The accident that changed the world - Allison Ramsey and Mary Staicu

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

London, 1928: a group of mold spores surf a breeze through a lab.

လန်ဒန်၊ ၁၉၂၈။ ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုကနေ လေပြည်လှိုင်းစီးလာတဲ့ မှိုမျိုးမှုန်တစ်စု။

They drift onto a petri dish, and when they land,

petri ပန်းကန်ပြားတစ်ချက်ပေါ် လွင့်ပါပြီး ကျဆင်းတဲ့အခါမှာ

they germinate a medical revolution.

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ တော်လှန်ရေးတစ်ခုကို ပေါ်ပေါက်လာတယ်။

This lab belongs to Alexander Fleming, a Scottish scientist

ဒီဓာတ်ခွဲခန်းက စကော့လူမျိုး သိပ္ပံပညာရှင် Alexander Fleming ပိုင်တာပါ။

investigating the properties of infectious bacteria.

ကူးစက်တတ်တဲ့ ဘက်တီးရီယားတွေရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကို စူးစမ်းနေတာပါ။

At this time, Fleming is away on vacation.

ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့ Fleming ဟာ အပန်းဖြေခရီးထွက်နေတာပါ။

When he returns, he finds a colony of mold growing on a petri dish

သူပြန်ရောက်တဲ့အခါ အနွေးသေတ္တာထဲမှာ ထားဖို့ သူ မေ့နေခဲ့တဲ့ petri ပန်းကန်ပြား

he’d forgotten to place in his incubator.

တစ်ချပ်ပေါ်မှာ ပေါက်နေတဲ့ မှိုပင်တစ်စုကို တွေ့ရတယ်။

And around this colony of mold is a zone

ဒီမှိုပင်စုတစ်ဝိုက်မှာ လုံးဝကို အံ့ဩဖွယ်ရာ

completely and unexpectedly clear of bacteria.

ဘက်တီးယီးယား ကင်းနေတဲ့ ဇုန်တစ်ခုပါ။

In studying this mysterious phenomenon,

ဒီအသိခက်တဲ့ ဖြစ်စဉ်ကို လေ့လာရင်း

Fleming came to realize that the mold was secreting some kind of compound

Fleming သဘောပေါက်လာတာက မှိုဟာ ဘက်တီးရီးယာတွေကို သတ်နေတဲ့

that was killing the bacteria.

ဒြပ်ပေါင်းတစ်မျိုး ထုတ်ပေးနေတာကိုပါ။

The mold was a species in the Penicillium genus,

ဒီမှိုက Penicillium မျိုးစုထဲက မျိုးစိတ်တစ်ခုဆိုတော့

so Fleming dubbed the antibacterial compound “penicillin.”

Fleming က ဘက်တီးရီးယား ကာကွယ်တဲ့ 'ပင်နီဆလင်' လို့ အမည်တပ်လိုက်တယ်။

What Fleming stumbled upon was a microbial defense system.

Fleming အမှတ်မထင် တွေ့ရှိခဲ့တာက မိုက်ခရိုဘိုင်ရယ် ကာကွယ်ရေး စနစ်တစ်ခုပါ။

The penicillium mold constantly produces penicillin

ပင်နီဆီလီယံ မှိုဟာ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကနေ ၎င်းကိုယ်၎င်း ကာကွယ်ဖို့ ပင်နီဆလင်ကို

in order to defend itself from threats,

အမြဲမပြတ် ထုတ်ပေးတယ်။

such as nearby bacterial colonies that might consume its resources.

ဥပမာ ၎င်းရဲ့ ရင်းမြစ်တွေကို စာသုံးနိုင်တဲ့ အနီးအနားက ဘက်တီးရီးယား အစုတွေပေါ့။

Penicillin destroys many types of bacteria

ပင်နီဆလင်ဟာ ဘက်တီးရီးယား မျိုးပေါင်းများစွာကို ၎င်းတို့ရဲ့

by disrupting synthesis of their cell walls.

ဆဲလ်နံရံတွေရဲ့ပေါင်းစပ်မှုကို အလျဉ်ပြတ်စေရင်း ဖျက်ဆီးပစ်တယ်။

These walls get their strength from a thick, protective mesh of sugars

ဒီနံရံတွေဟာ သကြားနဲ့ အမိုင်နိအက်ဆစ် တွေရဲ ထူထဲပြီး ကြိုတင်လုပ်ဆောင်တဲ့

and amino acids,

ကွန်ရက်ကနေ အင်အားရတယ်။

that are constantly being broken down and rebuilt.

ဒါတွေက အစဉ်မပြတ် ပြိုကွဲပြီး ပြန်တည်ဆောက်နေတာပါ။

Penicillin binds to one of the compounds that weaves this mesh together

ပင်နီဆလင်ဟာ ဒီကွန်ရက်ကို အတူတကွရက်လုပ်တဲ့ ဒြပ်ပေါင်းတွေထဲက တစ်ခုနဲ့နှောင်ဖွဲ့ပြီး

and prevents the wall from being reconstructed at a critical phase.

အရေးကြီးတဲ့ အဆင့်တစ်ခုမှာ နံရံကို ပြန်တည်ဆောက်ခြင်းကနေ တားဆီးတယ်။

Meanwhile, penicillin stimulates the release of highly reactive molecules

တစ်ချိန်တည်းမှာ ပင်နီဆလင်ဟာ အပိုပျက်စီးမှု ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ မြင့်မားစွာ တုံ့ပြန်တဲ့

that cause additional damage.

မော်လီကျူး ထုတ်လွှင့်မှုကို နှိုးဆွတယ်။

Eventually, the cell’s structure breaks down completely.

နောက်ဆုံးမှာတော့ ဆဲလ်ရဲ့ တည်ဆောက်မှုဟာ လုံးဝကို ပြိုကွဲသွားတယ်။

This two-pronged attack is lethal to a wide range of bacteria,

ဒီနှစ်ခွ တိုက်ခိုက်မှုဟာ ဘက်တီးရီးယား မျိုးစုံအတွက်တော့ သေစေနိုင်တယ်။

whether in petri-dishes, our bodies, or elsewhere.

petri ပန်းကန်းတွေထဲမှာ (သို့) ခန္ဓာကိုယ်တွေမှာ (သို့) ဘယ်မှာရှိရှိပါ။

It’s not, however, harmful to our own cells,

ဒါပေမဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ကိုယ်ပိုင် ဆဲလ်တွေ အတွက်တော့ဘေးမဖြစ်ပါဘူး။

because those don’t have cell walls.

အကြောင်းက ဒါတွေမှာ ဆဲလ်နံရံတွေ မရှိလို့ပါ။

For a decade or so after Fleming’s discovery,

Fleming ရဲ့ တွေ့ရှိမှုအပြီး ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုလောက်မှာ

penicillin remained a laboratory curiosity.

ပင်နီဆလင်ဟာ ဓာတ်ခွဲခန်း ထူးဆန်း ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ကျန်နေတယ်။

But during World War II,

ဒါပေမဲ့ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အတွင်းမှာ

researchers figured out how to isolate the active compound

သုတေသီတွေက ဒီတက်ကြွတဲ့ ဒြပ်ပေါင်းကို သီးခြားခွဲထုတ်ပြီးမှိုကို အမြောက်အမြား

and grow the mold in larger quantities.

စိုက်ပျိုးနည်းကို အဖြေရရှိခဲ့တယ်။

They then went on to win the Nobel Prize for their work.

ဒီနောက်မှာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ရပ်အတွက် နိုဘယ်ဆုရတဲ့အထိ ဆက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။

Teams at Oxford and several American drug companies continued development,

Oxford အသင်းတွေနဲ့ များစွာသော အမေရိကန် ဆေးကုမ္ပဏီတွေက တီထွင်မှု ဆက်လုပ်ခဲ့ပြီး

and within a few years it was commercially available.

နှစ်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ စီးပွားရေးအရ ရရှိလာခဲ့ယ်။

Penicillin and similar compounds quickly transformed the treatment of infections.

ပင်နီဆလင်နဲ့ အလားတူ ဒြပ်ပေါင်းတွေဟာ ကူးစက် ရောဂါ ကုသမှုအဖြစ် အမြန်ပြောင်းခဲ့တယ်။

For the time being,

လောလောဆယ်မှာတော့

they remain some of the most important, life-saving antibiotics used in medicine.

ဒါတွေက ဆေးဝါးမှာ အသုံးပြုတဲ့ အရေးပါဆုံး အသက်ကယ် ပဋိဇီဝဆေးတစ်ချို့ ဖြစ်ကျန်နေတယ်။

However, the more we use any antibiotic, the more bacteria evolve resistance to it.

သို့ပေမည့် ပဋိဇီဝဆေးတွေ ပိုသုံးလေ ဒါကို ဘက်တီးရီးယားက ခုခံနိုင်မှု ပိုဖြစ်လေပါ။

In the case of penicillin,

ပင်နီဆလင် ကိစ္စမှ​ာ

some bacteria produce compounds that can break down the key structure

တစ်ချို့ ဘက်တီးရီးယာတွေက ဆဲလ် နံရံ ပေါင်းစည်းမှုကိုနှောင့်ယှက်တဲ့

that interferes with cell wall synthesis.

အဓိက တည်ဆောက်မှုကို ပြိုကွဲနိုင်တဲ့ ဒြပ်ပေါင်းတွေကို ထုတ်တယ်။

As antibiotic use has increased,

ပဋိဇီဝဆေး သုံးစွဲမှု တိုးလာတာကြောင့်

more and more bacteria have evolved this defense,

ပိုပိုများလာတဲ့ ဘက်တီးရီးယာတွေဟာ ဒီကာကွယ်မှုကို ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာတယ်။

making these antibiotics ineffective

တိုးလာနေတဲ့ ဘက်တီးရီးယား ကူးစက်မှုတွေကို

against a growing number of bacterial infections.

ဆန့်ကျင့်တဲ့ ပဋိဇီဝဆေးတွေကို အာနိသင်မဲ့စေတာပါ။

This means it’s essential that doctors not overprescribe the drug.

ဆရာဝန်တွေဟာ ဒီဆေးကို အလွန်အကျွံ မညွှန်းဖို့က ပဓာနကျတယ်လို့ဆိုလိုတာပါ။

Meanwhile, 5 to 15% of patients in developed countries

တစ်ချိန်တည်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံတွေက လူနာ ၅ ကနေ ၁၅% ဟာ

self-identify as allergic to penicillin,

ပင်နီဆလင်နဲ့ ဓာတ်မတည့်ဘူးလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သဘောထားတာက

making it the most commonly reported drug allergy.

ဒါကို ဆေးဓာမတည့်မှု သတင်းပို့တာ အဖြစ်အများဆုံး ဖြစ်စေတယ်။

However, the vast majority— over 90%— of people

သို့ပေမည့် ပင်နီဆလင်နဲ့ ဓာတ်မတည့် ဘူးလို့ ထင်ကြတဲ့ အများစု

who think they’re allergic to penicillin actually are not.

လူ ၉၀% ကျော်ဟာ တကယ်တော့ မဟုတ်ကြဘူးလေ။

Why the misperception?

ဘာကြောင့် အသိအမြင်မှားတာလဲ။

Many patients acquire the allergy label as children,

လူအများအပြားဟာ ဓာတ်မတည့်မှု အမည်ကို ကလေးတွေလို ဆည်းပူးကြတာပါ။

when a rash appears after they’re treated for an infection with penicillin

ပင်နီဆလင်နဲ့ ရောဂါကူးစက်မှု ကုသခံရတာ (သို့) ဆေးဝါးတွေနဲ့ နီးစပ်စွာ

or closely related drugs.

ပတ်သက်ပြီးနောက် အင်ပျဉ်ပေါ်လာတဲ့အခါပါ။

The rash is often blamed on penicillin,

မကြာခဏ အင်ပျဉ်ထမှုကို ပင်နီဆလင်အပေါ် အပြစ်တင်ကြတယ်။

while the more likely culprit is the original infection,

ဒါပေမဲ့ ပိုဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ လက်သည်က မူလ ရောဂါကူးစက်မှု

or a reaction between the infection and the antibiotic.

(သို့) ရောဂါကူးစက်မှုနဲ့ ပဋိဇီဝဆေးကြားက ဓာတ်တုံ့ပြန်မှုပါ။

However, genuine penicillin allergies,

ဒါပေမဲ့ ပင်နီဆလင်ကိုကျူးလွန်တာတစ်ခုအဖြစ်

where our immune systems mistake penicillin for an attacker,

မှားယွင်းတဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်တွေရှိတဲ့

do occur rarely and can be very dangerous.

ပင်နီဆလင် ဓာတ်မတည့်မှု အစစ်တွေဟာ ဖြစ်ခဲပြီး အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပါတယ်။

So if you think you’re allergic but don’t know for sure,

ဒီတော့ သင်က ဓာတ်မတည့်ဘူးလို့ ထင်ပေမဲ့ အသေအချာ မသိဘူးဆိုရင်

your best bet is to visit an allergist.

အကောင်;ဆုံးက ဓာတ်မတည့်တာ ကုသသူတစ်ဦးနဲ့ ပြကြည့်ပါ။

They’ll complete an evaluation that’ll confirm

သင့်မှာ ဓာတ်မတည့်တာ ရှိ၊မရှိကို အတည်ပြုပေးမယ့်

whether or not you have the allergy.

အကဲဖြတ်မှုတစ်ခုကို သူတို့ အပြီးသတ်ပေးမှာပါ။

Even if you do have a penicillin allergy,

သင့်မှာ ပင်နီဆလင် ဓာတ်မတည့်မှု တစ်ခုရှိရင်တောင်

your immune cells that react to the drug may lose their ability to recognize it.

ဆေးကို ဓာတ်ပြုတဲ့ ခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ဆဲလ်တွေ ဟာ ဒါကို သိရှိနိုင်စွမ်းပျောက်နိုင်တယ်။

In fact, about 80% of people who are allergic to penicillin

တကယ်တမ်းက ပင်နီဆလင်နဲ့ ဓာတ်မတည့်သူ ၈၀% ခန့်ဟာ ဆယ်နှစ်အတွင်းမှာ

outgrow their allergy within ten years.

ဓာတ်မတည့်မှုကို လွန်မြောက်သွားပါပြီ။

This is great news for people who currently identify

ဒါကတော့ ပင်နီဆလင်နဲ့ ဓာတ်မတည့် ဘူးလို့ လောလောဆယ်

as allergic to penicillin;

ခွဲခြားနိုင်သူတွေအတွက် သတင်းကောင်းပါ။

the drug may one day save their lives, as it has done for so many others.

တစ်နေ့ ဒီဆေးဟာ အခြားသူများစွာအတွက်လုပ်သလို သူတို့ရဲ့အသက်တွေကို ကယ်နိုင်လောက်တယ်။