The accident that changed the world - Allison Ramsey and Mary Staicu

1,261,637 views ・ 2020-02-10

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Can Boysan
00:06
London, 1928: a group of mold spores surf a breeze through a lab.
0
6837
6112
Londra, 1928: bir grup küf sporu, bir laboratuvara doğru uçuyor.
00:12
They drift onto a petri dish, and when they land,
1
12949
2690
Bir petri kutusu üzerine yığılıyorlar ve yere indikleri zaman,
00:15
they germinate a medical revolution.
2
15639
2911
tıbbi bir devrimi filizlendiriyorlar.
00:18
This lab belongs to Alexander Fleming, a Scottish scientist
3
18550
3780
Bu laboratuvar, bulaşıcı bakteri özelliklerini inceleyen
00:22
investigating the properties of infectious bacteria.
4
22330
3313
İskoç bilim insanı Alexander Fleming'e ait.
00:25
At this time, Fleming is away on vacation.
5
25643
3137
Bu olay esnasında Fleming seyahatteydi.
00:28
When he returns, he finds a colony of mold growing on a petri dish
6
28780
3910
Döndüğünde kuvöze yerleştirmeyi unuttuğu petri kutusunun üzerinde büyüyen
00:32
he’d forgotten to place in his incubator.
7
32690
2500
bir küf kolonisi buldu.
00:35
And around this colony of mold is a zone
8
35190
2488
Bu küf kolonisinin etrafında ise beklenmedik bir şekilde
00:37
completely and unexpectedly clear of bacteria.
9
37678
4092
bakteriden tamamen arınmış bir bölge vardı.
00:41
In studying this mysterious phenomenon,
10
41770
2480
Fleming bu gizemli olayı incelerken
00:44
Fleming came to realize that the mold was secreting some kind of compound
11
44250
4861
küfün, bakteriyi öldüren
bir tür bileşim gizlediğini fark etti.
00:49
that was killing the bacteria.
12
49111
2380
00:51
The mold was a species in the Penicillium genus,
13
51491
3238
Küf, penisilyum familyası cinsindendi,
00:54
so Fleming dubbed the antibacterial compound “penicillin.”
14
54729
4148
Fleming de antibakteriyel bileşime "penisilin" adını verdi.
00:58
What Fleming stumbled upon was a microbial defense system.
15
58877
4475
Fleming'in karşılaştığı, bir mikrobik savunma sistemiydi.
01:03
The penicillium mold constantly produces penicillin
16
63352
3764
Penisilyum küfü, kendisini
kaynaklarını tüketebilecek yakın bakteri kolonileri gibi
01:07
in order to defend itself from threats,
17
67116
2431
01:09
such as nearby bacterial colonies that might consume its resources.
18
69547
4410
tehditlerden korumak için sürekli penisilin üretir.
01:13
Penicillin destroys many types of bacteria
19
73957
2891
Penisilin, hücre duvarı sentezlerini bozarak
01:16
by disrupting synthesis of their cell walls.
20
76848
3129
birçok bakteri türünü tahrip eder.
01:19
These walls get their strength from a thick, protective mesh of sugars
21
79977
3650
Hücre duvarları, gücünü şeker ve aminoasitten oluşan
01:23
and amino acids,
22
83627
1386
kalın, koruyucu bir ağdan alır,
01:25
that are constantly being broken down and rebuilt.
23
85013
3274
bu ağ sürekli yıkılır ve yeniden oluşur.
01:28
Penicillin binds to one of the compounds that weaves this mesh together
24
88287
4719
Penisilin, bu ağı ören bileşimlerden bir tanesine tutunur
01:33
and prevents the wall from being reconstructed at a critical phase.
25
93006
4637
ve duvarın, kritik bir safhada yeniden oluşmasını önler.
01:37
Meanwhile, penicillin stimulates the release of highly reactive molecules
26
97643
5054
Bu esnada penisilin, ek hasara sebep olan
yüksek derecede duyarlı moleküllerin salınımını tetikler.
01:42
that cause additional damage.
27
102697
1880
01:44
Eventually, the cell’s structure breaks down completely.
28
104577
3390
Sonuç olarak, hücrenin yapısı tamamen yıkılır.
01:47
This two-pronged attack is lethal to a wide range of bacteria,
29
107967
4180
Bu iki aşamalı saldırı, çeşitli sayıda bakteri için ölümcüldür,
01:52
whether in petri-dishes, our bodies, or elsewhere.
30
112147
3473
ister petri kutusunda olsun, ister vücudumuzda veya başka yerde.
01:55
It’s not, however, harmful to our own cells,
31
115620
3007
Ancak bu, hücrelerimize zarar vermez
01:58
because those don’t have cell walls.
32
118627
3050
çünkü onların hücre duvarları yoktur.
02:01
For a decade or so after Fleming’s discovery,
33
121677
2980
Penisilin, Fleming'in keşfinden sonraki yaklaşık on yıl boyunca,
02:04
penicillin remained a laboratory curiosity.
34
124657
3110
laboratuvar tuhaflığı olarak kaldı.
02:07
But during World War II,
35
127767
1890
Fakat İkinci Dünya Savaşı esnasında
02:09
researchers figured out how to isolate the active compound
36
129657
3800
araştırmacılar aktif bileşimi diğerlerinden ayırmayı başardılar
02:13
and grow the mold in larger quantities.
37
133457
3270
ve daha yüksek miktarlarda küf ürettiler.
02:16
They then went on to win the Nobel Prize for their work.
38
136727
3280
Sonra, çalışmaları için Nobel Ödülü kazandılar.
02:20
Teams at Oxford and several American drug companies continued development,
39
140007
4590
Oxford'daki ekipler ve birkaç Amerikan ilaç şirketi onu geliştirmeye devam etti
02:24
and within a few years it was commercially available.
40
144597
3324
ve birkaç yıl içerisinde ticari olarak mevcut hale geldi.
02:27
Penicillin and similar compounds quickly transformed the treatment of infections.
41
147921
5301
Penisilin ve benzeri bileşimler, enfeksiyon tedavisini hızla değiştirdi.
02:33
For the time being,
42
153222
1280
Bunlar şu an için
02:34
they remain some of the most important, life-saving antibiotics used in medicine.
43
154502
6396
tıpta kullanılan en önemli, hayat kurtarıcı antibiyotikler.
02:40
However, the more we use any antibiotic, the more bacteria evolve resistance to it.
44
160898
6168
Ancak ne kadar antibiyotik kullanırsak, ona dayanıklı o kadar çok bakteri gelişir.
02:47
In the case of penicillin,
45
167066
1670
Penisilin durumunda ise,
02:48
some bacteria produce compounds that can break down the key structure
46
168736
4308
bazı bakteriler, hücre duvarı sentezine müdahale eden ana yapıyı yıkabilen
02:53
that interferes with cell wall synthesis.
47
173044
2956
bileşimler üretirler.
02:56
As antibiotic use has increased,
48
176000
2394
Antibiyotik kullanımı yükseldiği için
02:58
more and more bacteria have evolved this defense,
49
178394
3390
daha fazla bakteri bu savunmayı geliştirdi
03:01
making these antibiotics ineffective
50
181784
2406
ve bu da antibiyotiklerin,
03:04
against a growing number of bacterial infections.
51
184190
3494
giderek artan sayıda bakteri enfeksiyonuna karşı etkisiz olmasını sağladı.
03:07
This means it’s essential that doctors not overprescribe the drug.
52
187684
4512
Yani doktorların bu ilacı reçeteye sıkça yazmaması gerekir.
03:12
Meanwhile, 5 to 15% of patients in developed countries
53
192196
4779
Bu süreçte, gelişmiş ülkelerdeki hastaların yüzde 5 ile 15'i
03:16
self-identify as allergic to penicillin,
54
196975
2920
penisiline alerjik olduklarını belirtiyor,
03:19
making it the most commonly reported drug allergy.
55
199895
3599
bu da en çok rapor edilen ilaç alerjisi haline geliyor.
03:23
However, the vast majority— over 90%— of people
56
203494
4390
Ancak, penisiline alerjisi olduğunu düşünen insanların büyük çoğunluğu,
03:27
who think they’re allergic to penicillin actually are not.
57
207884
3594
yani yaklaşık yüzde 90'ı, aslında alerjik değil.
03:31
Why the misperception?
58
211478
1536
Yanlış algının sebebi ne?
03:33
Many patients acquire the allergy label as children,
59
213014
3294
Çoğu hasta çocukken, enfeksiyon tedavisinde
03:36
when a rash appears after they’re treated for an infection with penicillin
60
216308
3720
penisilin veya yakinen bağlantılı ilaçlar kullanıldıktan sonra
kaşıntı belirdiğinde alerjik olarak tanımlanıyor.
03:40
or closely related drugs.
61
220028
1970
03:41
The rash is often blamed on penicillin,
62
221998
2570
Kaşıntıdan genelde penisilin sorumlu tutuluyor,
03:44
while the more likely culprit is the original infection,
63
224568
3030
fakat suçlu muhtemelen enfeksiyonun kendisi
03:47
or a reaction between the infection and the antibiotic.
64
227598
4120
veya enfeksiyon ile antibiyotik arasındaki bir reaksiyon.
03:51
However, genuine penicillin allergies,
65
231718
2800
Ancak bağışıklık sistemimizin
03:54
where our immune systems mistake penicillin for an attacker,
66
234518
3750
penisilini bir saldırganla karıştırdığı gerçek penisilin alerjileri,
03:58
do occur rarely and can be very dangerous.
67
238268
3130
nadiren vuku bulur ve çok tehlikeli olabilir.
04:01
So if you think you’re allergic but don’t know for sure,
68
241398
2720
Eğer alerjik olduğunuzu düşünüyorsanız ve emin değilseniz
04:04
your best bet is to visit an allergist.
69
244118
2380
en iyisi bir alerji uzmanına gidin.
04:06
They’ll complete an evaluation that’ll confirm
70
246498
2245
Alerjiniz olup olmadığınızı onaylayacak bir ölçüm yapabilirler.
04:08
whether or not you have the allergy.
71
248743
2290
04:11
Even if you do have a penicillin allergy,
72
251033
2450
Penisiline alerjiniz varsa bile
04:13
your immune cells that react to the drug may lose their ability to recognize it.
73
253483
5101
ilaca tepki veren bağışık hücreleriniz onu tanıma kabiliyetini yitirebilir.
04:18
In fact, about 80% of people who are allergic to penicillin
74
258584
4482
Aslında penisiline alerjik insanların yüzde sekseni,
04:23
outgrow their allergy within ten years.
75
263066
3050
alerjiyi on yılda aşıyor.
04:26
This is great news for people who currently identify
76
266116
2717
Penisiline alerjik olarak tanımlanan kişiler için
04:28
as allergic to penicillin;
77
268833
1810
iyi bir haber;
04:30
the drug may one day save their lives, as it has done for so many others.
78
270643
5056
bu ilaç bir gün hayatlarını kurtarabilir, diğerlerinin hayatlarını kurtardığı gibi.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7