called telomeres.

ekstremitelerde bulunan iki koruyucu alana sahip kromozomlarda toplanıyor.

Those shorten every time cells replicate.

Hücreler her eşleştiğinde kısalıyorlar.

When telomeres become too short,

Telomerler fazla kısaldığındaysa hücre eşleşmeyi

cells stop replicating and die,

durduruyor ve ölüyor,

slowing the body's ability to renew itself.

bu da vücudun kendini yenilemesini yavaşlatıyor.

With age, cells increasingly grow senescent, too,

Yaş arttıkça hücreler, kanser hücrelerinin çoğalması gibi

a process that halts the cell cycle in times of risk,

risk anlarında hücre döngüsünü durduran

like when cancer cells are proliferating.

senesens (yaşlanma) sürecini geliştirir.

But the response also kicks in more as we age,

Buna karşılık olarak da yaşlandıkça hücre büyümesini durdurur

halting cell growth and cutting short their ability to replicate.

ve eşleşme yetisini yarıda keser.

Aging also involves stem cells that reside in many tissues

Yaşlanma aynı zamanda birçok dokuda bulunan ve diğer hücreleri yenilemek için

and have the property of dividing without limits to replenish other cells.

sınırsız bölünebilen kök hücreleri de kapsıyor.

As we get older, stem cells decrease in number

Biz yaşlandıkça kök hücreler sayıca azalır

and tend to lose their regenerative potential,

ve yenileyici özelliğini kaybetmeye başlar,

affecting tissue renewal and maintenance of our organs original functions.

bu da doku yenilenmesini ve organlarımızın temel işlevlerinin devamını etkiler.

Other changes revolve around cells' ability to function properly.

Diğer değişiklikler hücrelerimizin işlevi düzgünce gerçekleştirmesiyle ilgili.

As they age, they stop being able to do quality control on proteins,

Yaşlandıkça proteinlerin niteliklerini kontrol edemez hâle gelen hücreler

causing the accumulation of damaged and potentially toxic nutrients,

bozulmuş ve zehirli olabilecek besinlerin birikmesine sebep olur.

leading to excessive metabolic activity that could be fatal for them.

Bunun sonucunda kendileri için ölümcül olabilecek

çok fazla metabolik aktivite meydana gelir.

Intercellular communication also slows,

Böylece hücrelerarası iletişim yavaşlar

ultimately undermining the body's functional ability.

ve en nihayetinde vücudun işlevsel gücünü zayıflatır.

There's a lot we don't yet understand about aging.

Yaşlanma hakkında henüz bilmediğimiz pek çok şey mevcut.

Ultimately, does longer life as we know it come down to diet,

Peki bilindiği gibi yaşamımız diyete,

egzersize, ilaçlara ya da

exercise,

medicine,

başka bir şeye bağlı olarak uzar mı?

or something else?

Will future technologies, like cell-repairing nanobots,

Hücre yenileyici nanobotlar ya da gen terapisi gibi

or gene therapy,

ileri teknolojiler

artificially extend our years?

yapay yoldan ömrümüzü uzatabilir mi?

And do we want to live longer than we already do?

Ve şu an yaşadığımızdan daha fazlasını yaşamayı istiyor muyuz?

Starting with 122 years as inspiration,

122 yıldan esinlenerek başladığımızda

there's no telling where our curiosity might take us.

merakımızın bizi nereye götüreceğinden haberimiz yok.