The accident that changed the world - Allison Ramsey and Mary Staicu

1,192,930 views ・ 2020-02-10

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Reviewer: Da My Tran Ngoc
00:06
London, 1928: a group of mold spores surf a breeze through a lab.
0
6837
6112
Luân Đôn, năm 1928,
một nhóm các bào tử nấm mốc bay vào một phòng thí nghiệm.
00:12
They drift onto a petri dish, and when they land,
1
12949
2690
Chúng trôi dạt vào một đĩa petri, và khi “hạ cánh”,
00:15
they germinate a medical revolution.
2
15639
2911
chúng đã “nẩy mầm” cho một cuộc cách mạng y học.
00:18
This lab belongs to Alexander Fleming, a Scottish scientist
3
18550
3780
Phòng thí nghiệm này là của Alexander Fleming,
một nhà khoa học người Scotland,
00:22
investigating the properties of infectious bacteria.
4
22330
3313
đang nghiên cứu đặc tính của vi khuẩn truyền nhiễm.
00:25
At this time, Fleming is away on vacation.
5
25643
3137
Tại thời điểm đó, Fleming đang trong một kỳ nghỉ.
00:28
When he returns, he finds a colony of mold growing on a petri dish
6
28780
3910
Khi trở về, ông nhìn thấy một đàn nấm mốc bám trên một đĩa Pertri
00:32
he’d forgotten to place in his incubator.
7
32690
2500
mà ông đã quên đặt vào lồng ấp.
00:35
And around this colony of mold is a zone
8
35190
2488
Và vô cùng ngạc nhiên, xung quanh nó là một vùng
00:37
completely and unexpectedly clear of bacteria.
9
37678
4092
không hề có vi khuẩn.
00:41
In studying this mysterious phenomenon,
10
41770
2480
Trong quá trình nghiên cứu về hiện tượng bí ẩn này,
00:44
Fleming came to realize that the mold was secreting some kind of compound
11
44250
4861
Fleming nhận ra rằng nấm mốc đã tiết ra một số loại hợp chất
00:49
that was killing the bacteria.
12
49111
2380
có thể giết chết các vi khuẩn.
00:51
The mold was a species in the Penicillium genus,
13
51491
3238
Nấm mốc là một loài thuộc chi Penicillium,
00:54
so Fleming dubbed the antibacterial compound “penicillin.”
14
54729
4148
chính vì thế Fleming đặt tên cho hợp chất kháng khuẩn là “Penicillin”.
00:58
What Fleming stumbled upon was a microbial defense system.
15
58877
4475
Điều Fleming thấy ở đây là một hệ thống phòng vệ vi sinh vật.
01:03
The penicillium mold constantly produces penicillin
16
63352
3764
Nấm mốc penicillium liên tục sản sinh penicillin
01:07
in order to defend itself from threats,
17
67116
2431
để bảo vệ bản thân khỏi các mối đe dọa,
01:09
such as nearby bacterial colonies that might consume its resources.
18
69547
4410
ví dụ như những bầy vi khuẩn gần đó có thể lấy hết những tài nguyên của nó.
01:13
Penicillin destroys many types of bacteria
19
73957
2891
Penicillin tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn
01:16
by disrupting synthesis of their cell walls.
20
76848
3129
bằng cách phá vỡ cấu trúc thành tế bào của chúng.
01:19
These walls get their strength from a thick, protective mesh of sugars
21
79977
3650
Thành tế bào vững chắc nhờ một lớp dày bảo vệ của đường
01:23
and amino acids,
22
83627
1386
và các amino axit,
chúng liên tục bị phá vỡ rồi xây dựng lại.
01:25
that are constantly being broken down and rebuilt.
23
85013
3274
01:28
Penicillin binds to one of the compounds that weaves this mesh together
24
88287
4719
Penicillin liên kết với một trong các hợp chất
dệt lưới này lại với nhau
và ngăn cản việc xây dựng lại thành tế bào.
01:33
and prevents the wall from being reconstructed at a critical phase.
25
93006
4637
01:37
Meanwhile, penicillin stimulates the release of highly reactive molecules
26
97643
5054
Cùng lúc đó, Penicillin kích thích sự giải phóng các phân tử phản ứng cao
01:42
that cause additional damage.
27
102697
1880
tạo thêm sự phá hủy.
01:44
Eventually, the cell’s structure breaks down completely.
28
104577
3390
Cuối cùng, cấu trúc tế bào bị phá vỡ hoàn toàn.
01:47
This two-pronged attack is lethal to a wide range of bacteria,
29
107967
4180
Cuộc tấn công từ hai hướng này có thể giết chết rất nhiều loại vi khuẩn,
01:52
whether in petri-dishes, our bodies, or elsewhere.
30
112147
3473
bất kể là trong đĩa petri, cơ thể của chúng ta, hay những nơi khác.
01:55
It’s not, however, harmful to our own cells,
31
115620
3007
Tuy nhiên, nó lại không gây hại cho tế bào của chúng ta,
01:58
because those don’t have cell walls.
32
118627
3050
bởi vì tế bào cơ thể người không có thành tế bào.
02:01
For a decade or so after Fleming’s discovery,
33
121677
2980
Nhiều thập kỷ sau phát hiện của Fleming,
02:04
penicillin remained a laboratory curiosity.
34
124657
3110
Penicillin vẫn là sự tò mò với các phòng thí nghiệm.
02:07
But during World War II,
35
127767
1890
Nhưng trong suốt Thế chiến thứ hai,
02:09
researchers figured out how to isolate the active compound
36
129657
3800
các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách chiết xuất hợp chất hoạt tính,
02:13
and grow the mold in larger quantities.
37
133457
3270
và phát triển nấm với số lượng lớn hơn.
02:16
They then went on to win the Nobel Prize for their work.
38
136727
3280
Sau đó họ đã giành được giải Nobel cho phát hiện này.
Các nhóm nghiên cứu tại Oxford
02:20
Teams at Oxford and several American drug companies continued development,
39
140007
4590
và một vài công ty dược ở Mỹ tiếp tục nghiên cứu,
02:24
and within a few years it was commercially available.
40
144597
3324
và chỉ trong vài năm họ đã đưa được nó ra thị trường.
02:27
Penicillin and similar compounds quickly transformed the treatment of infections.
41
147921
5301
Penicillin và các hợp chất tương tự nhanh chóng được dùng điều trị nhiễm trùng
02:33
For the time being,
42
153222
1280
Cho đến nay,
02:34
they remain some of the most important, life-saving antibiotics used in medicine.
43
154502
6396
chúng vẫn là một kháng sinh quan trọng được sử dụng trong y học.
02:40
However, the more we use any antibiotic, the more bacteria evolve resistance to it.
44
160898
6168
Tuy nhiên, chúng ta càng dùng nhiều kháng sinh,
vi khuẩn cũng tiến hóa khả năng kháng nó.
02:47
In the case of penicillin,
45
167066
1670
Trong trường hợp của Penicillin,
02:48
some bacteria produce compounds that can break down the key structure
46
168736
4308
một vài vi khuẩn sản sinh hợp chất có thể phá vỡ cấu trúc chính
02:53
that interferes with cell wall synthesis.
47
173044
2956
gây cản trở quá trình tổng hợp tế bào.
Khi sử dụng nhiều kháng sinh,
02:56
As antibiotic use has increased,
48
176000
2394
02:58
more and more bacteria have evolved this defense,
49
178394
3390
thì càng nhiều vi khuẩn đã tiến hóa cách phòng thủ này,
03:01
making these antibiotics ineffective
50
181784
2406
làm cho kháng sinh không còn hiệu quả
03:04
against a growing number of bacterial infections.
51
184190
3494
trong khi số lượng của vi khuẩn lây nhiễm ngày càng gia tăng.
03:07
This means it’s essential that doctors not overprescribe the drug.
52
187684
4512
Điều này có nghĩa là việc các bác sĩ không lạm dụng kê đơn là rất cần thiết.
03:12
Meanwhile, 5 to 15% of patients in developed countries
53
192196
4779
Trong khi đó, từ 5-15% bệnh nhân tại các nước phát triển
03:16
self-identify as allergic to penicillin,
54
196975
2920
tự xác định là dị ứng với Penicillin,
03:19
making it the most commonly reported drug allergy.
55
199895
3599
khiến cho nó bị báo cáo loại thuốc dễ gây dị ứng nhất.
03:23
However, the vast majority— over 90%— of people
56
203494
4390
Tuy nhiên, đại đa số - hơn 90% -
03:27
who think they’re allergic to penicillin actually are not.
57
207884
3594
nghĩ rằng họ dị ứng với Penicillin nhưng thực tế thì không.
03:31
Why the misperception?
58
211478
1536
Tại sao lại có sự ngộ nhận này?
Nhiều bệnh nhân có gắn nhãn dị ứng từ lúc nhỏ,
03:33
Many patients acquire the allergy label as children,
59
213014
3294
03:36
when a rash appears after they’re treated for an infection with penicillin
60
216308
3720
khi phát ban xuất hiện sau khi điều trị nhiễm trùng bằng Penicillin
03:40
or closely related drugs.
61
220028
1970
hay những loại thuốc gần giống vậy.
03:41
The rash is often blamed on penicillin,
62
221998
2570
Phát ban thường được cho là gây ra bởi Penicillin,
03:44
while the more likely culprit is the original infection,
63
224568
3030
trong khi có khả năng là do nhiễm trùng từ ban đầu,
03:47
or a reaction between the infection and the antibiotic.
64
227598
4120
hoặc một phản ứng giữa nhiễm trùng với thuốc kháng sinh.
03:51
However, genuine penicillin allergies,
65
231718
2800
Tuy nhiên, sự thật của dị ứng Penicillin
03:54
where our immune systems mistake penicillin for an attacker,
66
234518
3750
là khi hệ thống miễn dịch của chúng ta nhầm lẫn Penicillin là kẻ tấn công,
03:58
do occur rarely and can be very dangerous.
67
238268
3130
điều này rất hiếm xảy ra và vô cùng nguy hiểm.
04:01
So if you think you’re allergic but don’t know for sure,
68
241398
2720
Thế nên nếu bạn nghĩ rằng bạn dị ứng nhưng lại không chắc chắn,
04:04
your best bet is to visit an allergist.
69
244118
2380
bạn nên tìm gặp một bác sĩ về dị ứng.
04:06
They’ll complete an evaluation that’ll confirm
70
246498
2245
Họ sẽ đánh giá và xác nhận
04:08
whether or not you have the allergy.
71
248743
2290
rằng liệu bạn có đang bị dị ứng hay không.
04:11
Even if you do have a penicillin allergy,
72
251033
2450
Ngay cả khi bạn bị dị ứng với Penicillin,
04:13
your immune cells that react to the drug may lose their ability to recognize it.
73
253483
5101
các tế bào miễn dịch của bạn phản ứng với thuốc
có thể mất khả năng nhận ra nó.
04:18
In fact, about 80% of people who are allergic to penicillin
74
258584
4482
Trên thực tế, khoảng 80% người dị ứng với Penicillin
04:23
outgrow their allergy within ten years.
75
263066
3050
hết bị dị ứng trong vòng 10 năm.
04:26
This is great news for people who currently identify
76
266116
2717
Đây là một tin tốt cho những người hiện đang được xác nhận
04:28
as allergic to penicillin;
77
268833
1810
là dị ứng với Penicillin;
04:30
the drug may one day save their lives, as it has done for so many others.
78
270643
5056
Một ngày nào đó thuốc này có thể cứu họ, như nó đã làm cho rất nhiều người khác.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7