A brief history of melancholy - Courtney Stephens

Lược sử về nỗi sầu - Courtney Stephens

Translator: Tam Nguyen Reviewer: Sharon Nguyen

Sadness is part of the human experience,

Nỗi buồn là một phần trải nghiệm làm người,

but for centuries there has been vast disagreement

nhưng từ nhiều thế kỷ, vẫn còn những bất đồng về việc

over what exactly it is and what, if anything, to do about it.

chính xác thì nỗi buồn là gì, và làm thế nào để vượt qua nó.

In its simplest terms,

Nói một cách đơn giản nhất, người ta thường xem nỗi buồn

sadness is often thought of

as the natural reaction to a difficult situation.

như một phản xạ tự nhiên trước tình huống khó khăn.

You feel sad when a friend moves away or when a pet dies.

Bạn cảm thấy buồn khi bạn mình chuyển đi, khi thú cưng chết.

When a friend says, "I'm sad,"

Khi một người bạn nói: "Buồn quá",

you often respond by asking, "What happened?"

bạn thường hỏi lại: "Sao buồn vậy?"

But your assumption that sadness has an external cause outside the self

Nhưng nếu bạn tin nỗi buồn đó đến từ bên ngoài,

is a relatively new idea.

thì đây là một ý nghĩ khá mới lạ.

Ancient Greek doctors didn't view sadness that way.

Các bác sĩ Hy Lạp cổ không cho là như thế,

They believed it was a dark fluid inside the body.

mà tin rằng nỗi buồn do một loại dịch màu đen trong cơ thể gây ra.

According to their humoral system,

Theo hệ thống dịch thể của Hy Lạp,

the human body and soul were controlled by four fluids, known as humors,

cơ thể và linh hồn chúng ta bị chi phối bởi 4 loại dịch thể

and their balance directly influenced a person's health and temperament.

mà trạng thái cân bằng ảnh hưởng trực tiếp

đến sức khoẻ và tính khí của ta.

Melancholia comes from melaina kole,

Từ "sầu muộn" có bắt nguồn từ "melaina kole",

the word for black bile, the humor believed to cause sadness.

nghĩa là "mật đen", được coi là dịch thể gây ra sầu muộn.

Bằng cách thay đổi chế độ dinh dưỡng, và các liệu pháp y tế,

By changing your diet and through medical practices,

you could bring your humors into balance.

bạn có thể cân bằng lại các dịch thể này.

Even though we now know much more about the systems

Dù người ta đã biết nhiều hơn về các hệ thống chi phối cơ thể con người,

that govern the human body,

quan điểm của người Hy Lạp về nỗi buồn,

these Greek ideas about sadness

resonate with current views,

đến nay, vẫn còn giữ được giá trị,

not on the sadness we all occasionally feel,

không chỉ với loại sầu muộn mà ta thường cảm thấy,

but on clinical depression.

mà còn cả với chứng trầm cảm lâm sàng.

Doctors believe that certain kinds of long-term,

Các bác sĩ tin rằng những cảm xúc mơ hồ kéo dài

unexplained emotional states are at least partially related to brain chemistry,

ít nhiều có liên quan đến các chất hoá học trong não,

the balance of various chemicals present inside the brain.

sự cân bằng của các chất này bên trong não bộ.

Like the Greek system,

Theo như hệ thống của Hy Lạp,

changing the balance of these chemicals can deeply alter

việc thay đổi cân bằng sẽ có tác động lớn đến

how we respond to even extremely difficult circumstances.

cách phản ứng của ta hoặc gây ra tình trạng cực kì nghiêm trọng.

There's also a long tradition of attempting to discern

Ngoài ra, còn có một nỗ lực từ lâu đời, nhằm nhận biết

the value of sadness,

giá trị của nỗi buồn,

and in that discussion,

trong lúc thảo luận,

you'll find a strong argument that sadness is not only

bạn sẽ tìm thấy một luận điểm mạnh mẽ về nỗi buồn,

an inevitable part of life but an essential one.

không chỉ là không thể thiếu mà còn là phần tất yếu trong cuộc sống.

If you've never felt melancholy,

Nếu chưa từng cảm thấy buồn,

you've missed out on part of what it means to be human.

bạn đã bỏ lỡ một phần ý nghĩa của việc làm người.

Many thinkers contend that melancholy is necessary in gaining wisdom.

Nhiều nhà tư tưởng cho rằng nỗi buồn là thiết yếu cho sự khôn ngoan.

Robert Burton, born in 1577,

Robert Burton, sinh năm 1577,

spent his life studying the causes and experience of sadness.

dành cả đời để nghiên cứu nguyên nhân và trải nghiệm nỗi buồn.

In his masterpiece "The Anatomy of Melancholy,"

Trong quyển sách để đời của mình, "Giải phẫu nỗi u sầu",

Burton wrote, "He that increaseth wisdom increaseth sorrow."

ông viết: "Ai càng thông thái thì càng buồn."

The Romantic poets of the early 19th century

Những nhà thơ lãng mạn đầu thế kỉ 19 tin rằng

believed melancholy allows us to more deeply understand other profound emotions,

nỗi buồn giúp ta hiểu những cảm xúc sâu sắc khác một cách rõ ràng hơn,

ví dụ như cái đẹp và niềm vui.

like beauty and joy.

To understand the sadness of the trees losing their leaves in the fall

Để có thể hiểu nỗi buồn của một cái cây trụi lá vào mùa thu,

is to more fully understand the cycle of life that brings flowers in the spring.

ta phải hiểu hơn về chu kỳ sự sống khiến mùa xuân, trăm hoa đua nở.

But wisdom and emotional intelligence seem pretty high on the hierarchy of needs.

Nhưng sự khôn ngoan và trí tuệ cảm xúc có vẻ là nhu cầu trước nhất.

Does sadness have value on a more basic, tangible,

Liệu nỗi buồn có giá trị trên mức cơ bản, hoặc hữu hình,

maybe even evolutionary level?

hay thậm chí là cấp độ tiến hóa không?

Scientists think that crying and feeling withdrawn

Nhiều nhà khoa học cho rằng khóc và cảm giác muốn trốn chạy

is what originally helped our ancestors secure social bonds

là cách mà tổ tiên của chúng ta bảo vệ các mối liên kết xã hội

and helped them get the support they needed.

và giúp họ có được sự hỗ trợ cần thiết.

Sadness, as opposed to anger or violence, was an expression of suffering

Nỗi buồn, ngược với giận dữ và bạo lực, là biểu hiện của nỗi đau

that could immediately bring people closer to the suffering person,

nó có thể lập tức đưa chúng ta lại gần nhau,

and this helped both the person and the larger community to thrive.

và điều này giúp cho cá nhân và cộng đồng phát triển.

Perhaps sadness helped generate the unity we needed to survive,

Có thể nỗi buồn giúp tạo ra sự đoàn kết cần thiết để tồn tại,

but many have wondered whether the suffering felt by others

tuy nhiên, nhiều người vẫn tự hỏi liệu nỗi đau của người khác

is anything like the suffering we experience ourselves.

có giống với nỗi đau của mình.

The poet Emily Dickinson wrote,

Nhà thơ Emily Dickinson đã viết rằng:

"I measure every Grief I meet With narrow, probing Eyes -

"Tôi nhìn từng nỗi đau xa lạ bằng đôi mắt trăn trở sâu xa

I wonder if it weighs like MIne - Or has an Easier size."

Trong suy tư, tôi luôn tự hỏi Ai gánh được án khổ nặng bằng tôi."

And in the 20th century,

Vào thế kỉ 20,

medical anthropologists, like Arthur Kleinman,

các nhà nhân chủng học y khoa, như Arthur Kleinman,

gathered evidence from the way people talk about pain

thu thập bằng chứng từ cách mà người ta nói về nỗi đau,

to suggest that emotions aren't universal at all,

để giả thuyết rằng cảm xúc không phải là quy luật chung cho tất cả,

and that culture, particularly the way we use language,

và văn hóa, đặc biệt là cách sử dụng ngôn ngữ

can influence how we feel.

có thể ảnh hưởng đến cảm nhận của chúng ta.

When we talk about heartbreak,

Khi nói đến cảm giác "đau lòng" nói chung,

the feeling of brokenness becomes part of our experience,

cảm giác vụn vỡ sẽ thành một phần của trải nghiệm,

where as in a culture that talks about a bruised heart,

trong khi dùng ngôn ngữ của một nền văn hoá để nói về tổn thương,

there actually seems to be a different subjective experience.

mỗi người có thể sẽ có một trải nghiệm khác nhau.

Một số nhà tư tưởng đương đại không hứng thú

Some contemporary thinkers aren't interested

in sadness' subjectivity versus universality,

với nỗi buồn của cá nhân lẫn nỗi buồn phổ quát,

and would rather use technology to eliminate suffering in all its forms.

và thà sử dụng công nghệ để loại bỏ mọi hình thức khổ đau.

David Pearce has suggested that genetic engineering

David Pearce đã gợi ý rằng công nghệ gen di truyền

and other contemporary processes

và một số công nghệ hiện đại khác

cannot only alter the way humans experience emotional and physical pain,

không chỉ thay đổi cách con người cảm nhận nỗi đau tinh thần và thể xác,

but that world ecosystems ought to be redesigned

mà còn có thể cấu trúc lại hệ sinh thái toàn thế giới

để các loài động vật không còn phải đánh vật với tự nhiên.

so that animals don't suffer in the wild.

He calls his project "paradise engineering."

Ông đặt tên cho dự án này là "công nghệ thiên đường".

Nhưng nếu không còn nỗi buồn trên đời, đó chẳng phải cũng là một nỗi buồn sao?

But is there something sad about a world without sadness?

Our cavemen ancestors and favorite poets

Tổ tiên và các nhà thơ yêu thích của ta

might not want any part of such a paradise.

chắc cũng sẽ không muốn gia nhập thiên đường này đâu.

In fact, the only things about sadness that seem universally agreed upon

Thực tế, điều duy nhất về nỗi buồn mà ai cũng đồng tình,

are that it has been felt by most people throughout time,

chính là việc hầu như ai, ở thời đại nào, cũng đã từng nếm trải,

and that for thousands of years,

là dù hàng ngàn năm trôi qua,

one of the best ways we have to deal with this difficult emotion

một trong những cách hiệu quả nhất để đối phó với nó

is to articulate it, to try to express what feels inexpressable.

là giải bày, cố gắng thể hiện những cảm xúc khó tả.

In the words of Emily Dickinson,

Như trong lời thơ của Emily Dickinson,

"'Hope' is the thing with feathers - That perches in the soul -

"Niềm tin tựa như chim đậu trong tán linh hồn

"And sings the tune without the words - And never stops - at all -"

bản không lời chim hót mãi còn với thời gian."