The rise and fall of the Berlin Wall - Konrad H. Jarausch

Sự hình thành và sụp đổ của Bức tường Berlin - Konrad H. Jarausch

Translator: ly diep Reviewer: Trinh Le

"Đừng quên chế độ độc tài của bức tường... cũng như tình yêu tự do làm nó sụp đổ..."

- Vô danh, Graffiti trên Bức tường Berlin

Sớm ngày 13 tháng 8 năm 1961

In the early hours of August 13, 1961,

East German construction workers flanked by soldiers and police

Các công nhân xây dựng Đông Đức được canh chừng bởi lính và cảnh sát

began tearing up streets and erecting barriers throughout the city of Berlin

bắt đầu chia cắt những con phố và dựng hàng rào khắp thành phố Berlin

and its surroundings.

và khu vực xung quanh.

This night marked the beginning of one of history's most infamous dividing lines,

Đêm đó đánh dấu một trong những đường chia cắt bi thảm nhất lịch sử,

the Berlin Wall.

Bức tường Berlin

Construction on the wall continued for the next decade

Việc xây dựng bức tường được tiếp tục trong thập kỷ kế tiếp

as it cut through neighborhoods,

nó cắt qua những khu phố,

separated families,

chia rẽ nhiều gia đình,

and divided not just Germany, but the world.

và chia cắt không chỉ nước Đức, mà cả thế giới.

To understand how we got to this point,

Để hiểu tại sao xảy ra thời điểm này,

we have to go back to World War II.

chúng ta phải quay về Chiến tranh Thế giới thứ hai

America, Britain, and France

Mỹ, Anh và Pháp

joined forces with the Soviet Union against the Axis Powers.

tham gia thế chiến với Liên Xô chống lại phe Trục.

After they defeated Nazi Germany,

Sau khi họ đánh bại phát xít Đức,

each of the victorious nations occupied part of the country.

mỗi quốc gia thắng trận chiếm một phần lãnh thổ quốc gia.

The division was meant to be temporary,

Việc chia cắt vốn chỉ là tạm thời

but the former allies found themselves at odds

nhưng những cựu đồng minh lại xung đột với nhau

over their visions for post-war Europe.

về tầm nhìn của họ cho châu Âu thời hậu chiến.

While Western powers promoted liberal market economies,

trong khi phương Tây ủng hộ kinh tế thị trường tự do ,

the Soviet Union sought to surround itself with obedient Communist nations,

thì Liên Xô tìm cách cô lập mình cùng với các quốc gia cộng sản,

including a weakened Germany.

trong đó có cả nước Đức suy yếu.

As their relations deteriorated,

Vì mối quan hệ giữa các nước xấu đi,

the Federal Republic of Germany was formed in the West

Cộng hòa liên bang Đức được thành lập ở phía Tây

while the Soviets established the German Democratic Republic in the East.

trong khi Liên Xô thành lập Cộng hòa dân chủ Đức ở phía Đông.

The Soviet satellite countries restricted Western trade and movement,

Các nước theo Liên Xô hạn chế thương mại với phương Tây và các phong trào,

so a virtually impassable border formed.

nên hình thành một đường biên giới vô hình mà vững chắc.

It became known as the Iron Curtain.

Nó còn được gọi là Bức màn sắt.

In the former German capital of Berlin, things were particularly complicated.

Ở thủ đô Berlin cũ của Đức, mọi thứ rất phức tạp.

Although the city lay fully within the East German territory of the GDR,

Mặc dù cả thành phố nằm trong vùng lãnh thổ của Đông Đức,

the post-war agreement gave the allies joint administration.

các nước thỏa thuận quản lý chung thành phố sau chiến tranh

So America, Britain, and France created a Democratic enclave

Mỹ, Anh và Pháp thành lập một vùng dân chủ

in Berlin's western districts.

ở những quận phía Tây Berlin.

While East Germans were officially banned from leaving the country,

Trong khi người dân Đông Đức bị cấm rời khỏi đất nước,

in Berlin, it was simply a matter of walking,

ở Berlin việc này lại rất dễ dàng,

or riding a subway, streetcar or bus,

chỉ cần đi bộ, hoặc tàu điện, xe hơi hay xe bus

to the Western half,

để đến phía Tây,

then traveling on to West Germany or beyond.

sau đó đi đến Tây Đức và xa hơn.

This open border posed a problem for the East German leadership.

Biên giới mở này tạo nên một vấn đề với lãnh đạo Đông Đức.

They had staked a claim to represent the Communist resistance against Hitler

Họ ra tuyên bố đại diện cho chế độ Cộng sản chống lại Hitler

and portrayed Western Germany as a continuation of the Nazi regime.

và miêu tả Tây Đức là nơi tiếp nối của chủ nghĩa phát xít.

While the U.S. and its allies poured money into West Germany's reconstruction,

Trong khi Mỹ và đồng minh đổ tiền để tái xây dựng Tây Đức

the Soviet Union extracted resources from the East as war reparations,

thì Liên Xô lấy tài nguyên ở phía Đông xem như bồi thường chiến tranh,

making its planned economy even less competitive.

làm cho nền kinh tế trở nên yếu kém

Life in East Germany passed under the watchful eye of the Stasi,

Cuộc sống của Đông Đức được trông coi cẩn trọng bởi bộ quốc phòng

the secret police whose wiretaps and informants monitored citizens

cảnh sát bí mật nghe lén và theo dõi người dân

for any hint of disloyalty.

vì bất kỳ điểm khả nghi hay bất trung nào.

While there was free health care and education in the East,

Trong khi phí Đông miễn phí chăm sóc sức khỏe và y tế,

the West boasted higher salaries,

thì phía Tây tăng trưởng về lương bổng

more consumer goods,

tiêu thụ hàng hóa nhiều hơn,

and greater personal freedom.

và đời sống cá nhân được tự do hơn.

By 1961, about 3.5 million people, nearly 20% of the East German population,

Năm 1961, khoảng 3,5 triệu người, tức 20% người dân Đông Đức

had left, including many young professionals.

đã rời đi, bao gồm cả những chuyên gia trẻ tuổi.

To prevent further losses,

Để không bị tổn thất nhiều hơn,

East Germany decided to close the border, and that's where the Berlin Wall came in.

Đông Đức quyết định đóng cửa biên giới, đó là lúc Bức tường Berlin hình thành.

Extending for 43 kilometers through Berlin,

Dài 43 kilomet xuyên qua Berlin

and a further 112 through East Germany,

và hơn 112 kilomet xung quanh Đông Đức,

the initial barrier consisted of barbed wire and mesh fencing.

rào cản ban đầu gồm hàng rào và dây thép gai.

Some Berliners escaped by jumping over the wire

Một số người Berlin trốn bằng cách nhảy qua hàng rào

or leaving from windows,

hoặc qua cửa sổ,

but as the wall expanded, this became more difficult.

nhưng vì bức tường ngày càng mở rộng, việc này trở nên khó khăn hơn.

By 1965, 106 kilometers of 3.6-meter-high concrete barricades had been added

Năm 1965, rào cản dài 106 kilomet và cao 3,6 mét bằng bê tông được củng cố

topped with a smooth pipe to prevent climbing.

chặn phía trên bằng ống nhẵn để ngăn việc leo qua.

Over the coming years, the barrier was strengthened with spike strips,

Qua nhiều năm tiếp theo, bức tường được củng cố bởi dây thép gai,

guard dogs,

chó bảo vệ,

and even landmines,

và cả dây mìn,

along with 302 watchtowers and 20 bunkers.

cùng với 302 tháp canh và 20 hầm trú ẩn.

A parallel fence in the rear set off a 100-meter area called the death strip.

Một hàng rào song song rộng 100 mét được gọi là dải đất chết.

There, all buildings were demolished and the ground covered with sand

Ở đó, các tòa nhà bị phá hủy và đất được phủ cát

to provide a clear line of sight for the hundreds of guards

để tầm nhìn của hàng trăm lính canh được rõ hơn

ordered to shoot anyone attempting to cross.

để bắn bất kỳ ai cố vượt qua.

Nevertheless, nearly 5,000 people in total managed to flee East Germany

Dù vậy, theo thống kê, gần 5000 người đã bỏ trốn thành công khỏi Đông Đức

between 1961 and 1989.

từ năm 1961 đến 1989.

Some were diplomats or athletes who defected while abroad,

Một số nhà ngoại giao hoặc vận động viên trốn khi đang ở nước ngoài,

but others were ordinary citizens who dug tunnels,

nhưng những người khác là dân thường thì đào hầm,

swam across canals,

bơi qua các kênh,

flew hot air balloons,

bay bằng khinh khí cầu,

or even crashed a stolen tank through the wall.

hoặc thậm chí tông bức tường bằng xe tăng cướp được.

Yet the risk was great.

Tuy nhiên nguy cơ rất cao.

Over 138 people died while attempting escape.

Hơn 138 người chết khi cố trốn thoát.

Some shot in full view of West Germans powerless to help them.

Vài lần người Tây Đức chứng kiến nhưng không thể giúp họ.

The wall stabilized East Germany's economy by preventing its work force from leaving,

Bức tường ổn định kinh tế Đông Đức bằng cách ngăn chặn người lao động rời đi,

but tarnished its reputation,

nhưng lại phá huỷ danh tiếng,

becoming a global symbol of Communist repression.

trở thành biểu tượng của sự đàn áp của Chủ nghĩa Cộng sản.

As part of reconciliation with the East,

Như một phần hòa giải với miền Đông,

the Basic Treaty of 1972 recognized East Germany pragmatically

Hiệp ước cơ bản năm 1972 công nhận Đông Đức là một quốc gia

while West Germany retained its hope for eventual reunification.

trong khi Tây Đức vẫn giữ hi vọng được thống nhất toàn vẹn.

Although the Eastern regime gradually allowed family visits,

Mặc dù phía Đông dần dần cho phép thăm gia đình,

it tried to discourage people from exercising these rights

nhưng họ vẫn cố ngăn cản mọi người thực hiện quyền lợi này

with an arduous bureaucratic process and high fees.

với quy trình hành chính khó khăn và chi phí cao.

Nonetheless, it was still overwhelmed by applications.

Dù vậy, họ vẫn bị choáng với số đơn nộp.

By the end of the 1980's,

Vào cuối năm 1980

the liberalization of other Eastern Bloc regimes

Sự tự do hóa của các khối phía Đông

caused mass demonstrations for free travel and demands for democracy.

đã gây ra các cuộc biểu tình đòi tự do đi lại và dân chủ.

On the evening of November 9, 1989,

Chiều tối ngày 9 tháng 11 năm 1989,

East Germany tried to defuse tension by making travel permits easier to obtain.

Đông Đức cố gắng xoa dịu bằng cách cho việc cấp phép tự do đi lại dễ hơn.

But the announcement brought thousands of East Berliners

Nhưng thông báo đó khiến hàng ngàn người Berlin

to the border crossing points in the wall,

đến biên giới nơi bức tường,

forcing the surprised guards to open the gates immediately.

và gây áp lực cho bảo vệ để mở cổng ngay lập tức.

Rejoicing crowds poured into West Berlin

Vui mừng vì dòng người đổ vào Tây Berlin

as people from both sides danced atop the wall.

người dân hai bên nhảy múa trên nóc tường.

And others began to demolish it with whatever tools they could find.

và những người khác phá hủy bức tường bằng tất cả những công cụ họ tìm được.

Although the border guards initially tried to maintain order,

Mặc dù đội biên phòng lúc đầu cố gắng giữ trật tự,

it was soon clear that the years of division were at an end.

nhưng có thể thấy những năm tháng chia cắt đã đến lúc chấm dứt.

After four decades, Germany was officially reunified in October 1990.

Sau bốn thập kỷ, nước Đức hoàn toàn thống nhất vào năm 1990.

And the Soviet Union fell soon after.

Và Liên Xô đã sụp đổ không lâu sau đó.

Today, parts of the wall still stand as a reminder

Ngày nay, một phần bức tường vẫn được giữ để nhắc nhở

that any barriers we put up to impede freedom,

rằng bất kỳ rào cản nào xây lên để ngăn cản tự do,

we can also break down.

chúng ta đều có thể phá hủy nó.