The rise and fall of the Berlin Wall - Konrad H. Jarausch

Translator: Ko Ko Oo Reviewer: Myo Aung

In the early hours of August 13, 1961,

၁၉၆၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့ မနက်စောစောပိုင်းမှာ

East German construction workers flanked by soldiers and police

စစ်သားတွေ ရဲတွေနဲ့အတူ အရှေ့ဂျာမနီလုပ်သားတွေဟာ

began tearing up streets and erecting barriers throughout the city of Berlin

ဘာလင်မြို့တော်တလျောက် လမ်းတွေကိုဖျက်၊ အတားအဆီးတွေချပြီး

and its surroundings.

တံတိုင်းကြီးကို တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။

This night marked the beginning of one of history's most infamous dividing lines,

အဲ့သည့်နေ့မှာပဲ ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ နာမည်ဆိုးနဲ့ကျော်ကြားတဲ့

the Berlin Wall.

ဘာလင်တံတိုင်း စတင်ခဲ့ပါတယ်။

Construction on the wall continued for the next decade

ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဲ့သည့်တံတိုင်းကြီးဟာ

as it cut through neighborhoods,

အိမ်နီးချင်းတွေ၊

separated families,

မိသားစုတွေ နဲ့

and divided not just Germany, but the world.

ဂျာမနီပြည်ကိုသာမက ကမ္ဘာကြီးကိုပါ နှစ်ခြမ်းခြမ်းခဲ့ပါတယ်။

To understand how we got to this point,

ဒီအဖြစ်တွေရဲ့သမိုင်းကို ခြေရာခံဖို့အတွက်

we have to go back to World War II.

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလကို ပြန်သွားရပါလိမ့်မယ်။

America, Britain, and France

အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နဲ့

joined forces with the Soviet Union against the Axis Powers.

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့ မဟာမိတ်ပြုလုပ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး

After they defeated Nazi Germany,

နာဇီဂျာမနီကို အနိုင်ရတဲ့နောက်မှာ

each of the victorious nations occupied part of the country.

မဟာမိတ်တွေဟာ ဂျာမနီပြည်ကို

The division was meant to be temporary,

ခေတ္တခဏ ခွဲ၀ေထိန်းသိမ်းခဲ့ကြပါတယ်။

but the former allies found themselves at odds

ဒါပေမယ့် မဟာမိတ်အချင်းချင်းဟာ စစ်ပြီးကာလ

over their visions for post-war Europe.

ဥရောပပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် အမြင်မတူကြပါဘူး။

While Western powers promoted liberal market economies,

အနောက်နိုင်ငံတွေက အရင်းရှင်စီးပွားရေးစနစ် စတင်ချင်သလို

the Soviet Union sought to surround itself with obedient Communist nations,

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကတော့ ဂျာမနီပြည်နဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကို

including a weakened Germany.

ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံတွေအဖြစ် မြင်ချင်နေပါတယ်။

As their relations deteriorated,

မဟာမိတ်တွေ အဆင်မပြေဖြစ်လာပြီးနောက်

the Federal Republic of Germany was formed in the West

အနောက်ဘက်မှာ အနောက်ဂျာမနီနိုင်ငံ FRG,

while the Soviets established the German Democratic Republic in the East.

အရှေ့ဘက်မှာ အရှေ့ဂျာမနီနိုင်ငံ GDR တို့ အသီးသီး ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။

The Soviet satellite countries restricted Western trade and movement,

ဆိုဗီယက်သြဇာခံနိုင်ငံတွေမှာ အနောက်တိုင်း စီးပွားရေးလမ်းကြောင်းတွေကို

so a virtually impassable border formed.

ပိတ်ပင်ခဲ့တာမို့ အင်အားကြီးစနစ်နှစ်ခုအကြား

It became known as the Iron Curtain.

သံကန့်လန့်ကာ ဆိုတဲ့ နယ်ခြားမျဉ်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

In the former German capital of Berlin, things were particularly complicated.

ဂျာမနီမြို့တော်ဖြစ်တဲ့ ဘာလင်မှာတော့ အခြေအနေတွေက ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးနေပါတယ်။

Although the city lay fully within the East German territory of the GDR,

ဘာလင်မြို့တော်ဟာ အရှေ့ဂျာမနီပိုင်နက်အတွင်းမှာ တည်ရှိပေမဲ့

the post-war agreement gave the allies joint administration.

သဘောတူညီချက်တွေအရ မြို့တော်ကို နှစ်ဖက်စလုံးက ခွဲ၀ေအုပ်ချုပ်ပါတယ်။

So America, Britain, and France created a Democratic enclave

ဒါ့ကြောင့် အနောက်အုပ်စုဟာ ဘာလင်မြို့တော် အနောက်ခြမ်းကို

in Berlin's western districts.

သီးသန့်နယ်မြေအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။

While East Germans were officially banned from leaving the country,

အရှေ့ဂျာမနီနိုင်ငံသားတွေဟာ နိုင်ငံတွင်းမှ ပြင်ပကိုထွက်ခွာလို့ မရပါဘူး

in Berlin, it was simply a matter of walking,

ဒါ့ကြောင့် ဘာလင်အနောက်ဘက်ကို

or riding a subway, streetcar or bus,

မြို့ပတ်ရထား၊ ဘတ်စ်ကားစီးသွားကြပြီး

to the Western half,

သွားလည်လို့ရခဲ့ပြီး

then traveling on to West Germany or beyond.

အနောက်ဂျာမနီဖက်ကို ခရီးထွက်သွားနိုင်ခဲ့ကြတယ်။

This open border posed a problem for the East German leadership.

ဒီလို အနေအထားဟာ အရှေ့ဂျာမနီအုပ်ချုပ်ရေးကို ထိခိုက်လာပါတယ်။

They had staked a claim to represent the Communist resistance against Hitler

မိမိတို့ဟာ နာဇီတွေကို ကွန်မြူနစ်နည်းနဲ့ တော်လှန်တိုက်ထုတ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး

and portrayed Western Germany as a continuation of the Nazi regime.

အနောက်ဂျာမနီကတော့ နာဇီဝါဒကို ပြန်လည်အသက်သွင်းနေတယ် လို့ စွပ်စွဲပါတယ်။

တကယ်တမ်းမှာတော့ အနောက်အုပ်စုဟာ အနောက်ဂျာမနီ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ဖို့

While the U.S. and its allies poured money into West Germany's reconstruction,

ငွေတွေပုံအော် သုံးပေးနေချိန်မှာ

the Soviet Union extracted resources from the East as war reparations,

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကတော့ ကာကွယ်ရေးအတွက်ဆိုပြီး

ရှိရင်းသယံဇာတများကိုပါ ထုတ်ယူသုံးစွဲနေတာကြောင့်

making its planned economy even less competitive.

အရှေ့ နဲ့ အနောက်ဂျာမနီဟာ စီးပွားရေးချင်း ယှဉ်မရ ဖြစ်လာပါတယ်။

Life in East Germany passed under the watchful eye of the Stasi,

တဖန် အရှေ့ဂျာမနီပြည်သူများရဲ့ လူနေမှုဘ၀ကို STASI လို့ခေါ်တဲ့

the secret police whose wiretaps and informants monitored citizens

ကွန်မြူနစ်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့၀င်များက အမြဲစောင့်ကြည့်နေပြီး

for any hint of disloyalty.

အစိုးရအပေါ် သစ္စာရှိဖို့ ဖိအားပေးခံနေရပါတယ်။

While there was free health care and education in the East,

အရှေ့ဘက်မှာ အခမဲ့ကျန်းမာရေး အခမဲ့ပညာရေးစနစ်တို့ ရှိခဲ့ပေမဲ့

the West boasted higher salaries,

ဂျာမန်တွေဟာ လစာပိုကောင်းတဲ့

more consumer goods,

ခေတ်မှီ အသုံးအဆောင်တွေ ပေါများတဲ့

and greater personal freedom.

ပိုလွတ်လပ်တဲ့ အနောက်ဘက်ကို ပိုသဘောကျကြပါတယ်။

By 1961, about 3.5 million people, nearly 20% of the East German population,

၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ ပညာတတ်လူငယ်များ အပါအ၀င် အရှေ့ဂျာမနီရဲ့ လူဦးရေ ၂၀ ရာနှုန်း

had left, including many young professionals.

လူဦးရေ ၃.၅ သန်းခန့်ဟာ အနောက်ဘက်ကို ပြောင်းရွှေ့ခိုလှုံသွားပါတယ်။

To prevent further losses,

ဒီလိုအဖြစ်တွေကို ကာကွယ်ဖို့

East Germany decided to close the border, and that's where the Berlin Wall came in.

အရှေ့ဂျာမနီဟာ နယ်စပ်တွေကိုပိတ်ပြီး ဘာလင်တံတိုင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။

Extending for 43 kilometers through Berlin,

တံတိုင်းဟာ ဘာလင်မြို့တွင်းမှာ ၄၃ ကီလိုမီတာရှည်ပြီး

and a further 112 through East Germany,

မြို့ပြင်မှာ ၁၁၂ ကီလိုမီတာ ၀န်းရံထားပါတယ်။

the initial barrier consisted of barbed wire and mesh fencing.

ပထမတော့ သံဆူးကြိုးတွေ သံဇကာတွေနဲ့ ကာထားပေမဲ့

Some Berliners escaped by jumping over the wire

သံဆူးကြိုးကို ခုန်ကျော်တာတွေ

or leaving from windows,

ပြတင်းပေါက်က ခုန်ကျော်တာတွေဖြစ်လာလို့

but as the wall expanded, this became more difficult.

နောက်ပိုင်းမှာ ပိုမိုတင်းကျပ်လာပါတော့တယ်

By 1965, 106 kilometers of 3.6-meter-high concrete barricades had been added

၁၉၆၅ ခုနှစ်မှာတော့ ၃.၆ မီတာမြင့်ပြီး ၁၀၆ မီတာရှည်တဲ့ ကွန်ကရစ်တံတိုင်းကြီးကို

topped with a smooth pipe to prevent climbing.

တွယ်တက်ဖို့ခက်တဲ့ ပိုက်လုံးတွေတပ်ကာ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။

Over the coming years, the barrier was strengthened with spike strips,

နောက်ပိုင်းမှာ သံဆူးတွေ

guard dogs,

အစောင့်ခွေးတွေ ချပြီး

and even landmines,

မိုင်းတွေပါ ထောင်လာပါတယ်။

along with 302 watchtowers and 20 bunkers.

မျှော်စင် ၃၀၂ ခု၊ ဘန်ကာအလုံး ၂၀ အပြင်

A parallel fence in the rear set off a 100-meter area called the death strip.

တံတိုင်းကို မရောက်ခင် မီတာတစ်ရာအတွင်း သတ်ကွင်းပြုလုပ်ထားပါတယ်။

There, all buildings were demolished and the ground covered with sand

သတ်ကွင်းအတွင်းက အဆောက်အအုံတွေကိုဖျက် သဲနဲ့ဖို့ပြီး

to provide a clear line of sight for the hundreds of guards

အစောင့်တွေရဲ့ မြင်ကွင်းကို ရှင်းအောင်လုပ်ထားပြီး

ordered to shoot anyone attempting to cross.

ပစ်မိန့်လည်းပေးထားပါတယ်။

Nevertheless, nearly 5,000 people in total managed to flee East Germany

သို့သော်လည်း ယင်းကာလ ၁၉၆၁ မှ ၁၉၈၉ အတွင်း

between 1961 and 1989.

အရှေ့ဂျာမနီမှ လူငါးထောင်ခန့်ဟာ အနောက်ဘက်ကို ရအောင်ထွက်ပြေးခဲ့ပါတယ်။

Some were diplomats or athletes who defected while abroad,

အစိုးရ၀န်ထမ်းတွေ အားကစားသမားတွေ နိုင်ငံခြားရောက်တုန်း ထွက်ပြေး

but others were ordinary citizens who dug tunnels,

တချို့က မြေအောက်ဥမင်တွေတူးပြီး ပြေး

swam across canals,

တချို့က တူးမြောင်းတွေကနေ ကူးပြေး

flew hot air balloons,

တချို့က မိုးပျံပူဖေါင်းနဲ့ ပြေး

or even crashed a stolen tank through the wall.

တချို့က တင့်ကားခိုးပြီး တံတိုင်းတိုက်ပြေး စသဖြင့် နည်းမျိုးစုံနဲ့ ပြေးကြပါတယ်။

Yet the risk was great.

ပေးဆပ်ရတာတွေလည်း မနည်းပါဘူး။

Over 138 people died while attempting escape.

ထွက်ပြေးသူထဲက ၁၃၈ ဦး အသက်ဆုံးခဲ့ပါတယ်။

Some shot in full view of West Germans powerless to help them.

အနောက်ဂျာမနီနိုင်ငံသားတွေက မြင်နေရက်နဲ့ ဘာမှမကူညီနိုင်ခဲ့ပါဘူး။

The wall stabilized East Germany's economy by preventing its work force from leaving,

တံတိုင်းကြီးကြောင့် အလုပ်သမားပြုန်းတီးမှု လျော့ကျသွားပြီး စီးပွားရေးတည်ငြိမ်လာပေမဲ့

but tarnished its reputation,

ကွန်မြူနစ်စနစ်ရဲ့ ဖိနှိပ်မှုတစ်ခုအဖြစ်

becoming a global symbol of Communist repression.

နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားလာခဲ့ပါတယ်။

As part of reconciliation with the East,

အနောက်ဂျာမနီကတော့ အရှေ့နဲ့ပြန်လည်သင့်မြတ်ဖို့

the Basic Treaty of 1972 recognized East Germany pragmatically

၁၉၇၂ စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုပြီး အရှေ့ဂျာမနီကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သလို

while West Germany retained its hope for eventual reunification.

နောက်ဆုံးမှာ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးကို မျှော်လင့်ခဲ့ပါတယ်။

Although the Eastern regime gradually allowed family visits,

အရှေ့ဂျာမနီကမိသားစုချင်း ပြန်လည်ဆုံစည်းဖို့ ခွင့်ပြုထားတယ်ဆိုပေမဲ့

it tried to discourage people from exercising these rights

ဒီအခွင့်အရေးကို လူတိုင်းလွယ်လွယ်နဲ့မရအောင်

with an arduous bureaucratic process and high fees.

အဆင့်များစွာ တင်ပြရအောင် ငွေအများကြီးကုန်အောင်

Nonetheless, it was still overwhelmed by applications.

ခွင့်ပြုမိန့် အကြာကြီး စောင့်ရအောင် လုပ်ထားပြီး ချုပ်ကိုင်ထားပါတယ်။

By the end of the 1980's,

၁၉၈၀ ခုနှစ်အကုန်မှာတော့

the liberalization of other Eastern Bloc regimes

အခြားအရှေ့ဥရောပနိုင်ငံများနည်းတူ အရှေ့ဂျာမနီမှာ

caused mass demonstrations for free travel and demands for democracy.

လွတ်လပ်ခွင့်အတွက် လူစုလူဝေးနဲ့ ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

On the evening of November 9, 1989,

၁၉၈၉ နို၀င်ဘာ ၉ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းမှာတော့

East Germany tried to defuse tension by making travel permits easier to obtain.

အရှေ့ဂျာမနီဟာ တင်းမာမှုတွေ လျော့ကျစေဖို့ ခရီးသွားလာခွင့်ကို ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ်

But the announcement brought thousands of East Berliners

ကြေညာပြီးပြီးချင်းမှာပဲ ထောင်ပေါင်းများစွာသော အရှေ့ဂျာမန်တွေဟာ

to the border crossing points in the wall,

နယ်စပ်ဂိတ်တွေကို လာရောက်ခဲ့ပြီး

forcing the surprised guards to open the gates immediately.

အစောင့်တွေကို ဂိတ်တွေ ချက်ခြင်းဖွင့်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။

Rejoicing crowds poured into West Berlin

လူအုပ်ကြီးဟာ အနောက်ဘာလင်ကို စုပြုံတိုး၀င်နေခဲ့သလို

as people from both sides danced atop the wall.

နှစ်ဖက်စလုံးက လူတွေဟာ တံတိုင်းပေါ်မှာ ကခုန်နေခဲ့ပါတယ်။

And others began to demolish it with whatever tools they could find.

တချို့ကလည်း ရရာပစ္စည်းကိရိယာတွေနဲ့ တံတိုင်းကြီးကို ဖြိုချကြပါတယ်။

Although the border guards initially tried to maintain order,

ပထမတော့ အစောင့်တွေဟာ အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းဖို့ ကြိုးစားပေမဲ့

it was soon clear that the years of division were at an end.

ဂျာမနီကို အရှေ့အနောက် ခွဲခြားထားတဲ့ခေတ်ဟာ အဆုံးသတ်အချိန်ကို ရောက်လာခဲ့ပါပြီ။

After four decades, Germany was officially reunified in October 1990.

ဆယ်စုနှစ်လေးခုကြာခဲ့ပြီး ၁၉၉၀ အောက်တိုဘာလမှာတော့

ဂျာမနီဟာ တရား၀င်ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခဲ့ပါတယ်။

And the Soviet Union fell soon after.

မကြာမှီ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကြီးလည်း ပြိုကွဲသွားခဲ့ပါတယ်။

Today, parts of the wall still stand as a reminder

ယနေ့မှာတော့ တံတိုင်းအချို့ကို အမှတ်တရအနေနဲ့ တွေ့ရမှာဖြစ်ပြီး

that any barriers we put up to impede freedom,

လွတ်လပ်ခွင့်ကို တားဆီးလာတဲ့ ဘယ်အတားအဆီးမဆို

မိမိတို့က ပြန်လည်ဖြိုချခွင့်ရှိကြောင်း

we can also break down.

ယင်းအစိတ်အပိုင်းများက ဖော်ပြလျက်ရှိနေကြပါတယ်