Why do we itch? - Emma Bryce

7,181,566 views ・ 2017-04-11

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Pyae Phyo Aung Reviewer: sann tint
00:07
You're standing at the ready inside the goal
0
7013
2571
သင်ဟာဂိုးတိုင်ရှေ့မှာရပ်နေပြီး ဂိုးစောင့်နေတယ်ဆိုပါစို့
00:09
when suddenly, you feel an intense itch on the back of your head.
1
9584
4650
အဲ့အချိန်မှာ ခေါင်းနောက်ဘက်ကနေ အရမ်းယားလာရင်ဘာလုပ်မလဲ
00:14
We've all experienced the annoyance of an inconvenient itch,
2
14234
3708
ကျွန်တော်တို့အားလုံးဒီလိုယားယံမှုတွေကို ခံစားရဖူးမှာပါ
00:17
but have you ever pondered why we itch in the first place?
3
17942
4860
သင်ရောဘယ်ဖြစ်လို့ဒီလိုယားယံရလဲဆိုတာ သေချာအလေးထားစဉ်းစားခဲ့ဖူးလား
00:22
The average person experiences dozens of individual itches each day.
4
22802
4832
လူတစ်ယောက်ကတစ်နေ့ကိုအခါပေါင်းများစွာ ယားယံမှုကိုခံစားရပါတယ်
00:27
They can be triggered by all sorts of things,
5
27634
2181
ဒီလိုယားယံမှုတွေက
00:29
including allergic reactions,
6
29815
1700
ဓာတ်မတည့်တာ
00:31
dryness,
7
31515
1000
အသားအရည်ခြောက်တာနဲ့
00:32
and even some diseases.
8
32515
2190
ရောဂါတချို့ကြောင့်လဲဖြစ်နိုင်ပါတယ်
00:34
And then there are the mysterious ones that pop up for no reason at all,
9
34705
4628
နောက်ပြီး
00:39
or just from talking about itching.
10
39333
2633
ဒါမှမဟုတ်ယားယံမှုအကြောင်း ပြောနေရင်းနဲ့ပေါ့
00:41
You're scratching your head right now, aren't you?
11
41966
3547
သင်ရောအခုခေါင်းကုတ်နေပြီမဟုတ်လား
00:45
Anyhow, let's take one of the most common sources: bug bites.
12
45513
4544
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အဓိကအကြောင်းအရင်းဖြစ်တဲ့ အကောင်ကိုက်တာကိုပဲကြည့်လိုက်ရအောင်
00:50
When a mosquito bites you,
13
50057
1377
သင့်ကိုခြင်ကိုက်လိုက်တဲ့အခါ
00:51
it releases a compound into your body called an anticoagulant
14
51434
4361
သင့်ခန္ဒာကိုယ်ထဲကို anticoagulant ခေါ် သွေးခဲတာကိုရပ်တန့်စေတဲ့
00:55
that prevents your blood from clotting.
15
55795
2732
ဒြပ်ပေါင်းတစ်မျိုးကိုထိုးသွင်းလိုက်ပါတယ်
00:58
That compound, which we're mildly allergic to,
16
58527
2729
ဒီဒြပ်ပေါင်းက အသေးစားဓာတ်မတည့်မှုကိုဖြစ်စေပြီး
01:01
triggers the release of histamine,
17
61256
2620
ဆံခြည်မျှင်သွေးကြောတွေကိုဖောင်းလာစေတဲ့
01:03
a chemical that makes our capillaries swell.
18
63876
3109
Histamine ထုတ်လုပ်မှုကိုလဲ အားပေးပါတယ်
01:06
This enables increased blood flow,
19
66985
1950
သွေးကြောဖောင်းလာတာနဲ့အမျှ
01:08
which helpfully accelerates the body's immune response
20
68935
3021
သွေးစီးဆင်းမှုကိုများလာပြီး ခန္ဒာကိုယ်ရဲ့ခုခံအားစနစ်ကို
01:11
to this perceived threat.
21
71956
2241
ခြင်ကိုက်ခံရတဲ့နေရာမှာ တုန့်ပြန်မှုဖြစ်စေပါတယ်
01:14
That explains the swelling,
22
74197
1650
ဒါကြောင့် အသားမှာအဖုတွေဖြစ်လာတာပါ
01:15
and it's the same reason pollen can make your eyes puff up.
23
75847
3930
တခါတလေပန်းဝတ်မှုန်တွေကြောင့် မျက်လုံးဖောင်းလာတာလဲဒီအချက်ကြောင့်ပါပဲ
01:19
Histamine also activates the nerves involved in itching,
24
79777
3767
Histamine ကယားယံခြင်းကိုဖြစ်စေတဲ့ အာရုံကြောကိုလှုံဆော်စေတဲ့အတွက်
01:23
which is why bug bites make you scratch.
25
83544
4303
အကောင်တွေကိုက်တဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ကုတ်နေရတာသူ့ကြောင့်ပါပဲ
01:27
But the itchy sensation itself isn't yet fully understood.
26
87847
3849
ဒါပေမယ့်ယားယံတဲ့ခံစားမှုနဲ့ပိတ်သက်ပြီး ဘယ်သူမှာသေသေချာချာမသိကြသေးပါဘူး
01:31
In fact, much of what we do know
27
91696
1733
ကျွန်တော်တို့ဒီလေ့လာမှုကို
01:33
comes from studying the mechanics of itching in mice.
28
93429
4728
ကြွက်တွေမှာပါစမ်းသပ်ခဲ့ကြပါသေးတယ်
01:38
Researchers have discovered that itch signals in their skin
29
98157
2900
လေ့လာချက်အရ သူတို့ရဲ့ကိုယ်ကယားယံမှုကို
01:41
are transmitted via a subclass of the nerves that are associated with pain.
30
101057
5978
နာကျင်ခြင်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့အာရုံကြောအခွဲကနေ တစ်ဆင့်အချက်ပေးပြီးသယ်ဆောင်သွားလေ့ရှိပါတယ်
01:47
These dedicated nerves produce a molecule called natriuretic polypetide B,
31
107035
5643
ဒီအာရုံကြောအခွဲကnatriuretic polypetide B မော်လီကျူးတစ်မျိုးကိုထုတ်လုပ်တယ်၊
01:52
which triggers a signal that's carried up the spinal cord to the brain,
32
112678
4219
ဒါက ကျောရိုးကတဆင့်ဦးနှောက်ထဲရောက်အောင် အချက်အလက်ပေးပို့ပေးပါတယ်
01:56
where it creates the feeling of an itch.
33
116897
3864
အဲဒီမှာ ယားယံတဲ့ခံစားမှုဖြစ်ပေါ်လာတာပါ
02:00
When we scratch, the action of our fingernails on the skin
34
120761
3626
ယားယံတဲ့နေရာတွေကို လက်နဲ့ဖြစ်ဖြစ် ကုတ်လိုက်တဲ့အခါ
02:04
causes a low level pain signal that overrides the itching sensation.
35
124387
5751
ဒီအချက်အလက်ပေးမှုကလျော့နည်းသွားပြီး ယားယံတဲ့ခံစားချက်ကိုသက်သာစေပါတယ်
02:10
It's almost like a distraction, which creates the sensation of relief.
36
130138
5293
သက်သာတဲ့ခံစားမှုကိုဖန်တီးပေးတဲ့ နှောင့်ယှက်မှုတစ်ခုဆိုလဲမမှားပါဘူး
02:15
But is there actually an evolutionary purpose to the itch,
37
135431
4267
ဒါပေမဲ့ ယားယံတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခြားရည်ရွယ်ချက်ရှိလား ဒါမှမဟုတ်
02:19
or is it simply there to annoy us?
38
139698
3479
တမင်ကျွန်တော်တို့ကိုနှောင့်ယှက်ဖို့ သက်သက်ပဲလား
02:23
The leading theory is that our skin has evolved to be acutely aware of touch
39
143177
5071
နောက်ဆုံးယူဆချက်အရကျွန်တော်တိုရဲ့အရေပြားက အထိအတွေ့ကိုသာမက
02:28
so that we're equipped to deal with risks from the outside world.
40
148248
4181
အပြင်ပတ်ဝန်းကျင်ကအရာတွေနဲ့ လိုက်လျောညီထွေအောင်ဖန်တီးထားတာပါ
02:32
Think about it.
41
152429
919
သေချာစဉ်းစားကြည့်ပါ
02:33
Our automatic scratching response would dislodge anything harmful
42
153348
3832
မသိစိတ်ကကုတ်လိုက်တဲ့တုန့်ပြန်မှုက
02:37
that's potentially lurking on our skin,
43
157180
2911
အဆိပ်ရှိတဲ့ဆူးတွေ
02:40
like a harmful sting,
44
160091
1368
ကိုက်တတ်တဲ့ပိုးမွှားတွေနဲ့
02:41
a biting insect,
45
161459
1323
အဆိပ်ပင်ရဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေ
02:42
or the tendrils of a poisonous plant.
46
162782
3049
စတာတွေကိုအရေပြားပေါ်ကနေ ဖယ်ထုတ်လိုက်သလိုဖြစ်စေပါတယ်
02:45
This might explain why we don't feel itching inside our bodies,
47
165831
3600
အူလို ခန္ဒာကိုယ်အတွင်းပိုင်းတွေက ပြင်ပကအနှောင့်အယှက်တွေမရှိတဲ့အတွက်
02:49
like in our intestines,
48
169431
1481
02:50
which is safe from these external threats,
49
170912
2539
ယားယံတာကိုမခံစားရတာပါ
02:53
though imagine how maddening that would be.
50
173451
3935
ဒီလိုမှမဟုတ်ဘူးဆိုရင်ဘယ်လောက် ခံရခက်မလဲဆိုတာတွေးကြည့်လိုက်ပါ
02:57
In some people, glitches in the pathways responsible for all of this
51
177386
3733
တချို့လူတွေမှာ သာမန်ထက်ပိုတဲ့ယားယံခြင်းကို ခံစားနေရပြီး
03:01
can cause excessive itching that can actually harm their health.
52
181119
4950
ဒါဟာကျန်းမာရေးကိုထိခိုက်နိုင်ပါတယ်
03:06
One extreme example is a psychological condition called delusory parasitosis
53
186069
5391
ဥပမာတစ်ခုပြောရရင် delusory parasitosis စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေတစ်ခုမှာ
03:11
where people believe their bodies are infested with mites or fleas
54
191460
4046
လူတွေကသူတို့ခန္ဒာကိုယ်ဟာ ပင့်ကူတွေသန်းတွေတွယ်နေပြီး
03:15
scurrying over and under their skin,
55
195506
2964
အရေပြားပေါ်နဲ့အောက်တွေမှာ ပြေးလွှားနေတယ်ထင်နေတဲ့အတွက်
03:18
making them itch incessantly.
56
198470
3840
မရပ်မနားပဲယားယံမှုကိုခံစားနေရပါတယ်
03:22
Another phenomenon called phantom itching
57
202310
2109
နောက်ပြီးခြေထောက်ဖြတ်ထုတ်ထားတဲ့လူနာတွေမှာ
03:24
can occur in patients who've had amputations.
58
204419
3160
ယားယံတဲ့ဝေဒနာတစ်မျိုးခံစားနိုင်ပါတယ် ဒီလိုခွဲစိတ်ဖြတ်တောက်မှုတွေမှာ
03:27
Because this injury has so severely damaged the nervous system,
59
207579
4292
အာရုံကြောစနစ်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန်ထိခိုက်နိုင်ပြီး
03:31
it confuses the body's normal nerve signaling
60
211871
3130
အချက်ပေးအာရုံကြောတွေကို ကမောက်ကမဖြစ်စေတဲ့အတွက်
03:35
and creates sensations in limbs that are no longer there.
61
215001
5431
ခြေလက်တွေမရှိတော့ပေမယ့်လဲ အဲ့ဒီနေရာတွေမှာ ယားယံနေသလိုခံစားရစေနိုင်ပါတယ်
03:40
Doctors are now finding ways to treat these itching anomalies.
62
220432
4630
အခုဆိုရင်တော့ဆရာဝန်တွေလဲဒီလိုသာမန်မဟုတ်တဲ့ ယားယံမှုတွေကိုသက်သာအောင်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်
03:45
In amputees, mirrors are used to reflect the remaining limb,
63
225062
4168
ဒီလိုမျိုးလူနာတွေကို မှန်ရှေ့မှာ ကျန်ရှိနေတဲ့ခြေလက်တွေကိုကုတ်ခိုင်းပြီး
03:49
which the patient scratches.
64
229230
2371
သူတို့ကုတ်နေတာကို မှန်ထဲကနေပြန်ကြည့်ခိုင်းပါတယ်
03:51
That creates an illusion that tricks the brain
65
231601
2360
ဒါကဦးနှောက်ကို အမြင်အားဖြင့်လှည့်စားမှုလုပ်ပြီး
03:53
into thinking the imaginary itch has been satisfied.
66
233961
4647
စိတ်ထဲမှာယားယံတာကို သက်သာသွားစေပါတယ်
03:58
Oddly enough, that actually works.
67
238608
3575
ထူးဆန်းပေမဲ့လည်း ဒီနည်းကတကယ်အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်
04:02
Researchers are also searching for the genes involved in itching
68
242183
3648
လေ့လာသူတွေကယားယံတာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ မျိုးရိုးဗီဇတွေကိုရှာဖွေနေပြီး
04:05
and developing treatments to try and block the pathway of an itch
69
245831
3492
တချို့ပြင်းထန်တဲ့ကိစ္စမျိုးမှာ အဓိကဖြစ်စေတဲ့အရာတွေကိုပိတ်ပြစ်ပြီး
04:09
in extreme cases.
70
249323
2679
ယားယံတာသက်သာအောင်လုပ်တဲ့ ကုသမှုမျိုးကိုရှာဖွေနေကြပါတယ်
04:12
If having an unscratchable itch feels like your own personal hell,
71
252002
4500
လက်လှမ်းမမှီတဲ့နေရာမျိုးမှာ ယားယံတာလောက် ခံစားရခက်တာမရှိပါဘူး။
04:16
Dante agreed.
72
256502
2500
Dante က သဘောတူခဲ့တယ်။
04:19
The Italian poet wrote about a section of hell
73
259002
2440
အီတလီကဗျာဆရာက ငရဲခန်းတစ်ခုအကြောင်းရေးသားခဲ့တယ်။
04:21
where people were punished by being left in pits to itch for all eternity.
74
261442
7220
လူတွေကို ထာဝရ ယားယံတာ ခံစားဖို့ တွင်းတွေထဲထားကာ အပြစ်ပေးတဲ့နေရာပေါ့။

Original video on YouTube.com
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7