A brief history of melancholy - Courtney Stephens

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Sadness is part of the human experience,

ဝမ်းနည်းမှုဟာ လူ့အတွေ့အကြုံရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပေမဲ့

but for centuries there has been vast disagreement

ဒါက ဘာဆိုတာကို အတိအကျနဲ့ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး

over what exactly it is and what, if anything, to do about it.

ဘာလုပ်ရမယ်ဆိုတာကို ရာစုနှစ်များစွာတိုင် သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေရှိခဲ့တယ်။

In its simplest terms,

အရိုးရှင်းဆုံး စကားလုံးတွေအရတော့

sadness is often thought of

ဝမ်းနည်းမှုကို ခက်ခဲတဲ့ အခြေအနေ

as the natural reaction to a difficult situation.

တစ်ခုအတွက် သဘာဝအတိုင်း တုံ့ပြန်မှုလို့ မကြာခဏ ယူဆကြတယ်။

You feel sad when a friend moves away or when a pet dies.

သူငယ်ချင်း အိမ်ပြောင်းသွားတာ(သို့)အိမ်မွေး တိရိစ္ဆာန်တစ်ကောင်သေတဲ့အခါ ဝမ်းနည်းတယ်။

When a friend says, "I'm sad,"

သူငယ်ချင်းက “စိတ်မကောင်းဘူး”

you often respond by asking, "What happened?"

လို့ ပြောတဲ့အခါ “ဘာဖြစ်တာလဲ” လို့ မေးလေ့ရှိတယ်။

But your assumption that sadness has an external cause outside the self

ဒါပေမဲ့ ဝမ်းနည်းမှုမှာ ကိုယ့်အတ္တ အပြင်က ပြင်ပ အကြောင်းတရားတစ်ခု ရှိနေတာဆိုတဲ့

is a relatively new idea.

ယူဆချက်က အတော်လေး သစ်တဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုပါ။

Ancient Greek doctors didn't view sadness that way.

ရှေးဂရိဆရာဝန်တွေက ဝမ်းနည်းမှုကို ဒီလို မမြင်ခဲ့ကြဘူး။

They believed it was a dark fluid inside the body.

ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းက မည်းနက်တဲ့ အရည်တွေလို့ သူတို့ယုံကြည်ခဲ့ကြတယ်။

According to their humoral system,

သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ထည်ပိုင်း စနစ်အရ

the human body and soul were controlled by four fluids, known as humors,

လူ့ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ စိတ်ဝိညာဉ်ကို ဟဒယဆိုတဲ့ အရည်လေးမျိုးက ထိန်းချုပ်ထားပြီး

and their balance directly influenced a person's health and temperament.

ဒါတွေရဲ့ ဟန်ချက်က လူတစ်ဦးရဲ့ကျန်းမာရေးနဲ့ ပင်ကိုစရိုက်ကို တိုက်ရိုက်လွှမ်းမိုးတယ်။

Melancholia comes from melaina kole,

Melancholia က Melaina Kole ကနေ ဆင်းသက်လာတယ်။

the word for black bile, the humor believed to cause sadness.

သည်းခြေမည်းအတွက် စကားလုံးဖြစ်ပြီး ဝမ်းနည်းမှုကို ဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆတဲ့ ဟဒယပါ။

By changing your diet and through medical practices,

အစာနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အလေ့အကျင့်တွေကို ပြောင်းလဲတာကနေ

you could bring your humors into balance.

ဟဒတွေကို ဟန်ချက်ညီစေနိုင်ပါတယ်။

Even though we now know much more about the systems

လူ့ခန္ဓာကိုယ်ကို စိုးမိုးတဲ့ စနစ်တွေအကြောင်း

that govern the human body,

အခု ပိုမိုသိရှိလာပေမဲ့

these Greek ideas about sadness

ဝမ်းနည်းမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဒီဂရိအယူအဆတွေက

resonate with current views,

ရံဖန်ရံခါ ခံစားရတဲ့

not on the sadness we all occasionally feel,

ဝမ်းနည်းမှု အပေါ်မဟုတ်ဘဲ လက်တွေ့ကျတဲ့ စိတ်ကျဝေဒနာအပေါ်

but on clinical depression.

လက်ရှိရှုမြင်ချက်တွေနဲ့ ပဲ့တင်ထပ်နေတယ်။

Doctors believe that certain kinds of long-term,

ရေရှည် မရှင်းပြနိုင်တဲ့ ခံစားမှု အခြေအနေတချို့က

unexplained emotional states are at least partially related to brain chemistry,

ဦးနှောက်ဓာတုဗေဒ၊ဦးနှောက်အတွင်းက ဓာတုပစ္စည်းအမျိုးမျိုးရဲ့ ဟန်ချက်ညီမှုနဲ့

the balance of various chemicals present inside the brain.

အနည်းဆုံး တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဆက်စပ်နေတယ်လို့ ဆရာဝန်တွေက ယုံကြည်ကြတယ်။

Like the Greek system,

ဂရိစနစ်လိုပဲ

changing the balance of these chemicals can deeply alter

ဒီဓာတုပစ္စည်းတွေရဲ့ ဟန်ချက်ကို ပြောင်းလဲတာက

how we respond to even extremely difficult circumstances.

အလွန်ခက်ခဲတဲ့အခြေအနေတွေကို တုံ့ပြန်ပုံကို တောင် နက်ရှိုင်းစွာ ပြောင်းလဲစေနိုင်တယ်။

There's also a long tradition of attempting to discern

ဝမ်းနည်းမှုရဲ့တန်ဖိုးကို သိမြင်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့

the value of sadness,

ရှည်လျားတဲ့ အစဉ်အလာတစ်ခုလည်း ရှိပြီး

and in that discussion,

အဲဒီဆွေးနွေးမှုမှာ

you'll find a strong argument that sadness is not only

ဝမ်းနည်းမှုဟာ ဘဝရဲ့ မလွှဲမရှောင်သာ အပိုင်းတစ်ခုသာမက

an inevitable part of life but an essential one.

မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်တာကို အခိုင်အမာ ငြင်းခုံတာကို တွေ့ရမယ်။

If you've never felt melancholy,

ဝမ်းနည်းပူဆွေးမှု တစ်ခါမှမခံစားဖူးရင်

you've missed out on part of what it means to be human.

လူသားဖြစ်တာရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကို သင် လက်လွတ်သွားပါပြီ။

Many thinkers contend that melancholy is necessary in gaining wisdom.

ဉာဏ်ပညာရဖို့ ဝမ်းနည်းကြေကွဲမှု လိုအပ်တယ် လို့ တွေးခေါ်သူများစွာကအခိုင်အမာပြောတယ်။

Robert Burton, born in 1577,

၁၅၇၇ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ Robert Burton က

spent his life studying the causes and experience of sadness.

ဝမ်းနည်းမှုရဲ့ အကြောင်းရင်းတွေနဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို လေ့လာခဲ့တယ်။

In his masterpiece "The Anatomy of Melancholy,"

သူ့ရဲ့ အပြောင်မြောက်ဆုံးလက်ရာ “The Anatomy of Melancholy” မှာ

Burton wrote, "He that increaseth wisdom increaseth sorrow."

Burton က “ဉာဏ်ပညာကို တိုးစေသူသည် ဝမ်းနည်းမှုကို တိုးစေသည်”လို့ ရေးခဲ့တယ်။

The Romantic poets of the early 19th century

၁၉ ရာစုအစောပိုင်းက ရိုမန်းတစ်ကဗျာဆရာတွေက

believed melancholy allows us to more deeply understand other profound emotions,

ကြေကွဲမှုက လှပမှုနဲ့ပျော်ရွှင်မှုလို အခြား လေးနက်တဲ့ ခံစားချက်တွေကို ပိုနက်ရှိုင်းစွာ

နားလည်ခွင့်ပေးတယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

like beauty and joy.

To understand the sadness of the trees losing their leaves in the fall

ဆောင်းဦးရာသီမှာ အရွက်တွေ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ သစ်ပင်တွေရဲ့ ဝမ်းနည်းမှုကို နားလည်ဖို့

is to more fully understand the cycle of life that brings flowers in the spring.

နွေဦးရာသီမှာ ပန်းတွေယူဆောင်လာတဲ့ ဘဝသံသရာကို ပိုပြီး အပြည့်အဝ နားလည်ဖို့ပါ။

But wisdom and emotional intelligence seem pretty high on the hierarchy of needs.

ဒါပေမဲ့ ဉာဏ်ပညာနဲ့ခံစားမှုဆိုင်ရာ ဉာဏ်ရည်က လိုအပ်ချက်တွေရဲ့ဝါစဥ်အနစ်မှာ မြင့်ပုံရတယ်။

Does sadness have value on a more basic, tangible,

ဝမ်းနည်းမှုက ပိုအခြေခံကျ၊ မြင်သာထင်သာရှိတဲ့

maybe even evolutionary level?

ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ် အဆင့်မှာတောင် တန်ဖိုးရှိလား။

Scientists think that crying and feeling withdrawn

ငိုတာနဲ့ နှင့်ထီးတည်းနေလိုတာက မူလကကို ဘိုးဘေးတွေကို

is what originally helped our ancestors secure social bonds

လူမှုရေး နှောင်ကြိုးတွေ ချည်နှောင်ဖို့နဲ့ လိုအပ်တဲ့ အကူအညီတွေရရှိဖို့

and helped them get the support they needed.

ကူညီပေးခဲ့တာလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ယူဆကြတယ်။

Sadness, as opposed to anger or violence, was an expression of suffering

ဒေါသ သို့မဟုတ် အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ဆန့်ကျင်တဲ့ ဝမ်းနည်းမှုက ခံစားရသူနဲ့ လူတွေကို

that could immediately bring people closer to the suffering person,

ချက်ချင်း နီးကပ်သွားစေနိုင်လောက်တဲ့ ဝေဒနာ ဖော်ပြချက်ဖြစ်ပြီး

and this helped both the person and the larger community to thrive.

ဒါက လူနဲ့ ပိုကြီမားတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုပါ ရှင်သန်ဖို့ ကူညီပေးတယ်။

Perhaps sadness helped generate the unity we needed to survive,

ဝမ်းနည်းမှုက ရှင်ကျန်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ စုစည်းမှု ဖြစ်ပေါ်စေဖို့

but many have wondered whether the suffering felt by others

ကူညီလောက်ပေမဲ့ တခြားသူတွေ ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာက ကိုယ်တိုင်

is anything like the suffering we experience ourselves.

တွေ့ကြုံရတဲ့ ဒုက္ခနဲ့ တူသလားလို့ လူအများက သိချင်ခဲ့ကြတယ်။

The poet Emily Dickinson wrote,

ကဗျာဆရာမ Emily Dickinson က ရေးခဲ့တာက

"I measure every Grief I meet With narrow, probing Eyes -

“ကျဉ်းမြောင်း၊စူးစမ်းတဲ့ မျက်လုံးတွေနဲ့ ကြုံရတဲ့ဝမ်းနည်းမှုတိုင်းကို ငါတိုင်းတာတယ်

I wonder if it weighs like MIne - Or has an Easier size."

ငါ့လို အလေးချိန် ရှိလား ဒါမှမဟုတ် ပိုအား ကိုးရာမဲ့တဲ့ အရွယ် ရှိလားလို့ ငါသိချင်တယ်”

And in the 20th century,

၂၀ ရာစုမှာ Arthur Kleinman လို

medical anthropologists, like Arthur Kleinman,

ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ မနုဿဗေဒပညာရှင်တွေက စိတ်ခံစားမှုတွေက လုံးဝ

gathered evidence from the way people talk about pain

တူညီနေတာ မဟုတ်ဘဲ ယဉ်ကျေးမှု၊ အထူးသဖြင့် ဘာသာစကားအသုံးပြုပုံက

to suggest that emotions aren't universal at all,

ခံစားချက်ကို လွှမ်းမိုးနိုင်တာကို အကြံပြုဖို့

and that culture, particularly the way we use language,

နာကျင်မှုအကြောင်း လူတွေ ပြောဆိုပုံကနေ

can influence how we feel.

အထောက်အထားတွေကို စုဆောင်းခဲ့ကြတယ်။

When we talk about heartbreak,

ပူဆွေးမှုအကြောင်းပြောတဲ့အခါ

the feeling of brokenness becomes part of our experience,

ကြေကွဲမှုခံစားချက်က အတွေ့အကြုံရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်လာတယ်၊

where as in a culture that talks about a bruised heart,

ဒဏ်ရာရနေတဲ့ နှလုံးအကြောင်း ပြောတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုမှာလိုပဲ

there actually seems to be a different subjective experience.

မတူတဲ့ ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန် အ တွေ့အကြုံ ရှိပုံရတယ်။

Some contemporary thinkers aren't interested

ခေတ်ပြိုင်တွေးခေါ်သူတချို့က ဝမ်းနည်းမှုရဲ့

in sadness' subjectivity versus universality,

ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန်သဘောနဲ့ ယေဘုယျ သဘောကို စိတ်မဝင်စားဘဲ

and would rather use technology to eliminate suffering in all its forms.

ဆင်းရဲဒုက္ခကို ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ဖယ်ရှား ဖို့ နည်းပညာကို ပိုအသုံးပြုလိုကြတယ်။

David Pearce has suggested that genetic engineering

မျိုးရိုးဗီဇ အင်ဂျင်နီယာနဲ့ အခြား ခေတ်ပြိုင် လုပ်ငန်းစဉ်တွေက

and other contemporary processes

လူသားတွေ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ

cannot only alter the way humans experience emotional and physical pain,

နာကျင်မှုတွေကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်ရုံသာမက တောရိုင်းထဲမှာ

but that world ecosystems ought to be redesigned

တိရစ္ဆာန်တွေ ဒုက္ခမရောက်အောင် ကမ္ဘာ့ ဂေဟစနစ်တွေကို ပြန်လည်

so that animals don't suffer in the wild.

ပုံစံထုတ်သင့်တယ်လို့ David Pearce က အကြံပြုခဲ့တယ်။

He calls his project "paradise engineering."

သူ့ပရောဂျက်ကို “Paradise Engineering” လို့ခေါ်တယ်။

But is there something sad about a world without sadness?

ဒါပေမဲ့ ဝမ်းနည်းစရာမရှိတဲ့ကမ္ဘာမှာ ဝမ်းနည်းစရာတစ်ခုရှိနေလား။

Our cavemen ancestors and favorite poets

ဂူအောင်းလူသား ဘိုးဘေးတွေနဲ့ အကြိုက်ဆုံး ကဗျာစာဆိုတွေက

might not want any part of such a paradise.

ဒီလိုမျိုး သုခဘုံရဲ့ ဘယ်အပိုင်းကိုမှ မလိုချင်လောက်ဘူး။

In fact, the only things about sadness that seem universally agreed upon

တကယ်တော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက သဘောတူထားတဲ့ ဝမ်းနည်းမှုအကြောင်း တစ်ခုတည်းသောအရာ၊

are that it has been felt by most people throughout time,

လူအများစု အချိန်ကာလ တစ်လျှောက်လုံး ခံစားခဲ့ရပြီး

and that for thousands of years,

နှစ်ထောင်ချီ ကြာပြီဖြစ်တဲ့ ဒီခက်ခဲတဲ့

one of the best ways we have to deal with this difficult emotion

စိတ်ခံစားချက်ကို ဖြေရှင်းဖို့ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းတွေထဲက တစ်ခုက ဒါကို

is to articulate it, to try to express what feels inexpressable.

ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြဖို့၊ဖော်ပြမနိုင် တဲ့ခံစားချက်ကို ဖော်ပြဖို့ ကြိုးစားဖို့ပါ။

In the words of Emily Dickinson,

Emily Dickinson ရဲ့ စကားလုံးတွေအရ

"'Hope' is the thing with feathers - That perches in the soul -

“မျှော်လင့်ချက်က အမွေးအတောင်တွေပါတဲ့ အရာ၊ ဝိညာဉ်ထဲမှာ တွယ်ကပ်နေတယ်၊

"And sings the tune without the words - And never stops - at all -"

“စကားလုံးတွေမပါဘဲ တေးသွားကို သီဆိုတယ်၊ လုံးဝ ရပ်တန့်မသွားဘူး။”